4130649100

7

2. Niektóre ssaki są psami.

Przyjęcie przesłanki: każdy pies jest ssakiem za prawdziwą obliguje nas do uznania wniosku, że niektóre ssaki są psami. Gdyby bowiem ktoś odrzucił wniosek twierdząc, że nieprawdą jest, że niektóre ssaki są psami, zaprzeczyłby tym samym z góry przyjętej za prawdziwą przesłance: że każdy pies jest ssakiem. Przechodzenie od przesłanek do wniosków nazywamy wnioskowaniem. Ta szczególna cecha rozumowania dedukcyjnego oznacza, że ten typ rozumowania jest niezawodnie poprawny. Z prawdy może wynikać tylko prawda. Zasada ta nie jest jednak symetryczna. Przyjęcie bowiem prawdziwości wniosku nie oznacza wcale przyjęcia przesłanki za prawdziwą. Z fałszu też prawda może wynikać. Kiedy mówię:

1.    Tatry leżą w Alpach,

2.    Najwyższym szczytem Tatr jest Gerlach,

to istotnie następnik jest prawdziwy pomimo fałszywości przesłanki. Te dwie cechy rozumowania dedukcyjnego maja walor praktyczny dla nauki. Kiedy dowiedziono prawdziwości przesłanki, to wniosek dedukcyjnie wywiedziony musi być prawdziwy. Kiedy zaś dowiedziono, iż przesłanki są nieprawdziwe to nie dowiedziono tym samym fałszywości wniosków. Węższa definicja dedukcji często spotykana mówi o przechodzeniu od zdań ogólnych do szczegółowych. Prawdą jest bowiem, że cechy właściwe całemu zbiorowi musza być prawdziwe dla jego części.

Bardzo często uznaje się, że ceną za niezawodność formalną dedukcji jest zerowa zawartość dodatkowej treści wniosków w całości zawartych w przesłankach. Ze względu na potrzeby nauki wprowadzono zatem inny typ rozumowania. Rozumowania w którym bogactwo treści wniosków będzie większe od bogactwa treści przesłanek. Tym rozumowaniem jest indukcja niezupełna. Gdy w dedukcji z prawdziwych przesłanek logicznie wynika prawdziwy wniosek, tak przy indukcji prawdziwe przesłanki sugerują jedynie