SPRAWOZDANIA 245
szącej wykonywaniu zadań poznawczych na uzyskiwane w tych zadaniach rezultaty. Omówiła wpływ słuchania muzyki na szereg procesów, m.in. na procesy pamięciowe, w zakresie zapamiętywania i odtwarzania materiału werbalnego. Zestawiła również hipotezy dotyczące mechanizmów wpływu słuchania muzyki na procesy poznawcze, takie jak interferencja, torowanie, modulowanie nastroju oraz zmiany aktywności mózgu.
Ostatnią w pierwszym dniu sympozjum serię wykładów prowadziła dr hab. Małgorzata Kossowska (prof. UJ). Prof. dr hab. Jan Strelau przedstawił wpływ badań Pawłowa nad klasycznymi odruchami warunkowymi u psów na sposób opisu różnic indywidualnych w ramach właściwości konceptualnego układu nerwowego. Zwrócił uwagę na występowanie wspólnych elementów opisu różnic indywidualnych w pracach takich badaczy, jak Hans Eysenck (i jego sposób wyjaśniania różnic w zakresie ekstrawersji i neurotyczności), Kenneth Spence (i jego badania nad cechą lęku) czy Jeffrey Gray (i jego interpretacje impulsywności i lęku jako podstawowych cech temperamentu).
Naukową część pierwszego dnia Sympozjum zamykał wykład plenarny dr hab. Krzysztofa Krzyżewskiego (prof. UKSW). Autor zaprezentował ujęcie przez Skinnera zdarzeń prywatnych. W tym kontekście zaproponował możliwość mówienia o prywatności także poza behawioryzmem radykalnym. Przedstawił propozycję ujęcia fenomenu prywatności w ramach hipotezy wyjaśniającej różnice, na korzyść jednostki, między jej samokontrolą a kontrolą jej funkcjonowania z zewnątrz przez społeczność, która ją otacza.
Drugi dzień sympozjum rozpoczął wykład prof. Williama Bauma (University of California, Davis), a dyskusję prowadziła dr hab. Agnieszka Niedźwieńska (UJ). Prof. Baum przedstawił propozycję zmiany sposobu definiowania i rozumienia pojęcia wzmocnienia. Przedstawiona propozycja alternatywna wykorzystuje trzy pojęcia: alokację, indukcję oraz korelację. W koncepcji autora indukcja przypomina kontrolę bodźcową w tym znaczeniu, że nie istnieje żadna bezpośrednia relacja pomiędzy wywoływanym zachowaniem i wywołującym je zdarzeniem. Zatem PIE przypomina bodziec różnicujący, z tym zastrzeżeniem, że jest on zależny od filogenezy. Prelegent przedstawił dowody empiryczne wspierające następujące dwa założenia: PIE wywołują zachowania powiązane z filogenetycznie ważnym zdarzeniem oraz bodźce skojarzone z filogenetycznie ważnymi zdarzeniami stają się warunkowymi bodźcami wywołującymi te zachowania. Zależności sprawcze tworzą korelacje pomiędzy zachowaniem „sprawczym”, np. naciskaniem dźwigni, a PIE, np. pokarmem. Kiedy aktywność stanie się zachowaniem skojarzonym z PIE, PIE wywołuje je razem z innymi skojarzonymi zachowaniami.
W kolejnym wykładzie drugiego dnia sesji dr hab. Romuald Polczyk (UJ) podjął zagadnienie podatności na pośrednie i bezpośrednie sugestie. Analizował to zjawisko w podejściu uczeniowym. Przedstawił argumenty na rzecz tezy, że uleganie sugestiom może przynajmniej częściowo wynikać z procesów warunkowania i uczenia. Swój wykład ilustrował przykładami sytuacji, w których warunkowanie wspiera uleganie sugestiom.
Kolejny wykład plenarny i sesję referatową prowadziła dr hab. Ewa Czerniawska (prof. UW). Wyniki badań nad zachowaniami werbalnymi dzieci o różnej pozycji w grupie równieśnicznej zaprezentowała prof. dr hab. Maria Kielar-Turska (UJ). Przedstawiła argumenty, częściowo w oparciu o badania własne, na rzecz rob kompetencji komunikacyjnych w funkcjonowaniu współczesnego człowieka. Przedstawiła dane wskazujące na to, że sposób uczestniczenia w dyskursie rówieśniczym, wchodzę-