PRACE
SZCZEGÓLNIE
NIEBEZPIECZNE
Zbigniew Kołodyński
OIP Wrocław
E-mail: [e-mail]
Rodzaje prac szczególnie niebezpiecznych:
qPrace wymienione w rozdziale 6 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki
Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 129, poz. 844 ze p. zm.
zmianami):
�Roboty budowlane, rozbiórkowe, remontowe i montażowe bez
wstrzymania ruchu zakładu,
�prace w zbiornikach, kanałach, wnętrzach urządzeń
technicznych i w innych niebezpiecznych przestrzeniach
zamkniętych,
�prace przy użyciu materiałów niebezpiecznych,
�prace na wysokości.
qPrace wymienione w instrukcjach eksploatacji urządzeń i instalacji lub
innych przepisach dotyczących bhp, wydanych na podstawie art. 237.15 ż 1 i
2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21,
poz. 94, z póz
n. zm1))
qInne prace o zwiększonym zagrożeniu lub wykonywane w utrudnionych
warunkach, uznane przez pracodawcę jako szczególnie niebezpieczne.
prace szczególnie niebezpieczne 2
Obowiązki pracodawcy dotyczące wykonywania prac
szczególnie niebezpiecznych (ogólne):
qUstalanie i aktualizowanie wykazu prac szczególnie niebezpiecznych
występujących w zakładzie.
qOkreślenie szczegółowych wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy
przy wykonywaniu prac szczególnie niebezpiecznych:
-bezpośredni nadzór osób w tym celu wyznaczonych,
-określenie środków zabezpieczających (technicznych,
organizacyjnych)
-instruktaż pracowników (imienny podział pracy-zadań,
kolejność i zakres zadań, wymagania bhp przy poszczególnych
czynnościach: rodzaj zagrożeń jakie mogą wystąpić, niezbędne
środki ochrony i sposób ich stosowania, ustalenie sposobów
sygnalizacji pomiędzy pracownikami pracującymi i
asekurującymi, postępowania w sytuacjach awaryjnych)
prace szczególnie niebezpieczne 3
A. Roboty budowlane, rozbiórkowe, remontowe i montażowe bez
wstrzymania ruchu zakładu
Prace j.w. prowadzone w miejscach przebywania pracowników zatrudnionych przy innych
pracach lub działania maszyn i innych urządzeń technicznych.
Warunki:
Organizacja - organizowane w sposób nie narażający pracowników na
niebezpieczeństwa i uciążliwości wynikające z prowadzonych robót z zastosowaniem
szczególnych środków ostrożności,
"plan bioz" - plan bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w rozumieniu przepisów rozporządzenia Ministra
Infrastruktury z dnia 27 sierpnia 2002 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy planu
bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz szczegółowego zakresu rodzajów robót budowlanych,
stwarzających zagrożenia bezpieczeństwa i zdrowia ludzi (Dz. U. Nr 151, poz. 1256);
Koordynacja  protokolarny (pisemny) podział obowiązków w zakresie zapewnienia
warunków bezpieczeństwa pomiędzy pracodawcą, u którego mają być prowadzone
roboty, a kierującym robotami,
Informacja  poinformowanie pracowników przebywających lub mogących przebywać na
terenie prowadzenia robót o prowadzonych robotach i niezbędnych środkach
bezpieczeństwa,
Wydzielenie i oznakowanie terenu prowadzenia robót,
Pisemne pozwolenie na wykonywanie prac spawalniczych wydane w trybie przyjętym u
pracodawcy.
prace szczególnie niebezpieczne 4
B. Prace w przestrzeniach zamkniętych - zbiornikach
Prace wykonywane w kanałach, studniach, studzienkach kanalizacyjnych,
wnętrzach urządzeń technicznych, i w innych zamkniętych przestrzeniach o
wejściu (wyjściu) utrudnionym lub o niewielkich rozmiarach, zwanych
 zbiornikami .
Warunki ogólne:
�pisemne zezwolenie na podjęcie i prowadzenie prac w zbiornikach,
�zapewnienie stałego nadzoru,
�sprawdzenie przygotowania organizacyjnego i technicznego
przez wydającego polecenie wykonania tych prac,
�zapewnienie udzielenia pracownikom natychmiastowej pierwszej
pomocy w razie wypadku.
prace szczególnie niebezpieczne 5
Prace w przestrzeniach zamkniętych  zbiornikach c.d.
Wymagania dotyczące przygotowania pracy w zbiornikach:
�opróżnienie i oczyszczenie zbiornika (przemycie,
przedmuchanie parą lub powietrzem),
�zabezpieczenie p.poż.
�odcięcie dopływu materiałów i mediów (z innych zbiorników i
rurociągów),
�odłączenie odbiorników wewnętrznych od z
ródeł zasilania,
�zbadanie atmosfery (zawartość gazów i par toksycznych oraz
zawartość tlenu) i temperatury wewnątrz zbiornika,
�zapewnienie środków ochrony zbiorowej i/lub indywidualnej.
prace szczególnie niebezpieczne 6
Prace w przestrzeniach zamkniętych  zbiornikach c.d.
Wymagania dotyczące prowadzenia prac w zbiornikach:
�asekuracja pracującego w zbiorniku przez co najmniej jedną osobę na
zewnątrz (stały kontakt, ustalone sygnały do komunikacji),
�sprzęt ochronny dla pracownika pracującego wewnątrz zbiornika i
pracownika asekurującego:
-szelki bezpieczeństwa z linką asekuracyjną (odpowiednie mocowanie),
-hełm ochronny i odzież ochronną,
-sprzęt izolujący układu oddechowego (nie wymagany gdy zawartość tlenu
w zbiorniku co najmniej 18% oraz nie występuje i nie wystąpi w czasie
pracy stężenie substancji szkodliwych przekraczających NDS  decyzję w
tej sprawie podejmuje wyłącznie kierujący pracownikami.
�Otwarte włazy lub dodatkowy nawiew, stały nadmuch świeżego powietrza,
�Dodatkowe: oświetlenie ze z
ródeł o napięciu bezpiecznym, zabezpieczenia
przed wybuchem itp
prace szczególnie niebezpieczne 7
C. Prace przy użyciu materiałów niebezpiecznych
Materiały niebezpieczne są to w szczególności substancje i preparaty
chemiczne zaliczone do niebezpiecznych, zgodnie z przepisami w
sprawie substancji chemicznych stwarzających zagrożenie dla zdrowia
lub życia.
Podział określa rozporządzenie MINISTRA ZDROWIA z dnia 2.09.2003r
w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji i preparatów
chemicznych (Dz.U.03.171.1666 z p.zm.), np: wybuchowe, utleniające,
łatwopalne, toksyczne, żrące, drażniące, rakotwórcze, mutagenne i.in.
Wykaz substancji niebezpiecznych zawiera rozporządzenie MINISTRA
ZDROWIA z dnia 2.09.2003r w sprawie wykazu substancji
niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem
(Dz.U.03.199.1948 z p. zm.).
Są to przepisy wydane na podstawie ustawy z dnia 11 stycznia 2001r o
substancjach i preparatach chemicznych (Dz. U. Nr 11, poz. 84, z p.
Zm.)
prace szczególnie niebezpieczne 8
Prace przy użyciu materiałów niebezpiecznych c.d.
Wymagania ogólne:
-informowanie pracowników o właściwościach fizycznych, chemicznych i
biologicznych stosowanych materiałów, prefabrykatów i wyrobów oraz o stopniu
ich szkodliwości dla zdrowia, a także o sposobach ich bezpiecznego stosowania.
y
ródłem informacji w tym zakresie jest karta charakterystyki wydana przez dostawcę na podstawie
rozporządzenia MINISTRA ZDROWIA z dnia 3 lipca 2002r w sprawie karty charakterystyki
substancji niebezpiecznej i preparatu niebezpiecznego (Dz.U.02.140.1171 z p.zm.)
Rozporządzenie określa m.in. wzór karty charakterystyki substancji niebezpiecznej lub preparatu
niebezpiecznego oraz sposób jej sporządzania i aktualizowania, w szczególności:
a) zakres informacji o zagrożeniach związanych ze stosowaniem substancji niebezpiecznej
lub preparatu niebezpiecznego,
b) zakres informacji dotyczących ich bezpiecznego stosowania,
-przechowywanie: odpowiednio oznakowane miejsca i opakowania o
własnościach dostosowanych do właściwości materiałów niebezpiecznych (z
materiału nie powodującego niebezpiecznych reakcji z zawartością, wytrzymałe i
zabezpieczone z zewnątrz, szczelne). -odpowiednie procedury transportu
materiałów niebezpiecznych,
-stosowanie środków ochrony zbiorowej i indywidualnej w czasie transportu,
składowania i stosowania materiałów niebezpiecznych,
Przechowywanie materiałów niebezpiecznych w opakowaniach do
przechowywania środków spożywczych jest niedopuszczalne!
prace szczególnie niebezpieczne 9
klasyfikacja substancji i preparatów chemicznych:
�na podstawie właściwości fizykochemicznych
�na podstawie toksyczności
�na podstawie analizy skutków specyficznych dla zdrowia
człowieka
klasyfikacja na podstawie właściwości fizykochemicznych
�substancje i preparaty wybuchowe
�substancje i preparaty o właściwościach utleniających
�substancje i preparaty skrajnie łatwo palne
�substancje i preparaty wysoce łatwo palne
�substancje i preparaty łatwo palne
�inne właściwości fizykochemiczne
prace szczególnie niebezpieczne 10
klasyfikacja na podstawie toksyczności
�substancje i preparaty bardzo toksyczne
�substancje i preparaty toksyczne
�substancje i preparaty szkodliwe
�substancje i preparaty żrące
�substancje i preparaty drażniące
�substancje i preparaty uczulające
�inne właściwości toksyczne
klasyfikacja na podstawie analizy skutków specyficznych
dla zdrowia człowieka
�substancje rakotwórcze
�substancje mutagenne
�substancje działające szkodliwie na rozrodczość
prace szczególnie niebezpieczne 11
Substancjom i preparatom należącym do określonych kategorii
niebezpieczeństwa przypisuje się symbole określające zagrożenie
zagrożenie symbol
wybuchowe E
utleniające O
skrajnie łatwo palne F+
wysoce łatwo palne F
bardzo toksyczne T+
toksyczne T
szkodliwe Xn
żrące C
drażniące Xi
niebezpieczne dla N
środowiska
prace szczególnie niebezpieczne 12
Powszechnie występujące grupy substancji chemicznych
stwarzających zagrożenie dla ludzi:
n metale ciężkie (ołów, rtęć, chrom, kadm, nikiel)
n rozpuszczalniki organiczne (benzen, metylobenzen, toluen,
ksylen)
n gazy toksyczne (HCN, CO, H2S, CH4, SO2, CO2, CS2, NH3,
NOx)
prace szczególnie niebezpieczne 13
wybrane procesy i stanowiska pracy, na których występują
czynniki chemiczne
n spawanie elektryczne i gazowe (tlenki azotu, tlenek węgla, tlenki metali:
żelaza, manganu, miedzi, gazy techniczne  tlen, acetylen)
n lakierowanie natryskowe (farby olejne, ftalowe, proszkowe i inne 
rozpuszczalniki organiczne)
n stacje obsługi samochodów (dymy spalin  tlenek węgla, tlenki azotu)
n procesy galwaniczne (związki chromu, niklu, cynku, roztwory kwasów,
zasad, cyjanki sodu i potasu)
n laboratoria chemiczne (cała gama związków chemicznych)
n służba zdrowia (sterylizacja gazowa tlenkiem etylenu, pracownia
histopatologiczna  formaldehyd, aceton, sale operacyjne  halotan, tlen
medyczny, itd)
n kotłownie na paliwo stałe (tlenek węgla, dwutlenek siarki)
n akumulatornie (ołów kwas siarkowy, wodór)
n koksownie (benzen, benzo-a-piren, fenol)
n chłodnie (amoniak)
n przemysł włókienniczy (wykańczanie tkanin  wodorotlenek sodowy, kwas
siarkowy, formaldehyd, nadtlenek wodoru)
prace szczególnie niebezpieczne 14
Przy występowaniu czynników:
- rakotwórczych,
- biologicznie zakaz
nych,
- innych szczególnie niebezpiecznych, należy stosować
specjalne procedury lub w miarę możliwości
eliminować ich stosowanie w procesach pracy.
!
prace szczególnie niebezpieczne 15
D. Prace na wysokości.
Praca na wysokości to praca wykonywana na powierzchni
znajdującej się na wysokości co najmniej 1m nad
poziomem podłogi lub ziemi, za wyjątkiem prac na
powierzchniach osłoniętych ze wszystkich stron do
wysokości co najmniej 1,5m pełnymi ścianami lub
ścianami z oknami oszklonymi lub powierzchniach
wyposażonych w inne stałe konstrukcje lub urządzenia
chroniące pracownika przed upadkiem z wysokości.
prace szczególnie niebezpieczne 16
Prace na wysokości c.d.
Zabezpieczenia przed upadkiem z wysokości powierzchni, na których
wykonywana jest praca lub służące jako przejścia:
- balustrada z poręczą o wysokości
1,1m, poprzeczką w połowie wysokości
balustrady (lub innym wypełnieniem
zabezpieczającym przed wypadnięciem
osób) oraz krawężnika o wysokości co
najmniej 0,15m,
- inne zabezpieczenia, jeśli zastosowanie balustrad jest niemożliwe ze
względu na rodzaj i warunki wykonywania prac (zależy od tego z czego
są wykonywane prace i na jakiej wysokości).
prace szczególnie niebezpieczne 17
inne zabezpieczenia:
do 2m na drabinach, klamrach, rusztowaniach i innych podwyższeniach nie
przeznaczonych na pobyt ludzi:
stabilność i zabezpieczenie przed zmianą położenia oraz właściwą
nośność;
na pomostach należy zapewnić odpowiednią powierzchnię dla
pracowników narzędzi i materiałów, trwałe umocowanie do elementów
konstrukcji oraz oznakowanie nośności podestów,
powyżej 2m na rusztowaniach i podestach ruchomych wiszących:
bezpieczną komunikację pionową do stanowiska pracy,
stabilność i wytrzymałość rusztowań,
odbiór techniczny przed rozpoczęciem użytkowania,
powyżej 2m na słupach, masztach, konstrukcjach wieżowych, kominach,
przy ustawianiu lub rozbiórce rusztowań oraz na drabinach i klamrach:
przed rozpoczęciem prac sprawdzić stabilność, wytrzymałość,
zabezpieczenie przed zmianą położenia oraz stan techniczny stałych
elementów konstrukcji służących do mocowania sprzętu
zabezpieczającego przed upadkiem z wysokości,
zapewnić stosowanie przez pracowników sprzętu zabezpieczającego
przed upadkiem z wysokości, oraz hełmów ochronnych.
prace szczególnie niebezpieczne 18
Rozporządzenie MINISTRA INFRASTRUKTURY z dnia 6.02.2003r w sprawie bezpieczeństwa i
higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych (Dz.U.03.47.401)
"rusztowanie robocze" - konstrukcja budowlana, tymczasowa, z której mogą
być wykonywane prace na wysokości, służącą do utrzymywania osób,
materiałów i sprzętu;
"rusztowanie ochronne" - konstrukcja budowlana, tymczasowa, służącą do
zabezpieczenia przed upadkiem z wysokości ludzi oraz przedmiotów;
"rusztowanie systemowe" - rozumie się przez to konstrukcję budowlaną,
tymczasową, w której wymiary siatki konstrukcyjnej są jednoznacznie
narzucone poprzez wymiary elementów rusztowania, służącą do utrzymywania
osób, materiałów i sprzętu.
-montaż rusztowań, ich eksploatacja i demontaż powinny być wykonywane
zgodnie z instrukcją producenta albo projektem indywidualnym. Użytkowanie
rusztowania jest dopuszczalne po dokonaniu jego odbioru przez uprawnioną
osobę.
-osoby zatrudnione przy montażu i demontażu rusztowań oraz monterzy
ruchomych podestów roboczych powinny posiadać wymagane uprawnienia
(Rozporządzenie MINISTRA GOSPODARKI z dnia 20.09.2001r w sprawie bezpieczeństwa i higieny
pracy podczas eksploatacji maszyn i innych urządzeń technicznych do robót ziemnych, budowlanych i
drogowych (Dz.U.01.118.1263).
Grupa IV  Rusztowania budowlano-montażowe metalowe; książka operatora.
prace szczególnie niebezpieczne 19
System zabezpieczający przed upadkiem z wysokości stosowany na
stanowisku pracy powinien składać się z trzech podstawowych składników
(wg PN-EN 363 Indywidualny sprzęt chroniący przed upadkiem z
wysokości. Systemy powstrzymywania spadania):
podzespołu kotwiczącego
(stałe punkty kotwiczące, urządzenia z masą
bezwłasnościową, urządzenia kotwiczące z liną
poziomą, urządzenia samozaciskowe z z
pionową prowadnicą sztywną i giętką,
urządzenia typu szyna-wózek),
podzespołu łącząco-amortyzującego
(łączniki, linki bezpieczeństwa, amortyzatory,
urządzenia samohamowne),
uprzęży
(szelki bezpieczeństwa, pasy ustalające pozycję
podczas pracy uniemożliwiające rozpoczęcie
spadania, linki ustalające pozycję podczas
pracy).
prace szczególnie niebezpieczne 20
Wszystkie z ww. elementów zestawu powinny spełniać wymagania określone
w normach zharmonizowanych z dyrektywą 89/686/EWG oraz przepisem
transponującym dyrektywę tj.
Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 21 grudnia 2005r w sprawie
zasadniczych wymagań dla środków ochrony indywidualnej
(Dz. U. Nr 259, poz. 2173),
np.:
łączniki wg PN-EN 362: możliwie
najlżejszy, brak możliwości
rozregulowania bez wiedzy
użytkownika, brak ostrych
krawędzi, łącznik samozamykający
się, blokowanie (ręczne lub
samoczynne), możliwość otwarcia
przy pomocy co najmniej dwu
następujących po sobie,
niezależnych i świadomych ruchów
prace szczególnie niebezpieczne 21
Przykład
prace szczególnie niebezpieczne 22
Przykład
prace szczególnie niebezpieczne 23
Przykład
prace szczególnie niebezpieczne 24
prace szczególnie niebezpieczne 25
Prace szczególnie niebezpieczne
określone w wybranych branżowych przepisach bhp
przy czyszczeniu powierzchni, malowaniu natryskowym i natryskiwaniu
cieplnym - rozp. MGPiPS z 14.01.2004r (Dz.U.04.16.156)
czyszczenie powierzchni metodami strumieniowo-ściernymi przy użyciu
urządzeń z otwartym lub zamkniętym obiegiem ścierniwa, w strumieniu
sprężonego powietrza, wody lub mieszaniny wody i sprężonego powietrza, z
wyjątkiem metod za pomocą urządzeń typu wirnikowego;
natryskiwanie lub napylanie powierzchni wyrobami lakierowymi w postaci
płynnej lub proszku, przy użyciu urządzeń natryskowych lub napylających, z
wyjątkiem malowania w hermetycznych komorach, przy których pracownik
obsługujący urządzenie odizolowany jest od szkodliwego środowiska;
natryskiwanie cieplne powierzchni metali przy użyciu pistoletowych urządzeń
łukowych, plazmowych i płomieniowych - w tym naddz
więkowych i detonacyjnych,
bez natryskiwania cieplnego wykonywanego w zamkniętych komorach o
obniżonym ciśnieniu lub wypełnionych gazem obojętnym oraz pod wodą.
prace szczególnie niebezpieczne 26
Prace szczególnie niebezpieczne
określone w wybranych branżowych przepisach bhp c.d.
przy obsłudze amoniakalnych instalacji chłodniczych w zakładach
przetwórstwa rolno-spożywczego - rozp. MRiRW z 12.05.2003r (Dz.U.03.98.902)
Wszystkie prace przy obsłudze amoniakalnych instalacji chłodniczych w
zakładach przetwórstwa rolno-spożywczego zalicza się do prac szczególnie
niebezpiecznych w rozumieniu ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
W przetwórstwie tworzyw sztucznych - rozp. MG z 7.06.2002r (Dz.U.02.81.735)
- sporządzanie roztworów z rozpuszczalnikami organicznymi,
- czyszczenie odpadów tworzyw sztucznych przy pomocy gorącej wody, w tym z
detergentami, lub rozpuszczalników organicznych.
Przy produkcji szkła i wyrobów ze szkła - rozp. MG z 19.02.2002r
(Dz.U.02.24.248)
Wejście do wszelkich zbiorników i komór może nastąpić po uprzednim trwałym
unieruchomieniu przenośnika transportującego surowiec oraz po spełnieniu
wymagań dotyczących wykonywania prac szczególnie niebezpiecznych,
określonych w rozporządzeniu w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i
higieny pracy.
prace szczególnie niebezpieczne 27
Prace szczególnie niebezpieczne
określone w wybranych branżowych przepisach bhp c.d.
w hutach żelaza (zakładach metalurgicznych i przerabiających stopy żelaza
oraz w zakładach przerabiających stopy żelaza na półwyroby i wyroby hutnicze)
rozp. MG z 20.09.2001r (Dz.U.01.112.1202)
Wykonywanie prac w strefie zagrożenia gazowego tj. w miejscach, w których
mogą wystąpić zagrożenia gazowe, w zależności od stopnia zanieczyszczenia
atmosfery trującymi, palnymi lub niepalnymi gazami i parami, powinno być
traktowane jak prace szczególnie niebezpieczne, w rozumieniu ogólnych
przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
w odlewniach metali - rozp. MG z 30.12.1999r (Dz.U.00.3.37)
Prace remontowe związane z wejściem pracownika do komory pieca
odlewniczego; powinny być poprzedzone odłączeniem zasilania elektrycznego,
a komora pieca wystudzona do temperatury nie wyższej niż 50�C.
przy produkcji masy celulozowej, papieru i wyrobów z papieru - rozp. MG z
29.05.2001r (Dz.U.01.64.651)
Wykonywanie w pomieszczeniach i przestrzeniach zamkniętych prac
uznanych za szczególnie niebezpieczne, w rozumieniu ogólnych przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy, wymaga pisemnego pozwolenia pracodawcy.
prace szczególnie niebezpieczne 28
Prace szczególnie niebezpieczne
określone w wybranych branżowych przepisach bhp c.d.
przy magazynowaniu, napełnianiu i rozprowadzaniu gazów płynnych
rozp. MG z 6.10.1999r (Dz.U.99.75.846 z p.zm.)
prace naprawcze poza procesem technologicznym wykonywane w strefach
zagrożenia wybuchem należy traktować jako prace szczególnie niebezpieczne,
określone w ogólnych przepisach bezpieczeństwa i higieny pracy.
w oczyszczalniach ścieków - rozp. RMGPiB z 1.10.1993r (Dz.U.93.96.438)
Wszelkie prace w zbiornikach, w tym w komorach fermentacyjnych zamkniętych,
ze względu na występowanie metanu i siarkowodoru klasyfikuje się jako obiekty
szczególnie niebezpieczne.
przy pracach spawalniczych - rozp. MG z 27.04.2005r (Dz.U.00.40.470)
- prace spawalnicze na zbiornikach i rurociągach po środkach chemicznych i
innych stwarzających zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi i środowiska (mogą być
podjęte wyłącznie po dokładnym oczyszczeniu zbiorników i rurociągów z tych
środków.
- prace spawalnicze prowadzone w ramach robót gazoniebezpiecznych lub
niebezpiecznych oraz prac szczególnie niebezpiecznych (urządzenia zasilające, w
tym butle z gazami technicznymi, powinny być usytuowane na zewnątrz wykopów,
pomieszczeń lub urządzeń, w których prace te są wykonywane.
prace szczególnie niebezpieczne 29
Prace szczególnie niebezpieczne
określone w wybranych branżowych przepisach bhp c.d.
prace gazoniebezpieczne i niebezpieczne w zakładach produkcji, przesyłania i
rozprowadzania gazu (paliw gazowych) oraz prowadzących roboty budowlano-
montażowe sieci gazowych - rozp. MPiH z 31.08.1993r (Dz.U.93.83.392)
- roboty gazoniebezpieczne - prace na czynnych urządzeniach gazowniczych i
sieciach gazowych, przy których wydzielają się lub mogą wydzielać się ilości gazu
powodujące zatrucie, wybuch lub pożar,
-roboty niebezpieczne - rozumie się nie wymienione powyżej prace wykonywane w
warunkach szczególnego zagrożenia dla zdrowia i życia ludzkiego,
Roboty gazoniebezpieczne  przykłady:
- Roboty w pomieszczeniach, w których występuje zagrożenie przekroczenia
najwyższego dopuszczalnego stężenia czynnika szkodliwego dla zdrowia ludzkiego
lub przekroczenia dolnej granicy wybuchowości czynnika wybuchowego (aparatownie,
odsiarczalnie, hale technologiczne tłoczni, stacje gazowe, rozkładanie paliw,
odazotowanie gazu ziemnego)
-Roboty spawalnicze na czynnych zbiornikach gazu.
-Roboty w nawanialni i magazynach środka nawaniającego gaz
-Roboty na czynnych gazociągach i instalacjach gazowych
-Roboty w opróżnionych zbiornikach gazu.
prace szczególnie niebezpieczne 30
Wykonywanie robót gazoniebezpiecznych
-wykonywane i nadzorowane przez osobę posiadającą kwalifikacje w
zakresie dozoru (w szczególnych przypadkach eksploatacji) urządzeń
energetycznych i na podstawie:
-pisemnego polecenia kierownika zakładu lub osoby przez niego
upoważnionej, określającego miejsce wykonywania robót, skład
imienny brygady, środki techniczne i warunki bezpiecznego
wykonywania pracy
(nie wymagają pisemnego polecenia roboty: związane z ratowaniem
zdrowia i życia ludzkiego oraz zabezpieczeniem urządzeń przed
zniszczeniem lub z likwidacją przez odpowiednie służby awarii
urządzeń gazowniczych oraz roboty eksploatacyjne określone w
instrukcjach o eksploatacji, traktowane jako polecenia
długoterminowe, wykonywane przez pracowników wyznaczonych na
stałe do tych robót,
-szczegółowej instrukcji uwzględniającej technologię czynności i
środki techniczne niezbędne dla zapewnienia bezpieczeństwa
wykonywania prac,
-planu lub szkicu sytuacyjnego.
prace szczególnie niebezpieczne 31
Wykonywanie robót gazoniebezpiecznych c.d.
-przy okresowym lub ciągłym pomiarze stężenia gazu (środki
ochrony indywidualnej).
-pracownicy wyposażeni w odzież trudno zapalną, kaptury
ochronne na głowę z tkaniny żaroodpornej lub trudno palnej,
rękawice ochronne, sprzęt ochrony dróg oddechowych i szelki
bezpieczeństwa z linkami lub kombinezony z wszytymi szelkami
bezpieczeństwa.
-zapewnione środki łączności, odpowiednie ilości środków
gaśniczych, lampy przeciwwybuchowe, przyrządy do pomiaru stężeń i
ciśnienia gazu oraz apteczkę wyposażoną w odpowiednie środki do
udzielania pierwszej pomocy.
-roboty gazoniebezpieczne powinny być wykonywane co najmniej
przez dwie osoby.
prace szczególnie niebezpieczne 32
przy urządzeniach i instalacjach energetycznych - rozp. MG z
17.09.1999r (Dz.U.99.80.912)
Prace w warunkach szczególnego zagrożenia dla zdrowia i życia
ludzkiego, określone w ogólnych przepisach bezpieczeństwa i higieny
pracy jako prace szczególnie niebezpieczne, powinny być
wykonywane co najmniej przez dwie osoby, z wyjątkiem prac
eksploatacyjnych z zakresu prób i pomiarów, konserwacji i napraw
urządzeń i instalacji elektroenergetycznych o napięciu znamionowym
do 1 kV, wykonywanych przez osobę wyznaczoną na stałe do tych
prac w obecności pracownika asekurującego, przeszkolonego w
udzielaniu pierwszej pomocy.
prace szczególnie niebezpieczne 33
Prace w warunkach szczególnego zagrożenia dla zdrowia i życia ludzkiego przy
urządzeniach i instalacjach energetycznych określa ż15 rozporządzenia, np.:
�wewnątrz komór paleniskowych kotłów, kanałów spalin, elektrofiltrów, walczaków kotła,
zasobników, kanałów i lejów zsypowych oraz w zbiornikach paliw płynnych i gazowych,
�wewnątrz zasobników węgla, pyłu węglowego, żużla i popiołu oraz innych zbiorników i
pomieszczeń, w których mogą znajdować się gazy lub ciecze trujące, żrące, duszące, palne lub
wybuchowe,
�w obiegach przygotowywania pyłu węglowego, wewnątrz młynów węglowych, przy wentylatorach
młynowych, cyklonach i separatorach,
�wymagające odkrycia kadłubów turbin, wymontowania wirników turbiny i generatora oraz naprawy
i wyważania tych wirników,
�w obiegach wody elektrowni i elektrociepłowni wymagające wejścia do kanałów, rurociągów, rur
ssawnych i zbiorników, jak również prace na ujęciach i zrzutach wody wykonywane z pomostów,
łodzi lub barek oraz prowadzone pod powierzchnią wody,
�konserwacyjne, modernizacyjne i remontowe przy urządzeniach elektroenergetycznych
znajdujących się pod napięciem,
�wykonywane w pobliżu nie osłoniętych urządzeń elektroenergetycznych lub ich części,
znajdujących się pod napięciem,
�przy wyłączonych spod napięcia, lecz nie uziemionych, urządzeniach elektroenergetycznych lub
uziemionych w taki sposób, że żadne z uziemień - uziemiaczy nie jest widoczne z miejsca pracy,
�przy opuszczaniu i zawieszaniu przewodów na wyłączonych spod napięcia elektroenergetycznych
liniach napowietrznych w przęsłach krzyżujących drogi kolejowe, wodne i kołowe,
�związane z identyfikacją i przecinaniem kabli elektroenergetycznych,
prace szczególnie niebezpieczne 34
Prace w warunkach szczególnego zagrożenia dla zdrowia i życia ludzkiego przy
urządzeniach i instalacjach energetycznych określa ż15 rozporządzenia c.d.:
�przy spawaniu, lutowaniu, wymianie stojaków oraz pojedynczych ogniw i całej baterii w akumulatorach,
�przy wyłączonym spod napięcia torze dwutorowej elektroenergetycznej linii napowietrznej o napięciu 1
kV i powyżej, jeżeli drugi tor linii pozostaje pod napięciem,
�przy wyłączonych spod napięcia lub znajdujących się w budowie elektroenergetycznych liniach
napowietrznych, które krzyżują się w strefie ograniczonej uziemieniami ochronnymi z liniami znajdującymi
się pod napięciem lub mogącymi znalez
ć się pod napięciem i przewodami trakcji elektrycznej,
�przy wykonywaniu prób i pomiarów, z wyłączeniem prac wykonywanych stale przez upoważnionych
pracowników w ustalonych miejscach,
�konserwacyjne i remontowe przy urządzeniach rozładowczych paliw płynnych i gazowych, jak rurociągi
spustowe i pompy rozładowcze wraz z ich instalacjami,
�przy neutralizatorach radioizotopowych i wysokonapięciowych do neutralizacji ładunków elektrostat.,
�w wykopach wykonywanych przy naprawach lub przeglądach gazociągów lub urządzeń gazowniczych,
�przy remontach lub wymianie pomp głębinowych, zaworów, rurociągach i zbiornikach niebezpiecznych
środków chemicznych i ścieków poregeneracyjnych,
�wymagające stosowania chemicznych środków służących do czyszczenia kotłów, rurociągów,
zbiorników ciśnieniowych, odwadniaczy, odolejaczy i zasobników ciśnieniowych,
�wewnątrz zbiorników i pomieszczeń, w których znajduje się lub może być doprowadzone sprężone
powietrze, na rurociągach sprężonego powietrza o nadciśnieniu roboczym równym lub większym od 50
kPa, wymagających demontażu elementów sprężarki,
�na rurociągach wody, pary wodnej, sprężonego powietrza, oleju, mazutu, instalacjach gaśniczych o
nadciśnieniu roboczym równym lub większym od 50 kPa, wymagających demontażu armatury lub odcinka
rurociągu albo naruszenia podpór i zawiesi rurociągów.
prace szczególnie niebezpieczne 35
Organizacja prac szczególnie niebezpiecznych przy urządzeniach i
instalacjach energetycznych
Prace w warunkach szczególnego zagrożenia dla zdrowia i życia ludzkiego
należy wykonywać na podstawie polecenia pisemnego, przy zastosowaniu
odpowiednich środków zabezpieczających zdrowie i życie ludzkie.
Bez poleceń, dozwolone jest wykonywanie:
�czynności związanych z ratowaniem zdrowia i życia ludzkiego,
�zabezpieczenia urządzeń i instalacji przed zniszczeniem,
�przez uprawnione i upoważnione osoby prac eksploatacyjnych
określonych w instrukcjach.
Polecenie wykonania pracy powinno w szczególności określać:
�zakres, rodzaj, miejsce i termin,
�środki i warunki do bezpiecznego wykonania pracy,
�liczbę pracowników skierowanych do pracy,
�pracowników odpowiedzialnych za organizację i wykonanie pracy
(koordynującego lub dopuszczającego, kierownika robót, nadzorującego),
�planowane przerwy w czasie pracy.
prace szczególnie niebezpieczne 36
Organizacja prac szczególnie niebezpiecznych przy urządzeniach i
instalacjach energetycznych
�Dozwolone jest przekazywanie polecenia pisemnego środkami łączności.
�Dozwolone jest wystawienie jednego polecenia pisemnego na takie same prace
wykonywane przez jeden zespół pracowników kolejno w innych miejscach pracy,
gdy zespół pracuje w tym samym czasie tylko w jednym miejscu, a warunki
bezpiecznego wykonania pracy są takie same we wszystkich miejscach.
�Polecenie wykonania pracy jest ważne na czas określony przez poleceniodawcę.
�Polecenia wykonania pracy powinny być rejestrowane przez poleceniodawcę w
rejestrze poleceń.
�Polecenia pisemne wykonania prac należy przechowywać przez okres 30 dni od
daty zakończenia pracy.
�Przy wykonywaniu prac na polecenie jest zabronione:
1) rozszerzanie pracy poza zakres i miejsce określone w poleceniu
(samowolna zmiana miejsca pracy jest niedozwolona),
2) dokonywanie zmian położenia napędów, aparatury i armatury
odcinającej, użytej do przygotowania miejsca pracy, usuwanie ogrodzeń, osłon,
barier, zaślepek i tablic ostrzegawczych oraz zdejmowanie uziemiaczy, jeżeli
ich zdjęcie nie zostało przewidziane w poleceniu.
prace szczególnie niebezpieczne 37
Organizacja prac szczególnie niebezpiecznych przy urządzeniach i
instalacjach energetycznych
Zakończenie pracy na polecenie następuje, jeżeli cały zakres prac
przewidziany poleceniem został w pełni wykonany.
Koordynujący zezwala na uruchomienie
urządzenia lub instalacji energetycznej,
przy których była wykonywana praca, po
otrzymaniu informacji od
dopuszczającego o gotowości urządzenia
do ruchu. Jeśli praca była wykonywana
przez kilka zespołów pracowników,
decyzję o uruchomieniu urządzenia lub
instalacji energetycznej koordynujący
może podjąć po otrzymaniu informacji, od
wszystkich dopuszczających.
prace szczególnie niebezpieczne 38
Dziękuję za uwagę
prace szczególnie niebezpieczne 39