Instrukcja dla Studiów Inżynierskich Niestacjonarnych na ćwiczenia laboratoryjne z zakresu ropy naftowej i uzyskiwanych z niej paliw silnikowych, przygotowana przez dr inż. Elżbietę Beran do przedmiotu:
Ropa naftowa jest surowcem mineralnym z rodziny bitumów, który stanowi praktycznie dla wszystkich krajów świata źródło paliw ciekłych, olejów i smarów, a także jest cennym surowcem dla przemysłu petrochemicznego. Efektem przerobu ropy naftowej w rafineriach są niezbędne we współczesnym świecie produkty naftowe takie jak: paliwa gazowe, benzyny, paliwa lotnicze, nafta, oleje napędowe, oleje opałowe, oleje bazowe do wytwarzania środków smarowych i inne. Ropa naftowa ma bardzo wiele zastosowań, lecz ponad 50% jej wydobycia przerabiane jest na paliwa i bardzo długo jeszcze będzie wykorzystywana w tym celu, chociaż ciągle poszukuje się innych źródeł paliw do silników samochodowych.
Cel ćwiczeń laboratoryjnych
Celem ćwiczeń jest przeprowadzenie badań pozwalających ocenić charakterystyczne właściwości ropy naftowej i uzyskiwanych z niej paliw silnikowych (benzyny, oleju napędowego) a także biokomponentów typu estry metylowe kwasów tłuszczowych (tzw. FAMĘ zalecanych do olejów napędowych).
Ćwiczenie 1.
Przedmiot badań stanowią różnego pochodzenia ropy naftowe, handlowy olej napędowy oraz olej rzepakowy i estry metylowe kwasów tłuszczowych otrzymane z tego oleju. Wykonanie ćwiczenia polega na porównaniu w badanych produktach takich właściwości jak:
• gęstość w temp. 15°C - oznaczana zgodnie z PN-EN ISO 3675 (patrz załącznik 1),
• lepkość kinematyczna w 40°C - oznaczana zgodnie z PN-EN ISO 3104 (załącznik 1),
Ćwiczenie 2.
Przedmiot badań stanowi handlowa benzyna silnikowa. Wykonanie ćwiczenia polega na analizie charakterystycznych normowanych właściwości benzyny, uwzględniając takie oznaczenia jak:
• skład frakcyjny - oznaczany zgodnie z PN-EN ISO 3405 (patrz załącznik 1),
• prężność par metodą Reida - oznaczana zgodnie z PN-EN 12 (patrz załącznik 1),
• gęstość w temp. 15°C - oznaczana zgodnie z PN-EN ISO 3675 (patrz załącznik 1),
• indeks lotności (VLI) - wyznaczany zgodnie ze wzorem wg PN-EN 228 (patrz załącznik 1 i 3),
Ćwiczenie 3.
Przedmiot badań stanowi handlowy olej napędowy. Wykonanie ćwiczenia polega na analizie charakterystycznych normowanych właściwości oleju napędowego, uwzględniając takie oznaczenia jak:
• skład frakcyjny - oznaczany zgodnie z PN-EN ISO 3405 (patrz załącznik 1),
• gęstość w temp. 15°C - oznaczana zgodnie z PN-EN ISO 3675 (patrz załącznik 1),
• indeks cetanowy (IC) - wyznaczany zgodnie z PN-EN ISO 4264 (patrz załącznik 1),
• lepkość kinematyczna w 40°C - oznaczana zgodnie z PN-EN ISO 3104 (załącznik 1),
1