293017244

3. Zmienność cech 4

cech jest odporność na choroby - cecha objawiająca się przeżyciem lub śmiercią bez stanów pośrednich, wielkość miotu u dużych zwierząt, rodzących zwykle jedno małe, lecz mających czasem dwojaczki lub trojaczki. Własnością tych cech jest tzw. próg odnoszący się do posiadanych genów, którego przekroczenie powoduje zasadniczą zmianę fenotypową.

3. Zmienność cech 4

Próg zmienności

Zmienność genetyczna

Rysunek 2. Zmienność genetyczna cech progowych.

Zmienność

Celem pracy nad doskonaleniem zwierząt jest osiąganie korzystnych fenotypów. Osiągnięcie tego celu jest możliwe, gdy występuje zmienność cech. Najczęściej objawia się ona obserwowanym zróżnicowaniem fenotypowym osobników.

Przykład 1. Badano masę myszy oraz pobranie paszy przy odsądzeniu. Dokonano obserwacji u 16 sztuk.

Nr myszy	1 2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16
Płeć	<f 6	?	?	s	?			?	$	?	s	?			?
Waga	22 21	30	28	26	20	25	22	21	29	25	29	26	23	29	21
Pobranie paszy	56 65	51	77	61	72	80	44	79	67	57	61	61	51	87	59

Zmienność fenotypową obu cech można opisać przy pomocy wartości minimalnej i maksymalnej dla każdej z nich. Wynoszą one odpowiednio 20 i 30 dla masy oraz 44 i 87 dla pobrania paszy. Jednak o wiele precyzyjniej można to zrobić obliczając wariancje (lub pierwiastek z niej, czyli standardowe odchylenia), które dla pierwszej cechy w tym wypadku wynosi 11,9 a dla drugiej 146,5 (standardowe odchylenia odpowiednio 3,45 i 12,10).

Charakterystyki.____

	Zakres	Średnia	S^z	SD	CV
Waga	20-30	24,81	11,9	3,45	13,8%
Pobranie paszy	44-87	64,93	146,5	12,10	18,6%

Dzięki występowaniu zmienności istnieje możliwość podejmowania decyzji sprzyjających uzyskiwania coraz to lepszych wartości cech. Istnieją dwie zasadnicze drogi takiego doskonalenia, a wynikają one z podstawowego uwarunkowania, które obrazuje niniejsze równanie:

_Fenotyp - genotyp + środowisko_

Genotypem określamy całość informacji genetycznej, jaką posiada dany osobnik, natomiast środowiskiem to warunki, w jakich on przebywa, czyli zespół zewnętrznych (niegenetycznych) czynników, które mają wpływ na cechy zwierzęcia. Głównym punktem zainteresowania z punktu widzenia hodowlanego jest, zatem nie sam fenotyp, ale warunkujący go genotyp.

Zwykle trudno jest sprecyzować najlepszy sposób wyboru ważności cech oraz najbardziej korzystnych genotypów, bowiem nasze preferencje mogą być zdeterminowane przez wiele elementów, które bardzo silnie współgrają z samymi genotypami. Wśród nich należy wymienić środowisko fizyczne, uwarunkowania lokalne i czynniki ekonomiczne. Na środowisko fizyczne składające się z takich elementów jak np. klimat i warunki glebowe, zwykle mamy niewielki wpływ, ale musimy pamiętać, że różni się ono niekiedy bardzo silnie. Inne są też warunki fizyczne, w jakich obecnie utrzymywane są zwierzęta (np. zamknięte budynki inwentarskie) od tych, w jakich przebywali ich przodkowie (łono natury). Uwarunkowania lokalne mogą być inne dla gospodarstw małych i dużych, gospodarstw tzw. rodzinnych I