3236691879

§ 2. Rodzaje bezpieczeństwa narodowego 7

W świetle praktyki państwa, dążąc do zapewnienia własnego bezpieczeństwa narodowego, podejmują różne działania, np. umacniają siły własne, zawierają sojusze polityczno-wojskowe, działają na rzecz umacniania bezpieczeństwa międzynarodowego oraz rozbrojenia. W każdym więc przypadku narodowa polityka bezpieczeństwa wiąże pozytywnie lub negatywnie bezpieczeństwo narodowe z bezpieczeństwem międzynarodowym¹.

§ 2. Rodzaje bezpieczeństwa narodowego

W literaturze przedmiotu współistnieje wiele typologii bezpieczeństwa. W oparciu o kryterium podmiotowe możemy wyróżnić:

a)    bezpieczeństwo narodowe (utożsamiane czasami z bezpieczeństwem państw a) i

b)    bezpieczeństwo międzynarodowe.

Drugim bardzo często stosowanym kryterium w dokonywanych typologiach bezpieczeństwa jest kryterium przedmiotowe. W oparciu o nie wymienia się:

a)    bezpieczeństwo polityczne,

b)    bezpieczeństwo militarne,

c)    bezpieczeństwo ekonomiczne (zwykle dzielone na: surowcowe, finansowe, technologiczne, rolne, żywnościowe itp.),

d)    bezpieczeństwo społeczne,

e)    bezpieczeństwo kulturowe,

f)    bezpieczeństwo ideologiczne,

g)    bezpieczeństwo ekologiczne.

Przyjmując kryterium przestrzenne analizowanego zjawiska, bezpieczeństwo może być ujmowane jako: lokalne, subregionalne, regionalne, ponadregionalne i globalne. Natomiast z punktu widzenia sposobu organizowania - bezpieczeństwo (w stosunkach międzynarodowych w szczególności) może być:

a)    indywidualne - zapewniane przez działania jednostronne,

b)    system równowagi sił (tzw. system bipolarny lub system równowagi strachu),

c)    system blokowy (sojusze),

d)    system bezpieczeństwa kooperacyjnego,

e)    system bezpieczeństwa zbiorowego.

Ostatnim kryterium jest kryterium czasowe, które można analizować jako:

a)    stan bezpieczeństwa i

b)    proces bezpieczeństwa².

Jednoznaczne określenie poszczególnych rodzajów bezpieczeństwa, w tym bezpieczeństwa narodowego, jest bardzo trudne do przeprowadzenia. Dla celów dydaktycznych bliżej przyjrzeć się jednak należy kryterium przedmiotowemu.

Tenże, Kategoria bezpieczeństwa w nauce, s. 15. Tamże, s. 6-7.