plik


ÿþ Miesicznik Linux+ (11 numerów w roku) jest wydawany Kochani linuksowcy!.. przez Software-Wydawnictwo Sp. z o. o. odziennie przetwarzamy, odbieramy i wysyBamy informacje Celektroniczne. Korzystanie z bezprzewodowych poBczeD jest Dyrektor wydawniczy: Sylwia Pogroszewska bardzo wygodne, a lista urzdzeD mobilnych wci| wzrasta. U|yt- Redaktor naczelna: kownik ma z czego wybiera. My jeste[my od tego, by przybli|y Anna CzerwiDska, anna.czerwinska@software.com.pl Wam nowe pozycje i rozwizania pojawiajce sie na rynku. Mamy Kierownik produkcji: nadziej, |e uda si nam sprosta Waszym oczekiwaniom równie| Marta Kurpiewska, marta.kurpiewska@software.com.pl w tym numerze, który po[wicili[my urzdzeniom mobilnym. Opracowanie DVD: Tomasz Kostro, tomasz.kostro@software.com.pl W tym numerze powracamy do dawno niepublikowanych Tip- Korekta: sów. Piotr PawBowski opisuje program GKrellm, pozwalajcy na staBe BartBomiej Stalewski monitorowanie komponentów komputera. Dziki artykuBowi  Linux ko- mórkowy dowiecie si czego[ na temat kilku programów, które pozwol DziaB reklamy: na lepsz kontrol nad telefonem w [rodowisku systemu Linux. Grzegorz reklama@lpmagazine.org, tel.: (22) 427 35 32 Prenumerata: Madajczak postaraB si udowodni jak wiele urzdzeD jako OS wykorzy- Marzena Dmowska, pren@software.com.pl, stuje odpowiednio zmodyfikowanego Linuksa. tel.: (22) 427 36 79 W kolejnym numerze czeka na Was niespodzianka. Przygoto- wujemy dla Was co[ naprawd specjalnego. Badzcie czujni i nie Projekt graficzny okBadki: przegapcie! Agnieszka Marchocka Grafika na okBadce: Chcecie wspóBpracowa z Linuksem+? Macie do przekazania Maciej FroBow - insane fanom linuksowego oprogramowania konkretn wiedz lub ciekawostk? DTP Manager: Nie czekajcie- doBczcie do nas! Robert Zadro|ny MiBej lektury! DTP: Redakcja Linux+ PrzemysBaw Banasiewicz, Stali wspóBpracownicy: W bie|cym numerze Grzegorz Respondek, PrzemysBaw Prytek, Aneta Duk Tomasz Bednarski, Roger Zacharczyk Opis pByt Adres korespondencyjny: Software-Wydawnictwo Sp. z o. o., 02-682 Warszawa, ul. Bokserska 1 Na pBycie umie[cili[my najnowsz wersj stabilnej i bezpiecznej dys- e-mail: redakcja@lpmagazine.org, trybucji Debian 4.0. Oprócz tego znajdziecie na niej multimedialny tel. (22) 427 35 32 kurs IBM DB2 oraz skuteczn ochron przed spamem  Comdom Antispam for Linux. Nie zabrakBo te| czego[ dla wielbicieli Minta Redakcja dokBada wszelkich staraD, aby publikowane w pi[mie i na towarzyszcych mu no[nikach informacje i programy byBy poprawne, oraz Slaxa. Zapraszamy do instalacji jednak|e nie bierze odpowiedzialno[ci za efekty ich wykorzystania. Redakcja Linux+ pracuje na sprzcie dostarczonym przez firm Device Aktualno[ci Polska PByty uszkodzone podczas wysyBki wymienia dziaB prenumeraty. Mandriva 8 Tomasz Bednarski Wszystkie znaki firmowe zawarte w pi[mie s wBasno[ci odpowiednich firm i zostaBy u|yte wyBcznie w celach News informacyjnych. 10 Maciej Michalec NakBad: 10 000 egz. Gentoo 11 Redakcja u|ywa systemu automatycznego skBadu Grzegorz Madajczak OpenOffice 12 PByty doBczone do magazynu przetestowano programem PrzemysBaw {arnecki AntiVirenKit firmy G DATA Software Sp. z o.o. Sprzeda| aktualnych lub archiwalnych numerów pisma po innej cenie ni| wydrukowana na okBadce  bez zgody wydawcy  jest CentrumXP 13 dziaBaniem na jego szkod i skutkuje odpowiedzialno[ci sdow. Aleksander Zdyb Linux ® jest zarejestrowanym znakiem towarowym nale|cym do Linusa Torvaldsa. Dla pocztkujcych Pismo ukazuje si w nastpujcych wersjach jzykowych: Instalacji i konfiguracji si nie boj! 14 polskiej , Aukasz Ciesielski francuskiej , Autor w bardzo przejrzysty sposób opisuje instalacj i konfi- hiszpaDskiej oraz czeskiej . guracj systemów z rodziny Open Source. 4 maj 2008 Spis tre[ci Temat miesica Urzdzenia mobilne Rozwizania Wywiad Qtopia  przykBad platformy Wywiad z Maciejem PiliDskim Portfolio Lead w 20 74 linuksowej w urzdzeniach mobilnych Motorola Polska SP. z o. o PrzemysBaw {arnecki W artykule autor prezentuje platform przeznaczon na telefony komórkowe z wbudowanym Linuksem. UsBugi Google cz. 1 24 Aukasz Olender Coraz wicej osób u|ywa aplikacji webowych firmy Google. Autor artykuBu opisuje kilka przydatnych programów z których korzy- stamy na co dzieD oraz przybli|a te mniej znane. Linux na urzdzeniach 32 z wbudowanym systemem Grzegorz Madajczak Autor przedstawia kilka ciekawych urzdzeD z wbudowanym sys- temem Felieton Praktyka Std do przyszBo[ci 78 D-Bus w praktyce Roger Zacharczyk 42 Zbigniew Kozak Celem niniejszego artykuBu jest przedstawienie podstaw Ksigozbiór funkcjonowania systemu D-Bus i mo|liwo[ci jego wykorzystania. Autor wprowadza podstawowe pojcia i idee zwizane z D-Busem, Oprogramowanie 79 a nastpnie, na przykBadach, pokazuje jak ten system funkcjonu- u|ytkowe w systemie Linux je w praktyce. Wojciech HryD Linux komórkowy 56 Robert Multan W tym artykule Robert przedstawia kilka programów, które pozwol na lepsz kontrol nad telefonem w [rodowisku syste- mu Linux. Programowanie Freebasic  Basic na miar XXI wieku 60 Marek Sawerwain Marek przedstawia jzyk programowania FreeBasic, czyli bardzo nowoczesn odmian jzyka Basic. Rozrywka Second Life 68 PrzemysBaw {arnecki Rzut okiem na wirtualny [wiat rozgrywki Tipsy Gkrellm 72 Piotr PawBowski Aplikacja pozwalajaca na staBe monitorowanie komponentów kom- putera. www.lpmagazine.org 5 opis DVD DVD Debian 4.0 ebian od pocztku uwa|any partycj root / oraz wydzieli osobn par- Podstawowe moduBy to: byB za najstabilniejsz i naj- tycj domow /home o rozmiarze zale|nym bezpieczniejsz dystrybucj od preferencji u|ytkownika (je|eli chcemy " brama pocztowa, DLinuksa. Z tego wBa[nie po- trzyma du|o danych, nale|y przeznaczy " kontrola transmisji, wodu czsto wybierany jest jako system wicej miejsca na ni). " wspomaganie autoryzacji, operacyjny dla serwerów, ale doskonale Pozostaje teraz wybra odpowiedni dla " filtr Bayesa, sprawdza si tak|e w zastosowaniach biu- siebie stref czasow, nastpnie ustalenie ha- " czarne, biaBe, szare listy, rowych oraz domowych. Na tle innych wy- sBa dla u|ytkownika root oraz stworzenie kon- " konfiguracja zale|na od domeny/email, ró|nia go tak|e [wietne narzdzie do insta- ta zwykBego u|ytkownika. " DKIM, lacji pakietów, jakim jest APT. Teraz nastpi instalacja systemu podsta- " SPF. wowego. Po tej czynno[ci przejdziemy do Instalacja instalacji oprogramowania. Mamy tutaj spo- Comdom Antispam jest dostpny dla ka|- Przystpmy wic do instalacji. Po urucho- ry wybór, wic warto zastanowi si, co b- dego bez |adnej rejestracji, ani innych pro- mieniu komputera z bootowalnej pByty za- dzie nam potrzebne do pracy. Po skopiowa- cedur! Wystarczy jedynie, |e zaakceptujesz wierajcej Debiana zobaczymy menu star- niu plików ostatnim krokiem bdzie instala- umow licencyjn i mo|esz w peBni korzy- towe. Poniewa| chcemy skorzysta z insta- cja programu rozruchowego (wystarczy klik- sta z tego rozwizania. Wersja ta jest ograni- latora graficznego, nale|y wpisa instlalgui n TAK). czona do 100 adresów email (nie do 100 u|yt- i wcisn Enter. kowników!). Adresy musz by jasno wpisane Po zaBadowaniu instalatora pierwszym Uruchomienie i konfiguracja w pliku konfiguracyjnym po instalacji progra- krokiem, który musimy wykona jest wy- W koDcu mo|emy cieszy si jedn najbar- mu. Tylko wtedy wiadomo[ci bd akcepto- bór jzyka i polecam tutaj wybra oczywi- dziej stabilnych dystrybucji Linuksa  Debia- wane, w przeciwnym wypadku e-maile zosta- [cie jzyk polski, podobnie jak w przypad- nem. Po jej uruchomieniu mamy do dyspozy- n odrzucone. Wersja ta nie posiada |adnej ba- ku wyboru ukBadu klawiatury. Po niedBugiej cji gotowe [rodowisko pracy. Zale|nie od te- zy spamu, jednak umo|liwia zbudowanie wBa- chwili (instalator wczyta do pamici tro- go, jakie pakiety wybrali[my do instalacji, snej. Aby pobra ju| przygotowane bazy, nale- ch dodatkowych danych) bdziemy mo- znajdzie si tak|e pakiet biurowy, przegldar- |y si zarejestrowa. gli skonfigurowa sie. Tutaj niestety u|yt- ka internetowa, komunikatory, gry. Je|eli ja- WWW: www.ti.com.pl, www.comdomanti- kownik zdany jest ju| na siebie, gdy| kon- kich[ programów nam zabraknie, zawsze mo- spam.pl, www.comdomsoft.com. figuracja sieci zale|y od sposobu podBcze- |emy je doinstalowa przy pomocy APT. E-mail: comdom@ti.com.pl nia do internetu. Najcz[ciej jednak jest to zwykBa sie ethernet i wystarczy konfigura- Comdom antispam for Linux cja automatyczna. Comdom AntiSpam zapewnia, dziki poszcze- Wprowadzenie do systemu Ustalmy teraz partycje dysku twardego. gólnym moduBom skBadajcym si na aplika- IBM DB2 w systemie Linux. Zaleca si przeznaczy co najmniej 5 GB na cj, skuteczn ochron przed spamem. Firma IBM ju| od lat 70. XX wieku, praco- waBa nad systemami bazodanowymi. To wBa- [nie dziki wysiBkom badaczy tej firmy po- wstaB relacyjny model (Relational Model) baz danych, a tak|e wykorzystywany do dzi- siaj jzyk SQL (Structured Query Language  czyli strukturalny jzyk zapytaD). IBM ma na swoim kcie caB mas ró|nych rozwi- zaD z zakresu RDBMS (Relational Database Management Systems. Jednym z takich rozwizaD jest program IBM DB2, który po raz pierwszy zostaB udo- stpniony ju| w roku 1983 dla systemu MVS. Obecnie program ten jest udostpniany dla technologii serwerowych IBM xSeries, pSeries, iSeries i zSeries dla ró|nych syste- mów operacyjnych. IBM DB2 udostpniany jest w nastpu- jcych wersjach: Enterprise Server Edition Jest to najbardziej rozbudowana wersja Rysunek 1. Wstpna konfiguracja DB2 w systemie Linux, za pomoc gotowego skryptu serwera baz danych. Cechuje go obsBuga 6 maj 2008 opis DVD DVD 64 bitowych systemów operacyjnych. Po- Wersja Express Edition dostpna jest na Workgroups Server Edition siada tak|e mo|liwo[ partycjonowania systemy MS Windows i Linux zarówno z DB2 przeznaczony dla grup roboczych i bazy danych, dziki czemu mo|liwy jest procesorami Intel jak i AMD. maBych firm. Dostpny jest w wersji dla podziaB danych w ramach jednego lub wie- systemów MS Windows, Linux i Unix. Li- lu serwerów z tym samym systemem ope- Personal Edition cencje do tej wersji udostpniane s dla: racyjnym. Jest to wersja z zaBo|enia przeznaczona dla jednego u|ytkownika. Dostpne s w niej " u|ytkownika (np. dla aplikacji z nie- Express Edition wszystkie narzdzia graficzne i funkcje ser- wielk liczb u|ytkowników) To wersja ekonomiczna, jest w peBni funk- wera bazy danych. " na procesor (dla aplikacji z wieloma cjonalna. Nadaje si dla maBych i [rednich Wersja Personal umo|liwia Bczenie si u|ytkownikami, np. dla stron WWW) firm które nie maj odpowiednio wyszkolo- jedynie z innymi serwerami DB2, ale nie nego personelu do obsBugi bardziej zaawan- udostpnia poBczeD dla innych kompute- Cechy bazy danych DB2: sowanych wersji DB2. rów klienckich. " jest to pierwsza baza ze wsparciem dla j- zyka Java " to pierwsza na [wiecie baza certyfiko- wana na Windows 2000 " posiada silne wsparcie dla systemów Linux, tak|e tych 64-bitowych " to pierwsza baza z optymalizatorem kosztowym " pierwsza baza z przepisywaniem SQL do optymalnej postaci " jest to pierwsza baza relacyjna pozwa- lajca na obiektowe rozszerzenia " jest dostpna na wszystkie platformy sprztowe Systemy operacyjne na których dostpny jest DB2: " AIX (32, 64 bit) " Solaris UltraSparc (32, 64 bit) " HP-UX oparte na HP PA-RISC (32, 64 Rysunek 2. ObsBuga DB2 z poziomu shella w systemie Linux bit) " HP-UX oparte na Intel Itanium (32, 64 bit) " iSeries (OS/400) " zSeries (OS/390 oraz z/OS) " GNU/Linux 32, 64 bit na platformach Intel, pSeries, iSeries oraz zSeries (S/ 390) " Microsoft Windows 32 bit (Inte- l+AMD) " Microsoft Windows 64 bit oparte na Intel Intanium i AMD Athlon/Opteron Niniejszy kurs jest wstpem do IBM DB2. Zaprezentowana zostaBa instalacja serwe- ra DB2 w systemie Linux, zarówno w try- bie graficznym jak i tekstowym. Jako od- niesienie zaprezentowana zostaBa tak|e in- stalacja DB2 Enterprise w systemie MS Windows. Nastpnie pokazano jak mo|na skonfi- gurowa i u|ywa DB2 zarówno z poziomu Rysunek 3. ObsBuga DB2 z poziomu przegldarki WWW narzdzi graficznych jak i tekstowych. www.lpmagazine.org 7 aktualno[ci Mandriva dziaB prowadzi: Tomasz Bednarski tomasz.bednarski@mandriva.pl Nowe oprogramowanie Mandriva Linux 2008.1 Spring w Mandriva Linux 2008.1 Spring  wicej, szybciej, Batwiej W nowym wydaniu czekaj na nas [wie|utkie wersje oprogramowania: Ba[nie ukazaBa si pierwsza wersja " jadro systemu 2.6.24; Wkandydujca systemu Mandriva Li- " X.org 7.3; nux 2008.1. ZrobiBa na mnie bardzo dobre " [rodowiska graficzne KDE 3.5.9, KDE wra|enie z kilku powodów. Po pierwsze sta- 4.0.2, GNOME 2.22, Xfce 4.4. i mene- bilno[  mimo |e to wydanie testowe nie na- d|er okien Avant; " przegldarka Mozilla Firefox 2.0 (b- potkaBem jeszcze |adnych bBdów. Po drugie dzie uwzgldniaB wszystkie dostpne wydajno[  Spring dziaBa wyraznie szyb- poprawki); ciej na moim komputerze testowym (Celeron " OpenOffice.org 2.4; 1,7 Ghz) ni| wersja 2008. Po trzecie KDE 4 " pulpit 3D Compiz 0.7; " system dzwiku Pulse Audio;  wyglda naprawd niezle i ma wiele cieka- " centrum multimedialne Elisa; Rysunek 1. Nowy wygld pulpitu  nowa tapeta i menu wych funkcji. Nie mog sie doczeka wersji " program do synchronizacji danych z dopracowanej pod wzgldem funkcjonalnym. ró|nych zródeB Conduit. Po czwarte  bardzo du|o usprawnieD i zmian nikom. Dlatego w menu konfiguracji widoku Podstawowym [rodowiskiem graficznym technologicznych. pojawiBa si opcja umo|liwiajca wy[wietla- jest nadal KDE 3.5.9. KDE 4 jest caBy czas Na temat nowo[ci technicznych wie- nie programów, które dziaBaj w trybie okien- doskonalone i zago[ci jako gBówny pul- le pisaBem w poprzednich numerach Linux+. kowym (opcja Pogramy z interfejsem graficz- pit Mandrivy prawdopodobnie w wer- Dla przypomnienia wspomn tylko, |e wie- nym, Rysunek 3). Dziki temu pocztkujcy sji 4.1. Na razie jest dostpne jako dodat- kowe [rodowisko, a pakiety rpm znajdu- le zmieniBo si w jako[ci obsBugi kart graficz- szybciej odszuka niezbdne aplikacje. j si w repozytorium Contrib. Aby zain- nych, sieci bezprzewodowych oraz klawia- stalowa KDE 4 mo|na u|y meta pakietu tur multimedialnych. Do u|ytku wszedB tak- Poszukiwanie programów task-kde4, tzn. zainstalowa go z u|yciem |e nowy system dzwiku PulseAudio. Dzisiaj Jedn z zalet dystrybucji Linuksa jest to, |e RpmDrake lub urpmi (polecenie urp- mi task-kde4). Wystarczy zaznaczy ten chciaBbym bli|ej przyjrze si zmianom w za- nie trzeba szuka programów w ró|nych miej- jeden pakiet, aby zainstalowa wszystkie kresie zarzdzania oprogramowaniem. scach internetu i instalowa ka|dej z osob- niezbdne programy i biblioteki. na. Praktycznie wszystko co potrzebne mo|- Wersje Mandriva Linux 2008.1 Spring Instalacja i aktualizacja na znalez w przepastnych repozytoriach dys- Mandriva Linux 2008.1 Spring bdzie programów jeszcze Batwiejsza trybucji. W repozytoriach Mandrivy jest ok. dostpna w kilku wersjach: Wprowadzono szereg poprawek w RpmDrake- 16 tys. pakietów rpm. W[ród nich mo|emy 'u, które maj uBatwi instalowanie programów. znalez programy praktycznie do wszystkie- " Free  bezpBatne wydanie zawieraj- ce tylko wolne oprogramowanie, tzn. na Na dystrybucj skBada si wiele tysicy ró|- go. Trzeba je tylko znalez w tym gszczu) Na jednej z licencji uznawanej za otwart; nych pakietów. Wiele z nich to biblioteki i ste- szcz[cie w RpmDrake jest to Batwe  mo|na " One  bezpBatne wydanie typu Live (bez rowniki lub programy konsolowe, których na- szuka programów wedBug kategorii (drzewo instalacji na dysku twardym) ze zinte- zwy niewiele mówi pocztkujcym u|ytkow- po lewej stronie okna  Rysunek 4.) lub sko- growanymi dodatkowymi sterownikami i programami na licencjach wBasno[cio- wych (np. sterowniki kart graficznych, wtyczki do przegldarek itp.); " PowerPack - komercyjne wydanie z usBugami pomocy technicznej, komercyj- nym oprogramowaniem i sterownikami. Tworzone w Polsce wydanie Xtreme jest publikowane wedBug wBasnego cyklu jaki[ czas po wydaniu francuskim. Rysunek 2. KDE 4  nowoczesne [rodowisko wprost z przyszBo[ci 8 maj 2008 aktualno[ci dziaB prowadzi: Tomasz Bednarski tomasz.bednarski@mandriva.pl Mandriva Asus Eee friendly Nowe zainstalowane Znacie ten maBy, popularny ostatnio programy - gdzie ich szuka? notebook? Z pewno[ci chocia| o nim Czasem zdarza si, |e szukamy w menu pro- sByszeli[cie. A najlepsze jest to, |e gramów, które wBa[nie zainstalowali[my. Aby Mandriva Linux 2008.1 Spring dziaBa na nim doskonale. Przeprowadzone we to uBatwi w menu Kickoff (alternatywne me- Francji testy wykazaBy, |e wszystkie nu) mo|na wykorzysta dwie ciekawe opcje. urzdzenia w Asus Eee zostaBy wykryte i Pierwsza to wyszukiwarka, która umo|liwia zainstalowane poprawnie. Nie pozostaje szybkie dotarcie do ka|dej opcji znajdujcej nic innego jak instalowa). Rysunek 3. Rpmdrake potrafi wy[wietla list pro- si w menu. Po wpisaniu nazwy programu lub gramów z interfejsem graficznym Xtreme DVD Live jej fragmentu pojawi si lista wpisów w menu  bezpBatnie z Klubu Mandrivy pasujcych do zapytania. Teraz wystarczy klik- W marcu pojawiBa si dBugo oczekiwana wersja Live systemu Mandriva Xtreme, n, aby uruchomi program. Drugie udogod- któr mo|na uruchomi bez instalowania nienie to specjalny wpis w podmenu Aplikacje, na dysku komputera. System jest dostpny gdzie pod hasBem Nowe aplikacje pojawiaj si bezpBatnie w Klubie Mandrivy w postaci informacje o [wie|o zainstalowanych progra- obrazu ISO pByty DVD. Edycj DVD Live stworzono w oparciu o Mandriva mach (Rysunek 6). Linux 2008. Zawiera zestaw aplikacji znanych z Mandriva Xtreme 2 (kreatory Wygodniejsze aktualizacje poBczeD internetowych, Xtreme Studio Zmiany nie ominBy programu Mandriva Onli- itd.) i trójwymiarowy pulpit Compiz Fusion. Jego dziaBanie sprawdzono na ne. SBu|y on do sprawdzania czy pojawiBy si ja- nastpujcych kartach graficznych: kie[ aktualizacje dla systemu. Odpowiedni ko- Rysunek 4. Przeszukiwanie programów wedBug munikat informujcy o aktualizacjach wy[wietla " GeForce 8400M GS; kategorii si w rogu ekranu (Rysunek 7). Wystarczy klik- " GeForce 4 MX; " ATI 9600; n, poda hasBo administratora i to wszystko " GeForce 7600; rzysta z wyszukiwarki (Rysunek 5.), która  aktualizacje zostan pobrane z internetu i za- " ATI 9200; pozwala przeszukiwa baz programów we- instalowane w systemie. Aplet mdkapplet (czy- " GeForce 7800; dBug nazw pakietów, plików oraz opisów. li Mandriva Online) jest widoczny w pasku tray, " Intel X3100. tylko gdy znajdzie nowe aktualizacji. Je|eli sys- DziaBa bez zarzutu. Mo|na testowa. Lepiej na wolnych Bczach tem jest zaktualizowany ikona znika, aby niepo- Klub Mandrivy: www.mandrivaclub.pl Nowy RpmDrake bdzie bardziej wygod- trzebnie nie zajmowa miejsca. Stan aktualiza- ny dla u|ytkowników wolnych Bcz inter- cji jest sprawdzany kilka minut po zalogowa- Mandriva Xtreme 2 USB netowych. Przed rozpoczciem instalacji po- niu si u|ytkownika do systemu. Mandriva Li- Mandriva Xtreme 2 USB to najnowsza da Bczn wielko[ pakietów (w MB lu KB) nux 2008.1 Spring to du|y krok naprzód. Za- wersja specjalnej, mobilnej wersji systemu do pobrania przed instalacj. To wa|na in- wiera bardzo du|o nowo[ci i usprawnieD. Wie- Mandriva Xtreme. Jest to system szczególnie ciekawy dla u|ytkowników, którzy czsto formacja bo uBatwia kontrolowanie ilo[ci le programów dziaBa szybciej i s bardziej przy- podró|uj i chc mie dane zawsze pod rk. danych pobieranych z internetu (szczegól- jazne. Zaimplementowano nowoczesne techno- Na kluczu usb o rozmiarze 2 lub 4 GB zostaB nie dla osób posiadajcych Bcza z limito- logie zwizane z obsBug dzwiku, sieci bez- zainstalowany w peBni funkcjonalny system wanym transferem). Przyspieszeniu ulegnie przewodowych i sposobów wy[wietlania obra- operacyjny Mandriva Xtreme 2. Ponadto do dyspozycji u|ytkownika jest 400 MB lub 2 tak|e aktualizowanie no[ników interneto- zu. Usunito te| drobne niedogodno[ci, na które GB miejsca na pliki. wych (repozytoriów z pakietami), poniewa| zwracano uwag w przeszBo[ci. Moim zdaniem Jest to pierwsza stworzona od pocztku zmieniono technologi przechowywania do- efekt jaki osignli in|ynierowie Mandrivy jest do koDca wersja systemu przeznaczonego do instalacji na kluczach USB. Oparto datkowych informacji o pakietach, takich jak bardzo dobry. Warto wypróbowa! j na Mandrivie, ale struktura systemu opisy programów, informacje o zmianach i Informacje na temat Mandriva Linux 2008.1 docelowego, sposób instalacji, konfiguracja, listy plików. U|ytkownik bdzie sam decy- Spring: http://wiki.mandriva.com/en/2008.1 dodatkowe oprogramowanie oraz dowaB czy chce, aby RpmDrake wy[wietlaB zestaw aplikacji to wynik pracy polskich in|ynierów. takie dane, a je|eli tak to kiedy ma je pobra z repozytorium. Zamiast pobierania informa- cji o wszystkich kilkunastu tysicach pakie- tów, pobierane bd maBe ilo[ci, wtedy kiedy Rysunek 6. Zwie|o zainstalowane aplikacje bd bd potrzebne. W rezultacie zamiast kilku- wyró|nione w menu Kickoff. dziesiciu MB przez sie przepBynie kilkaset KB. Czysta oszczdno[ czasu i Bcza. Rysunek 5. Wyszukiwanie programów wedBug Rysunek 7. Mandriva Online  s nowe aktualiza- nazw pakietów, plików oraz opisów cje do zainstalowania www.lpmagazine.org 9 NEWS aktualno[ci News dziaB prowadzi Maciej Michalec maciek@linux.pl Nowa wersja TrueCrypt Czy Nokia kupi Trolletech? ZwiatBo dzienne ujrzaBa kolejna, bowiem oznaczona numerem 5 wersja aplikacji sBu- okia zaoferowaBa 153 miliony dolarów za mo|liwe dopiero po uzyskaniu zgody akcjonariu- |cej do szyfrowania danych  TrueCrypt. Nzakup firmy Trolltech, która stworzyBa i szy tej firmy. Po ogBoszeniu mo|liwo[ci przej- Oprócz standardowych poprawek i niewiel- rozwija bibliotek Qt (udostpnion niedawno na cia Trolltech przez Noki, inna firma telekomuni- kich ulepszeD wprowadzono tak|e powa|- niejsze zmiany, m.in. dodano graficzny in- licencji GNU GPL). WedBug zapewnieD produ- kacyjna  Motorola zapowiedziaBa, |e wycofa ze terfejs u|ytkownika do wersji przeznaczo- centa telefonów komórkowych, Qt, które nadal swoich urzdzeD technologi Qt. W swojej histo- nej dla systemów Linuksowych oraz zmie- ma by rozwijane, wci| dostpne ma by tak- rii firma stworzyBa ju| wiele telefonów komórko- niono wykorzystywany do tej pory algo- |e na wolnej licencji. Przejcie Trolltech bdzie wych z systemem Linux i u|yciem biblioteki Qt. rytm SHA-1 na SHA-512. KDE 4.0.1 Niedawno wydano kolejn wersj popular- Kolejne wdro|enia za granic nego [rodowiska graficznego K Desktop Environment, opatrzon numerkiem 4.0.1. ostatnim czasie Linuksa wybiera co-  jest ich ponad 60 tysicy. Nie wnosi ona |adnych konkretnych nowo- Wraz wicej firm i instytucji. Jak poinfor- Jak si okazuje, nasi zachodni ssiedzi nie [ci, poprawiono jedynie zgBoszone w po- mowaB Novell, producent systemu operacyjnego pró|nuj pod wzgldem wprowadzania Linuk- przedniej wersji bBdy. SUSE, francuskie Renault zdecydowaBo si za- sa do swoich urzdów. Niedawno bowiem Nie- Innotek zakupiony przez Suna stpi dotychczas u|ywane ró|ne dystrybucje Li- miecki Urzd Pracy postanowiB zastpi dotych- Sun Microsystems poinformowaB o zaku- nuksa systemem SUSE Linux Enterprise Server, czas u|ywane tam systemy Windows NT pro- pieniu niemieckiej firmy Innotek, produ- który pozwoli zapewni wiksz zgodno[ z wy- stym, stabilnym i bezpiecznym Linuksem: dys- centa sBu|cego do wirtualizacji popular- nego programu VirtualBox. Transakcja ma korzystywanym tam Windowsem. Zgodnie z za- trybucj OpenSUSE. Migracja ma obejmowa na celu wspomóc rozwój tworzonej przez wart umow, Renault otrzyma tak|e abonament okoBo 13 tysicy stanowisk komputerowych. O Sun platformy xVM Server,poprzez wB- na priorytetow pomoc techniczn. planach wdro|enia w swojej infrastrukturze Li- czenie do niej VirtualBoksa. Wicej infor- Inn dystrybucj wybraBa natomiast prze- nuksa poinformowaBa te| amerykaDska armia. macji na stronie firmy Sun, pod adresem http://www.sun.com/aboutsun/pr/2008-02/ chodzca na Linuksa francuska policja. Do tej Dystrybucja z jakiej zdecydowano si skorzy- sunflash.20080212.1.xml. pory zainstalowane tam systemy Windows XP, sta to Red Hat Enterprise Linux w wersji 5. Na maj by zastpione przez popularne Ubuntu. pocztek postanowiono opracowa odpowiednie Nowe logo KOffice i licencji GNU NiedBugo po wydaniu nowej wersji (3) li- WedBug przewidywaD tej instytucji, peBna mi- sposoby zapewniajce wspóBprac i kompatybil- cencji GNU, nowe logo otrzymaBy licen- gracja powinna zakoDczy si dopiero okoBo ro- no[ ró|nych systemów operacyjnych, dopiero cje GNU GPL, LGPL oraz AGPL. Grafiki ku 2014  powodem jest ogromna liczba kom- pózniej mo|liwa jest peBna migracja. s odpowiednio w trzech kolorach: czerwo- puterów które objte maj by wymian systemu nym, zielonym i fioletowym i nawizuj do GPLv3. O logotyp wzbogaciB si tak|e pa- kiet biurowy KOffice wchodzcy w skBad [rodowiska graficznego K Desktop Envi- SLAX 6.0 ronment. Od pocztku swego istnienia pro- ojawiBa si stabilna szósta wersja dystrybu- systemu na wymienionych wy|ej no[nikach nie jekt KOffice nie posiadaB bowiem wBasnego logo. Nowe grafiki, zarówno licencji GNU Pcji SLAX, stworzonej przez Tomasa Ma- powinna sprawi nikomu problemów. Oprócz jak i pakietu biurowego mo|na znalez tejicka. Wielu u|ytkownikom znana jest ona porad zawartych na stronie internetowej dystry- na stronach http://www.dertig.nl/projects/ przede wszystkim ze swej mobilno[ci  sys- bucji w Sieci znajdziemy równie| wiele nieza- koffice/ oraz http://www.gnu.org/graphics/ tem bezproblemowo zainstalujemy zarówno na le|nych opisów i instrukcji dotyczcych insta- license-logos.html. dysku twardym, pendrive, a tak|e skorzysta- lacji SLAX-a. DokBadniejsze informacje o tej KTorrent 3.0 my z pByty LiveCD. SLAX dostpny jest wic opartej na Slackware dystrybucji, a tak|e pliki UkazaBa si nowa wersja programu KTor- w dwóch formatach: TAR, przeznaczonym dla do pobrania znajduja si na oficjalnej witrynie rent, popularnego linuksowego klienta sie- ci BitTorrent. W wydaniu oznaczonym nu- urzdzeD USB oraz ISO dla pByt CD. Instalacja projektu: http://www.slax.org/. merem 3 jedn z wa|niejszych nowo[ci jest caBkowite wsparcie dla [rodowiska graficz- nego KDE 4 a tak|e szóstej wersji protoko- Bu IP. http://www.ktorrent.org/. Damn Small Solaris 0.1 Wzorem, jak si mo|emy domy[li dystry- bucji Damn Small Linux, powstaB system o podobnie brzmicej nazwie: Damn Small Solaris. Jest to oczywi[cie dystrybucja Li- veCD Solarisa, a zostaBa ona udostpnio- na na licencji GNU General Public License. DSS zajmuje niecaBe 64 megabajty, nie po- siada tak|e wygórowanych wymagaD. Ju| teraz mo|na pobra z Internetu obraz ISO dystrybucji, znalez go mo|na np. na popu- larnej Softpedii. Wicej informacji na stro- nie http://www.sunhelp.ru/ (po rosyjsku). 10 maj 2008 aktualno[ci dziaB prowadzi: Grzegorz Madajczak madajczak@gmail.com Gentoo KDE 4.0 w Gentoo ZakoDczono wybory do Rady Fundacji Gentoo Dawno nie byBo tak oczekiwanego wy- ez wtpienia newsem miesica jest za- opisali co zamierzaj zrobi jako czBonkowie darzenia, jak premiera nowego wydania [rodowiska KDE. Nie bd si rozpisy- BkoDczenie wyborów do Rady Fundacji Rady Fundacji Gentoo. Wicej informacji na waB na temat nowo[ci, które znalazBy si Gentoo, o których znaczeniu pisaBem ju| w po- ten temat mo|na znalez na stronie http:// w tym wydaniu, gdy| temat ten byB po- przednim miesicu. Niejasna sytuacja praw- www.gentoo.org/proj/en/elections/foundation- ruszany wielokrotnie - równie| na Ba- na samej fundacji, a tak|e zamieszanie wo- 200802.xml. mach Linux +. W Gentoo nie mogBo oczywi[cie zabrak- kóB propozycji Daniela Robbinsa sprawiBo, |e W dniach 14  28 lutego odbyB si pro- n najnowszej wersji KDE. Pierwotnie oczy caBej spoBeczno[ci Gentoo zwrócone by- ces elektronicznego gBosowania na wcze[niej [rodowisko to dostpne byBo tylko dzi- By na te wybory. zgBoszonych i dopuszczonych kandydatów, w ki Portage-overlay, lecz wraz z pierw- Przede wszystkim nale|y przypomnie, wyniku którego wybrano nastpujce osoby: szym wydaniem stabilnym, znalazBo si w oficjalnym drzewie Portage. Metapakiet |e Daniel Robbins wbrew jego wBasnym pra- kde, podobnie jak i wszystkie inne pakiety gnieniom, nie mógB uczestniczy w wyborach " Roy Bamford (nick: NeddySeagoon), skBadowe, maj na razie status hard ma-  zarówno czynnie, jak i biernie ze wzgldów " Ferris McCormick (fmccor), sked za spraw braku polskich tBumaczeD formalnych. Statut Fundacji mówi, |e pra- " Joshua Jackson (tsunam), do najnowszego [rodowiska. Tak wic w celu instalacji najnowszej wo wyborcze maj wszyscy aktywni dewelo- " Tom Gall (tgall), wersji KDE z gaBzi 4.x nale|y przede perzy projektów Gentoo, to znaczy tacy, któ- " William Thomson (wltjr). wszystkim odmaskowa pakiety pod- rzy przez ostatnie 365 dni wysBali przynajm- stawowe [rodowiska oraz wBa[ciwe za- niej jednego maila na listy dyskusyjne dewelo- Pierwsze spotkanie czBonków nowo wybra- le|no[ci. Najpro[ciej mo|na tego doko- na dodajc do pliku make.conf wpis AC- perów danych projektów. Ostatni mail Danie- nej Rady zaplanowano na 16 marca 2008 ro- CEPT_KEYWORDS="~x86" lub AC- la Robbinsa pochodziB sprzed wspomnianego ku na kanale #gentoo-trustees serwera irc.fre- CEPT_KEYWORDS="~amd64" (w za- okresu, wic nie mógB on ani by wybieranym, enode.net. W trakcie tego spotkania odbdzie le|no[ci od architektury). Bezpieczniej ani nawet wybiera. si midzy dyskusja na temat aspektów praw- jest jednak odmaskowa pojedyncze pa- kiety dodajc odpowiednie wpisy do pli- Wracajc jednak do samych wyborów... nych fundacji, a tak|e przyszBo[ci samej fun- ku package.keywords. W zwizku z tym, Kandydatów do wyborów mo|na byBo zgBa- dacji. Zobaczymy co z tego wyniknie. Na pew- i| KDE 4.x wymaga bibliotek Qt z linii sza do 12 lutego tego roku. OgóBem zgBo- no maj wiele do zrobienia. Przede wszystkim 4.x, w pliku package use powinien zna- szono 20 kandydatów, z czego proces weryfi- stoi przed nimi zadanie odzyskania zaufania lez si nastpujcy wpis: x11-libs/qt: 4 accessibility dbus gif jpeg kacji przetrwaBo jedynie o[miu. Opublikowa- spoBeczno[ci Gentoo do oficjeli, co po ostat- png qt3support ssl zlib. Po wy- li oni swoje manifesty, w których szczegóBowo nich wydarzeniach nie bdzie Batwe. konaniu powy|szych czynno[ci mo|emy przystpi do instalacji programów: Mniejsze Portage # emerge -avD kde-base/kde-me- edna z wikszych zalet Gentoo  system tage zakBada midzy innymi zastpienie poje- ta: kde-4 JPortage zaczyna by jego przekleDstwem. dynczych plików digest dla ka|dego z ebuil- # emerge -avD kde-base/kdebase- W tradycyjnym wydaniu drzewo Portage zaj- dów jednym plikiem Manifest dla caBej pacz- startkde:kde-4 muje bardzo du|o miejsca, które ro[nie wraz ki (czyli jednego lub wicej ebuildów), co po- Pierwsze polecenie zainstaluje peBne [ro- z dodawaniem do niego nowych programów. zwoliBoby na znaczne zaoszczdzenie miejsca dowisko KDE, natomiast drugie  zain- Std te| powstaBa inicjatywa stworzenia no-  nawet o 200 MB. Wicej informacji na te- staluje tylko podstawowe pakiety  samo wej wersji Portage o nieco odchudzonym mat nowego Portage mo|na znalez na stro- niezbdne minimum. Ró|nice pomidzy KDE 4.x a 3.5.x wi- rozmiarze. W CVS dostpna jest taka wer- nie: http://www.gentoo.org/news/20080204- da ju| na etapie instalacji, dziki migra- sja (opatrzona numerem 2.1). Mniejsze Por- digest-files-removed.xml. cji z autotools to cmake, co daBo mo|li- wo[ obserwacji postpu kompilacji wy- ra|onej w procentach. Inn wa|n zmia- BBd kernela n jest nowy skrypt startowy KDE 4.x, co niestety sprawiBo, |e ustawienia ze [rodo- statnimi czasy niespodziewanie wy- 2.6.24.1. Z powy|szych wzgldów zaleca wiska w wersji 3.5 nie bd odczytywane Okryto krytyczny bBd w kodzie jdra si aktualizacj jdra do wy|ej wspomnia- przez nowe [rodowisko. systemowego. BBd ten umo|liwiaB nada- nych wersji: Ja równie| na prób zainstalowaBem no- we KDE na swoim komputerze i musz wanie zwykBemu u|ytkownikowi praw ad- przyzna, |e wzbudziBo we mnie mie- ministratora, a zlokalizowany byB w kodzie # emerge =gentoo-sources-2.6.23-r8 szane uczucia. Na pewno jest Badniejsze funkcji vmsplice(). BBd ten zostaB wy- i bardziej zaawansowane. Z pewno[ci kryty w kodzie jdra w wersji 2.6.17 i póz- lub dziaBa nieco szybciej, lecz jednocze[nie jest peBne wodotrysków, co sprawia, |e niejszych. Wersje jdra pozbawione bBdu bardziej przyzwyczajonym do starej wer- to 2.6.24.2, 2.6.23.16 oraz 2.6.22.18. Jed- # emerge =gentoo-sources-2.6.24-r2 sji pracuje si trudniej. Ja przede wszyst- nocze[nie w kodzie jdra w wersji 2.6.23 kim poczekam na peBn polonizacj, za- wykryto inny bBd o analogicznym dziaBa- Pierwsze polecenie instaluje najnowsz bez- nim zdecyduj si zmieni swoje 3.5 na co[ nowszego. niu, jak opisany powy|ej. Wersje jdra po- pieczn stabiln wersj jdra, natomiast dru- zbawione drugiego bBdu to 2.6.23.15 oraz gie  niestabiln. www.lpmagazine.org 11 aktualno[ci OpenOffice dziaB prowadzi PrzemysBaw {arnecki p.zarnecki@plusnet.pl OpenOffice w komórce Nowe Kadu Wielu u|ytkowników zawiedzionych byBo brakiem mobilnej implementacji jednego z o kilkunastomiesicznej pracy [wiatBo najpopularniejszych pakietów biurowych. Pdzienne ujrzaBa najnowsza wersja komu- Aby rozwiza ten dylemat powstaB pro- nikatora internetowego Kadu, czyli klienta ga- jekt mOOo, który przenosi pakiet do [ro- du-gadu dla Linuksa, BSD oraz Mac. W trak- dowiska J2ME, przez co czyni dostpnym dla wszystkich urzdzeD mobilnych obsBu- cie prac nad najnowsz wersj nad zespoBem gujcych Jav developerów przeszBa wicej ni| jedna burza. yródBo: https://mooo.dev.java.net/ Przede wszystkim zmianie ulegB skBad Kadu Te- am, zmieniono stron internetow i opracowa- no caBkowicie nowy kalendarz wydawniczy. Po- jawiB si zreszt jasny i czytelny nowy plan roz- woju Kadu. W nowym Kadu poBo|ono nacisk na uno- wocze[nienie interfejsu u|ytkownika. Po pierw- sze spore zmiany zaszBy w wygldzie aplikacji. Nowe Kadu Czy na lepsze, to ju| oceni u|ytkownicy. Deve- loperzy caBkowicie od nowa napisali konfigura- Bania plików, pomijajc kwesti nowej strony wi- cj programu, czynic j jeszcze bardziej przyja- zualnej, poprawiono wspóBprac z nowymi wer- zn dla u|ytkownika. Ze spraw wizualnych, war- sjami protokoBu gg. Tradycyjnie ju| wraz z no- Alternatywa dla Wordpress to wspomnie o nowym, bardzo ciekawym mo- w wersj programu, pojawiaj si caBkowicie Najpopularniejszemu silnikowi do blogo- tywie graficznym ikon. nowe sposoby powiadamiania o nadchodzcych wania przybyBa w koDcu powa|na kon- Zdecydowanej poprawie ulegB moduB konfe- wiadomo[ciach, Batwiej jest dosta si do ostat- kurencja. Przynajmniej tak zapowiada si Chyrp. Zbudowany moduBowo, w oparciu rencji. PojawiBa si mo|liwo[ jej opuszczania w nio otwartych. Ponadto pojawiB si szereg ma- o PHP, MySQL i Ajax system jest podat- trakcie rozmowy, czego brakowaBo wcze[niej. Bych, ale przydatnych usprawnieD. Dobrym przy- ny na przeróbki i wszelkie sugestie ze stro- Poprawie ulegBa równie| wspóBpraca z prze- kBadem jest mo|liwo[ przerobienia wg wBasne- ny u|ytkownika. Informacja o konkurencji gldarkami i klientami pocztowymi. W poprzed- go mniemania opisów (data, godzina) rozmów w to dobra sprawa. Jeszcze ciekawej brzmi fakt, |e autorem nowej platformy jest szes- nich wersjach istniaBa wprawdzie podobna opcja, oknie chatu. nastolatek, któremu Wordpress co naj- jednak|e brakowaBo jej wielu przegldarek. Li- Tych zmian mo|na by wymienia jeszcze mniej podpadB. st zaktualizowano i uzupeBniono o wspóBprac bez liku. Nowy klient GG jest naprawd wart Wicej na ten temat mo|ecie przeczyta na z klientami pocztowymi. Do wa|niejszych zmian skorzystania, za[ wicej informacji o jego mo|li- http://chyrp.net mo|na zaliczy unowocze[niony sposób przesy- wo[ciach znajdziecie na stronie www.kadu.net. Mint 4.0 KDE CE ydano najnowsz wersj popular- Wnej dystrybucji o nazwie Mint. W naj- wikszym skrócie Mint to dystrybucja oparta na Ubuntu, której twórcy nie zawracaj sobie gBo- wy czym[ takim jak patenty. Po zainstalowaniu Minta otrzymujemy w peBni multimedialny sys- tem, z Java, MP3, flashem i wieloma innymi, które trzeba w Ubuntu samodzielnie z racji pa- tentów i zamknitego kodu instalowa i konfi- Mint 4.0 w wersji z KDE gurowa. Ponadto Mint posiada wiele wBasnych narzdzi, które wspomagaj u|ytkownika w co- dziennej pracy. Do najwa|niejszych nale|: gramów. PrzykBadem s chocia|by zmintowane Zmiana licencji OpenOffice.org wersje Firefox i Sunbird. Od pozostaBych wer- Pakiet dokonaB migracji z licencji LGPL " mintInstall, sji Mint 4.0, ta ró|ni si przede wszystkim uak- 2.1 na LGPL v3. Zmiany maj zwi- zek w zwizku z coraz gortsz atmos- " mintWifi, tualnionymi wersjami poszczególnych narzdzi fer wokóB zamknitego oprogramowa- " mintUpdate, oraz [rodowiskiem graficznym. Twórcy nie zde- nia, zwBaszcza patentów. Takie rozwiza- " mintAssistant, cydowali si na doBczenie w domy[lnej wersji nie ma zapewni o wiele wiksz mo|li- " mintUpload. [rodowiska graficznego KDE 4.0, wykorzystu- wo[ publikowania swoich wBasnych po- prawek, nawet nie bdc czBonkiem Ope- jc starsz, ale sprawdzon gaBz KDE. Najnow- nOffice.org Cztery ostatnie to w zasadzie nowo[. Poza tym sze dziecko mo|na oczywi[cie zainstalowa. W w dystrybucji znajdziemy równie| przerobione trakcie pisania tekstu wydawana byBa równie| w odpowiedni sposób wersje popularnych pro- specjalna wersja Minta z KDE 4.0, na DVD. 12 maj 2008 NEWS aktualno[ci dziaB prowadzi Aleksander Zdyb aleksander.zdyb@centrumxp.pl News Linux Standard Base 3.2 Ubuntu Mobile  internet bez kompromisów Po kilkumiesicznym opóznieniu Linux Foundation opublikowaBa wersj 3.2 Li- buntu Mobile to nowa dystrybu- nux Standard Base. LSB jest zbiorem Ucja przeznaczona dla internetowych standardów i wytycznych majcych na urzdzeD przeno[nych, tzw. MID (ang. celu zniwelowanie ró|nic midzy dystry- Mobile Internet Device). Wydana zosta- bucjami Linuksa. W nowej wersji wpro- wadzono midzy innymi konieczno[ Ba przez firm Canonical Ltd., producen- obsBugi jzyków skryptowych (Python, ta m.in. Ubuntu. Perl). Okre[lono tak|e sposób dostpu do podsystemu dzwikowego ALSA. Dys- CaBkiem nowe Ubuntu? trybucje zgodne z LSB musz te| od tej wersji zawiera bibliotek Qt4. Wicej O nowej dystrybucji po raz pierwszy usBy- informacji znalez mo|na na stronie Li- szeli[my w maju 2007, gdy Matt Zimmer- nawet granie w gry 3D. Oprócz tego b- nux Foundation http://www.linux-foun- man na li[cie dyskusyjnej Ubuntu ogBosiB, dziemy mie dostp do komunikatora, Vo- dation.org. |e Canonical we wspóBpracy z Intelem pra- IP, kalendarza i wielu innych aplikacji co- Linux Desktop Testing Project wydany cowa bd nad systemem dedykowanym dziennego u|ytku. Linux Desktop Testing Project jest zbio- urzdzeniom przeno[nym. Pierwsze wyda- Platforma ma oferowa tak|e system rem aplikacji wspomagajcych testowanie nie planowane byBo na pazdziernik wraz z automatycznych aktualizacji. Dodatko- graficznych programów. LDTP umo|liwia nagranie makr bdcych zapisem czyn- Ubuntu 7.10 Gutsy Gibbon, ale opózniBo wym atutem bdzie takie skonstruowanie no[ci wykonywanych przy pomocy my- si o kilka miesicy. caBo[ci interfejsu u|ytkownika, by mo|li- szy i klawiatury. Makra te mo|na potem Ubuntu Mobile reklamowane jest ha- we byBo obsBugiwanie urzdzenia palcami, wielokrotnie odtwarza np. w celu prze- sBem peBnia internetu, bez kompromisów bez konieczno[ci u|ywania rysika. Ma to testowania tworzonego oprogramowania lub automatyzacji dowolnych czynno[ci. (ang full internet, no compromise). Wy- poprawi Batwo[ i intuicyjno[ obsBugi. LDTP mo|e by wykorzystany z aplika- dawca twierdzi, |e system ma zupeBnie cjami GNOME i KDE oraz innymi, speB- zmieni i przedefiniowa nasz pogld o Elastyczne rozwizanie niajcymi standardy dostpno[ci, np.: Mo- mobilnych urzdzeniach. Jak sugeruje na- dla producentów sprztu zilla czy OpenOffice.org. Oprogramowa- nie mo|na pobra z oficjalnej strony: http: zwa, dystrybucja jest oparta o Ubuntu, ale Ubuntu Mobile nie ma by jednak prze- //ldtp.freedesktop.org. w du|ej mierze stworzona zostaBa od pod- znaczony do samodzielnej instalacji na po- staw. System ma by elastyczny i Batwy do siadanych ju| urzdzeniach. System ofe- Google poprawia Wine Po tym jak dwa lata temu Google podpi- przystosowania do szerokiej gamy urz- rowany bdzie producentom w ramach saB umow z CodeWeavers, która prze- dzeD. umów OEM (sprzedawany wraz ze sprz- widywaBa wprowadzenie poprawek do tem) i ODM (sprzedawany pod inn mar- projektu Wine, by daBo si na nim uru- Wymagania sprztowe k). Ma by to mo|liwe dziki wspomnia- chomi Picas, doszBo do zawarcia ko- lejnego kontraktu. Tym razem CodeWe- Typowe urzdzenie gotowe do wspóBpracy nej ju| elastyczno[ci i konfigurowalno[ci. avers (producent m.in. CrossOver Linux) z Ubuntu Mobile ma posiada 4-7'' ekran W ramach dostosowywania dystrybucji do ma poprawi obsBug Photoshopa przez dotykowy oraz fizyczn bdz wirtualn wBasnych potrzeb producenci instalowa Wine. Biorc pod uwag fakt, jak wielu klawiatur. Oprócz tego zawiera miaBo- bd mogli dodatkowe (tak|e wBasno[cio- u|ytkowników deklaruje, |e oprogramo- wanie graficzne firmy Adobe jest ostatni by 2-8GB pamici Flash i ponad 256MB we) oprogramowanie, np. aplikacje u|yt- rzecz hamujc ich przesiadk na wolne ramu. Oferowane ma by tak|e wsparcie kowe, czy kodeki. systemy wida, |e Google wyraznie d|y dla takich akcesoriów jak WiFi, Bluetooth, Mo|liwo[ci tworzenia oprogramowa- do spopularyzowania Linuksa w zasto- GPS, czy kamera. Dodatkowo mo|liwe b- nia ma by wiele. Interfejsy u|ytkowni- sowaniach biurkowych. Ju| w tej chwili da si uruchomi Photoshopa CS2 na Wi- dzie wykorzystanie OpenGL. ka mog by wykonane w technologiach: ne, ale niestety wielu u|ytkowników na- HTML, Flash, Python/GTK, C/C++/GTK rzeka na stabilno[ takiego rozwizania. PeBnia internetu, bez kompromisów i Java. Firma Canonical oferuje tak|e Miejmy nadziej, |e wkBad Google i Co- Jak sugeruje hasBo reklamowe, w Ubun- wsparcie dla autorów aplikacji oraz zamie- deWeavers w krótkim czasie zaradzi tym problemom. tu Mobile gBówny nacisk poBo|ono na [ciBa w sieci przykBady jak tworzy i porto- przegldanie internetu. Wbudowana prze- wa oprogramowanie dla Ubuntu Mobile. Landscape w wersji beta gldarka charakteryzuje si peBn obsBu- Firma Canonical wydaBa wersj beta no- wego oprogramowania wspomagajcego g technologii AJAX (ang. Asynchrono- Jeszcze poczekamy administratorów systemów Ubuntu. Land- us JavaScript and XML), co ma pozwala Niestety, jak utrzymuje Canonical, system scape ma umo|liwi m.in. jednoczesn ad- na dostp do wszelkich popularnych ser- byB do tej pory testowany tylko na jednym ministracj wieloma systemami w zakre- wisów Web 2.0, takich jak MySpace czy urzdzeniu firmy Samsung. Biorc jed- sie zarzdzania pakietami, obsBugi kont u|ytkowników, monitorowania obci|e- Facebook. nak pod uwag informacje zamieszczone nia a nawet inwentaryzacji sprztu. Wicej Dodatkowo ma by mo|liwo[ opcjonal- na stronie Ubuntu Mobile, a tak|e rozmiar informacji znalez mo|na na stronie pro- nego zainstalowania Flasha i Javy. Dziki sukcesu Ubuntu w zastosowaniach biur- jektu: http://www.canonical.com/projects/ dostarczonemu oprogramowaniu na urz- kowych, mo|na wierzy, |e nowy system landscape. dzaniach typu MID mo|liwe bdzie tak- rzeczywi[cie zrewolucjonizuje rynek urz- |e sBuchanie muzyki, ogldanie filmów, a dzeD przeno[nych. www.lpmagazine.org 13 Dla pocztkujcych Instalacji i konfiguracji si nie boj! Instalacji i konfiguracji si nie boj! Aukasz Ciesielski Niektórzy twierdz |artobliwie, |e tak naprawd istniej trzy systemy z rodziny pingwina: Debian, Slackware i Gentoo. Oczywi[cie my mamy [wiadomo[, |e jest to jedynie forma przekornego dowcipu. Ale czy jest tak naprawd? Przecie| wiemy, |e Debian i Slackware to dwie najstarsze, rozwijane do dzisiaj dystrybucje. Obecnie istnieje mnóstwo projektów opartych wBa[nie na tych wspomnianych. Mo|na by rzec, |e s one jakby rodzicami wspóBczesnych linuxów. arówno Debian jak i Slackware powstaBy w swoich wiadomo[ci na temat obsBugi linuxa powinny za- 1993 roku. Uwa|ane s one za jedne z naj- cz od lekkiej dystrybucji, a nastpnie w momencie, trudniejszych do opanowania, chocia| ka|dy w którym uznaj, |e posiadBy ju| odpowiedni wiedz Zz nich prezentuje inn polityk zarzdzania przej[ na trudniejsz. Tu godne polecenia staj si wy- systemem. Czy rzeczywi[cie sBusznym stwierdzeniem mienione na pocztku trzy systemy (Debian, Slackware, jest nazwanie tych systemów trudnymi do okieBznania Gentoo). Ale jaki system wybra? Autor nie chce fawory- przekonamy si w praktyce. Niestety temat jest rozlegBy, zowa konkretnych dystrybucji. Nale|y jednak przemy- wic skupimy si jedynie na Debianie oraz opartym na [le pewn kwesti. Czy finalnie chcieliby[my u|ywa nim Ubuntu. Zdecydowanie konfiguracja tego drugiego Debiana, czy Slackware? Nastpnie dobieramy proste- jest Batwiejsza. Twórcy Ubuntu zastosowali wiele udo- go w obsBudze linuxa opartego na konkretnej gaBzi, np. godnieD, które sprawiaj, |e jego obsBuga staBa si prosta na Debianie (tu godne polecenia s: caBa rodzina wspo- i przyjemna nawet dla pocztkujcych, którzy nie mieli mnianego ju| Ubuntu, Linux Mint, oraz Knoppix), lub na wcze[niej styczno[ci z linuxem. ByBoby jednak bBdem, Slackware (Slax). gdyby[my rozpoczli nasz przygod od Debiana. Je|e- Czemu ma sBu|y ten zabieg? Odpowiedz jest prosta. li wcze[niej nie mieli[my styczno[ci z linuxem, mogli- ZaBó|my, |e wybrali[my Debiana i Ubuntu. Wiemy, |e w by[my si Batwo zniechci. Najlepiej zastosowa w tym przyszBo[ci chcemy korzysta z Debiana. Biorc pod uwa- przypadku metod maBych kroków i stopniowo podnosi g fakt, |e Ubuntu jest oparty wBa[nie na Debianie, posia- poprzeczk. Je|eli kogo[ naprawd interesuj systemy z da ogromn zgodno[ pod wzgldem narzdzi, komend, pingwinkiem, powinien si zastanowi, czy w przyszBo- systemu pakietów itd. ze swoim pierwowzorem. Aby zbyt- [ci chciaBby przej[ na bardziej zaawansowan dystrybu- nio nie komplikowa tematu, kontynuujmy wtek Debia- cj, a tak|e czy potrzebuje Batwego do opanowania sys- na i Ubuntu. Zaczniemy od krótkiej charakterystyki, prze- temu operacyjnego. Osoby zainteresowane poszerzaniem brniemy przez instalacj (czasem bardzo kBopotliw) i 14 maj 2008 linux@software.com.pl Dla pocztkujcych Instalacji i konfiguracji si nie boj! zmierzajc ku codziennemu u|ytkowaniu, ka akceptujemy pierwsz pozycj menu star- oraz wymiany (swap). Ostatni metod po- uporamy si z konfiguracj. towego, czyli Start or install Ubuntu. Nato- dziaBu dysku na partycje jest wybranie opcji miast kiedy zaBaduje si LiveCD mo|emy tzw. manualnego podziaBu (a| chciaBoby si Ubuntu i rodzina wybra z pulpitu ikon Zainstaluj i pod|a powiedzie rcznego) wykorzystujc pro- Ubuntu jest ciekawym projektem, na czele za programem instalacyjnym. gram GParted. którego stoi firma Canonical. Aktualna wer- Aby nie byBo wtpliwo[ci prze[ledzmy Po wyznaczeniu partycji instalator sja to 7.10 o wdzicznej nazwie Gutsy Gib- ten proces i przyjrzyjmy si kolejnym kro- Ubuntu zaproponuje import istniejcych bon, które zajmuje czoBowe miejsca w ran- kom. Zaczynamy oczywi[cie od uruchomie- profili. Nie ma tu nic skomplikowanego, kingach popularno[ci linuxów. Zalet tego nia LiveCD. Naszym oczom uka|e si pulpit wic nie bdziemy tego rozpisywa. W szó- systemu s ró|norodne udogodnienia zwi- gotowego do pracy systemu. stym kroku instalator zada kilka pytaD odno- zane z konfiguracj. Mam tu na my[li cho- Pierwszym z siedmiu kroków jest wybór [nie naszych danych osobowych (imi i na- cia|by graficzne programy lub nakBadki na najdogodniejszego dla nas jzyka (np. pol- zwisko, e-mail itp.). Ostatni krok instalacji aplikacje konsolowe, sBu|ce do ustawiania skiego). Teraz zostaniemy poproszeni o wy- to podsumowanie. ekranu (rozmiaru, od[wie|ania itp.), insta- bór strefy czasowej (np. Warszawa). Jest to Akceptujemy wszystkie ustawienia, lacji nowych pakietów, pobierania aktualiza- potrzebne do okre[lenia najbli|szego nam których wyboru dokonali[my w programie cji, Bczenia z Internetem i wreszcie, co naj- serwera Ubuntu, z którego system bdzie po- instalacyjnym i nie pozostaje nam nic in- wa|niejsze  instalacji systemu. Ubuntu jest bieraB aktualizacje oraz do ustawienia zegara. nego jak... oczekiwanie na nasz nowy sys- dostpne w wielu tzw. smakach (czyli wer- Trzecim krokiem jest ustawienie odpowied- tem. Po zakoDczeniu pracy instalator zapy- sjach o ró|nych [rodowiskach graficznych, niego ukBadu klawiatury. ta nas, czy chcemy w dalszym cigu korzy- jak chocia|by Ubuntu z GNOME, Kubun- W tym momencie nale|y sprawdzi, czy sta z wersji LiveCD, czy uruchomi kom- tu z KDE, Xubuntu z Xfce, Fluxbuntu z Flu- mo|emy pisa polskie znaki diakrytyczne puter ponownie, aby móc korzysta z sys- xbox), jednak ka|dy smak ma cech wspól- (np. [, , D, z itd.), oraz czy klawisze Y i Z temu, który przed momentem zainstalowa- n: wystpuje w postaci LiveCD lub Live- nie zostaBy zamienione. Teraz najwa|niej- li[my. Oczywi[cie czym prdzej restartuje- DVD. Co to oznacza? Wrcz trywialn insta- szy krok (cho dopiero czwarty): tworzymy my komputer, aby zobaczy nasze arcydzie- lacj systemu na dysku twardym. WBa[ciwie odpowiednie partycje. No dobrze, ale co to Bo. Na pierwszy rzut oka wyglda identycz- ka|dy, kto potrafi czyta poradziBby sobie z znaczy, |e tworzymy partycje? Otó| nic in- nie jak wersja LiveCD. Ale jest pewna ró|- zainstalowaniem Ubuntu. Wystarczy wBo|y nego, jak to, |e dzielimy dysk twardy w spo- nica - teraz mo|emy dowolnie konfigurowa pByt do napdu CD-ROM. Zreszt takie s sób, który nam najbardziej odpowiada. Ma- naszego Ubuntu. O tym porozmawiamy w zaBo|enia Ubuntu. Ma to by system w peBni my tu kilka mo|liwo[ci. Przede wszystkim nastpnym podrozdziale. przyjazny dla u|ytkownika. W ustawieniach mo|emy zainstalowa system w wolnym od BIOS-u ustawiamy, aby CD-ROM byB starto- danych miejscu naszego dysku (np. obok in- MaBymi krokami zmierzamy do... wany przed dyskiem twardym. Po wystarto- nego systemu, powiedzmy Windows). In- No wBa[nie, do czego? Do osignicia efek- waniu pByty, naszym oczom uka|e si menu. nym (i najbardziej polecanym) sposobem tu koDcowego, którym jest w peBni skonfigu- Poprzez naci[nicie klawisza F2 wy[wie- jest wybranie opcji, w której tzw. przewod- rowany i gotowy do pracy system. Od czego tlimy kolejne menu, dziki któremu bdzie- nik podzieli caBy dysk na poszczególne par- zacz? Zapamitajmy nastpujc zasad: je- my mogli wybra jzyk. Po wyborze jzy- tycje. Domy[lnie zostan utworzone dwie |eli jest taka mo|liwo[, to konfiguracj linu- partycje: domowa (z systemem plików ext3) xa zawsze zaczynajmy od ustawienia parame- Listing 1. PrzykBadowa lista repozytoriów w pliku sources.list ## WWW.DEBIAN-MULTIMEDIA.ORG deb http://www.debian-multimedia.org etch main deb-src http://www.debian-multimedia.org etch main ## OPERA deb http://deb.opera.com/opera/ stable non-free ## SKYPE deb http://download.skype.com/linux/repos/debian/ stable non-free ## PICASA Rysunek 1. Menu gBówne pByty liveCD deb http://dl.google.com/linux/deb/ stable non-free ## BACKPORT deb http://www.backports.org/debian etch-backports main contrib non-free ## WINE deb http://wine.budgetdedicated.com/apt etch main ## VIRTUALBOX deb http://www.virtualbox.org/debian etch non-free ## UNOFICIAL deb http://ftp.debian-unofficial.org/debian/ etch main contrib non-free restricted Rysunek 2. Ikona umo|liwiajca rozpoczcie proce- su instalacyjnego www.lpmagazine.org 15 Dla pocztkujcych Instalacji i konfiguracji si nie boj! trów potrzebnych do poBczenia z Internetem. cji jest usuwanie bBdów oraz dodawanie " deb http://pl.archive.ubuntu.com/ubuntu/ Jest ono niezbdne do zainstalowania aktuali- nowych opcji (lub udoskonalanie ju| do- gusty-updates main restricted zacji oraz dodatkowych pakietów. W tym ce- stpnych). " deb-src http://pl.archive.ubuntu.com/ lu wybieramy z menu System-->Administra- Kolejnym krokiem jest uzupeBnienie ubuntu/ gusty-updates main restricted cja >Sie. Pozostaje jeszcze sprawdzenie, tzw. listy repozytoriów czyli miejsc, z któ- " deb http://pl.archive.ubuntu.com/ubuntu/ czy jeste[my posiadaczami poBczenia mode- rych system bdzie pobieraB oprogramo- gusty universe mowego, czy przewodowego. wanie oraz aktualizacje. Jest to chyba jed- " deb-src http://pl.archive.ubuntu.com/ Je|eli do poBczenia z Internetem wyko- na z kluczowych czynno[ci podczas ka|dej ubuntu/ gusty universe rzystujemy modem, nale|y wybra taki wBa- konfiguracji, poniewa| od tego zale|y jakie " deb http://pl.archive.ubuntu.com/ubuntu/ [nie typ. Teraz wchodzimy we WBa[ciwo[ci. oprogramowanie bdziemy mogli pobiera z gusty multiverse Ujrzymy tam trzy zakBadki. Najpierw w usta- Internetu. Dla tych, którzy nie mieli wcze- " deb-src http://pl.archive.ubuntu.com/ wieniach ogólnych wpisujemy nasz numer te- [niej styczno[ci z linuxem, repozytoria b- ubuntu/ gusty multiverse lefonu oraz prefix. Dalej wskazujemy mo- d prawdziw nowo[ci. Wyja[ni, czym w " deb http://pl.archive.ubuntu.com/ubuntu/ dem, wybieramy port modemu, oraz decydu- ogóle s repozytoria. Ogólnie rzecz ujmujc gusty-backports main restricted universe jemy, czy wybieranie numeru bdzie impulso- s to miejsca, w których znajduj si pakie- multiverse we, czy tonowe. ty gotowe do instalacji. Równie dobrze mo- " deb-src http://pl.archive.ubuntu.com/ W przypadku poBczenia przewodowe- |e by to pByta CD/DVD jak serwer. Repo- ubuntu/ gusty-backports main restricted go mamy do wyboru kilka opcji: DHCP (pró- zytoria s podzielone wedBug odpowied- universe multiverse buje automatycznie skonfigurowa nasz Inter- nich kategorii (np. otwarto[ kodu, komer- " deb http://security.ubuntu.com/ubuntu gu- net), Statyczny adres IP, lub Lokalna sie Ze- cyjno[, alfabetycznie). Lista taka znajduje sty-security main restricted roconf. Najprawdopodobniej bdziemy zmu- si w pliku sources.list. Musimy go edyto- " deb-src http://security.ubuntu.com/ubuntu szeni wybra opcj Statyczny adres IP i wy- wa jako root: gusty-security main restricted peBni kolejne pola: Adres IP, Maska podsie- " deb http://security.ubuntu.com/ubuntu gu- ci i Adres bramki. sudo gedit /etc/apt/sources.list sty-security universe W kolejnej zakBadce ustawiamy adresy " deb-src http://security.ubuntu.com/ubuntu serwerów DNS. Nale|y poda przynajmniej Gedit to domy[lny program do przegldania gusty-security universe jeden numer. Teraz nie pozostaBo nam nic in- plików tekstowych w GNOME. Je|eli u|y- " deb http://security.ubuntu.com/ubuntu gu- nego jak tylko zapisa ustawienia klikajc na wasz np. KDE, XFCE to zmieD Gedit na in- sty-security multiverse Save (przycisk z rysunkiem dyskietki). ny, np. Kate, Vim, Nano itp. Je[li otworzy- " deb-src http://security.ubuntu.com/ubuntu Gotowe, Internet jest skonfigurowany. li[my ju| ten plik, musimy doda do niego gusty-security multiverse Proces ten odbywa si tak samo zarówno kilka adresów. Poniewa| jest to bardzo wa|- dla Debiana jak i Ubuntu. W przypadku De- ne, omówimy list repozytoriów do[ szcze- Dziki tym adresom nasz system bdzie za- biana wybieramy z menu Zrodowisko >Ad- góBowo. Dodam tylko, |e w pliku tym istnie- wsze zaktualizowany, pozbdziemy si nie- ministracja >Ustawienia sieci. Oczywi[cie je mo|liwo[ dodawania komentarzy. Dzi- chcianych bBdów, a tak|e bdziemy mogli Internet mo|na (a nawet powinno si) usta- ki nim Batwiej jest utrzyma porzdek, po- instalowa oprogramowanie wspierane przez wi ju| podczas instalacji, ale o tym w dal- niewa| mo|emy oddzieli od siebie np. re- Ubuntu. Zawieraj one tzw. wolne oprogra- szej cz[ci tekstu. Je|eli poprawnie ustawi- pozytoria bazowe od tych zwizanych z me- mowanie. Niestety jak wiadomo prawie ka|- my sie, to prawie natychmiast zostanie- diami itd. Komentarz poprzedzamy znakiem demu u|ytkownikowi linuxa, istnieje tak|e my poinformowani o dostpnych aktualiza- #. Po tym znaku mo|emy wpisa dowol- wiele aplikacji spod znaku non-free lub com- cjach. Oczywi[cie zaleca si ich instalacj. ny tekst. Nie u|ywajmy jednak polskich li- mercial (np. java, mp3 itp.). Skd je pobra? Podsumujmy, co ju| zrobili[my. Mamy do- ter z ogonkami. Zacznijmy od adresów pod- Tak|e z repozytoriów. Dodajmy w tym celu stp do Internetu oraz zaktualizowany sys- stawowych. kilka nowych adresów: tem. To jest bardzo du|o, poniewa| mamy mo|liwo[ pobierania nowego oprogramo- " deb http://pl.archive.ubuntu.com/ubuntu/ " deb http://medibuntu.sos-sts.com/repo/ gu- wania (i nie tylko), oraz aktualny system, gusty main restricted sty free co z kolei wi|e si midzy innymi z je- " deb-src http://pl.archive.ubuntu.com/ " deb http://medibuntu.sos-sts.com/repo/ gu- go bezpieczeDstwem. Zadaniem aktualiza- ubuntu/ gusty main restricted sty non-free " deb-src http://medibuntu.sos-sts.com/repo/ gusty free " deb-src http://medibuntu.sos-sts.com/repo/ gusty non-free " deb http://packages.medibuntu.org/ gusty free non-free " deb http://archive.canonical.com/ubuntu gusty-commercial main Mo|emy ju| zainstalowa jav, kodeki au- dio i wideo przeznaczone dla Windows. Rysunek 3. Pulpit ze [rodowiskiem GNOME Rysunek 4. Pulpit ze [rodowiskiem KDE WBa[ciwie do szcz[cia nic wicej nie po- 16 maj 2008 Dla pocztkujcych Instalacji i konfiguracji si nie boj! trzeba. Mo|na jeszcze doda kilka dodat- gstreamer0.10-plugins-base gstreamer0.10- Do prawidBowego dziaBania multimediów kowych, ale ciekawych zarazem adresów. plugins-good gstreamer0.10-plugins-bad wystarczyBaby jedynie cz[ podanych pakie- Mam tu na my[li skype, picasa ([wietna gstreamer0.10-plugins-bad-multiverse gstre- tów (w32codecs, libdvdcss2, libdvdread3), przegldarka grafiki oraz edytor, w którym amer0.10-plugins-ugly gstreamer0.10-plugins- jednak czasem lepiej mie wicej ni| mniej. mo|emy korygowa zdjcia), wine (emula- ugly-multiverse w32codecs avifile-win32-plu- tor aplikacji przeznaczonych dla Windows), gin avifile-mjpeg-plugin avifile-xvid-plugin Gratulacje! googleearth, oraz kadu (odpowiednik Ga- avifile-vorbis-plugin avifile-mad-plugin avi- WBa[nie skonfigurowaBe[ swój system. Nie du-Gadu). file-divx-plugin ffmpeg ffmpeg2theora libxi- byBo to trudne. Na koniec dodam, |e czasami ne-extracodecs libdvdcss2 ubuntu-restricted- Ubuntu nie wykrywa rozdzielczo[ci monitora. " deb http://download.skype.com/linux/ extras gstreamer0.10-ffmpeg avifile-divx-plu- Musimy sami j ustawi. Dawniej trzeba byBo repos/debian/ stable non-free gin avifile-xvid-plugin libavcodec0d ffmpeg lib- wpisywa dane manualnie w pliku xorg.conf. " deb http://dl.google.com/linux/deb/ stable dvdcss2 libdvdread3 w32codecs totem-gstre- Gutsy Gibbon oferuje jednak nakBadk Xse- non-free amer libxine1-ffmpeg libxine1-plugins libxi- rver-Xorg, w której jedynie wybieramy intere- " deb http://www.kadu.net/download/binary/ ne1-gnome libxvidcore4 sujce nas parametry, zapisujemy i ju|. ubuntu/repo gusty main " deb http://wine.budgetdedicated.com/apt gusty main I to ju| caBa lista repozytoriów. Teraz w konso- li wpisujemy: sudo apt-get update. I w tym momencie system powinien zarzda tzw. klu- czy. Je|eli tak si staBo, to niczym si nie przej- muj. Tak miaBo by. Musimy da systemowi, czego |da. Aby pobra taki klucz wydajemy takie polecenia: gpg --keyserver subkeys.pgp.net -- recv-keys numer_klucza gpg --armor --export numer_klucza | sudo apt-key add - Je|eli chodzi o wstpn konfiguracj, to ju| koniec. Dodam tylko, chocia| dotyczy to ra- czej Debiana, |e mo|na te| doBczy do repo- zytoriów pByt CD/DVD. Jest to istotne kie- dy nie mamy poBczenia z Internetem. Aby tego dokona w konsoli wpisujemy jako ro- ot apt-cdrom add. Teraz program przeszuka CD/DVD i wpisze nowe zródBo do pliku so- Rysunek 5. Wybór odpowiedniego dla danego kraju ukBadu klawiatury urces.list. Teraz nie pozostaje nam nic inne- go jak |mudne instalowanie dodatkowych pa- kietów. Proponuj zacz od polonizacji sys- temu. Aby cieszy si spolszczeniami instalu- jemy pakiety: sudo apt-get install language-pack-gno- me-pl language-pack-gnome-pl-base langu- age-support-pl language-pack-pl language- pack-pl-base myspell-pl openoffice.org-l10n-pl mozilla-firefox-locale-pl-pl thunderbird-loca- le-pl wpolish aspell-pl Teraz nawet sam proces konfiguracji powi- nien by prostszy, poniewa| bdzie Batwiej zna- lez odpowiednie opcje. No dobrze, ale pewnie chcieliby[cie posBucha muzyki, albo obejrze film. Dodajmy wic potrzebne paczki. Ich skBad jest pokazny, jednak poza kilkoma (np. w32co- decs) maj maBe rozmiary. sudo apt-get install ubuntu-restricted- Rysunek 6. GParted - program partycjonujcy extras gstreamer0.10-ffmpeg gstreamer0.10-gl www.lpmagazine.org 17 Dla pocztkujcych Instalacji i konfiguracji si nie boj! ChciaBbym jeszcze zaznaczy, |e aby c zale|no[: dla serwerów oraz komputerów, jednak kto[ ma takie |yczenie. Nale|y wpi- ustawienia grafiki zostaBy wczytane przez sys- od których wymaga si stabilno[ci polecam sa expertgui i zaakceptowa to klawiszem tem, nale|y zresetowa sam grafik. Uwaga, wersj stabiln (czyli aktualnie Debian Etch), ENTER. Je[li jednak wybieramy tryb teksto- nie resetujemy caBego systemu, a jedynie gra- natomiast dla komputerów, od których nie wy- wy wciskamy po prostu ENTER i przecho- fik. Robimy to za pomoc klawiszy: CTR- maga si rygorystycznie stabilno[ci mog re- dzimy dalej. Teraz Debian pozwoli nam wy- L+ALT+BACKSPACE. Teraz ju| wszystko komendowa wersj testow (Debian Lenny). bra jzyk oraz ukBad klawiatury. powinno dziaBa. Dlaczego? Ju| wyja[niam. Otó| cykl wyda- Kolejnym krokiem bdzie próba automa- wania wersji stabilnych w Debianie jest dosy tycznego wykrycia i konfiguracji sieci (tzw. Debian - ojciec stabilno[ci oci|aBy. Starajc si aby wersja stabilna by- DHCP). System mo|e da u|ytkownikowi trzy rzeczy: Ba praktycznie niezawodna, wystpujca przed Najcz[ciej jednak bdziemy postawieni stabilno[, funkcjonalno[, oraz wydajno[. I ni wersja testowa musi by rzetelnie testowa- w sytuacji, w której sami bdziemy konfiguro- to wszystko wBa[nie oferuje Debian. Wystpu- na przez okres 1,5-3 lat. Po tym czasie wersja wa Internet. Autor instalowaB Debiana na kil- je on w kilku wersjach, takich jak stable, te- testing staje si stable, a wersja do tej pory nie- ku maszynach i niestety nigdy automatycznie sting, unstable oraz w wersji eksperymental- stabilna staje si testow. WspomniaBem jesz- sie nie zostaBa wykryta. W przypadku nieuda- nej. Nie mamy tu do czynienia z czym[ takim cze o wersji eksperymentalnej. Nie jest ona nej próby konfiguracji sieci pojawi si menu, jak "smaki" w Ubuntu. Jest tylko jeden sys- jednak wBczana w hierarchi Debiana (mam w którym bdziemy mogli wybra najwygod- tem - Debian. Oczywi[cie mo|na pobra z sie- tu na my[li wersj stabiln, testow i niesta- niejsz dla nas opcj: Konfiguruj sie rcznie ci lub kupi pByty zawierajce ten system wraz biln). Trafiaj do niej jedynie aplikacje, które lub Nie konfiguruj sieci teraz. Zalecam jednak ze skonfigurowanym (do pewnego stopnia) mogByby powa|nie zachwia stabilno[ syste- skonfigurowa sie, poniewa| Internet jest po- [rodowiskiem graficznym, np. KDE, GNOME mu (lub nawet komputera). trzebny do caBkowitego ustawienia systemu czy XFCE. Nale|y jednak mie [wiadomo[, Je|eli jeste[my ju| posiadaczami pBy- (midzy innymi mam na my[li repozytoria i |e Debian pozostanie Debianem. Zasadniczo ty z systemem przystpujemy do instalacji. aktualizacje). Wybierajc t opcj bdziemy jest to linux skierowany do osób z pewnym Po pierwsze wBczamy komputer tak, aby musieli przebrn przez kolejne panele |da- do[wiadczeniem. Najcz[ciej jest pobierany jako pierwszy byB czytany CD-ROM. Je|eli jce od nas informacji takich jak: IP, Maska, z sieci w postaci tzw. netinstall. Jest to sys- wszystko pójdzie tak jak powinno (a na tym Brama, DNS. Teraz nale|y jeszcze wpisa na- tem bazowy, bardzo odchudzony. Do instala- etapie nie ma innej mo|liwo[ci) przystpuje- zw hosta oraz domen. Je|eli komputer jest cji wersji netinstall niezbdne jest poBczenie my do wBa[ciwej instalacji. podBczony do jakiej[ sieci lokalnej to poda- z Internetem. W trakcie jego instalacji pobie- W momencie kiedy ujrzymy ekran po- jemy odpowiednie nazwy. Je[li jednak nie je- rane s potrzebne pakiety oraz biblioteki wBa- witalny mamy mo|liwo[ wybrania trybu in- ste[my w lokalnej sieci to najzwyczajniej w [nie z sieci. Poniewa| jest to najbardziej za- stalacji. Nie Budzmy si jednak, nie bdzie to [wiecie zostawiamy pola tak jak s i potwier- awansowana forma instalacji skupimy si wBa- tak prosta instalacja jak w przypadku Ubun- dzamy klawiszem [ENTER]. [nie na niej, oraz na instalacji z pierwszej pBy- tu. Jednak|e mo|emy wybra tryb tekstowy PrzyszBa kolej na co[, co przyprawia o g- ty CD. Jak zapewne Czytelnikowi wiadomo lub pseudograficzny. Dlaczego pseudo? Po- si skórk pocztkujcych  partycjonowanie. aktualnie, kompletny system (wraz z repo- niewa| wyglda on tak jak tekstowy z t tyl- Strach przed nim jest nieuzasadniony i wyni- zytoriami) zajmuje 22 pByty CD, lub 4 DVD ko ró|nic, |e mo|emy posBugiwa si mysz- ka raczej z mitów o komputerach ni| jakiejkol- (czwarta to aktualizacje). Zalecam nastpuj- k przy dokonywaniu wyborów. By mo|e wiek ich destrukcji. Nale|y jednak podej[ do tego rozsdnie, poniewa| zle ustawienie dysku sprawi, |e praca stanie si mniej komfortowa. Co mam na my[li? Chodzi mi o to, |e bardzo czsto folder domowy /home (czyli ten, w któ- rym bdziemy przechowywa nasze cenne da- ne) jest tworzony na tej samej partycji co sys- tem. Oczywi[cie rozumiem, |e nikt nie prze- widuje reinstalacji systemu, czy awarii. nale- |y jednak mie [wiadomo[, |e takie sytuacje Rysunek 9. Manualne uzupeBnianie danych dla poB- si zdarzaj. Bezpieczniej jest umie[ci ten fol- czenia sieciowego der na osobnej partycji. Kolejna sprawa: nale|y pamita o tzw. partycji wymiany, czyli swap. Rysunek 7. Okno ustawieD poBczenia sieciowego Je|eli kto[ jest szcz[liwym posiadaczem 1 GB pamici RAM, to nie musi sobie zbytnio za- wraca tym gBowy. Ale w przypadku, gdy nasz komputer nie jest a| tak wyposa|ony, partycja swap jest niezwykle przydatna. Jest to taka pa- mi RAM w postaci pliku na dysku twardym. Wracajc do tematu. W menu partycjonowania mamy do wyboru cztery mo|liwo[ci. Poczt- kujcym radz wybra partycjonowanie caBego dysku. Osobom, które miaBy ju| do czynienia Rysunek 8. Ustawienie sieci dla ppp Rysunek 10. Adresy serwerów nazw (DNS) z partycjonowaniem (obojtnie na jakim sys- 18 maj 2008 Dla pocztkujcych Instalacji i konfiguracji si nie boj! temie operacyjnym) zalecam manualne dziele- serwera po[redniczcego. Je[li takiego nie po- Podsumowanie nie dysku twardego. Je[li zdecydowali[my si siadamy zostawiamy pole puste i przechodzi- Proces instalacji oraz konfiguracji systemu na opcj Manual musimy sami zadba o utwo- my dalej. W tym momencie uka|e si okno z nie jest tak skomplikowany jak si na pierw- rzenie partycji, nadanie systemu plików itp. Nie zapytaniem o tzw. popularity-contest. Co to szy rzut oka wydaje. Przede wszystkim nie jest to trudne. na pocztek wybieramy Utwórz jest i do czego sBu|y? Je|eli wyrazimy zgod, nale|y si ba obsBugi systemu poprzez kon- now partycj. Podajemy rozmiar nowej party- to nasz system raz w tygodniu wy[le informa- sol. Dla osób, które wcze[niej pracowaBy na cji (mo|emy go poda w procentach, np. 20%). cje o najcz[ciej u|ywanych przez nas aplika- systemie Windows bdzie to na pocztku lek- Teraz wskazujemy, czy partycja ma by podsta- cjach. Komu to jest potrzebne? Developerom, ki szok. Kiedy autor zaczynaB przygod z li- wowa, czy logiczna (podstawowa je[li forma- którzy na podstawie statystyk umieszczaj naj- nuxem, tak|e doznaB takiego szoku. Teraz towali[my caBy dysk, natomiast logiczna gdy chtniej u|ywane aplikacje w systemie (jako jednak wie, |e konsola jest pot|nym, nieza- Debian nie jest jedynym systemem). Wybie- domy[lne). Jeszcze tylko zainstalujemy [rodo- stpionym oraz szybkim narzdziem, dziki ramy lokalizacj (pocztek lub koniec dysku). wisko graficzne i bdziemy mogli cieszy si któremu linux jest tak pot|nym systemem. Pamitajmy jednak, |e na samym koDcu dys- Debianem. W tym celu wybieramy z menu od- Na forach internetowych nowi u|ytkownicy ku powinna si znalez partycja swap. Wi|e powiednie pakiety. Dla komputerów klasy PC czsto stawiaj minus tym systemom, które si to z faktem, |e najszybszy dostp do da- zalecam System podstawowy oraz Zrodowisko maj tekstowy instalator. Wynika to zapew- nych na dysku jest na jego pocztku oraz koD- graficzne, natomiast w przypadku instalowania ne ze strachu oraz braku pewnych umiejtno- cu. Jeszcze tylko ustalimy typ plików, np. ext3. Debiana na laptopie rozsdnie jest doBczy pa- [ci. Obecnie jednak nawet tekstowe instala- W przypadku partycji swap zamiast Typ plików kiety z gaBzi Laptop. Istnieje tak|e mo|liwo[ tory s tak napisane, |e czytajc kolejne po- wybieramy pozycj PrzestrzeD wymiany. Zapi- zainstalowania jedynie systemu bazowego i do- lecenia bez problemu mo|na przebrn przez sujemy zmiany i gotowe! Po partycjonowaniu instalowania (bdz nie) [rodowiska graficzne- proces instalacji.Je|eli chodzi natomiast o przyszBa chwila na odpr|enie. Kolejne kroki go (czyli tzw. X-ów) pózniej. Na samym koDcu sam proces konfiguracji nowego systemu nie sprawi ju| trudno[ci. Bdziemy proszeni potwierdzamy instalacj GRUB'a. I to ju| ko- to mo|na przedstawi go w czterech kro- o hasBo superu|ytkownika (root) oraz nazw i niec. Nie byBo a| tak ci|ko. Kolejnym etapem kach: nawizanie poBczenia z Internetem, hasBo nowego u|ytkownika. Kiedy wprowadzi- jest oczywi[cie konfiguracja. Jest ona bardzo dodanie odpowiednich repozytoriów do pli- my te dane zostanie zainstalowany system ba- podobna do Ubuntu (poniewa| Ubuntu powstaB ku sources.list, instalacja aktualizacji oraz zowy. Instalator poprosi nas o podanie serwera na bazie Debiana). Podam jednak repozytoria instalacja dodatkowego oprogramowania lustrzanego (czyli miejsca z dodatkowymi pa- dla Debiana Etch w wersji stabilnej. Z poziomu (np. kodeki audio i wideo). Czasami musi- kietami). Najlepiej wybra ftp.pl.debian.org. root'a edytujemy plik gedit /etc/apt/sources.list my jeszcze ustawi bdz doinstalowa ste- Zostaniemy te| poproszeni o podanie nazwy i dopisujemy:(Listing 1.) rowniki dla posiadanego sprztu. I to by by- Zapisujemy zmiany i wydajemy polece- Bo na tyle.Tekst zostaB oparty na Ubuntu oraz nie apt-get update. Zostaniemy poproszeni o Debianie nie bez przyczyny. Ubuntu zyskaB tzw. klucze. Wpisujemy je tak jak w przypadku w ostatnim czasie ogromn popularno[, któ- Ubuntu. Teraz nie pozostaje nic innego jak insta- ra nadal ro[nie. Jest to najcz[ciej wybierana lacja oprogramowania. przez nowicjuszy dystrybucja linuxa. Czsto jednak nie wiedz oni jak wykona podsta- wowe czynno[ci. Tekst jest w pierwszej cz- [ci skierowany wBa[nie do nich. Druga cz[ tekstu zostaBa po[wicona Debianowi, ponie- wa| bardzo czsto u|ytkownicy Ubuntu w momencie, kiedy posid ju| wystarczajce umiejtno[ci zamieniaj Ubuntu na Debia- na, który jest niewtpliwie trudniejszym do konfiguracji systemem. Pamitajmy jednak o jednym. Bez wzgldu na dystrybucj, linuxa Rysunek 11. Graficzna nakBadka sBu|ca do modyfi- mo|na okieBzna. Nie nale|y si ba skom- Rysunek 13. Wybór jzyka kacji zawarto[ci pliku xorg.conf plikowanej instalacji czy konfiguracji. Po- traktujmy to jako now przygod i wyzwanie dla nas samych! Rysunek 14. Próba automatycznej konfiguracji sieci O autorze za pomoc DHCP Autor 8 lat zajmuje si programowaniem i linuksem. Od 4 lat pisze teksty zwizane z t tematyk. Ponadto jest jednym z redak- torów Dragonia Magazine. Kontakt z autorem: Rysunek 12. Powitalny ekran instalatora systermu lucas.ciesielski@gmail.com debian Rysunek 15. Proces partycjonowania dysków www.lpmagazine.org 19 Rozwizania Qtopia  przykBad platformy linuksowej w urzdzeniach mobilnych Qtopia  przykBad platformy linuksowej w urzdzeniach mobilnych PrzemysBaw {arnecki Nie ma co ukrywa, |e Linux prze|ywa okres dynamicznego rozwoju. Wzrasta liczba u|ytkowników, coraz to wicej producentów sprztu i oprogramowania implementuje go w swoich rozwizaniach. Równie| w segmencie urzdzeD przeno[nych Linux zaczyna by traktowany powa|nie. W artykule chciaBbym zaprezentowa platform przeznaczon na telefony komórkowe z wbudowanym Linuksem. Platforma ta ma pewne powizania z KDE, a poniewa| w numerze równie| znalazBa si recenzja najnowszego KDE, pomy[laBem, |e dodatkowe informacje z pewno[ci Wam nie zaszkodz. topia zostaBa stworzona przez znan w spoBecz- nim to FIC Neo1973. Trolltech postanowiB wyprzedzi kon- no[ci linuksowej firm Trolltech. Najbardziej kurencj i wydaB na licencji GNU GPL caB platform Qto- znanym osigniciem jest stworzenie bibliote- pia Phone Edition, z telefonem Greenphone. W pózniejszym Q ki QT, czyli podstawy [rodowiska graficznego czasie udaBo si równie| przenie[ platform na Neo1973, co KDE. Na tej bibliotece jest równie| oparta Qtopia. Spotka- zwikszyBo jego atrakcyjno[. Bem si równie| z okre[leniami, zupeBnie prywatnie, |e Qto- W praktyce Qtopia jest nie tylko abstrakcyjn platform pia to takie niewielkie KDE dla komórek. Nie mo|na oprze linuksow, ale równie| interesujcym [rodowiskiem graficz- si wra|eniu, |e jest podobne do KDE, niemniej a| tak dale- nym, które daje nam caBkiem du|e mo|liwo[ci. Najlepszym ko wysunitych teorii bym nie wysnuwaB. sposobem na jego omówienie jest przedstawienie przykBadu. Qtopia staBa si interesujc pozycj zwBaszcza wtedy, Niestety dostpno[ Greenphone, czy Neo1973 w Polsce nie kiedy Trolltech wpadB na pomysB caBkowitego otwarcia jej jest zbyt dobra (w okolicach poziomu zero), std posiBkowa- kodu. Wcze[niej byB on cz[ciowo zamknity, cz[ciowo nie si ich nieco starszym bratem, który po pierwsze jest w otwarty, czyli podwójnie licencjonowany. Polsce stosunkowo popularny, niekoniecznie drogi, oferuje Generalnie sytuacja w segmencie urzdzeD mobilnych za[ caBkiem spore mo|liwo[ci. (czsto zwanych smartfonami) staBa si w roku 2007 i po- Zrodowisko Qtopia omówi na przykBadzie telefonu Mo- cztkiem 2008 bardzo ciekawa. Jeszcze do niedawna wik- torola (Ming) A1200. Zrodowisko nie jest w nim caBkowi- szo[ linuksowych platform objtych byBa przynajmniej po- cie na wolnej licencji, jednak|e w naprawd du|ym stopniu. dwójn licencj. Jak si zapewne domy[lacie, producent za- Zreszt wydanie na wolnej licencji to fakt, który uBatwia ko- mykaB t cz[, któr sam opracowaB, niewiele pozostawia- rzystanie i rozwój w pewnych [rodowiskach, ja za[ chciaB- jc do modyfikacji. Sytuacja ta zaczBa si caBkiem niedaw- bym si skupi na walorach u|ytkowych dla przecitnego no zmienia. PojawiB si projekt o nazwie OpenMoko, któ- Kowalskiego, który raczej sam nie zmodyfikuje kodu. Jest to ry z zaBo|enia ma by caBkowicie otwarty. Pierwszy telefon z przede wszystkim recenzja platformy Qtopia, wic funkcje 20 maj 2008 linux@software.com.pl Rozwizania Qtopia  przykBad platformy linuksowej w urzdzeniach mobilnych telefonu omówi na tyle tylko, na ile to bdzie u przypadkowych widzów, zwBaszcza pBci popularnym programom. Mo|na zagra so- konieczne. PrzykBad jest dal mnie o tyle Batwy piknej. Na szcz[cie [miechy szybko milkBy bie w jakiego[ nowego Need for Speeda, czy do omówienia, |e sam caBkiem niedawno sta- kiedy telefon prezentowaB swoje mo|liwo[ci. skorzysta z Google Maps we wspóBpracy z Bem si posiadaczem tego urzdzenia. Powiedzmy, |e ludzie w przedziale pocigu zewntrznym nadajnikiem GPS. Z dostpno- maj w pierwszej kolejno[ci min mówica, [ci i instalacj oprogramowania w Javie nie Jak zdoby Qtopi? có| to za kobyBa. W nastpnej chwili wszyscy ma naprawd wikszego problemu. Musimy W Polsce najlepszym pomysBem jest telefon z szeroko otwartymi ustami ogldaj ze mn zwróci uwag tylko na dwa aspekty. Jeden Motorola A1200, co zreszt wspomniaBem, by film. W przypadku A1200 nie ma takich spoj- z nich to legalno[ oprogramowania. Wie- mo|e jego nastpca, czyli A1600. W chwili pi- rzeD, od razu bywaj wrcz zazdrosne. Mo|- le rzeczy w Javie to programy komercyjne, sania artykuBu nie mo|na go byBo zdoby, acz- liwo[ci ma za[ wiksze, aczkolwiek brakuje których pirackie wersje s bardzo popularne. kolwiek wspomn o nim na pewno, bowiem mu wbudowanego GPS (poprzednik i nastp- Troch gBupio korzysta z legalnego, darmo- szykuje si prawdziwe cudo. ca maj). Wystarczy jednak podBczy odpo- wego systemu operacyjnego i u|ywa w nim Kiedy pisaBem te sBowa A1200 mo|na wiednie urzdzenie przez Bluetooth. Mam pirackiego oprogramowania. Drugi aspekt to byBo dosta ju| za okoBo 700 zB. Tyle wy- nadziej, |e Was przekonaBem. Przejdzmy do dostosowanie programu do ekranów dotyko- nosiB koszt nowego urzdzenia, dostpne- wBa[ciwego tematu. wych. Sprztu z takim rozwizaniem jest ju| go jednak tylko w nielicznych sklepach, za- caBkiem sporo, niemniej musimy zwróci na zwyczaj jednak w sieci, zwBaszcza na Alle- Qtopia jako to uwag przy pobieraniu programu. gro. W tzw. oficjalnym obiegu, czyli u opera- platforma linuksowa Poza Jav mo|na znalez równie| opro- torów sieci komórkowych telefon jest niedo-  krótki przegld oprogramowania gramowanie w pakietach. Osoby, które na co- stpny. Zreszt na widok jednego z poprzed- Zaczn od bardzo wa|nej rzeczy. Mianowi- dzieD korzystaj z deb-ów, bdz rpm-ów b- ników (czyli A1000) w salonie sieci XY za- cie od pytania, czy na komórkowego Linuk- d czuBy si jak ryba w wodzie. Qtopia oferu- reagowano dosy nerwowo pytaniem, a co to sa dostaniemy oprogramowanie? Oczywi- je obsBug pakietów z rozszerzeniem (m)pkg. jest...? Urzdzenia s na tyle nowe, |e nawet [cie, |e tak i to w nadmiarze nawet. Na po- W sieci pojawia si coraz wikszy ich zbiór, domy[lnym jzykiem jest chiDski, co sprawi- wa|nie, pozycji dedykowanych bezpo[red- jest równie| sporo programów do ich tworze- Bo mi nie lada kBopot. Znalezienie menu z j- nio pod ten system jest troch mniej ni| pod nia, wic nic nie stoi na przeszkodzie (mo|e zykami nie byBo proste. Na szcz[cie po do- Windows Mobile czy Symbian. Rozwiza- poza mo|liwo[ciami telefonu, które maBe nie sBownie parunastu minutach si udaBo. Jego nia linuksowe s stosunkowo mBode, acz- s) aby spróbowa samemu co[ stworzy. Do poBo|enie byBo w miar standardowe. Trudno kolwiek taki Symbian ma korzenie sigaj- obsBugi pakietów niezbdny jest mened|er. mi powiedzie, jak si ma sprawa z realizacj ce Uniksów/Linuksów. Generalnie u|ytkow- Istnieje spory wybór. ewentualnych reklamach, telefon sprzedawa- nicy konkurencyjnych systemów maj jesz- Ponadto w Qtopii mo|na uruchamia pli- ny jest z 24 miesiczn gwarancj realizowa- cze o wiele Batwiej, ale niekoniecznie i nie- ki wykonywalne z rozszerzeniem lin lub sh. n u sprzedawcy. Wyglda solidnie i sprawu- dBugo ju|, co udowodni. Normalnie jak w komputerze. Wikszo[ me- je si bezproblemowo, wic mo|e nie bdzie Po pierwsze, nawet je|eli nie ma jakiego[ ned|erów pakietów obsBuguje pliki wykony- takiej konieczno[ci. oprogramowania dedykowanego Linuksowi, walne. S równie| aplikacje, które odpowia- O zaletach samego telefonu nie bd si to jest ogromna rzesza softu napisanego w daj tylko za to. rozpisywaB, bo nie o tym mam pisa. Wspo- Javie. Java jest obsBugiwana w Linuksie. W By mo|e minusem jest fakt, |e te przydat- mn tylko dla zasady. Jego osigi nie s im- zwizku z tym system operacyjny nie ma nic ne aplikacje trzeba samemu instalowa. Wezcie ponujce jak na dzisiejsze czasy, przynajm- tutaj do rzeczy. W Javie s programy, gry. pod uwag jednak, |e telefon takiej klasy jest niej tak si wydaje. Aparat 2MPx, brak wi- Bardzo czsto s to wersje odpowiadajce przeznaczony dla ró|nych u|ytkowników. Nie fi s pewnym mankamentem. Nie jest nim ka|dy koniecznie musi instalowa nowe, za- natomiast rewelacyjny wrcz ekran dotyko- awansowane rzeczy. Dla przecitnego Kowal- wy, radio (chocia| bez RDS), odtwarzacz vi- deo (mo|na doinstalowa Mplayera!!!) oraz MP3. Kolejne mo|liwo[ci wi| si równie| z samym oprogramowaniem. Takie elementy jak przegldarka plików Office, poczta ma- il, przegldarka www to tylko niewielki wy- cinek mo|liwo[ci. Std nazwa smartfon, lub palmofon. Telefon nie jest przy tym specjalnie du|y, posiada nowoczesny ksztaBt oraz przezroczyst klapk! Najprostsze z mo|liwych rozwizaD, a nikt chyba nie wpadB na nie wcze[niej. Zamiast bawi si w jakie[ dwa ekrany mamy jeden, za[ klapka go po prostu nie zasBania.Genialne. Przy jego mo|liwo[ciach wa|ny jest roz- miar. Poprzednik (niestety bez Linuksa) miaB o wiele wikszy ekran, ale sam byB sporych rozmiarów, czym wzbudzaB czsto [miech Rysunek 1. Jeden ze starszych pulpitów Qtopia Rysunek 2. Prosty odtwarzacz filmów www.lpmagazine.org 21 Rozwizania Qtopia  przykBad platformy linuksowej w urzdzeniach mobilnych skiego oprogramowanie, które znajduje si w mów jest w zasadzie standardem. Te funk- ceni ten fakt, zwBaszcza, |e analogicznie do telefonie jest co najmniej wystarczajce. Có| cje wspieraj takie elementy jak np. Pho- swojego starszego i wikszego brata, komór- takiego wystpuje w domy[lnej instalacji? to Editor, który posiada niemaBe mo|liwo- kowy Linux jest równie| odporny na ró|nego Dla osób intensywnie korzystajcych z [ci obróbki obrazu. Swoj drog, jest rów- rodzaju zagro|enia, które s coraz powszech- poczty na pewno przydatny bdzie klient pocz- nie| caBkiem przyjaznym narzdziem do ry- niejsze w urzdzeniach mobilnych (chocia|by towy, który bez problemu odczyta i wy[le ka|- sowania. Swoimi mo|liwo[ciami przypomi- z racji rozpowszechnienia komórkowych syste- d wiadomo[, tak|e t z zaBcznikami. Klienta na nieco Windowsowego Painta uzupeBnio- mów operacyjnych). poczty konfiguruje si prosto i naprawd przy- nego o kilka filtrów zwizanych z obróbk WspomniaBem o tym, |e mo|na normal- jemnie. Skoro jestem przy kliencie pocztowym zdj. Mo|na wic nawet rzec, |e jest o wie- nie instalowa i kasowa programy. Je|eli mo- i zastosowaniach sieciowych, to warto wspo- le bardziej funkcjonalny. Jako anegdot mo- wa jest o pakietach, to za ten fakt odpowia- mnie równie| o przegldarce internetowej. g poda fakt, |e kilka razy to narzdzie ra- da osobno zainstalowany mened|er pakietów. Nie speBni mo|e ona wymagaD ka|dego inter- towaBo mnie przed zbytnim zajmowaniem si Odinstalowanie programów napisanych w Ja- nauty, jednak|e jest przydatna przy podstawo- niesfornym dzieckiem. vie odbywa si z poziomu oryginalnego opro- wych zastosowaniach. Je|eli pionowe ustawie- W[ród narzdzi multimedialnych znajduje gramowania. nie ekranu komu[ nie podpasuje, to mo|e wów- si równie| najcz[ciej Real Player, który mo- Na licznych screenach mo|ecie zauwa|y, czas obróci ekran poziomo, co znacznie po- |e nie jest zbyt rozbudowanym narzdziem, ale |e na Qtopi skBada si pulpit i ikony. Na pul- prawi komfort pracy. Wielu koneserów gorco radzi sobie caBkiem niezle z wieloma formata- picie znajduj si ró|ne informacje (w zale|no- poleca zainstalowanie nieco bardziej zaawan- mi plików multimedialnych. Osoby, które maj [ci od ustawieD, a wic naszych preferencji). W sowanej przegldarki. Je|eli domy[lna Ci nie inne przyzwyczajenia ze stacjonarnego Linuk- moim przypadku byBy to cztery ikony. Jedna wystarczy, to z pewno[ci warto zainstalowa sa, mog skorzysta z mobilnej wersji Mplay- prowadziBa do klawiatury na ekranie dotyko- oprogramowanie zewntrzne. Moim skrom- era, która nosi miano zmplayer. wym, jedna do menu z wiadomo[ciami (zarów- nym zdaniem najlepsz mo|liwo[ci jest sko- Na platformie funkcjonuj tak|e inne, rów- no maile, wiadomo[ci sms/mms), nie zabra- rzystanie z komórkowej wersji popularnej prze- nie przydatne aplikacje. Do standardu nale|y kBo ksi|ki teleadresowej. Wa|n funkcj peB- gldarki Opera. Mo|e si myl, jednak|e jest to kalendarz/terminarz, alarm, kalkulator. W za- niBa czwarta ikona, która prowadziBa do pulpi- wg mnie najlepsza przegldarka internetowa na le|no[ci od telefonu pojawiaj si ró|ne mniej tu z aplikacjami i ustawieniami. Ta cz[ warta telefony komórkowe. Jej autorzy dbaj o obsBu- lub bardziej przydatne gad|ety, takie jak np. jest wikszej uwagi. g wielu urzdzeD. Instalator w Javie sprawia, czytnik wizytówek. Je|eli jest aparat obsBugu- Z prawej strony na dole masz co[ w stylu |e ich wysiBek nie poszedB na marne. jcy tryb makro, wówczas nowy kontakt mo|e menu z programami, które w telefonie komór- Narzdziem, o którym z caB pewno[ci by dodany bezpo[rednio z poziomu wizytów- kowym zawiera kilka wa|nych opcji. Wspo- warto wspomnie jest Viewer, czyli przegldar- ki. Mechanizmy OCR dziaBaj nie najgorzej. mniaBem ju| o kasowaniu aplikacji napisa- ka dokumentów w wielu popularnych forma- nych w Javie (jest te| skrót do przegldarki, tach. Za jej pomoc podgldniecie dokumenty Qtopia jako platforma linuksowa przez który mo|na instalowa oprogramowa- utworzone w MS Office, w PDF oraz paru in-  zarzdzanie systemem nie). Przydatnym narzdziem jest Task Mana- nych popularnych formatach (rtf, txt itp.). Nie- Qtopia jest platform i zarazem systemem ope- ger. W kilku przypadkach byBem [wiadkiem, stety przegldarka plików w posiadanej przeze racyjnym. Nawet zwykBy Kowalski szybko do- jak ró|ne osoby narzekaBy na prdko[ dziaBa- mnie wersji nie obsBugiwaBa kompletnie otwar- nia telefonu. Niezale|nie od systemu taka opcja tych formatów. Z tego co wiem, niewiele zmie- si przydaje, bowiem u|ytkownik ma to do sie- niBo si w tej materii. Je|eli chcesz odczyta pli- bie, |e wBcza multum programów, a pózniej ki stworzone w OpenOffice, to musisz zaopa- dziwi si, |e co[ mu sprzt wolno dziaBa. O wy- trzy si w jak[ mobiln wersj tego progra- Bczeniu ich czsto zapomina. Zreszt wystar- mu. Niby nie jest to wikszy problem, ale za- czy rzuci okiem na status pamici, aby zdia- stanawiajce jest, |e platforma oparta na Wol- gnozowa problemowy program. Podobnie jak nym Oprogramowaniu nie odczytuje otwartych w komputerach stacjonarnych mo|na wyBczy standardów w domy[lnej wersji. zbdne usBugi. Jest to nawet wa|niejsze, bo- Funkcje multimedialne uzale|nione s w wiem telefon pracuje w zasadzie non stop i nie du|ej mierze od posiadanego sprztu. ObsBu- ma wikszych szans na to, |e w czasie restar- ga aparatu z mo|liwo[ciami nagrywania fil- Rysunek 4. Menu z ustawieniami tu zbdne programy si wyBcz. Swoj drog warto dba o funkcjonowanie urzdzenia, któ- re jest tak eksploatowane. W tym samym me- nu znajduje si jeszcze kilka opcji zwizanych z porzdkowaniem listy programów. Tu| obok meny znajduje si lista z kategoriami progra- mów (przykBadowy podziaB to Biuro, Gry, Mul- timedia). Z punktu widzenia zarzdzania urzdze- niem mobilnym warto zainteresowa si ikona- mi znajdujcymi si w kategorii Extra. Najwa|- niejszy jest panel sterowania, czyli setup. Znaj- Rysunek 3. Prosta forma zegara Rysunek 5. Menu w oryginale dziemy w nim wiele wa|nych (ale nie zawsze 22 maj 2008 Rozwizania Qtopia  przykBad platformy linuksowej w urzdzeniach mobilnych wszystkie) opcje zwizanych z ogólnym dzia- li nawet najwikszych malkontentów. W razie rzeczy jest w stosunku do niego uproszczo- Baniem telefonu, ale nie tylko. Mo|na w nim czego nic nie stoi na przeszkodzie, aby samemu ne, co wynika przecie| z ograniczeD, które zmieni tapet, ale równie| zarzdza poBcze- co[ zaprojektowa i wgra na telefon, zwBasz- posiadaj telefony komórkowe. Aczkolwiek niem z komputerem za pomoc USB bdz Blu- cza w peBni otwartej wersji platformy. procesory o mocy 300 Mhz i wicej nasu- etooth, ustawi jzyk, schemat graficzny, skali- waj mi my[l, |e nie s to a| takie wielkie browa ekran, czy ustanowi poBczenie z In- Qtopia  czy warto ograniczenia. ternetem. Wiele zaawansowanych opcji znaj- Zastanówmy si, czy warto jest kupowa Tej klasy urzdzenie nie jest jednak duje si jednak poza panelem sterowania. urzdzenie, w którym znajdziemy Qtopi. dla wszystkich u|ytkowników. Je|eli tele- SzczegóBowe ustawienia poBczeD, wia- Od strony funkcjonalnej jak najbardziej. To fon speBnia tylko dwie funkcje, czyli sBu|y domo[ci znajduj si w odpowiadajcych im stwierdzenie adresuj przede wszystkich do do rozmowy i ewentualnie jako budzik, to cz[ciach menu. Zazwyczaj trzeba w tym ce- osób, które nigdy nie miaBy do czynienia z te- przecie| nie ma wikszego sensu kupowa lu skorzysta z ikony menu w prawym dolnym lefonami wyposa|onymi w system operacyj- tak zaawansowanego urzdzenia. Tyczy si rogu, analogicznie jak w przypadku omówio- ny. Taki telefon mo|e stanowi du|e wspar- to równie| konkurencyjnych systemów. Je- nego wcze[niej menu z aplikacjami. Je|eli do- cie w codziennych czynno[ciach  poczta, |eli jednak uznajemy, |e |ycie toczy si ciut kBadnie przyjrzycie si ró|nym opcjom, zwró- zaawansowany organizer, mo|liwo[ zain- za szybko i dobrze mie przy sobie porzd- cicie na pewno uwag na ich mnogo[. Cza- stalowania dodatkowych, wBasnych aplika- ny organizer, zechcemy skorzysta przy tym sem niestety przeszkadza to, |e nie s w jed- cji z tego zakresu. z poczty elektronicznej, posBucha muzyki, nym miejscu. Na upartego da si wszdzie i Takie urzdzenia sprawdzaj si znakomi- a mo|e nawet ogldn film, to wówczas zawsze doj[, aczkolwiek niektóre osoby mo- cie jako multimedialne centra rozrywki. MP3, mo|na nieco zmodyfikowa zdanie. Dodaj- g mie mniejsze lub wiksze problemy z od- radio, wszelkie formaty muzyki cyfrowej w my do tego, |e do telefonu komórkowego nalezieniem si. Nie tak Batwo odnalez np. XXI wieku s standardem. Je|eli jaki[ format podBczymy osobne urzdzenie na Blueto- ustawienia zwizane z Bluetooth, zwBaszcza nie jest obsBugiwany przez domy[lne aplikacje, oth, rozszerzajc jego mo|liwo[ci. Przy- je|eli skasuje si oryginalne skróty. Niemniej instaluje si nastpne. Nie zawsze wystarczy kBad? System GPS. W niedrogi sposób nasz po pocztkowym okresie dezorientacji mo|na obsBuga Javy, czsto konieczny jest konkretny telefon mo|e sta si równie| przewodni- dostrzec logik w ustawieniu poszczególnych system operacyjny. kiem w codziennych, czsto pozbawionych opcji i uzna platform za przyjazn. Stosunkowo du|o aplikacji jest natywnie Badu podró|ach. tworzonych pod ró|ne wersje Symbiana, czy Na sam koniec wróc jeszcze do urz- Qtopia  walory estetyczne Windows Mobile. Pod Linuksa tych aplikacji dzenia, którym posiBkowaBem si przy pisa- Skoro platform mo|na traktowa w zasadzie jest jeszcze maBo, jednak|e zbiór stale si po- niu tekstu. Motorola A1200 nie jest telefo- jako system operacyjny, równie| jej wygld wiksza. Poza tym, je|eli posiadacie stosowne nem idealnym, jego twórcy zapomnieli o co jest co najmniej konfigurowalny. W telefonach umiejtno[ci, nic nie stoi na przeszkodzie, aby najmniej kilku przydatnych w urzdzeniach zainstalowane jest przynajmniej kilka, w sieci po prostu napisa co[ swojego. tej klasy elementach. Nie znajdziemy w nim mo|na znalez dziesitki, a nawet setki i tysice Zrodowisko przypomina swoim wygl- Wifi, ani Edge. Jest to spora wada, która schematów graficznych. Zmiany mog by na- dem i zachowaniem (takie zdanie nasuwa ma zosta nadrobiona w jego nastpcy. Mi- prawd spore. Telefon, wBcznie z interfejsem si po dBu|szym u|ytkowaniu) desktopowe mo to, ze wzgldu na stosunkowo atrakcyj- mo|e wyglda nawet jak Windows, czy do- KDE. Nie jest to przecie| caBkowicie bezza- n cen, bezawaryjn prac i solidne wyko- wolny pulpit dystrybucji linuksowej. sadne stwierdzenie, poniewa| korzysta prze- nanie, polecam. Do peBni szcz[cia brakuje Generalnie nawet domy[lne schematy plat- cie| z tych samych bibliotek co KDE. SiB jeszcze tylko obsBugi jzyka polskiego. Po- formy s przyjazne dla oka i powinny zadowo- siBkowa si nale|y angielskim, lub jak kto woli chiDskim (swoj drog znalezienie jak zmieni jzyk zajBo mi troch czasu  alfa- bet chiDski jako[ nie utkwiB mi w pamici, na szcz[cie zmiana jzyka nie byBa ukryta zbyt gBboko w opcjach). Reasumujc, polecam  jak mniemam korzystanie z tego typu urzdzenia mo|e sprawi naprawd du| przyjemno[, o wa- lorach praktycznych ju| nawet nie wspomn. Zapraszam do korzystania. O autorze Autor jest dziennikarzem, doktorantem. Czsto bierze udziaB w planowaniu i pro- wadzeniu projektów, które wykorzystuje na planie filmowym. Kontakt z autorem: p.zarnecki@plusnet.pl Rysunek 6. Bazy danych fotografii Rysunek 7. Program do planowania trasy lotu www.lpmagazine.org 23 rozwizania UsBugi Google cz. 1 UsBugi Google cz. 1 Aukasz Olender Coraz wicej osób u|ywa aplikacji webowych tej firmy. Znaczna cz[ z nas ma na jej serwerach skrzynk mailow. Prawie wszyscy u|ywaj na co dzieD ich wyszukiwarki. O czym mówi? Rzecz jasna - o firmie Google. ej pocztki sigaj pierwszej poBowy roku 1998. nek, braku przychodzcych reklam, ogromnej pojemno[ci Wtedy wBa[nie zaBo|yciele Google - Larry Page i oraz prostemu interfejsowi poBczonemu z wyszukiwark ma- Sergey Brin opracowali nowatorski algorytm ana- ili. Rzecz jasna nie s to jedyne plusy, a u|ytkownicy Linuksa Jlizowania zindeksowanych stron internetowych. maj do dyspozycji caBkiem spor liczb dodatkowych aplika- OpieraB si on w du|ej mierze na analizie odno[ników pro- cji czy skryptów uprzyjemniajcych codzienne mailowanie. wadzcych do konkretnych dokumentów, a nie na czstotli- wo[ci wystpowania szukanego fragmentu tekstu. Algorytm ten staB si podstaw dla tworzonej przez nich wyszukiwar- W sieci ki, która, cho pocztkowo miaBa by jedynie ich wspólnym projektem studenckim, szybko ukazaBa drzemicy w algoryt- " [1] http://tinyurl.com/2v6y9a mie potencjaB. NiedBugo pózniej, bo na pocztku wrze[nia te- " [2] http://bronikowski.com/13/#footnote_0_13 go samego roku, oficjalnie powstaBa firma Google Inc., ma- " [3] https://addons.mozilla.org/en-US/firefox/addon/ jca sw siedzib w Menlo Park w Kalifornii. Od tej chwi- 6076 li rozpoczB si dynamiczny rozwój firmy napdzany gBów- " [4] http://www.getgspace.com/ nie dziki rosncej popularno[ci wyszukiwarki oraz zyskiem " [5] http://www.blogger.com z reklam tekstowych. " [6] http://dropline.net/drivel/ " [7] http://blogtk.sourceforge.net/ Gmail " [8] http://www.scribefire.com 1 kwietnia 2004 roku [wiatu zostaB zaprezentowany Gmail. Co " [9] http://www.google.com/talk/ to jest, chyba nie musz wyja[nia nikomu. Ta usBuga zrewo- " [10] http://minio.komunikatory.pl/tuty/gg2jab/ lucjonizowaBa sposób w jaki postrzegamy darmow skrzynk " [11] http://desktop.google.com/linux/ pocztow midzy innymi dziki braku wyskakujcych okie- 24 maj 2008 linux@software.com.pl rozwizania UsBugi Google cz. 1 Gdy dostaniesz maila 2 i Gmail po angielsku. Program ten zawiera sze- dysk internetowy. Problemem jest jednak ogra- Pierwsz z trzech grup, na które podzieliBem pro- reg nowych skryptów oraz jest szybciej rozwija- niczenie wielko[ci wysyBanych plików do war- gramy testowane w tym punkcie s niewielkie ny. PrzeBczenie si polecam nie tylko ze wzgl- to[ci nieco mniejszej ni| maksymalna wielko[ aplikacje do powiadamiania o nowych mailach. du na ten plugin - angielski (US) interfejs jest zaBcznika (20MB), co powoduje, |e w przy- Generalnie wszystkie s proste w obsBudze i pierwszym, do którego Google wprowadza nowe padku wikszych plików bdziemy musieli po- speBniaj t sam funkcj - powiadamiania u|yt- zmiany. Innymi sBowy ka|da nowa funkcja doda- dzieli je na cz[ci (np. za pomoc kArchivera). kownika na bie|co o przychodzcych wiado- na do Gmaila najpierw pojawia si w tej wersji No có| - nie ma ró|y bez kolców. Nastpnym mo[ciach. Ró|ni si form przekazu, poczyna- jzykowej a dopiero po czasie w nastpnych. problemem jest to, |e w rzeczywisto[ci ka|dy jc od najprostszych, takich jak skrypt do Con- Drugim przydatnym pluginem do Firefok- plik wysBany na serwer przy u|yciu Gspace tak ky a koDczc na programach typu CheckGma- sa jest Gspace [4]. Pozwala on w prosty sposób naprawd jest... mailem z zaBcznikiem. Aatwo il, które oprócz informacji o nowym mailu wy- wykorzysta ogromn pojemno[ Gmaila do policzy, |e dzielc i wysyBajc plik o rozmia- [wietlaj równie| jego temat, nadawc i pocz- przechowywania plików. Jest to doskonaBa al- rze 200MB w naszej skrzynce odbiorczej poja- tek tre[ci. Ze swojej strony mog poleci wBa- ternatywa dla osób, które wci| by przechowa wi si a| 11 nowych wiadomo[ci. Wprowadza [nie CheckGmail, który wydaje si by progra- jaki[ plik wysyBaj maila z nim do samych sie- to do[ du|y zamt, ale mo|na sobie z tym po- mem najbardziej dopracowanym ze wszystkich bie. Z racji, |e Gmail na chwil obecn oferu- radzi przygotowujc specjalny filtr, który ka|- wymienionych w tabeli. Jego, sdzc po nazwie, je ponad 6,7GB miejsca, Gspace mo|e z powo- d wiadomo[ z Gspace automatycznie prze- odpowiednik dla KDE KCheckGmail niestety dzeniem by tak|e alternatyw dla usBug typu niesie do archiwum. Jak to zrobi? nie jest ju| taki dobry. Osoby cenice sobie mini- malizm z pewno[ci bd zadowolone ze skryp- tu gmail.py, który mo|e by wykorzystany wraz z programem Conky czy w samej konsoli. Drug grup s programy pocztowe. Na chwil obecn najpopularniejsze z nich, takie jak Kmail, Thunderbird, Evolution czy konso- lowy Mutt (patrz link [1] oraz [2]) pozwalaj na sprawne korzystanie z poczty Google. Jednak aby byBo to mo|liwe, niezbdne jest ustawienie kilku specyficznych dla Gmaila opcji. Instruk- ta| krok po kroku jak to zrobi na przykBadzie Thunderbirda znajduje si w podpunkcie Gmail i Thunderbird. W pozostaBych programach mo- |emy zrobi to podobnie - nazwy odpowiednich opcji jak i ich poBo|enie niewiele si ró|ni. Dodatki Ostatni grup s programy, które nie zmie[ci- By si w powy|szych kategoriach. Zaliczy do Rysunek 1. Gmail Better z tematem Grays and Blues niej mo|na plugin do Firefoksa o nazwie Bet- ter Gmail [3]. Jest to zbiór najpopularniejszych skryptów Greasemonkey dodajcych szereg nowych funkcji do podstawowego interfejsu Gmaila. Z ciekawszych mo|na wyró|ni m.in. " wy[wietlanie ikonek przy tematach maili symbolizujcych rodzaj zaBczników; " wymuszanie bezpiecznego poBczenia; " wybór nowych, graficznych tematów zmieniajcych wygld interfejsu; " wy[wietlanie informacji o nadawcy po na- jechaniu kursorem na temat maila. Better Gmail jest rozwijany w dwóch gaBziach nazwanych odpowiednio Better Gmail oraz Bet- ter Gmail 2. Pierwsza dotyczy starej wersji inter- fejsu oraz dziaBa bezproblemowo z polsk wer- sj jzykow Gmaila. Druga dziaBa tylko z no- w (obecn od koDca pazdziernika 2007 w an- gielskim Gmailu) wersj interfejsu. Które roz- Rysunek 2. Desktop i Opera wizanie polecam? Zdecydowanie Better Gmail www.lpmagazine.org 25 rozwizania UsBugi Google cz. 1 " Po zalogowaniu si do Gmaila klikamy na " Otworzy nam si kreator tworzenia no- wszystkie pola uzupeBniamy odpowied- odno[nik podpisany jako Nowy filtr. wego konta. Kroki 1, 2 oraz 4 s pro- nio do rysunku 5. " W polach Od i Do wpisujemy nasz peBen ste do przej[cia, pola s dobrze opisane. " Z tej samej listy wybieramy Serwer pocz- adres mailowy oraz znaki d$ w polu ozna- Trzecie uzupeBniamy zgodnie z Rysun- ty wychodzcej (SMTP). Klikamy na przy- czonym jako Temat. Nastpnie klikamy kiem 3. W ostatnim, czwartym po upew- cisk Edytuj. Nowe okno uzupeBniamy przycisk Nastpny krok. nieniu si, |e wpisane przez nas informa- zgodnie z rys. 6. " Po zaBadowaniu si strony, zaznaczamy po- cje s poprawne rysunek 4. (analogicznie le PomiD folder Odebrane (Archiwizuj). do Rysunku klikamy na ZakoDcz. Desktop Opcjonalnie mo|emy równie| doda od- " W oknie Konfiguracji kont (które powin- Dnia 14 wrze[nia 2004 roku [wiatBo dzien- powiedni etykiet dla wszystkich mailów no by caBy czas obecne) z listy po le- ne ujrzaBa pierwsza wersja programu Google z Gspace. wej wybieramy Konfiguracja serwera i " Ostatnim krokiem jest kliknicie w przycisk Nowy filtr. Od tej chwili maile z Gspace nie bd pokazywane w skrzynce odbiorczej. Zastosowanie filtru powoduje równie|, |e w momentach wysyBania plików, programy powiadamiajce o mailach nie bd sygna- lizowaBy odebrania nowych wiadomo[ci. Gmail i Thunderbird Korzystajc z Thunderbirda pod Windows, mo- Rysunek 5. |emy zauwa|y, |e posiada on opcj automa- Rysunek 3 . tycznego konfigurowania Gmaila. Niestety nie wystpuj one w wersji wydanej pod Linuksa (jak równie| w wolnym odpowiedniku Icedo- ve), co oznacza |e bdziemy si musieli troch napracowa, aby Thunderbird mógB odbiera i wysyBa maile. Na szcz[cie nie jest to trudne, a zdobyta wiedza pozwoli nam w podobny spo- sób konfigurowa praktycznie wszystkie klien- ty pocztowe pod ktem Gmaila. " Na samym pocztku logujemy si do inter- Rysunek 4. Rysunek 6. fejsu Gmaila oraz przechodzimy w Usta- Tabela 1. Spis aplikacji powiadamiajcych o nowych mailach wienia a nastpnie na zakBadk Przekazy- Nazwa Rodzaj Zrodowisko dziaBania Strona www wanie i POP/IMAP. Zaznaczamy WBcz POP dla wszystkich wiadomo[ci bdz CheckGmail Program Tacka systemowa http://checkgmail.sourceforge.net/ Uaktywnij POP tylko dla poczty otrzyma- (Gnome) nej od tego momentu oraz decydujemy, co Gmail Notifier Plugin Firefox https://addons.mozilla.org/en-US/firefox/addon/173 bdzie si dziaBo z wiadomo[ciami pobra- Gmail Screenlet Plugin Screenlets http://gnome-look.org/content/ nymi przy u|yciu programów. show.php?content=65455 " Otwieramy Thunderbirda i z menu Edy- Gmail.py Skrypt Conky/Konsola http://ubuntuforums.org/ cja wybieramy Konfiguracja kont. W no- showthread.php?t=631157 wo powstaBym oknie klikamy na przycisk KCheckGmail Program Tacka systemowa (KDE) http://kcheckgmail.sourceforge.net/ Nowe Konto. Tabela 2. Spis popularnych klientów Jabbera dziaBajcych z Google Talk Nazwa ObsBuga MUC OpenSSL/PGP/ ObsBuga Jingle Przegldarka usBug (in- Dodatkowe protokoBy Strona www Proxy stalacja transportów)2 Gajim Jest Tak/Tak/Tak Eksperymentalna Cz[ciowa3 Brak gajim.org Jabbin Jest Tak/Tak/Tak Jest Jest Brak www.jabbin.com Kopete Cz[ciowa1 Tak/Tak/Nie Brak Brak m.in. AIM, ICQ, MSN, IRC, Gadu-Gadu kopete.kde.org Pidgin Jest Tak/Tak/Tak Brak Brak m.in. ICQ, IRC, MSN, AOL, Gadu-Gadu www.pidgin.im Psi Jest Tak/Tak/Tak Brak Jest Brak psi-im.org 1 WedBug informacji producenta. 2 Brak opcji instalowania transportów nie oznacza niemo|no[ci korzystania z nich na danym kliencie. Je|eli zale|y nam na jakim[ transporcie, a do gustu przypadB nam na przykBad Pidgin, procesu rejestracji mo|emy dokona z poziomu innego klienta, np. Psi. 3 WystpowaBy problemy z rejestracj niektórych transportów. 26 maj 2008 rozwizania UsBugi Google cz. 1 Desktop. W zaBo|eniu jest to program, który bierania ich. Teoretycznie mo|na wybra w cze wymieni rozmiar katalogu ~/.google/ pozwala nam w prosty sposób przeszuka za- nim aplikacj, któr otworzymy dany plik desktop, który zawiera midzy innymi indeks warto[ komputera. Z czasem zaczto doda- oraz zaznaczy opcj Zapamitaj t decy- wyszukanych plików. W przypadku wik- wa nowe funkcje, a obecnie w najszybciej zje dla wszystkich plików tego typu, ale takie szych indeksowanych dysków mo|e zajmo- rozwijanej wersji pod Windows Desktop ofe- rozwizanie mo|e nie by wygodne podczas wa on nawet kilkaset megabajtów! Na sa- ruje oprócz szukania midzy innymi tak|e si- przegldania stron www. Z wad nale|y jesz- mych minusach na szcz[cie si nie koDczy, debar wy[wietlajcy zwykle po prawej stro- nie ekranu ró|ne informacje. DBugo przyszBo u|ytkownikom nie korzystajcym z Windows czeka na wydanie programu pod ich syste- Transport Gadu-Gadu  wady my - Desktop dla Mac OS X zostaB wydany w Mo|liwo[ pisania z u|ytkownikami sieci Gadu-Gadu poprzez Jabbera wydaje si by zna- kwietniu 2007 roku. Wersja pod Linuksa zo- komit alternatyw dla aplikacji typu Kadu. Nale|y wspomnie jednak o istnieniu licznych staBa udostpniona dwa miesice pózniej, nie- wad, z których chyba najbardziej doskwieraj brak mo|liwo[ci prowadzenia konferencji stety, bez wspomnianego sidebara. Podobnie oraz przesyBania obrazów i plików. Równie| same transporty stanowi problem - ich awa- jak windowsowy pierwowzór jest ona narz- ryjno[ jest du|a, co w poBczeniu z do[ czstymi problemami z samych serwerów Ga- dziem indeksujcym zasoby lokalnych sys- du-Gadu mo|e skutecznie utrudnia komunikacj z u|ytkownikami tej sieci. temów plików i pozwalajcym na Batwe ich przeszukiwanie. Co wa|ne, program ten nie szuka tylko w nazwach ale równie| m.in. w samych plikach tekstowych, dokumentach Of- Gspace  legalno[ fice oraz OpenOffice, plikach PDF, historii O ile rozszerzenia Better Gmail oraz same skrypty Greasemonkey ciesz si pozytywn odwiedzanych stron www, a tak|e w mailach opini Google i wsparciem ze strony firmy, tak narzdzia typu Gspace, Gmail Drive czy (Gmail oraz Thunderbird) czy archiwach zip. GmailFS le| na granicy legalno[ci. I cho stanowisko Google w tej sprawie nie jest do Jego zasada dziaBania opiera si na nieustan- koDca znane, w Internecie kr| pogBoski o tym, |e konta u|ywane wraz z tego typu pro- nym indeksowaniu naszych plików i tworze- gramami mog by blokowane. W rzeczywisto[ci chodzi o blokad 24. godzinn, która mo- niu bazy danych z wszelkimi informacjami, |e wystpi po przekroczeniu dziennego okre[lonego transferu, o czym zreszt wspomina- które mog by podczas szukania przydatne. j sami autorzy Gspace na stronie pluginu. Dziki temu sam proces szukania jest niepo- równywalnie szybszy ni| standardowe wyszu- kiwania, chocia|by programem find. Instalacja i obsBuga GmailFS? Google Desktop mo|emy pobra ze strony Przygotowujc t cz[ artykuBu miaBem w planach opisanie programu GmailFS, który po- [11]. Instalacja programu jest prosta, Desktop zwala na montowanie zasobów Gmail tak, jakby byB to lokalny system plików. Niestety, po- rozprowadzany jest w formie paczek dla ró|- mimo szczerych chci najzwyczajniej nie udaBo si go uruchomi na trzech testowych kom- nych dystrybucji. Domy[lnie instaluje si on puterach (Debian, Ubuntu oraz Mandriva) pomimo, |e wszystkie zale|no[ci byBy speBnione. w katalogu /opt/google/desktop, a wywoBa No có| - pozostaje nam czeka na now wersje, która by mo|e bdzie prawidBowo dzia- mo|emy go poleceniem /opt/google/desktop/ Ba z wszystkimi nowymi dystrybucjami. bin/gdlinux. ObsBuga Desktop odbywa si za pomoc trzech elementów - ikonki w zasob- niku systemowym wraz z podrcznym menu, okna Quick Search Box oraz wBa[ciwego in- Inne przegldarki terfejsu dostpnego w przegldarce Firefox. Dla wielu osób sporym mankamentem jest to, |e Desktop potrafi wspóBpracowa jedy- Przypomina on do zBudzenia wyszukiwark nie z Firefoksem. Okazuje si jednak, |e przy odrobinie chci mo|na zmusi go do dzia- Google, co z pewno[ci pomaga nowym u|yt- Bania tak|e z innymi przegldarkami. Testowane Opera, Konqueror, Galeon oraz Epipha- kownikom odnalez si w programie, ale taki ny nie sprawiBy wikszych problemów. Minusem jest to, |e Desktop nie integruje wyszuki- interfejs zamknity w przegldarce na dBu|sz warki Google z samym sob na wymienionych browserach. Równie| wywoBywanie progra- met jest niezbyt praktyczny z dwóch powo- mu dziaBa ró|nie - Opera wy[wietla wyszukiwanie zastpujc aktualn stron, Konqueror i dów. Po pierwsze: Desktop domy[lnie wspóB- Epiphany w nowym oknie a Galeon w nowej zakBadce (tak jak w Firefoksie). Ale co wa|ne, pracuje z Firefoksem i tylko z nim. Jego wol- Konqueror jako, |e jest jednocze[nie menad|erem plików zdawaB si by bardziej wygod- ny klon Iceweasel jest obsBugiwany, ale |ad- ny w niektórych dziaBaniach ni| sam Firefox! Pytanie brzmi wic: jak sprawi, by Desktop na inna przegldarka ju| nie (przynajmniej otwieraB si w innych przegldarkach? Musimy jedynie usun z katalogu /usr/bin plik fire- bez stosowania |adnych sztuczek - patrz ram- fox (bdz je[li nie zadziaBa - iceweasel), a w jego miejsce wstawi dowizanie symboliczne ka 3). Po drugie: program dziwnie si zacho- do wybranej przegldarki. Dla Opery wyglda to bdzie mniej wicej tak: wuje, gdy klikniemy na niektóre wyniki wy- szukiwania - w przypadku folderów wy[wie- # cd /usr/bin tla on stron identyczn, jaka towarzyszy nam # mv iceweasel iceweasel.backup przy przegldaniu zasobów FTP, a w przypad- # ln -s opera iceweasel ku plików - okienko Firefoksa sBu|ce do po- www.lpmagazine.org 27 rozwizania UsBugi Google cz. 1 a program posiada ogromn zalet, która jest ka sekund. Po tym czasie w przegldarce uka- biurowej pracy nie sposób zauwa|y spowolnie- w stanie pozwoli przymkn oko na niektóre zuje si przejrzysta lista wszystkich znalezio- nia komputera indeksowaniem plików. Co praw- bolczki. Jest ni sam proces wyszukiwania, nych rzeczy wraz z podziaBem na typy plików. da trwa ono do[ dBugo (statystycznie niecaBe póB który trwa w najgorszym wypadku tylko kil- Nastpnym plusem jest to, |e podczas normalnej godziny na ka|dy gigabajt danych) powodujc, |e najnowszych plików w wynikach wyszuki- wania po prostu nie znajdziemy. Na szcz[cie zwykle szuka si du|o starszych plików. Zdarza- Desktop a prywatno[ u|ytkownika j si jednak wyjtki, wic musimy o tym pami- ta. Kolejn zalet jest istnienie okna Quick Se- Pomimo tego, |e Desktop wy[wietla swoje wyniki tak|e, gdy korzystamy z wyszukiwarki arch Box, o którym wspomniaBem na pocztku. Google (Rysunek 3.) oraz (po odblokowaniu opcji Advanced Features) wysyBa informacje z Z jego pomoc mo|emy szybko wyszuka inte- naszego komputera wprost do twórców, to wedBug ich zapewnieD mo|emy spa spokojnie. resujce nas dane bez otwierania okna przegl- Jakiekolwiek prywatne dane nie powinny opu[ci naszego komputera. darki. Quick Search Box wywoBujemy wciskajc obydwa klawisze [ctrl]. Sposób na tytuBy? Czy warto? My[l, |e pomimo istnienia wielu innych tego Cho teoretycznie dodawanie tytuBów z wykorzystaniem Drivela, BloGTK czy Gnome-Blog typu programów (chocia|by [wietny Beagle), jest nie do wykonania, mo|emy posBu|y si poni|sz wskazówk, by uzyska co[, co wy- warto da dzieBu Google szanse. Wyszukiwa- glda bdzie identycznie. Aby to zrobi, musimy po prostu podgldn zródBo naszego nie rzeczywi[cie dokonuje si w tempie ekspre- bloga i wyBuska z niego znaczniki, pomidzy którymi znajduje si nasz tytuB. Na wikszo- sowym, a Quick Search Box mo|e by strzaBem [ci szablonów jest to znacznik <h3 class="post-title"> na pocztku oraz </h3> na koD- w dziesitk dla osób, które czsto zapominaj o cu tytuBu. W oknie edycji posta nale|y teraz takimi znacznikami obj |dany tekst. Pami- poBo|eniach swoich plików. Je|eli jednak, drogi tajmy jednak, |e tak sformatowany tekst nie stanie si samoistnie takim tytuBem, jaki mo|e- Czytelniku, posiadasz obecnie skonfigurowany my stworzy za pomoc interfejsu Bloggera czy pluginu Scribe Fire. program do odnajdywania zagubionych plików z którego jeste[ w peBni zadowolony i nie masz czasu na eksperymentowanie, pozostaD przy nim Jak korzysta z transportu Gadu-Gadu? - Google Desktop nie stanowi |adnej rewolucji w dziedzinie wyszukiwania pod Linuksem. O ile sam proces rejestracji tej usBugi nie powinien sprawia kBopotów komu[, kto na co dzieD korzysta z Jabbera, o tyle pozostaBe osoby mog mie problemy, szczególnie je[li Blogger chodzi o importowanie kontaktów. Nie zawsze dziaBa ono tak, jak powinno, jednak w sie- Nastpn przetestowan pod ktem integra- ci istnieje kilka artykuBów na ten temat opisujcych krok po kroku przebieg rejestracji tego cji z linuksowym pulpitem usBug Google jest transportu. Ze swojej strony mog poleci prac MirosBawa Zalewskiego znajdujc si na Blogger [5]. Jest to popularny serwis blogowy stronie [10]. oferujcy 1GB pojemno[ci dyskowej. ZostaB on stworzony w roku 1999 przez firm Pyra Labs, a nastpnie w roku 2003 wraz z ni zo- staB przejty przez Google. Oficjalnie nie ist- nieje |aden program pozwalajcy na korzysta- nie z niego inaczej, ni| poprzez Bczenie si ze stron internetow. W sieci natomiast znajdu- je si sporo linuksowych programów, umo|- liwiajcych nam pisanie wiadomo[ci na blo- ga bez wBczania przegldarki. Jak wyglda ich wspóBpraca z Bloggerem? Okazuje si, |e wbrew pozorom wyglda ró|nie. Wszystkie z testowanych programów maj odpowiednie opcje, które jednoznacznie wskazuj na to, |e jest on wspierany, jednak w praktyce nie wy- glda to tak ró|owo. Blogowanie na póB gwizdka Na pierwszy ogieD poszBy trzy popularne, two- rzone przy u|yciu bibliotek GTK programy  Drivel [6], BloGTK [7] oraz aplet Gnome- Blog. Wspieraj one mas ró|norodnych syste- mów blogowych, m. in. omawianego Blogge- ra. W przypadku Drivela mo|emy wybra go z Rysunek 7. Integracja ze stron Google listy, wpisa nazw u|ytkownika, hasBo i cze- 28 maj 2008 rozwizania UsBugi Google cz. 1 ka na poBczenie, które nigdy nie nastpi. Pro- Jingle). Jego powstanie datujemy na sier- by komunikowa si ze znajomymi. Nieste- blemem jest bBdny adres serwera, który nale|y pieD 2005 roku. Od samego pocztku byB on ty, Google jak do tej pory nie wydaBo Talk zmieni na: http://www.blogger.com/api/RPC2. oparty na protokole Jabber/XMPP, a przeBo- na systemy inne ni| Windows. Jednak nie Jako typ bloga, nale|y wybra Blogger 1.0. Na- mow dat w procesie jego ewolucji byB 18 jest to problem, bo jak wspomniaBem, usBu- le|y te| pamita, |e nazwa u|ytkownika ma stycznia 2006 roku, w którym Google otwo- ga ta opiera si na protokole Jabber/XMPP. form login@gmail.com. Po wprowadzeniu po- rzyBo si na reszt serwerów Jabbera. Sam Co za tym idzie, pozwala na Bczenie si ze wy|szych ustawieD mo|emy si poBczy i roz- Talk wystpuje w czterech wersjach - osob- sob prawie wszystkim klientom Jabbera. pocz pisanie postów. Podobnie sytuacja wy- nej, zintegrowanej z Gmailem, zintegrowa- Wykaz najpopularniejszych za pomoc któ- glda w BloGTK - w oknie Account and Set- nej z stron iGoogle oraz w wersji flasho- rych mo|emy korzysta z Talka znajduje si tings nale|y wprowadzi (oprócz nazwy u|yt- wej, dostpnej pod adresem [9] po klikni- w tabeli nr. 2. kownika i hasBa) taki wBa[nie adres serwera. W ciu w link Launch Google Talk Gadget. W przypadku Gnome Blog nie mamy mo|liwo[ci przypadku trzech ostatnich problemu z ko- Talk i Psi jego zmiany, ale ten, który zostaB wprowadzony rzystaniem z nich pod Linuksem nie ma, ale Samo skonfigurowanie dowolnego z tych pro- przez twórców jest prawidBowy. Niestety, korzy- nie ka|dy ma ochot zaBcza przegldark, gramów jest stosunkowo proste, jednak wyma- stajc z tych trzech programów nie bdziemy w stanie nadawa tytuBu naszym postom. Ta sytu- acja spowodowana jest tym, |e od pewnego cza- su Blogger oferuje nowy interfejs poBczeD, z wykorzystaniem standardu Atom. Wraz z nim pojawiBy si problemy w funkcjonowaniu jego starszej wersji opartej na XML-RPC, któr wy- korzystuj opisywane programy. I cho Drivel pozwala wybra typ bloga Atom/Blogger 2.0, to niestety na chwil obecn on po prostu nie dzia- Ba. Na szcz[cie istnieje alternatywa - jest ni Scribe Fire, plugin do Firefoksa. Scribe Fire z odsiecz Program oferuje peBne wsparcie interfejsu Atom, a wraz z nim peBne wsparcie Bloggera. Funkcje niedostpne w poprzednio omawianych progra- mach takie jak na przykBad zapisywanie postów jako szkic, edycja tagów, czy tworzenie notatek s tutaj na porzdku dziennym. Proces konfigu- racji jest caBkowicie automatyczny, zrealizowa- Rysunek 8. Scribe Fire w akcji ny w formie kreatora. Jedyne, co musimy zna, to login (z koDcówk @gmail.com), hasBo oraz adres bloga. Sam interfejs programu, cho bar- dziej rozbudowany, jest intuicyjny. Cieszy mo|- liwo[ pracy w trybie WYSIWYG oraz w trybie edycji zródBa HTML i tzn. Live Preview, czy- li podgld ostatecznego wygldu posta. Jedyn niedogodno[ci programu, na któr si napotka- Bem podczas testowania go jest to, |e program do ka|dego nowo napisanego posta dodaje tekst Powered by Scribe Fire, co nie ka|demu mo|e si podoba. Równie| fakt, |e jest to jedynie plu- gin do Firefoksa mo|e nieco denerwowa - wy- chodzi na to, |e tak, czy inaczej musimy prze- gldark uruchomi. Jednak majc do wyboru Scribe Fire oraz standardowy interfejs Blogge- ra, z czystym sumieniem polecam pierwsze roz- wizanie. Jest ono bardziej wygodne i na dBu|sz met szybsze, o czym z pewno[ci si przekona- my [cigajc program ze strony [8]. Google Talk Google Talk jest tekstowym komunikatorem internetowym wraz z obsBug VoIP (poprzez Rysunek 9. Gadu-Gadu w Gmailu www.lpmagazine.org 29 rozwizania UsBugi Google cz. 1 ga zwrócenia uwagi na niektóre opcje. S one " Po otwarciu si okna Account Properties, innych klientach. Na szcz[cie we wszystkich we wszystkich programach opisane identycznie przechodzimy do zakBadki Account. W tych wymienionych w tabeli jest to stosunko- bdz bardzo podobnie. Do przedstawienia spo- polu Jabber ID wpisujemy nasz nazw wo proste do zrobienia w oparciu o powy|szy sobu konfiguracji wybraBem Psi w wersji 0.11, u|ytkownika (wraz z koDcówk @gma- mini poradnik. którego u|ywam na co dzieD. il.com), w polu Password - hasBo. Wedle potrzeb mo|emy zaznaczy pozostaBe, do- Transporty " Uruchamiajc po raz pierwszy Psi, wy- stpne w tej karcie opcje. Przechodzimy Jak wspomniaBem, w styczniu 2006 roku Go- [wietli si zapytanie, czy chcemy utwo- do zakBadki Connection. ogle wprowadziBo mo|liwo[ poBczeD z in- rzy nowe konto, bdz skorzysta z ist- " T zakBadk uzupeBniamy zgodnie z Ry- nymi serwerami Jabbera. Oprócz komunika- niejcego. Jako, |e rejestrujc si chocia|- sunkiem 6. Je|eli podczas ustawiania cji z innymi u|ytkownikami tej sieci pozwala by w Gmailu stajemy si automatycznie opcji Encrypt connections pojawi si nam to na stosowanie popularnych jabberowych u|ytkownikami Talka, wybieramy opcj komunikat o braku odpowiedniej wtycz- transportów. Dla niewtajemniczonych, trans- u|ycia istniejcego konta. Naszym oczom ki, musimy j zainstalowa. Znajduje si port jest usBug dziaBajc po stronie serwe- uka|e si okno z ustawieniami. Mo|e- ona w repozytoriach dystrybucji, a po- ra i oferujc funkcje, które nie zostaBy za- my wywoBa je tak|e klikajc z gBówne- winni[my jej szuka pod takimi nazwa- implementowane w standardowym proto- go okna programu. W tym celu wybiera- mi: libqca-tls, qca-tls, libqca-ssl, qca-ssl. kole Jabber/XMPP. Zwykle transporty da- my menu Ogólne, a z niego opcje Konfi- W Debianie odnosz si do niej pakiety j ich u|ytkownikom mo|liwo[ poBczeD guracja Kont. W nowym oknie klikamy libqca2-plugin-ossl oraz qca-tls (obydwa z u|ytkownikami innych sieci (Gadu-Gadu, na Add, a po wpisaniu preferowanej przez nale|y zainstalowa). Tlen, IRC, ICQ to tylko przykBady), jednak nas nazwy konta, jeszcze raz na Add. ich funkcje s ograniczone jedynie wyobraz- Powy|szy sposób konfiguracji mo|e wyglda ni twórców. Rzecz, któr warto zauwa- nieco inaczej w starszych wersjach Psi oraz w |y jest to, |e wikszo[ (je[li nie wszyst- kie) transportów znakomicie dziaBa w we- bowych wersjach Talka. Niewielkim nakBa- dem pracy mo|emy zatem stworzy co[ w rodzaju Gadu-Gadu zamknitego w inter- fejsie Gmaila! Jest to znakomite rozwiza- nie dla osób czsto korzystajcych z ró|- nych komputerów, bdz majcych po pro- stu zablokowane poBczenia z serwerami tej usBugi na komputerze, na którym obec- nie pracuj. Innym interesujcym transpor- tem jest transport sms. Jest wiele jego ty- pów, a sam osobi[cie korzystam z wer- sji przystosowanej do darmowej skrzynki Orange Mbox. Pozwala on na wysyBanie 30 smsów wprost z klienta Jabbera, tak jakby- Rysunek 10. Psi  okno instalacji transportów Rysunek 11. Psi  okno instalacji transportów [my pisali do danej osoby z naszego telefo- nu komórkowego. Aby rozpocz korzystanie z dowolne- go transportu, nale|y w oknie gBównym Psi Trudne pojcia z menu Ogólne wybra przegldark usBug. W polu Adres nale|y wpisa adres serwera, " Greasemonkey - rozszerzenie dla przegldarki Firefox, który umo|liwia instalowanie który oferuje transporty. Du|y wybór ró|- skryptów napisanych w jzyku Javascript dokonujcych zmian w stronach WWW. norodnych usBug ma chrome.pl. Po dwu- " Conky - niewielki program wy[wietlajcy na pulpicie ró|ne informacje (np. o wykorzy- krotnym klikniciu w wybrany transport stanych zasobach sprztowych). przejdziemy do jego konfiguracji, która " Atom - standard kanaBów informacyjnych sBu|cy do wysyBania i odbierania wiadomo- mo|e wyglda ró|nie - zale|y to od trans- [ci z Internetu. Obecnie coraz bardziej popularny. PowstaB, by zastpi RSS. portu, który wybrali[my. " XML-RPC - protokóB wymiany danych przesyBanych w formacie XML przy u|yciu zdal- nego wywoBywania procedury (RPC). Do poBczeD wykorzystuje protokóB HTTP. " WYSIWYG - What You See Is What You Get  tryb pracy programu, w którym mate- riaB po opublikowaniu/wydrukowaniu bdzie wygldaB identycznie bdz bardzo podob- O autorze nie jak w chwili, w której go edytujemy. " VoIP - technologia umo|liwiajca przesyBanie dzwików mowy za pomoc proto- Autor zajmuje si Linuksem od 4 lat roz- powszechniajc go w lokalnych szkoBach. koBu IP. " Jingle - rozszerzenie protokoBu Jabber/XMPP dodajce do niego mo|liwo[ o mo|li- Hobby to wszystkie aspekty zwizane z Debianem oraz gra na klarnecie. wo[ rozmów gBosowych oraz komunikacji video. Kontakt z autorem: lukiasz@gmail.com " MUC - Multi-User Chat - cz[ protokoBu Jabber/XMPP odpowiadajca za konferencje. 30 maj 2008 Je[li nie mo|esz odczyta zawarto[ci pByty CD/DVD, a nie jest ona uszkodzona mechanicznie, sprawdz j na co najmniej dwóch napdach CD/DVD 5/2008 Rozwizania Linux na urzdzeniach z wbudowanym systemem Linux na urzdzeniach z wbudowanym systemem Grzegorz Madajczak W[ród moich znajomych znany jestem jako  zapaleniec linuksiarz . Zasadniczo nie obra|am si na to stwierdzenie, gdy| faktycznie jestem  linuksiarzem , wic na stwierdzenie prawdy nie mog si gniewa... Czym to si objawia? W moim wydaniu bycie  linuksiarzem polega na dzieleniu [wiata urzdzeD elektrycznych i elektronicznych na dwie kategorie  tych, na których da si zainstalowa Linuksa i tych, na których nie da si zainstalowa Linuksa. Z tego prostego podziaBu wynika, |e ka|dy komputer, na którym  nie da si postawi pingwina zalicza si do tej samej grupy urzdzeD co elektryczna szczoteczka do zbów. Chyba wic jestem  linuksiarzem ... hwilami stwierdzenie przynale|no[ci urz- cz[ciej wyrastaj z ram definicji systemów wbudowa- dzenia elektronicznego do jednej z dwóch nych), fotograficznych aparatów cyfrowych czy w koD- wymienionych wy|ej kategorii sprawia mi cu komputerów typu PDA. Cniejakie problemy. S bowiem urzdzenia, Wikszo[ z powy|szych urzdzeD posiada mniej lub na których instalacja jakiegokolwiek systemu jest pra- bardziej rozbudowane systemy operacyjne opracowane z wie niewykonalna. Jednak Google i wBasna wytrwaBo[ my[l o konkretnej architekturze i konkretnych zadaniach, w poszukiwaniach przekonuj mnie, |e jest to jedynie co odpowiada przytoczonej wcze[niej definicji systemu kwestia umiejtno[ci i uporu w d|eniu do celu  zain- wbudowanego. Jak w takim razie ma si do tego Linux? stalowania Linuksa na jakim[ urzdzeniu. WBa[nie ta- Otó|, cho wcale sobie z tego nie zdajemy sprawy, bardzo ka grup urzdzeD stanowi komputery z wbudowanym wiele urzdzeD jako OS wykorzystuje odpowiednio zmo- systemem. dyfikowanego Linuksa. Dobrym przykBadem s co raz to bardziej popularne w Polsce multimedialne telefony firmy O czym w ogóle pisz... Motorola z linii Razr 2 czy te| cz[ specjalnych urzdzeD Tradycyjnie rzecz ujmujc urzdzenia z systemem wbu- firmy Nokia. Równie| niektóre urzdzenia sieciowe, jak dowanym to komputery szczególnego przeznaczenia, routery, access pointy, czy firewalle posiadaj wbudowa- których funkcje najcz[ciej ograniczaj si do jedne- nego Linuksa. Jak wic wida zakres urzdzeD, na których go lub kilku zadaD. Nie wdajc si dalej w dyskusj na mo|e pracowa Linux jest ogromny. tematy techniczne, za przykBad typowego urzdzenia z systemem wbudowanym podam odtwarzacz muzyki w PDA formacie mp3. Jednak urzdzenia z tej kategorii otacza- Specjaln kategori urzdzeD z systemem wbudowanym s j nas w znacznie szerszym zakresie, chocia|by w po- komputery typu PDA (z ang. Personal Digital Assistant). W staci telefonów komórkowych (których OS-y coraz to odró|nieniu od przecitnych urzdzeD z systemem wbudo- 32 maj 2008 linux@software.com.pl Rozwizania Linux na urzdzeniach z wbudowanym systemem wanym, posiadaj one potencjalnie nieogra- oznacza, |e wBa[nie Linux nie mo|na tam wieDstwie do poprzedniego, korzystajcego niczon wielofunkcyjno[ poprzez stosowanie zainstalowa. Nale|y spodziewa si jedy- z grafiki bufora ramki (framebuffer) stosuje rozszerzeD zarówno w zakresie oprogramowa- nie mniejszego lub wikszego kBopotu. Na- odpowiednio zmodyfikowany serwer X-ów nia, jak i sprztu. Z typowymi urzdzeniami t|enie problemów z tym zwizanych prze- oraz biblioteki GTK+, co potencjalnie daje wbudowanymi Bczy je cecha mniej lub bar- kBada si na popularno[ danego urzdze- du|e mo|liwo[ci rozwoju tego GUI. Porów- dziej wyspecjalizowanego systemu operacyj- nia. Im konkretne PDA jest bardziej popu- nywanie obu [rodowisk jest bardzo trudne nego zapisanego w pamici typu NAND flash. larne, tym wiksza jest szansa, |e znajdzie ze wzgldu na szalon ró|nic pomidzy Jest kilka systemów operacyjnych stosowa- si grono u|ytkowników, którzy zechc wi- obydwoma. To tak, jakby wywoBywa dys- nych w komputerach typu PDA: dzie na tym urzdzeniu Linuksa, co oczy- kusj nad wy|szo[ci GNOME nad KDE i wi[cie zmniejsza liczb spodziewanych vice versa  spór bez koDca... " Windows Mobile (nastpca Pocket PC), kBopotów. Z tego te| wzgldu PDA marki Przed rozpoczciem instalacji Familiar na " Symbian OS (powstaBy w wyniku rozwoju iPAQ stanowi najlepsz baz do posiada- hx4700 nale|y dokona archiwizacji wszyst- Psion, a pózniej EPOC), nia PDA dziaBajcego pod kontrol Linuk- kich danych, które w trakcie procesu instala- " PalmOS (system opracowany dla produk- sa. Dobrym przykBadem jest niemal|e kul- cji nowego systemu zostan bezpowrotnie stra- tów firmy Palm), towy HP iPAQ hx4700 (Rysunek 1), który cone. Nale|y równie| zapozna si dokBadnie z " Linux Embedded. mo|e dziaBa caBkowicie pod kontrol spe- instrukcj postpowania, najlepiej z kilku zró- cjalnie przygotowanej dystrybucji Linuksa deB. Generalnie proces ten nale|y do czynno[ci Oczywi[cie fakt, |e na danym urzdze-  Familiar. [redniozaawansowanych. Do jego przeprowa- niu znajduje si system inny, ni| Linux nie dzenia potrzebujemy: Jak uruchomi Linuksa na HP iPAQ hx4700 " kart pamici CompactFlash o rozmiarze HP hx4700 jest jednym z PDA oryginalnie min. 32 MB, pracujcym pod kontrol Microsoft Win- " kart pamici Secure Digital o rozmiarze dows Mobile 2003 Second Edition, które- min. 256 MB, max. 1 GB (uwaga  nie go sprzt doczekaB si caBkowitego wspar- dziaBaja nowe karty SDHC), cia w systemie Linux. Oprócz dedykowanej " kabel do synchronizacji danych z kompu- dystrybucji Familiar powstaBy ró|ne porty terem. innych dystrybucji, w tym mojego ulubio- nego Gentoo. Nastpnie pobieramy ze strony http: Familiar to projekt, którego zaBo|eniem //ftp.handhelds.org/distributions/familiar/ jest zbudowanie otwartego, opartego na Linuk- releases/v0.8.4-rc3/feed/ pakiet z dystry- sie, systemu operacyjnego przeznaczonego dla bucj przeznaczony dla naszego urzdze- urzdzeD typu PDA. Familiar, w zale|no[ci od nia oraz dla jednego wybranego z trzech wersji oraz konkretnego urzdzenia, zbudowa- [rodowisk (boostrap  tylko konsola, ny jest na podstawie jdra z serii 2.4.x lub 2.6.x, Opie lub GPE) oraz bootloader ze strony a za interfejs u|ytkownika sBu|y mu [rodowi- http://sdgsystems.com/pub/ipaq/hx4700/ sko Opie lub GPE. starterkit/. Opie (Open Palmtop Integrated Envi- Pierwsz czynno[ci jest archiwizacja ronment) to [rodowisko graficznego inter- obecnej zawarto[ci ROMu. W tym celu uru- fejsu u|ytkownika bdce wolnym portem chamiamy powBok bootloadera HTC (orygi- [rodowiska Qtopia firmy Trolltech (znanej nalnego bootloadera hx4700) poprzez jedno- z bibliotek QT wykorzystywanych midzy czesne wci[nicie przycisków Contacts, iTask Rysunek 1. HP iPAQ hx4700  najlepiej wspiera- innymi w KDE). Drugie [rodowisko  GPE oraz reset (przy u|yciu rysika). Po pojawieniu ny PDA (GNU Palmtop Environment) w przeci- si na ekranie znaku zachty konsoli, podB- czamy urzdzenie do portu USB w kompute- Listing 1. Logi po wykonaniu backupu ROM iPAQ hx4700 rze, co spowoduje wy[wietlenie si w górnej USB> d2s cz[ci ekranu iPAQa napisu USB zamiast Se- SD:Waiting for card insert......... rial. Jednocze[nie w logach systemowych PC CMD3 for SD, it's OK, ready to get RCA from response. SD:Detected one card Listing 2. Nieco zmieniony kod pliku konfiguracyj- SD:ready for transfer OK nego dla instalacji Linuksa na Palm Tungsten TX Total card size=3D680000e=0 #!/bin/sh SDCARDD2S+,cStoragePlatformType=FF SWAP=linux/swapfs ROOT=linux/rootfs.ext2 ************************************************************************* MODULES=linux/modules.squash ** HOMEDIR=linux/home.ext2 Store image to SD/MMC card successful. MODPROBE="palm_battery palmlcd_ USB> border corgi_bl hci-uart" www.lpmagazine.org 33 Rozwizania Linux na urzdzeniach z wbudowanym systemem powinni[my zobaczy pojawienie si nowe- NadszedB wreszcie czas na wBa[ciw in- Trzeba przyzna, |e dystrybucja Fami- go urzdzenia /dev/ttyUSB0. Dalsze postpo- stalacj systemu. W tym celu na miejsce sta- liar na PDA HP iPAQ hx4700 dziaBa rewe- wanie wymaga uruchomienia na PC progra- rego ROMu wgramy now wersj, zawierajc lacyjnie. Nie mo|na nic zarzuci zarów- mu minicom, sBu|cego do komunikacji przez dystrybucj Familiar. Uprzedzam, |e nieodpo- no stabilno[ci, jak i szybko[ci pracy urz- port seryjny. W sprawie szczegóBów zwiza- wiednie dziaBania w trakcie tego procesu mog dzenia. Dodatkowo znaczna liczba dostp- nych z instalacj i konfiguracj programu od- wyrzdzi wiele, wiele szkód. Przede wszyst- nych pakietów oraz mo|liwo[ samodziel- syBam do dokumentacji systemowej. Po pod- kim musimy upewni si, |e karta CF, na któr nej ich kompilacji (przy zastosowaniu me- Bczeniu PDA przez USB do komputera PC, wgramy plik dystrybucji, sformatowana jest ja- chanizmu kompilacji skro[nej), sprawia, |e uruchamiamy program minicom, a nastpnie ko FAT16. NajBatwiej dokona tego formatujc na pewno bdziemy zadowoleni z nowe- po znaku zachty USB> wpisujemy polecenie j zawczasu z zastosowaniem naszego hx4700 go systemu. Jedynym problemem jest to, d2s uruchamiajce proces archiwizacji ROM (jeszcze pod kontrol Windowsa) lub stosujc |e urzdzenie to ju| dawno zostaBo wyco- na karcie SD. Tak przygotowana karta posBu- aparat cyfrowy obsBugujcy karty CF. W osta- fane ze sprzeda|y, a ze wzgldu na wyso- |y nam do ewentualnego odzyskania Win- teczno[ci mo|emy sformatowa j w systemie k jako[ i du|e zainteresowanie, model ten dows Mobile, je[li niesBusznie przyszBoby kie- Linux stosujc polecenie: trudno jest zdoby. dy[ nam to do gBowy... Efektem dziaBania tego polecenia bdzie pojawianie si komunikatów # mkfs.vfat /dev/sda1 Linux na jak na Listingu 1. urzdzeniach Palm  czy warto? Nastpnym krokiem jest wgranie W powy|szym poleceniu stosujemy oczywi- Palm to dzisiejszych czasach synonim okre- uprzednio pobranego bootloadera na kart [cie odpowiednie urzdzenie blokowe, odpo- [lenia handheld PC, czy te| palmotop, pod SD (inn ni| ta z backupem ROMu). Do- wiadajce podBczonej do systemu karcie CF. którym rozumiemy maBe komputery trzyma- konujemy tego poprzez wgranie za po[red- Nastpnie kopiujemy pliki zawierajce jdro ne w dBoni  tak popularne w ostatnich cza- nikiem czytnika kart SD z u|yciem pole- systemowe oraz obraz systemu jednej z wybra- sach. W rzeczywisto[ci nazwa Palm jest za- cenia: nych wersji. Resetujemy urzdzenie, ponownie strze|onym znakiem towarowym, nale|- uruchamiamy konsol bootloadera wciskajc i cym do amerykaDskiej firmy Palm  pro- # dd if=bootldr.rom of=/dev/sda trzymajc przyciski Contacts oraz Inbox wraz z ducenta bardzo dobrych palmtopów z linii wci[niciem reset. Pojawi si wtedy logo SDG Tungsten oraz znanych powszechnie pierw- Je[li podBczona do systemu karta SD zgBa- Systems oraz komunikat Scanning for ima- szych smartfonów  Treo. cech charaktery- sza si inaczej, np. jako urzdzenie /dev/ ges.... W dalszej kolejno[ci poproszeni zosta- styczn wszystkich tych urzdzeD jest spe- sdb, odpowiednio modyfikujemy powy|- niemy o wybranie pliku kontrolnego oraz dalej cyficzny system operacyjny PalmOS, któ- sze polecenie. Kart z wgranym bootloade- pliku z jdrem systemowym i plikiem obrazu rego znaczenie ostatnimi czasy podupadBo, rem wkBadamy do slotu w naszym hx4700 i systemu (root). PO chwili oczekiwania wgrany podobnie jak i znaczenie urzdzeD firmy ponownie uruchamiamy konsol bootlode- zostanie obraz jdra systemowego oraz obraz Palm. Wszystko to staBo si za sprawa pew- ra. Nastpnie wykonujemy czynno[ci wy- gBównego systemu. Zajmie to z pewno[ci kil- nych nietrafnych posuni firmy, które spra- magane w trakcie procesu instalacji, które ka minut... Po zakoDczeniu tego procesu i zre- wiBy, |e Palmy staBy si mniej konkurencyj- w sumie sprowadzaj si do kilkukrotnego setowaniu PDA bdziemy mogli cieszy si Li- ne w stosunku do pr|nie rozwijajcego si zatwierdzania domy[lnych opcji. nuksem na naszym hx4700. rynku PDA z Windows Mobile na pokBadzie. Dodatkowo firma Palm poniosBa straty zwi- zane z nieudanym startem urzdzenia Palm Foleo  zwiastuna mini-laptopów, z tym |e z systemem Palm na pokBadzie... My[l, |e w znacznym stopniu niepowodzenia Palma wynikaj z zamknitej architektury syste- mu. Uwolnienie kodu PalmOS spowodowa- Boby stworzenie samonakrcajcego si [ro- dowiska deweloperów rozwijajcych sys- tem. StaBo si jednak inaczej... Rysunek 3. Palmtop Tungsten TX z uruchomionym Rysunek 4. Sharp Zaurus SL-C100 z dystrybucj Rysunek 2. Palmtop Tungsten TX Linuxem  [rodowisko Opie pdaXii13 34 maj 2008 Rozwizania Linux na urzdzeniach z wbudowanym systemem Poza smartfonami Treo, obecnie w W wikszo[ci przypadków domy[lna kon- obsBugiwanymi przez Linuksa palmtopami. sprzeda|y s dwa handheld PC  sBabiut- figuracja zapisana w pliku linux.boot.cfg Ja poczekam z przesiadk z PalmOS na Li- ki z22, oraz mocne maszyny Tungsten TX jest wystarczajca. Ja jednak zmieniBem nuksa w momencie, gdy bdzie mo|na ory- oraz LifeDrive (Palm z dyskiem MicroDri- j troch, aby caBo[ byBa bardziej czytel- ginalny system zastpi Linuksem. ve)  bdce zwiczeniem umierajcej linii na. Przede wszystkich zrobiBem troch po- Palmów z serii Tungsten (Rysunek 2). Dla- rzdków w nazwach plików: zmieniBem na- Nie wszystko zBoto, czego pisz, |e s to ostatni przedstawicie- zw pliku z obrazem sytemu plików na ro- co si [wieci  Sharp Zaurus le gatunku? Model LifeDrive ma ju| kilka otfs.ext2, nazw pliku swap na swapfs. Po Dwa poprzednie rozwizania zakBadaBy in- lat i nie zanosi si, aby co[ w nim miaBo si porzdkach i wprowadzeniu zmian do pliku stalowanie specjalnej dystrybucji Linuksa zmieni, a w porównaniu do TX niewiele linux.boot.cfg wygldaB on jak na Listingu na PDA, które pierwotnie pracowaBy pod si zmieniB. Z oferty wida, |e firma Palm 2. Plik ten powinien znalez si na karcie kontrol innego systemu operacyjnego. Pi- wycofuje si z tej bran|y walczc o pozycj SD. Wszystkie wy|ej opisywane pliki znaj- szc o Linuksie, jako systemie wbudowa- w bran|y smartfonów. duj si w pBycie doBczonej do czasopi- nym, nie sposób jest nie wspomnie o pro- Istnieje kilka niezale|nych projektów sma, w folderze LinuxEmbedded, w postaci dukcie firmy Sharp  Sharp Zaurus. Jest to oferujcych mo|liwo[ instalacji Linuksa na archiwum (PalmLinux.tar.bz2), które nale- szczególnego rodzaju PDA, produkowany palmach. Najlepiej, co nie oznacza, |e inten- |y rozpakowa na pustej karcie SD. przez japoDsk firm Sharp, pracujcy pod sywnie, rozwijaj si dwa  instalacji Linuk- Po wBo|eniu karty do Palma nale|y kontrol specjalnie przygotowanej dystry- sa na palmie Tungsten E (urzdzenie niedo- uruchomi program cocoboot. Zatwierdza- bucji Linuksa. Zrodowiskiem graficznym stpne w sprzeda|y) oraz na palmie Tungsten my domy[lne opcje RAM-dysku, po czym u|ytkownika w tym systemie byBa Qtopia TX oraz Palm LiveDrive. Obecnie obydwa Linux bootuje. Nale|y uzbroi si w cier- autorstwa firmy Trolltech. Jednak znacz- urzdzenia nie s tak dobrze wspierane, jak pliwo[, gdy| proces ten trwa kilka chwil. na popularno[ Zaurusów w latach 90-tych opisywany powy|ej iPAQ hx4700. Dotych- Po uruchomieniu si [rodowiska graficzne- przyczyniBa si do powstania alternatyw- czas nie udaBo si uruchomi wbudowanego go nale|y dokona kalibracji ekranu doty- nych rozwizaD  systemów operacyjnych: WiFi, obsBuga USB kuleje, a caBo[ dziaBa na kowego. Na tym koDczy si proces urucha- OpenZaurus, Sharp Cacko ROM, Ångström podstawie obrazu systemu umieszczonego na miania systemu (Rysunek 3). pdaXrom i wiele, wiele innych. Rozwój Za- karcie SD. Brak jest równie| wsparcia dla pa- Tak przygotowana dystrybucja pracu- urusów trwaB kilkana[cie lat, lecz obecnie mici NAND Palma. Pocieszajce jest jednak je w pamici Palma, korzystajc z systemu firma Sharp caBkowicie wycofaBa si z pro- to, |e gBówny deweloper projektu  miska in- plików zapisanego na karcie SD. Jak wcze- dukcji tych urzdzeD. W Polsce Zaurusy s tensywnie pracuje nad rozwojem dystrybucji. [niej napisaBem, nie ma mo|liwo[ci mo- prawie niedostpne. Pojedyncze sztuki uda- S ju| pierwsze informacje o mo|liwym ste- dyfikacji zawarto[ci pamici NAND Pal- je si upolowa na Ebay lub Amazon, lecz rowniku dla WiFi oraz sterownikach obsBu- ma, wic zgromadzonym tam danym teore- w wielu przypadkach s to starsze modele. gujcych dysk NAND. tycznie nic nie powinno si sta, lecz ró|- Równie| cena Zaurusów jest do[ wysoka, Instalacja Linuksa na Tungstenie TX jest nie to bywa. Palmtop pod kontrol Linuk- gdy| po przeliczeniu na zBotówki siga na- zdecydowanie prostsza, ni| w przypadku opi- sa pracuje stabilnie i wydajnie. Liczne pro- wet kwot powy|ej dwóch tysicy. sywanego wcze[niej iPAQa. Ze strony http: gramy wchodzce w skBad [rodowiska Opie Sharp Zaurus wystpuje zasadniczo w //atrey.karlin.mff.cuni.cz/~miska/ pobieramy oraz mo|liwo[ rozbudowy o nowe progra- dwóch postaciach  z serii SL, w postaci kla- pliki: my sprawia, |e jest to dobra propozycja sycznego palma oraz SL-C  w postaci mi- dla osób które chc mie wszdzie Linuk- niaturowego laptopa  ze skBadan klawiatu- " Palm TX kernel package (tx-kernel.tgz sa  od zegarka do samochodu. Jednak brak r (C od clamshell). Najlepszy z Zaurusów lub tx-hires-kernel.tgz), obsBugi WiFi oraz konieczno[ pracy na ob-  SL-C3200 wyposa|ony jest w procesor Intel " Opie root in ext2 (opie-rootfs-20071001- razie z kart SD sprawia, |e Linux na Tung- XScale PXA270 416MHz, wy[wietlacz o roz- ext2.tgz), stenie TX nie nadaje si do codziennych za- dzielczo[ci 640x480, 128 MB pamici ROM, " Misc package  swap and separate home stosowaD. My[l jednak, |e intensywne pra- 64 MB pamici SDRAM oraz 6 GB dysk typu partition (misc.tgz). ce trwajce w ramach projektu Hack&Dev MicroDrive. Je[li powy|sz konfiguracj uzu- spowoduj, |e w niedBugim czasie Palm TX peBnimy o klawiatur qwerty, sloty kart SD oraz i Palm LiveDrive bd kolejnymi w peBni CF, uzyskujemy caBkiem przyzwoity sprzt... Architektura ARM i MIPS Architektura ARM (Advanced RISC Machine, pierwotnie Acorn RISC Machine) to 32-bito- wa architekura procesorów typu RISC. Ró|ne wersje procesorów ARM s szeroko stoso- wane w systemach wbudowanych i systemach o niskim poborze mocy, ze wzgldu na ich energooszczdn architektur. Obecnie najcz[ciej stosuje si procesory dwóch produ- centów: DEC  StrongARM oraz Intel  XScale, który jest nastpc StrongARM. Obydwa procesory cechuje bardzo niskie zu|ycie energii elektrycznej, np. StrongARM 233 MHz zu- |ywa zaledwie 1 W. Urzdzenie pracujce pod kontrol Windowsa Mobile cz[ciej jed- nak korzystaj z procesorów w architekturze MIPS (Microprocessor without Interlocked Pi- Rysunek 5. Instalacja systemu na Zaurusie  etap 1: ped Stages). program narzdziowy www.lpmagazine.org 35 Rozwizania Linux na urzdzeniach z wbudowanym systemem Dlaczego wic pomimo znacznego wsparcia slave). Jednak nie ka|dy ma ochot za ka|dym ich waga (dwukrotnie wiksza w porównaniu ze strony [rodowiska oraz firmy Sharp, urz- razem przekBada karty, gdy chce korzysta z do Palma)  nie s to wic komputery kie- dzenie to nie zrobiBo [wiatowej kariery? Trud- WiFi, czy bluetooth. Dla mnie Sharp Zaurus szonkowe. Kolejn wad jest brak peBnej po- no powiedzie... Z pewno[ci przyczyniBy si to boczna, nieco bBdzca linia ewolucji PDA lonizacji systemu  Linuksa w Zaurusie. Dla do tego pewne niedocignicia konstrukcyj- z Linuksem na pokBadzie. Jako Linuksiarz cie- Palma dostpne s komercyjne polonizacje. ne, jak np. brak wbudowanych moduBów WiFi sz si z posiadania Zaurusa, lecz zdecydowa- które rozwizuj ten problem w sposób ide- czy Bluetooth. Oczywi[cie mo|na rozbudowa nie wygodniej pracuje mi si na Tungstenie TX alny. Ponadto wybór oprogramowania, który Zaurusa poprzez dodawanie mu peryferiów na z PalmOS. Jakie s tego przyczyny? wydawaBby si pod Linuksem przeogromny, karcie CF, czy poprzez podBczenie peryferiów Przede wszystkim PalmOS jest nieco w rzeczywisto[ci w przypadku Zaurusa jest na USB (Zaurusy SL-C1000 i nowsze posiada- szybszy, ni| Linux na Zaurusie. Wad Zauru- nieco ograniczony. Widoczne s te| znacz- j port micro-USB pracujcy w trybie host oraz sów, zwBaszcza modeli typu Clamshell jest ce ró|nice pomidzy poszczególnymi dystry- Tabela 1. Porównanie najbardziej popularnych dystrybucji Linuksa dla platformy Sharp Zaurus Dystrybu- J- Bootlo- GUI Oprogramowanie Znane bBdy Zalety Adres www cja dro ader Sharp Sharp Qtopia Ró|ne w zale|no[ci od mode- W niektórych modelach brak Szybko[, intu- ROM NAND lu, lecz zawsze PIM, pakiet biu- mo|liwo[ci obsBugi kart SD o icyjno[, bez- rowy: wczesna wersja Hankom rozmiarze wikszym ni| 1GB. problemowe i Word/Sheet, web: NetFront 3.1, Brak mechanizmu USB Sto- stabilne dzia- Opera. rage. Banie. Cacko Sharp Qtopia W zale|no[ci, czy wersja Lite, Brak mo|liwo[ci obsBugi kart Zalety Shar- Do niedawna www.cac- ROM NAND czy Full, lecz zawsze wszystko SD o rozmiarze wikszym ni| pROM oraz do- ko.biz lecz ostatnio nie to, co Sharp ROM oraz dodatko- 1GB. Istnieje Batka rozwizu- datkowo wik- dziaBa. Ostatnie wer- wo MPlayer z GUI Kinoma2. jca problem. Brak Xfree, ni- sze mo|liwo[ci sje dystrybucji dostp- Dziki pakietowi X/Qt wszystkie ska stabilno[ i szybko[ apli- dziki licznym ne pod adresem http: programy dla Xfree. kacji uruchamianych przez poprawkom. //sharpromfeed.home.li- X/qt. Brak mechanizmu USB nuxtogo.org/download/ Storage. cacko/rom1.23/ pdaXrom / Sharp Xfree Bogaty wybór oprogramowania W niektórych modelach proble- Bardzo dobre http:// pdaXii13 NAND dostpnego dla serwera X-ów my z zasypianiem i budzeniem wsparcie [rodo- www.pdaxrom.org/ si urzdzenia. Czsto niesta- wiska. bilna praca, brak mo|liwo[ci Liczne poprawki budzenia si na |danie opro- w pdaXii13. gramowania (bBdy APM). pdaXrom 2.6.x uboot Xfree Bogaty wybór oprogramowania SBaba jako[ dzwiku, niesta- Szybka, wy- http:// NG dostpnego dla serwera X-ów bilna praca, brak mechanizmu dajna i nowo- www.pdaxrom.org/ USB Storage. Dystrybucja w czesna. Do- fazie rozwojowej, problemy z bre wsparcie instalacj bootloadera uboot. dla peryferiów dziki kernelo- wi 2.6.x OpenZau- 2.4.x Sharp Opie lub Bogaty wybór oprogramowania PrzestarzaBa dystrybucja, jej Pierwsza wolna http:// rus lub NAND GPE dostpnego dla serwera X-ów nastpc jest Ångström alternatywa dla www.openzaurus.org/ 2.6.x SharpROM. wordpress/ Ångström 2.6.x Sharp Opie lub Bogaty wybór oprogramowania Praktycznie zerowe wsparcie Nowoczesna http://www.angstrom-di- NAND GPE dostpnego dla serwera X-ów [rodowiska, czasami przera- wszechstron- stribution.org/ dzajce si w niech. Proble- na dystrybucja my z instalacj oprogramowa-  baza dla in- nia. Brak dokumentacji nych. Debian/ 2.6.x uboot Xfree Bogaty wybór oprogramowania Znaczne wymagania, dzia- Bardzo dobre http://www.oesf.org/ Zaurus dostpnego dla serwera X-ów Ba tylko modelach z MicroDri- wsparcie [rodo- index.php?title=Debian/ ve lub na karcie SD/CF  min. wiska. Liczne Zaurus 1 GB. odmiany. Stabil- na praca. OpenBSD/ 2.6.x Sahrp Xfree Bogaty wybór oprogramowania Przeznaczona http://www.openbsd.org/ Zaurus NAND dostpnego dla serwera X-ów tylko dla modeli zaurus.html z MicroDrive. 36 maj 2008 Rozwizania Linux na urzdzeniach z wbudowanym systemem bucjami. Jedne z nich s w pewnych wzgl- Pierwsz czynno[ci przed instalacj no- " Resize root partition  pozwalajc na dach lepiej dopracowane, inne nieco gorzej. wego Linuksa na Zaurusie jest jego zreseto- zmian rozmiaru partycji gBównej w obra- Nie ma dystrybucji z wszechmiar idealnej... wanie. Przycisk reset znajduje si w zagB- zie systemowym; Nie twierdz, |e PalmOS jest idealny, lecz z bieniu pod przykrywk baterii. Archiwum z " Format user partition  formatujc party- pewno[ci bardziej dopracowany. pByty nale|y rozpakowa na kart SD lub CF, cj u|ytkownika; Wydaje mi si jednak, |e gBównym pro- przy czym ta pierwsza nie mo|e mie wik- " Fix loader 64MB limit  instalujca po- blemem Zaurusa jest to, |e nie wiadomo w szej pojemno[ci ni| 1 GB. Archiwum zawiera prawk do NAND, która pozwala na roz- sumie co to jest. Sharp od|egnywaB si od trzy pliki  narzdziowy updater.sh, obraz j- szerzenie partycji root poza limit 64 MB nazwy PDA, okre[lajc Zaurusy mianem dra systemowego zImage.bin oraz obraz sys- naBo|ony przez oryginalne oprogramowa- Personal Mobile Tool. Zgadzam si w zu- temu  initrd.bin. Wszystkie trzy s koniecz- nie Sharp. peBno[ci z takim podej[ciem, gdy| Zaurus ne do przeprowadzenia procesu instalacji no- " Back to main menu  powrót do menu ze swoimi mo|liwo[ciami wykracza daleko wej dystrybucji. Po wBo|eniu karty SD/CF do gBównego. poza ramy zwykBego PDA, nie dorównujc sloty w Zaurusie uruchamiamy urzdzenie w jednak nawet w najmniejszym stopniu dzi- trybie narzdziowym, przez wspólne przyci- Pierwsz czynno[ci, jak musimy zrobi siejszym laptopom czy mini-laptopom. Dla- [nicie przycisków On/Off (z przodu obudo- przed wBa[ciwym procesem instalacji, jest tego te| uwa|am Zaurus nie zdobyB takiej wy) oraz OK z klawiatury. Wa|ne jest, aby naBo|enie Batki z pozycji 3 menu. Po wyko- popularno[ci, jak iPAQ, czy inne klasyczne dokona tego na zasilaniu bateryjnym  bez naniu tej czynno[ci niezbdne oka|e si po- PDA, gdy| trudno byBo okre[li grup doce- podBczenia do zasilacza sieciowego, który w nowne uruchomienie programu narzdziowe- low, do której to urzdzenie byBo adreso- pózniejszym etapie jest niezbdny. Po starcie go NAND i instalatora wg schematu opisane- wane. Mimo wspomnianych powy|ej wad zobaczymy obraz jak na Rysunku 5. Krzacz- go powy|ej. Dalej wybieramy pozycj Resize warto zapozna si z Zaurusem. ki widoczne na ekranie to nie bBd systemu root partition, a w oknie dialogowym wpisu- powodujcy nieprawidBowe wy[wietlanie jemy nowy rozmiar partycji root. Maksymal- OsioBkowi w |Boby dano, czcionek, lecz menu w jzyku japoDskim. Na nie mo|e to by 121 MB (dla SL-C1000), a w jednym owies, w drugim siano... tym etapie nale|y koniecznie podBczy ka- zalecane jest 58 MB. Ja jednak proponuj ca- Wybierajc i testujc dystrybucje Linuksa bel zasilajcy. Brak zewntrznego zasilania B dostpn pami sformatowa jako party- pod Sharpa Zaurusa tak mniej wicej si spowoduje, niemo|no[ dalszego przeprowa- cj root, co pozwoli nam efektywniej zarz- czuBem  jak ten osioBek. I to pachnie i to dzenia procesu instalacji systemu. dza t niewielk pojemno[ci na instalacj nci... Moim problemem byBo to, |e ka|da Nie wdajc si w szczegóBy, wybieramy programów. Pliki u|ytkownika zawsze mo|- z dystrybucji zachowywaBa si nieco ina- pozycj 4, odpowiadajc za nadpisanie sys- na zapisa na karcie SD lub CF zamiast mar- czej, miaBa inne wBa[ciwo[ci, inne mo|li- temu obecnego w pamici NAND. Spowodu- nowa cenne megabajty wewntrznej pami- wo[ci, lecz tak|e i inne wady. W zwizku je to otwarcie okna, jak na Rysunku 6. W za- ci Zaurusa. Po rozszerzeniu partycji zostanie z tym trudno si na cokolwiek zdecydowa. le|no[ci od tego, czy pliki instalacyjne umie- sformatowana partycja u|ytkownika (je[li ta- Mnie osobi[cie najbardziej do gustu przy- [cili[my na karcie SD, czy na karcie CF, wy- kowa istnieje), a nastpnie Zaurus uruchomi padBy dwie dystrybucje: Cacko ROM, która bieramy pozycj 1 lub 2. Pozycja 3 odpowia- si ponownie. Aby zainstalowa nowy sys- to ostatnio zapadBa si pod ziemi (znikn- da poleceniu anuluj. Kolejny ekran, przedsta- tem kolejny raz uruchamiamy program na- Ba witryna internetowa projektu) oraz pda- wiony na Rysunku 7, zawiera zapytanie, czy rzdziowy NAND oraz instalator, tym razem Xrom, a szczególno[ci jej poBatana wersja na pewno chcemy dokona modyfikacji sys- wybierajc pozycj 3.: Install new ROM. Pro- pdaXii13, o której wicej napisz w dal- temu. Wybieramy oczywi[cie przycisk z li- ces flashowania pamici zajmie od kilku do szej cz[ci artykuBu. Wicej informacji o ter Y. Po chwili system ponownie wystar- kilkunastu minut, w zale|no[ci od wersji in- dostpnych najbardziej popularnych dys- tuje, uruchamiajc program pdaXii13 in- stalowanego systemu. Im wikszy jest plik trybucjach Linuksa przeznaczonych dla Za- staller, napisany z wykorzystaniem biblio- obrazu systemu, tym dBu|ej to trwa. Po za- urusa mo|na znalez w Tabeli 1. Zawiera tek ncurses. Instalator skBada si z menu za- koDczeniu procesu nale|y ponownie urucho- ona porównanie o[miu najbardziej popular- wierajcego 7 pozycji. W trakcie opisywane- mi Zaurusa, np. przez wybranie pozycji re- nych dystrybucji. go procesu instalacji na SL-C1000 wa|ne na- boot z menu gBównego instalatora. Kolejny rzdzia kryj si pod pozycj 2: NAND Flash restart urzdzenia nastpi tym razem z no- Flash i masz Utils. Po wybraniu pozycji 2 z menu gBówne- wym systemem. Kupujc Zaurusa nie jeste[my skazani na dys- go zobaczymy podmenu zawierajce 4 kolej- trybucj dostarczona przez producenta. Musi- ne elementy: my jednak zda sobie spraw z tego, |e instala- cja Linuksa na Zaurusie polega na flashowaniu pamici typu NAND. Procedura ta nie jest spe- cjalnie skomplikowana  nawet sBabo zaawan- sowany u|ytkownik jest w stanie przeprowa- dzi j samodzielnie. Proces ten opisz na przy- kBadzie instalacji dystrybucji pdaXii13 na mo- delu SL-C1000. Na pBycie doBczonej do cza- sopisma znajduje si w archiwum pdaXii13po- prawione.tar.bz2, zawierajc nieco zmodyfi- Rysunek 6. Instalacja systemu na Zaurusie  etap 2: Rysunek 7. Instalacja systemu na Zaurusie  etap 3: kowana przeze mnie dystrybucj pdaXii13. wybór zródBa instalacji potwierdzenie www.lpmagazine.org 37 Rozwizania Linux na urzdzeniach z wbudowanym systemem A mo|e co[ nowszego? zastpi oryginalne oprogramowanie Zauru- pozycj EXTRA MENU, a z podmenu wybie- Jak wynika z Tabeli 1, dystrybucja pdaXii13 sa. Jego instalacja wymaga wcze[niejsze- ramy NAND Flash Erase. Spowoduje to caB- cho ma wiele zalet, posiada tak|e i wady. go wyczyszczenia pamici NAND a dopie- kowite wyczyszczenie pamici NAND. Pod- Z pewno[ci jedn z nich jest to, |e wyko- ro pózniej wBa[ciwej instalacji oprogramo- kre[lam, |e czynno[ ta jest konieczna dla rzystuje jdro z nierozwijanej ju| linii 2.4.x. wania. Nieprzestrzeganie tej kolejno[ci spo- prawidBowego przebiegu instalacji nowego Wady tej pozbawiona jest deweloperska wer- woduje powa|ny i trudny do usunicia bBd bootloadera. Nastpnie npobieramy z inter- sja systemu pdaXrom opatrzona numerami systemu plików pamici NAND. netu wersj bootloadera odpowiadajc wer- od 1.1.0beta4 do 1.1.0r198. Jednak jak za- Przed przystpieniem do jakichkolwiek sji instalowanego systemu (np. U-boot r198 znaczyBem na samym pocztku, jest to wer- prac nale|y przede wszystkim zachowa dla pdaXrom r198), pliki u-boot.bin, upda- sja dystrybucji cigle bdca w fazie roz- wszystkie krytyczne dla nas dane zapisane ter.pro, updater.sh, emergenc.img oraz auto- wojowej. W zwizku z tym nale|y spodzie- w Zaurusie, gdy| ulegn one nieodwracalne- boot.sh rozpakowujemy z archiwum na kart wa si bBdów i pewnych braków. Jednym mu usuniciu. Nale|y równie| stworzy bac- SD lub CF, któr umieszczamy w Zaurusie. z nich jest fatalna jako[ dzwiku oferowana kup wBasnego NAND, tak aby w razie niepo- Nale|y pamita, aby byBa to jedna z dwóch przez sterownik zawarty w jdrze u|ytym w wodzenia mie mo|liwo[ przywrócenia sys- kart, nigdy dwie naraz, gdy| mo|e spowodo- dystrybucji. W r198 nie dziaBa równie| tryb temu. W tym celu wyjmujemy bateri z Za- wa to bBd instalacji bootloadera U-boot. storage mode dziki któremu Zaurus zacho- urusa, przytrzymujemy na klawiaturze przy- Nastpnie trzymajc przyciski C+D podB- wuje si jak czytnik kart CD/CF. Pomimo to cisk D oraz M, a nastpnie podBczamy za- czamy kabel zasilajcy (przy wyjtej baterii), warto zainteresowa si t wersj dystrybu- silacz. Takie postpowanie uruchomi menu co uruchomi proces instalacji nowego bo- cji, gdy| okre[la ona kierunek, w jakim po- serwisowe Zaurusa  co[ w rodzaju progra- otloadera. Objawia bdzie si to zapaleniem d|a pdaXrom. mu konfiguracyjnego BIOS komputera klasy si zielonej diody Zaurusa na czas okoBo 20 Opisywana wersja r198 cechuje si PC. Korzystajc z klawiszy kursorów prawo sek., a nastpnie jej zgaszeniem, co oznacza midzy innymi nowym bootloaderem  U- / lewo przechodzimy do trzeciego ekranu me- pomy[lne zakoDczenie. Miganie |óBtej diody boot, zastpujcym dotychczasowy ofe- nu, a nastpnie korzystajc z klawiszy góra / oznacza, |e proces instalacji U-boot nie po- rowany przez oryginalny NAND. Umo|- dóB wybieramy pozycj BACKUP RESTORE wiódB si. W tym celu, dla wikszej pewno- liwia on midzy innymi start systemu nie MENU. Backup NAND w przypadku C1000 [ci, |e nic si nie sanie, najlepiej jest ponow- tylko z pamici NAND, lecz tak|e z me- bdzie miaB wielko[ okoBo 130 MB i zapi- nie wyczy[ci NAND (wg. opisu powy|ej) a diów zewntrznych, np. karty SD, czy CF, sa mo|na go na karcie SD lub CF. Jednak nastpnie ponownie podej[ do procesu in- co wcze[niej byBo niemo|liwe. Bootloader do[wiadczenie oraz informacje znalezione na stalacji U-boota. Mimo, |e powy|szy pro- U-boot wykorzystywany jest równie| przez forach internetowych, wskazuj, |e do[ cz- ces wydaje si by banalny, to czsto z nie- cz[ dystrybucji Debiana instalowanych sto proces ten wykonywany z u|yciem kar- wiadomych przyczyn co[ si dzieje i insta- na karcie SD/CF. Choby dlatego warto za- ty SD nie udaje si  zdecydowanie pewniej- lacja bootloadera nie udaje si. Najczstsz interesowa si tym bootloaderem. Ostrze- sze s karty CF. Tak wic do slotu w szczy- przyczyn niepowodzenia jest sam u|ytkow- gam jednak, |e jego instalacja nie nale|y do cie urzdzenia nale|y wBo|y kart SD o po- nik, a dokBadniej rzecz ujmujc  jego zbyt- najprostszych, a bBd mo|e zakoDczy si jemno[ci min. 256 MB, a nastpnie z wy- ni po[piech, nie czytanie manuali. Tak te| si trwaBym uszkodzeniem urzdzenia. Dlate- [wietlanego menu wybra pozycj NAND ze mn staBo, gdy po raz pierwszy instalowa- go zanim zabierzemy si do instalacji no- Flash Back Up. W ten sposób obraz NAND Bem bootloadera U-boot. Nie wyczy[ciwszy wego bootloadera, nale|y starannie, kilku- zostanie zapisany w pliku o nazwie SYST- uprzednio NAND nadpisaBem stare oprogra- krotnie przeczyta zawarty poni|ej opis te- C1000.DBK. Plik ten mo|e zosta wykorzy- mowanie nowym, co spowodowaBo bBd lo- go procesu. stany do przywrócenia systemu. giczny systemu plików NAND Flash. Bardzo Gdy ju| wykonamy kopi zapasow dBugo trwaBo zanim znalazBem odpowiedz, co Jak (nie)zatopi U-BOOTa NAND Flash mo|emy przystpi do instala- mam w tej sytuacji zrobi. Nie byBo bowiem U-boot to bootloader dostarczany w ramach cji nowego bootloadera. W tym celu na trze- mo|liwe odzyskanie NAND dziki zapisane- projektu pdaXrom, który w przyszBo[ci ma ciej karcie menu serwisowego znajdujemy mu obrazowi. PomogBo dopiero sformatowa- W Sieci " http://wservices.ch/~lucas/hx4700/ - opis instalacji Familiar na HP iPAQ hx4700 " http://www.handhelds.org/moin/moin.cgi/HpIpaqHx4700HowtoInstallLinux  szczegóBowy opis instalacji Familiar na HP iPAQ hx4700 " http://familiar.handhelds.org/ - strona domowa dystrybucji Familiar " http://hackndev.com/ - portal po[wicony instalacji Linuksa na urzdzeniach Palm " http://miska-hnd.blogspot.com/ - blog dewelopera rozwijajcego dystrybucj Linuksa na Palm TX oraz Palm LiveDrive " http://www.pdaxrom.org/ - witryna dystrybucji pdaXrom " http://zaurus.daemons.gr/menaie/ - strona domowa gBównego dewelopera dystrybucji pdaXrom, twórcy pdaXii13 " http://zaurus.daemons.gr/menaie/mirror/jumbo/pdaxqtrom.html  strona po[wicona projektowi X/Qt " http://trolltech.com/products/qtopia/greenphone  strona projektu Qtopia Greenphone  [rodowiska Qt/Embedded przeznaczonego dla telefonów " http://alp.access-company.com/ - strona projekty Access Linux Platform 38 maj 2008 Rozwizania Linux na urzdzeniach z wbudowanym systemem nie pamici flash i przywrócenie systemu pli- CaBkiem Badne cacko koDcu artykuBu) lub z pByty doBczonej do cza- ków pamici Flash dziki narzdziom zawar- CaBy czas twierdz, |e rosyjscy programi- sopisma nale|y skopiowa na kart SD lub CF tym w menu serwisowym. [ci nale| do elity informatycznej. Istnie- wybrane obrazy. Minimum musi to by pda- ZakBadam jednak, |e ka|dy czytelnik te- je na to wiele dowodów, jak choby dys- XQtrom-base. Obraz zawierajcy aplikacje to go artykuBu, zgodnie z moj rad trzy razy trybucja Linuksa o nazwie Cacko, przezna- pdaXQtrom-apps. Wszystkie lub wybrane ob- przeczytaB tekst opisujcy kolejne czynno- czona dla wszystkich modeli Zaurusa. Jak razy kopiujemy w jedno miejsce, np. do jedne- [ci instalacji, zanim zabraB si do pracy. Za- wcze[niej napisaBem dystrybucja ta cechu- go folderu, a nastpnie z tej samej lokalizacji kBadam wic, |e proces instalacji bootloadera je si tym, |e jest znacznie poprawion wer- uruchamiamy skrypt pdaXQtrom-install.sh. powiódB si. Nale|y wic teraz na kart SD / sj oryginalnego ROMu dostarczanego przez Skrypt ten montuje obrazy, kopiuje i podlin- CF rozpakowa pliki dystrybucji pdaXrom w Sharp. Zachowuje z nim peBn zgodno[, do- kowuje odpowiednie biblioteki do naszego wersji 1.1.0r198 (lub innej wybranej, zgod- starczajc jednocze[nie wiele dodatkowych systemu. Aby nie musie za ka|dym urucho- nej z wersj bootloadera): autoboot.sh. ro- elementów. Cacko zapewnia nam peBn funk- mieniem systemu ponownie rcznie monto- otfs.img oraz kernel.img. Nastpnie przytrzy- cjonalno[ Zaurusa, stabilno[ pracy i szyb- wa obrazów, warto jest zainstalowa pakiet mujc przycisk OK podBczamy Zaurusa do ko[ dziaBania. Niestety wybór dodatkowego automonter-lite, który zrobi to za nas. Progra- prdu lub wkBadamy bateri. Po ok. 20 sek oprogramowania dla tej dystrybucji jest moc- my zawarte w zainstalowanych obrazach zo- puszczamy przycisk OK, co spowoduje uru- no ograniczony. Dzieje si tak za spraw mi- stan zgromadzone w postaci osobnej zakBad- chomienie systemu awaryjnego oraz proce- dzy innymi [rodowiska Qtopia, które podob- ki X/Qt. Mo|ne je uruchomi poprzez klikni- su instalacji nowego systemu na podstawie nie, jak i Sharp ROM jest odpowiedzialne za cie ikony na pulpicie, wybranie odpowied- informacji zapisanych w pliku autoboot.sh. GUI. Problem ten jednak mo|na omin sto- niej pozycji z menu lub uruchamiajc z kon- Proces ten zakoDczy si restartem systemu. sujc pakiet X/Qt. soli w postaci: Ponowne uruchomienie Zaurusa odbdzie si Pakiet X/Qt to paczka *.ipk do instala- ju| z nowym systemem. cji lub w najnowszej wersji obraz w forma- # xlauncher nazwa_aplikacji Jak wida z powy|szego opisu instalacja cie cramfs lub squashfs do zamontowania deweloperskiej wersji dystrybucji pdaXrom (XQtrom), zawierajcy wszystkie biblioteki Je[li co[ idzie niezgodnie z naszymi oczeki- nie do[, |e jest pracochBonna, to naszpikowa- potrzebne do uruchomienia programów wy- waniami, mo|emy uruchomi program w try- na problemami jak przyldek Horn skaBami, na magajcych serwera Xfree. Zasada dziaBania bie debugowania: których Batwo zatopi naszego Zaurusa. Czy X/Qt jest prosta: w dziaBajcym systemie uru- wic warto si interesowa t wersj? My[l, chomiona zostaje sesja chroot z dziaBajcym # xlauncher -debug nazwa_aplikacji |e tak, gdy|, jak wcze[niej napisaBem, wyzna- serwerem X-ów oraz oszczdnym menad|e- cza ona kierunek rozwoju tej dystrybucji. Po- rem okien Fluxbox. Przy u|yciu X/Qt mo|e- W X/Qt zostaBa wbudowana równie| funkcja nadto sprawnie zainstalowany U-boot pozwo- my uruchomi prawie wszystkie programy z umo|liwiajca uruchamianie aplikacji bez li nam wypByn na szerokie wody dystrybu- pdaXrom. Wad tego rozwizania jest to, |e wymagajcej X-ów konieczno[ci uruchamia- cji Debian, uruchamianej w przypadku C1000 programy uruchamiane przy pomocy X/Qt nia caBej sesji serwera Xfree. z karty SD / CF, co jest mo|liwe tylko dzi- dziaBaj du|o, du|o wolniej ni| w natywnym ki U-boot. [rodowisku Xfree, czy samo Cacko. Dla przy- # xlauncher -embed nazwa_aplikacji Je[li pdaXrom r198 znudziBby si nam, kBadu, samo uruchomienie si X/Qt zajmuje lub te| z jakichkolwiek innych przyczyn okoBo 2-3 min., a uruchomienie edytora tek- Ostrzegam jednak, |e aplikacje uruchamiane w chcieliby[my powróci do pierwotnego stu Abiword  kolejne 2-3 minuty. Urucho- tym trybie, je[li dadz si w ogóle uruchomi, oryginalnego bootloadera, nale|y najpierw mienie tego samego programu w pdaXii13 to i tak pracuj mniej stabilnie, ni| wywoBane w usun z pamici NAND oprogramowanie zajmuje mniej ni| 1 minut... Sytuacje nieco sesji Xfree. WydawaBoby si, ze Cacko z X/Qt U-boot, a dopiero pózniej odzyska z za- poprawia dodanie pliku pamici swap w Cac- jest niemal|e idealnym rozwizaniem- stabil- warto[ NAND z zapisanego obrazu. Odzy- ko (min. 64 MB zgodnie z zaleceniami autora ne i dopracowane [rodowisko Qtopia poB- skiwanie przebiega podobnie do czyszczenia lecz ja sugeruj maksymalne dostpne w Cac- czone z bogactwem oprogramowania Xfree. NAND. Równie| i tym razem musimy uru- ko 128 MB). Nie spodziewajmy si jednak Jest to jednak tylko zBudzenie. Czekanie pi chomi urzdzenie w trybie diagnostycznym, zbyt wiele... Instalacja X/Qt jest nadzwyczaj minut na uruchomienie si aplikacji w X/Qt po czym przechodzimy do trzeciego ekranu, prosta. Ze strony projektu (patrz W Sieci na zdecydowanie przekracza moj wytrzyma- gdzie wybieramy pozycj NAND Restore. Oprogramowanie szuka obrazu NAND  naj- pierw na karcie CF, a pózniej na SD, po czym Systemy plików w Linux embedded odzyskuje dane. Do[wiadczenie moje poka- Wikszo[ urzdzeD z wbudowany systemem stosuje pami typu flashs do przechowy- zuje, |e do[ czsto z niewiadomych przy- wania danych. Do[ czsto spotyka si sytuacj braku rozdzielnej pamici RAM i ROM. czyn nie udaje si odzyska NAND z obra- Z tego te| wzgldu na potrzeby systemów wbudowanych powstaBy specjalne systemy pli- zu zapisanego na karcie SD. Je[li zdarzyBo- ków. Najcz[ciej u|ywany jest JFFS2 (The Journalling Flash File System, version 2). Jego by si, |e nie zapisali[my wcze[niej obrazu ograniczeniem jest maksymalny rozmiar do 128 MB. Innym systemem plików jest CramFS NAND lub zapisany przez nas backup okazaB  skompresowany system plików tylko do odczytu, którego maksymalny rozmiar wyno- si uszkodzony, zawsze mo|emy sign po si 256 MB. Lepszy stopieD kompresji w porównaniu do dwóch porzednich oferuje system backupy sporzdzone przez innych u|ytkow- SquashFS  kolejnys system plików tylko do odczytu. Specjalnie dla pamici typu NAND ników Zaurusa, np. ze strony firmy Trisoft: opracowano YAFFS2 (Yet Another Flash File System). http://www.trisoft.de/ (dziaB downloads). www.lpmagazine.org 39 Rozwizania Linux na urzdzeniach z wbudowanym systemem Bo[ psychiczn. Natomiast brak nowocze- pdy mocno zbli|one do tego co czyni Micro- maszyn Java. Od tego czasu upBynBo wie- snych programów dla Qtopii odstrcza mnie soft, chcc znalez si w coraz to nowych re- le wody, a Motorola nadal [wietnie si trzy- od Cacko, a nie ma nadziei na pojawienie si gionach rynku, dotychczas mu obcych. Mimo, ma, caBy czas stosujc Linuksa w swych te- nowszej wersji dystrybucji, czy te| nowszych |e na co dzieD u|ywam wyszukiwarki Google lefonach multimedialnych. Trolltech dostar- programów, ze wzgldu na brak zaintereso- wraz z caB mas dodatków i jestem z niej za- cza bowiem ju| od dBu|szego czasu [rodo- wania gBównego dewelopera Cacko dalszym dowolony, to ta ekspansja zaczyna mnie lekko wisko programistyczne Qtopia Greesuite po- rozwojem projektu. Poniekd jest to zwiza- niepokoi. Pierwsze wzmianki o nowym tele- zwalajce na tworzenie wydajnych aplika- ne z faktem maBej wszechstronno[ci dystry- fonie GooglePhone, które niczym ró|owe za- cji na telefony dziaBajce pod kontrol Li- bucji  przeznaczona byBa ona na sprzt który jce rozpierzchBy si po internecie, okazaBy si nuksa z interfejsem graficznym opartym na powoli odchodzi w zapomnienie. Dowodem jedynie pogBosem plotki prawdziwych zamie- Qt/Embedded. na to jest pr|nie rozwijajca si dystrybucja rzeD potentata bran|y internetowej. Niedawno Równie| firma Access, wBa[ciciel praw do Ångström, która wspiera kilkana[cie ró|nych Google ogBosiBo zaistnienie nowego projektu systemu PalmOS, wydaBa, bez wikszego roz- platform. Ta dystrybucja obecnie uwa|ana  Android  otwartej, opartej na Linuksie, plat- gBosu, platform programistyczn do tworze- jest za przyszBo[ OpenSource'owej dystry- formy przeznaczonej na urzdzenia typu smart- nia aplikacji pod system Access Linux Platform bucji Linuksa wbudowanego. phone. Celem projektu byBo stworzenie takiego  przeznaczony dla urzdzeD mobilnych. systemu, aby zwolnic programistów z my[lenia Nokia & Linux o sterownikach, kompatybilno[ci ze sprztem Czas ju| koDczy Nokia w 2005 roku wypu[ciBa na rynek wtedy itp., tak aby mogli skupi si na tworzeniu apli- Jak wida, Linuksem jako systemem wbu- do[ kontrowersyjny produkt  Nokia 770 In- kacji z u|yciem API dostarczonego przez plat- dowanym interesuj si nie tylko pryszczaci ternet Tablet. WydawaBo si do[ kontrower- form. API dostarcza narzdzi do Batwego i zin- nastolatkowie, jak zwykli nazywa window- syjnym podej[ciem stworzenie urzdzenia, tegrowanego posBugiwania si wszystkimi nor- so-zale|ni programistów dziaBajcych w stre- którego jedynym zadaniem miaBo by przegl- malnymi elementami smartphonu, czyli ksi|ki fie wpBywów Open Source. Linux ju| od wie- danie stron internetowych. Jednak Nokia po- telefonicznej, usBugi telefonowania, wbudowa- lu lat stanowi doskonaB alternatyw wobec czyniBa mdry krok, umieszczajc we wntrzu nej kamery, czy te| dostpu do internetu za po- zamknitych rozwizaD, ograniczonych tyl- tego urzdzenia odpowiednio zmodyfikowan [rednictwej smartphonu. ko do jednej firmy. Jakie s tego przyczyny? dystrybucj Linuksa. To za[, jak mo|na byBo Aby zachci niezale|nych programi- Przede wszystkim zastosowanie Linuksa ob- spodziewa si, skoDczyBo si stworzeniem stów do pracy  stworzy spoBeczno[ wo- ni|a koszty licencjonowania systemu, dziki wielu alternatywnych rozwizaD, dystrybucji kóB projektu - Google poczyniB dwa kroki. czemu nadwy|ki finansowe mo|na przezna- Linuksa przeznaczonych specjalnie dla Nokia Przede wszystkim wszystkie elementy pro- czy na stworzenie lepszego software'u towa- 770. Opracowano równie| liczne Batki, które jektu  API, emulator i kod dostpne s na rzyszcemu systemowi, czy lepszego sprz- rozszerzaBy mo|liwo[ci oryginalnego systemu podstawie licencji OpenSource'owych  GPL tu. To za[ zawsze przekBada si na dodatkowe o funkcje, których istnienia deweloperom No- i LGPL. Po drugie ogBosiB konkurs na naj- zyski. Kolejnym argumentem jest wszech- kii nawet si nie [niBo. lepsz aplikacj napisan dla platformy An- stronno[ Linuksa. Z niewielk pomoc mo|- Tablet Nokia 770 jest kolejnym przykBa- droid. Bardzo mdre posunicie... Jaki jest na go upchn wszdzie. Jedynym ogranicze- dem na to, |e nie nawet niezbyt trafiony pro- stan platformy Android? Prace maj si caB- niem jest wsparcie producenta sprztu i mo|- dukt, bardzo nietypowy sprzt dziki Linuk- kiem dobrze. W internecie dostpne s bo- liwo[ci programisty. Pewnie nie ostatnim ar- sowi znajdzie grup zwolenników, którzy wiem pierwsze doniesienia na temat dziaBaj- gumentem jest tak|e mo|liwo[ stworzenia zrobi z tym produktem co[ zupeBnie nie- cych implementacji tego systemu na dziaBa- [rodowiska wokóB projektu OpenSource, któ- oczekiwanego. jce telefony. My[l, |e ju| w niedBugim cza- re bdzie dalej rozwijaBo system oraz za dar- sie bdzie mo|na spodziewa si pierwszych mo (lub prawie za darmo) tworzyBo nowe Android  Google komercyjnych produktów z tym systemem. aplikacje, portowaBo system na co raz to no- jak drugi Microsoft? Mam nadziej, |e dziki otwartej polityce we urzdzenia. Wszystko to sprawia, |e Li- Dotychczas opisywaBem rozwizania Linuksa Google nie stara si monopolizowa rynku nux jest ju| teraz terazniejszo[ci wielu urz- wbudowanego, przeznaczonego na konkret- IT, wciskajc si we wszystkie zakamarki nie dzeD z systemem wbudowanym. ne platformy, konkretne modele urzdzeD. Z zajte przez Microsoft. Ju| teraz niektóre po- Staro|ytny uczony powiedziaB: Dajcie jednej strony jest to dobre rozwizanie, gdy| sunicia Google bywaj niepokojce, wic mi punkt podporu, a porusz Ziemi, ja tra- pozwala optymalizowa software pod ktem bdziemy je obserwowali z uwag. westujc te sBowa powiem: Dajcie mi czas, a konkretnego urzdzenia, co daje lepsze efek- upchn Linuksa wszdzie... ty, ni| budowanie wszechstronnej dystrybucji. Nie tylko Google Jednak, jak pokazuje |ycie, a zwBaszcza |ywot Aby by uczciwym, nale|y doda, |e nie tyl- elektroniki, takie rozwizanie ma krótkie no- ko Google interesuje si Linuksem jako plat- O autorze gi  wcze[niej, czy pózniej wywraca si (patrz form dla urzdzeD mobilnych. Od dawna przykBad Cacko i Ångström). na tym polu dziaBa wspominana wielokrot- Autor artykuBu, z wyksztaBcenia lekarz we- Google Inc. to firma, która rocznie no- nie, tak|e w tym artykule, firma Trolltech terynarii, mikrobiolog, pasjonuje si Linuk- tuje zyski sigajce trzech miliardów dola- ze swym produktem Qt/Embedded. To [ro- sem od ponad 5 lat. Jego ulubione dystry- rów nie tylko dziki powszechnie u|ywanej dowisko graficzne wykorzystuje midzy in- bucje to Gentoo i Slackware. wyszukiwarce internetowej, lecz tak|e dzi- nymi Motorola ju| od 2003 roku, poczwszy Kontakt z autorem: madajczak@gma- ki wielu innym usBugom dodatkowym. Go- od modelu A760, zawierajcego odpowied- il.com ogle Inc. ju| od dBu|szego czasu przejawia za- nio przygotowane [rodowisko Linux wraz z 40 maj 2008 Klub PRO ZETO Bydgoszcz SA BIURO-SERWIS Oferujemy pakiety systemowe wspomagaj- Oferujemy kontrakty w zakresie dostarczania ce zarzdzanie dowolnym obiektem gospo- wysokiej jako[ci kopii i wydruków na nowych darczym, oprogramowanie narzdziowe i apli- urzdzeniach czarno-biaBych i kolorowych, audy- kacyjne, przetwarzanie danych w technice te- ty i redukcj kosztów. Zapewniamy rozwizania ledostpu, projektowanie i wykonawstwo sieci softwerowe, sprzeda| kopiarek, drukarek, nisz- komputerowych, dostaw oraz serwis sprztu czarek dokumentów, systemów interaktywnych komputerowego i oprogramowania, konsulting i innych urzdzeD biurowych. i ekspertyzy. http://www.biuro-serwis.lublin.pl http://www.zeto.bydgoszcz.pl ALAN SYSTEMS SP. Z O.O. COMPUSERV POLSKA Jeste[my dynamicznie rozwijajc si firm Serwis, outsourcing, sprzeda| urzdzeD tech- informatyczn, posiadajc swoje oddziaBy niki komputerowej. Autoryzowany serwis ter- w Katowicach i Rybniku. Tworzymy zaawan- minali WYSE. Systemy IBM POS, N-Compu- sowane aplikacje biznesowe dla koncernów ting, Multi-User Computing, WYSE Terminals. w Polsce i za granic. Specjalizujemy si w Microsoft partner, systemy LINUX Serwis dru- tworzeniu rozbudowanych systemów realizu- karek KYOCERA, HP, EPSON, skanerów ko- jcych wymagania Klienta z wykorzystaniem dów kreskowych SYMBOL, DataLogic, monito- platform .NET i JAVA. rów CRT, LCD info@alan-systems.com http://www.compuserv.pl CPU-Service A. i Z. RedHat, Novell, Ubuntu Maryniak spóBka jawna U nas nauczysz si stosowa Linuksa w ska- Warszawska spóBka, posiadajca równie| od- li Enterprise. Zdobdziesz uznawane na caBym dziaBy w Berlinie i Lwowie dostarcza korpora- [wiecie certyfikaty RedHat, Novell po[wiadcza- cyjny sprzt komputerowy firm: IBM, EMC, Hi- jce Twoje umiejtno[ci. Jeste[my jedynym w tachi do profesjonalnego zastosowania tj. ser- Polsce, certyfikowanym dostawc autoryzowa- wery klasy  mainframe , pamici masowe typu nych szkoleD Ubuntu. Szkolenia dla specjalistów  Enterprise , wysokonakBadowe systemy dru- IT prowadzimy w siedmiu o[rodkach w kraju. kujce, terminale i urzdzenia sieciowe. http://www.altkom.pl http://www.cpuservice.pl Praktyka Wprowadzenie do architektury D-Busa D-Bus w praktyce Zbigniew Kozak Celem niniejszego artykuBu jest przedstawienie podstaw funkcjonowania systemu D-Bus i mo|liwo[ci jego wykorzystania. Zaczniemy od wprowadzenia podstawowych poj i idei zwizanych z D-Busem, a nastpnie, na przykBadach, poka|emy jak ten system funkcjonuje w praktyce. -Bus jest uniwersalnym mechanizmem komu- sko graficzne nie jest do dziaBania D-Busa potrzebne. Ka|dy nikacji midzyprocesowej (IPC). Wspiera on u|ytkownik ma zatem do dyspozycji wBasn magistral. przesyBanie informacji zarówno bezpo[rednio Konfiguracj systemu D-Bus znajdziemy w katalogu Dpomidzy pojedynczymi aplikacjami jak i po- /etc/dbus-1/, pliki konfiguracyjne s dokumentami XML. In- przez specjalny proces - demon. Transmisja jest asymetrycz- formacja na temat automatycznie uruchamianych usBug (b- na (w przeciwieDstwie np. do TCP gdzie po nawizaniu po- dzie o tym mowa w dalszej cz[ci artykuBu) znajduje si w Bczenia mamy symetri). Dane s przesyBane w postaci ko- plikach z rozszerzeniem .service w katalogu /usr/share/dbus- munikatów, a nie cigBego strumienia danych. D-Bus byB za- 1/services/. Aby komunikowa si poprzez D-Busa musi- projektowany przede wszystkim do komunikacji w ramach my zna adres magistrali. Systemowa jest zwykle dostpna pojedynczego systemu. Mo|liwe jest jednak jego rozszerze- w ustalonym miejscu okre[lonym w pliku konfiguracyjnym nie w przyszBo[ci. (element <listen>), np.: unix:path=/var/run/dbus/system_ W praktyce aplikacje z reguBy wykorzystuj po[rednic- bus_socket. Jak wida jest to [cie|ka do uniksowego gniaz- two demona, zatem takie zaBo|enie przyjmiemy w tym arty- da. D-Bus jest realizowany w oparciu o gniazda uniksowe, kule. Demon D-Bus tworzy rodzaj magistrali, poprzez któ- mo|e te| korzysta z TCP/IP. r przepBywa informacja (ang. message bus daemon). Zwy- W przypadku magistrali sesyjnej adres jest generowany kle istniej dwie magistrale: systemowa i sesyjna. Ta pierw- dynamicznie i powinien by dostpny poprzez zmienn DBUS_ sza jest uruchamiana przez skrypty startowe, sBu|y do komu- SESSION_BUS_ADDRESS. Dziki temu aplikacje wiedz jak si nikacji w systemie i pozwala uzyska informacj np. o podB- komunikowa z magistral. Zwrómy uwag na fakt, |e je|e- czeniu nowego urzdzenia. li adres zawiera sBowo abstract zamiast path to taki socket jest Magistrala sesyjna jest uruchamiana podczas logowa- trzymany w pamici, nie odnajdziemy go w systemie plików. nia u|ytkownika i umo|liwia m. in. komunikacj pomi- Wspomniana zmienna powinna by ustawiana przez menad|e- dzy desktopowymi aplikacjami chocia| oczywi[cie [rodowi- ra logowania po uruchomieniu demona magistrali. Je|eli jed- 42 maj 2008 linux@software.com.pl Praktyka Wprowadzenie do architektury D-Busa nak sami uruchamiamy system D-Bus, powinni- ny w KDE 4. Coraz wicej aplikacji udostpnia D-Bus z poziomu wiersza poleceD [my zadba o jej odpowiednie zdefiniowanie. Jak D-Busowy interfejs (HAL, gnome-volume-ma- Zostawmy teraz rozwa|ania teoretyczne i to zrobi, poka|emy na zakoDczenie artykuBu. nager, Gajim, NetworkManager, Rhythmbox i przetestujmy dziaBanie D-Busa w naszym Chcc skorzysta z konkretnej usBugi, któ- wiele innych). Istnieje równie| port D-Busa dla systemie. Powinni[my mie zainstalowany ra jest ju| dostpna poprzez magistral, musi- Windows. D-Bus w wersji co najmniej 1.0. PrzykBady my zna jej adres. Ka|demu poBczeniu aplikacji Tabela 1. Oznaczenia typów u|ywane przez dbus-send z magistral demon przydziela unikaln nazw w Nazwa Oznaczenie Opis postaci: :cig_cyfr.cig_cyfr (np. :1.17, prosz BYTE byte CaBkowity, bez znaku, 8-bitowy, np. byte:5 zwróci uwag na dwukropek na pocztku na- zwy). Same cyfry s tu nieistotne, wa|ne jest to, BOOLEAN boolean Typ logiczny, false  faBsz, true  prawda, np. boolean:true |e taki identyfikator jest unikalny, nie jest ponow- INT16 int16 CaBkowity, ze znakiem,16-bitowy, np. int16:24 nie wykorzystywany przez caBy czas |ycia demo- UINT16 uint16 CaBkowity, bez znaku,16-bitowy na i sBu|y do trasowania wiadomo[ci. Aplikacja INT32 int32 CaBkowity, ze znakiem, 32-bitowy mo|e równie| zaj dodatkow nazw (ang. bus UINT32 uint32 CaBkowity, bez znaku, 32-bitowy name) w postaci odwróconej nazwy domeny in- INT64 int64 CaBkowity, ze znakiem, 64-bitowy ternetowej (podobnie jak w przypadku nazw pa- UINT64 uint64 CaBkowity, bez znaku, 64-bitowy kietów w Javie), poprzez któr bdzie Batwo adre- sowalna i rozpoznawalna, np.: com.moja.dome- DOUBLE double Zmiennopozycyjny, podwójna precyzja (IEEE 754 double), np. do- na.SuperProgram. S dwa podstawowe rodzaje uble:1.6 komunikatów przesyBane po magistrali: wywo- STRING string Napis, np. string:"zielona 20", typ string jest domy[lny wic mo|- Bania metod (i odpowiedzi na nie) oraz sygna- na pisa po prostu :'zielona 20', apostrofy s potrzebne jedynie dla By. W tym pierwszym przypadku mamy aplika- ochrony przed powBok (obecno[ spacji) cj [wiadczc jak[ usBug i klienta. Klient przy OBJECT_PATH objpath Nazwa obiektu (nazwa [cie|kowa), np. objpath:'/org/my/object' adresowaniu zwykle posBuguje si wspomnian ARRAY array Tablica, np. array:uint32:20,30  tablica liczb typu uint32, w tym wcze[niej, dobrze znan nazw. Co ciekawe, je- przypadku dwuelementowa (elementy rozdzielamy przecinkiem) |eli aplikacja nie jest jeszcze uruchomiona to b- VARIANT variant Typ wariantowy, np. variant:string dzie automatycznie wystartowana przez demo- Tablica zawiera- dict SBownik jest tablic par klucz-warto[, np. dict:string:int32: na, o ile zostaBa odpowiednio skonfigurowana. jca DICT_EN- k1,20,k2,30  sBownik dwuelementowy, którego kluczami s stringi Oprócz nazwy powinni[my sprecyzowa jesz- TRY (k1 oraz k2), a warto[ciami  liczby (odpowiednio 20 oraz 30) cze na rzecz jakiego obiektu dana operacja ma by wykonywana. Okre[lamy to podajc tzw. nazw [cie|kow (ang. path name)  podob- nie jak w systemie plików, nazwy s rozdzielo- ne uko[nikiem. Aplikacja mo|e udostpnia (dla danego poBczenia) ró|ne zestawy metod. Wy- boru zestawu dokonujemy podajc interfejs. Wi- da tutaj wyrazn analogi z programowaniem obiektowym, a gdy przejdziemy do przykBadów w Pythonie bdzie to jeszcze bardziej oczywiste. W przypadku udanego wywoBania metody do- staniemy wiadomo[ z wynikiem, w przypadku bBdu  odpowiedni komunikat. Programujc D-Busa w jzyku wysokie- go poziomu po stronie wywoBujcego mamy Rysunek 1. Wynik wypisania wszystkich nazw znanych demonowi magistrali do czynienia z tzw. obiektem po[redniczcym (ang. proxy object). Jest to (w naszym przypad- ku) obiekt w Pythonie, poprzez który wywoBu- jemy metody zdalnego obiektu. Drugi typ komunikacji to przesyBanie sy- gnaBów. W tym przypadku transmisja jest jed- nokierunkowa: aplikacja przesyBa wiadomo[, a demon przekazuje j do tych odbiorców, któ- rzy wyrazili ch jej odbioru, nie ma |adnej zwrotnej informacji. D-Bus jest przeno[nym systemem, dostp- nym standardowo nie tylko we wszystkich po- pularnych dystrybucjach Linuksa, ale równie| w systemach BSD. Wykorzystywany do komu- nikacji w [rodowisku GNOME, jest te| dostp- Rysunek 2. Efekt wywoBania metody Introspect www.lpmagazine.org 43 Praktyka Wprowadzenie do architektury D-Busa bd podane w jzyku Python (wersja co naj- zaBo si rczne rozpakowanie pakietu z dys- lub mniej 2.4), bdzie potrzebny równie| pakiet trybucji testing i poinformowanie o tym in- zawierajcy binding dla Pythona (dbus-py- terpretera Pythona. Powrócimy do tego za- dbus-monitor --system thon), wersja co najmniej 0.80. Poszczególne gadnienia pózniej. paczki mog mie nieco inne nazwy w ró|- Zacznijmy eksperymenty od prostych i obserwujemy wszystko co nam przesyBa de- nych dystrybucjach (systemach). Przydat- poleceD konsolowych: dbus-monitor i dbus- mon. Uwagi: je|eli dbus-monitor nie daje si ne bd te| graficzne programy pozwalajce send. Ten ostatni program pozwoli nam wy- przerwa przy pomocy ctrl-c, mo|na u|y ctrl- Batwo przeglda dostpne metody i sygna- syBa sygnaBy i wywoBywa metody. Nato- 4. Powrómy teraz do dbus-send. Typowe jego By dla poszczególnych aplikacji np. dbus-vie- miast dbus-monitor posBu|y do obserwacji co u|ycie dla wywoBania zdalnej metody wyglda wer lub dbus-Inspector. si dzieje na magistrali. Uruchamiamy go w nastpujco (Listng 11.). PrzykBady z niniejszego artykuBu by- osobnym okienku terminala. W wierszu pole- Na pocztek przyjrzyjmy si temu, co udo- By testowane w systemach OpenSUSE 10.2 ceD mo|na do[ precyzyjnie okre[li jakie wa- stpnia sam demon D-Busa. Jako przykBad roz- oraz Debian 4.0. Pewien problem pojawiB runki maj speBnia odbierane informacje. Nie wa|my usBug org.freedesktop.DBus (wielko[ si w Debianie. Standardowo dostpna wer- bdziemy jednak z tych dodatkowych mo|li- liter jest znaczca). Jest ona wykorzystywa- sja dbus-python to 0.71 (zamieszczony kod wo[ci korzysta. Po prostu, w zale|no[ci od na przez aplikacje do zarejestrowania nazwy nie bdzie dziaBa ze wzgldu na zmian tego, o któr magistral nam chodzi, wydaje- i innych dziaBaD administracyjnych. Udostp- api). U|ytkownicy wersji testing i unstable my polecenie: nia interfejs org.freedesktop.DBus. WywoBanie nie bd mie takich problemów. Najprost- jednej z metod (Listing 12.) szym rozwizaniem w moim przypadku oka- dbus-monitor --session Powy|sze polecenie wypisze list wszystkich nazw zarejestrowanych na ma- gistrali sesyjnej. Przeanalizujmy poszczegól- ne argumenty: " --dest  okre[la nazw usBugi, " --type=method_call  dla wywoBania me- tody, signal gdy chcemy wysBa sygnaB, " --print-replay  oczekujemy na odpo- wiedz (bez tego parametru nie zobaczymy wyniku), " / - zwykle podajemy [cie|k do konkret- nego obiektu, akurat dla usBugi org.fre- edesktop.DBus nie jest to potrzebne, ale dbus-send wymaga podania tego para- metru, wic co[ tu wstawiamy (wszystkie [cie|ki musz zaczyna si od uko[nika), " org.freedesktop.DBus.ListNames  nazwa interfejsu i nazwa metody (po ostatniej kropce), po tym elemencie mog wystpowa parametry wywoBania metody (w naszym przypadku ich nie ma). Na Rysunku 1. widzimy wynik wykonania na- szego polecenia, ale dla magistrali systemowej. Wypisana zostaBa tablica nazw znanych demo- nowi, zarówno tych unikalnych, automatycznie przydzielanych (z dwukropkiem na pocztku) jak i tych w postaci odwróconych domen in- ternetowych. Wiedzc jakie usBugi s dostpne, mo- |emy je odpyta na okoliczno[ udostpnia- nych obiektów, interfejsów, metod i sygna- Bów. Wszystko to mo|na wykona przy po- mocy dbus-send korzystajc ze specjalnego interfejsu org.freedesktop.DBus.Introspecta- ble (o ile, oczywi[cie, dana aplikacja go im- plementuje). W dalszych przykBadach bdziemy wyko- rzystywa aplikacj Rhythmbox. PosBu|y ona Rysunek 3. Rezultat Introspect ogldany w przegldarce do pokazania sposobów komunikacji z wyko- 44 maj 2008 Praktyka Wprowadzenie do architektury D-Busa rzystaniem D-Busa. W praktyce ka|dy mo|e Zwrómy uwag na now rzecz jaka si ternatywnie, mogliby[my wywoBa jak[ meto- sobie wybra dowolny program z obsBug te- pojawia w tym poleceniu  parametry. Ka|- d samego Rhythmbox-a i te| byBby on automa- go systemu i  porozmawia z nim wzorujc dy z nich jest poprzedzony nazw typu (patrz tycznie wystartowany, w szczególno[ci mo|emy si na zamieszczonych przykBadach. Spróbuj- Tabela 1). Oczywi[cie string oznacza napis (w zapyta o to co jest udostpniane przez ten pro- my dowiedzie si co Rhythmbox udostpnia tym przypadku nazw usBugi), w razie potrzeby gram, bo tego jeszcze nie wiemy. Korzystamy poprzez magistral. W tym celu musimy go mo|na go uj w cudzysBowy lub apostrofy dla ze wspomnianego wcze[niej interfejsu org.fre- uruchomi. Poza dobrze wszystkim znanymi ochrony przed powBok (np. gdy zawiera spa- edesktop.DBus.Introspectable (Listing 14.) wy- sposobami, mo|emy to uczyni korzystajc cje: string:'big secret'). Natomiast uint32 to licz- nik polecenia przedstawia rys. 2. Jak wida, jest z aktywacji D-Busa (ang. D-Bus activation) ba caBkowita, 32-bitowa, bez znaku. Warto[ te- to dokument XML, który zawiera list obiektów czyli wykorzystamy mo|liwo[ uruchomie- go ostatniego parametru nie jest w tym przypad- zwizanych z nasz usBug. Wiemy ju| o co py- nia danej aplikacji przez demona (je|eli ist- ku istotna. Warto za to popatrze na wy[wietlo- ta dalej, np. o /org/gnome/Rhythmbox/Player. nieje plik /usr/share/dbus-1/services/org.gno- ny wynik: 1  oznacza, |e aplikacja zostaBa uru- Tak naprawd nieco tutaj  oszukiwali[my idc me.Rhythmbox.service) (Listing 13.) chomiona, a 2  |e usBuga ju| byBa dostpna. Al- na skróty. Powinni[my najpierw zapyta o [cie|- Listing 1. PrzykBadowe instrukcje jzyka Python #!/usr/bin/env python """ # Po znaku # jest komentarz do koDca linii Taki komentarz (napis zawarty pomiàdzy parà # Mo|emy u|ywa Pythona jako kalkulatora potrójnych cudzysBowów lub apostrofów) print 2+2*2 zawiera opis danej funkcji lub klasy. """ # lista trójelementowa, mo|e zawiera ró|ne typy, jest # mo|emy sprawdzi typ w czasie wykonania modyfikowalna # '\' to znak kontynuacji wiersza, wewntrz pary lista = [ 2, 10, "info"] nawiasów niepotrzebny if not isinstance(m, int) or \ # dodanie elementu na koniec listy not ( isinstance(a, int) or # apostrofy maj to samo znaczenie co cudzysBowy isinstance(a, long) or lista.append('cos') isinstance(a, float) or isinstance(a, complex) ): # list indeksujemy jak tablic w C  elementy s # zgBaszamy wyjtek, nieobsBu|ony koDczy numerowane od zera program print lista[2] # "info" raise TypeError if m > 0: # krotka (ang. tuple) trójelementowa, podobna do listy w = a ale niemodyfikowalna for i in range(1, m): # 1, 2, ..., m-1 # zawarta wewntrz nawiasów okrgBych w *= a kr = ( 2, 'dane', [ 5, 3] ) elif m < 0: # else if znane z jàzyka C if a != 0: # ptla for iteruje po listach, krotkach itp. w = power(1.0/a, -m) # rekurencja for elem in lista: else: print elem, # przecinek na koDcu - drukowanie # na razie korzystamy ze standardowych wszystkich elementów w jednej linii nazw wyjtków print # wypisuje znak nowej linii raise ZeroDivisionError elif a !=0: # podobnie jak w C jest ptla while i instrukcja if if isinstance(a, complex): # zwrómy uwag na dwukropki i wcicia w = 1+0j # liczba zespolona i = 10 else: while i > 0: w = 1.0 if i % 2 == 0: # i jest parzyste else: print i raise ArithmeticError i -= 2 return w # przykBad definicji funkcji (potgowanie # przykBady wywoBania funkcji caBkowitoliczbowe), print power(2.5, 2) # nie chodzi o optymalizacj potgowania (jest # mo|na poda nazwy argumentów, wtedy kolejno[ jest odpowiednia funkcja w Pythonie), nieistotna # ale o pokazanie przykBadowego kodu print power(a=-1.3, m=0) def power(a, m): www.lpmagazine.org 45 Praktyka Wprowadzenie do architektury D-Busa k /, w odpowiedzi mo|na byBoby zobaczy na- " setVolume, jeden parametr wej[ciowy ty- pujco(Listing 16.) Warto poeksperymentowa stpny element: /org. Po jego odpytaniu kolej- pu d (liczba zmiennopozycyjna  double), z wywoBywaniem innych metod. Wida, |e sys- ny: /org/gnome, itd. W praktyce czsto pocz- domy[lamy si, |e ta metoda ustawia gBo- tem D-Bus pozwala sterowa dan aplikacj z tek [cie|ki jest taki jak nazwa usBugi (tyle, |e z [no[, a parametr ma zakres 0.0  1.0; poziomu dowolnej innej (w ramach mo|liwo[ci uko[nikami zamiast kropkami) i z tego skorzy- " getElapsed, bez parametrów wej[cio- dostpnych interfejsów). stali[my. Rezultat nastpnego polecenia najle- wych, jeden wyj[ciowy typu u (liczba caB- piej przekierowa do pliku i potem obejrze np. kowita 32-bitowa, bez znaku), ile sekund D-Bus interaktywnie w przegldarce (Rys. 3), (Listing 15.) z tym, |e utworu zostaBo ju| odtworzone; Pewnie ju| wszyscy s zmczeni wpisywa- nale|y z wyniku usun dodatkowe komunikaty " next, brak parametrów, przej[cie do od- niem poleceD i rcznym badaniem usBug. Sko- czyli sam pocztek do pierwszego cudzysBowu twarzania nastpnego utworu i tak dalej. ro interfejs org.freedesktop.DBus.Introspec- (wBcznie) i cudzysBów z koDca pliku  te cz- table mo|e by wykorzystany do odpytywa- [ci nie nale| do wBa[ciwego XML-a. Teraz wi- Symbole ró|nych typów s jednoznakowe nia D-Busa to mo|na stworzy aplikacje, któ- dzimy udostpniane interfejsy, metody i ich pa- (ewentualnie wystpuj ich kombinacje dla re pozwol wygodnie, z poziomu GUI, z tej rametry, i w zasadzie mo|na si domy[li co one typów zBo|onych), patrz tab. 2. mo|liwo[ci korzysta. Niestety, nie wszyst- robi. Analizujemy interfejs org.gnome.Rhythm- PrzykBadowo, poziom gBo[no[ci mo|emy kie usBugi wymagany interfejs rzeczywi[cie box.Player. PrzykBadowe metody: ustawi na 50% warto[ci maksymalnej nast- implementuj. Na pocztek przyjrzyjmy si programo- wi dbus-inspector. Adres jego strony domo- wej jest podany na koDcu artykuBu wraz z lin- kami do innych zasobów zwizanych z mate- riaBem prezentowanym w tym artykule. Na- rzdzie to jest bardzo proste w instalacji i u|y- waniu. Wymaga zainstalowanego interpretera Pythona (co najmniej 2.4) i python-dbus oraz python-gtk2 (pyGTK) i python-glade2. Wy- starczy dbus-inspectora [cign i rozpako- wa. Nie trzeba nawet instalowa! Proponu- j umie[ci t aplikacj w dowolnie wybra- nym katalogu, a nastpnie utworzy pomoc- niczy skrypt (nazwany np. dbus-inspector) tam gdzie bdzie dostpny do wykonania (np. /usr/local/bin lub ~/bin):(Listing 17.) Oczywi[cie nie nale|y zapomina o odpo- wiednich prawach dostpu, np.:h chmod a+x /usr/local/bin/dbus- inspector Rysunek 4. dbus-inspector Teraz w wygodny sposób mo|emy przegl- da to co jest udostpniane przez Rhythm- box-a (Rysunek 4). W lewym górnym okienku mamy list usBug (ang. bus names), jako cig podkatalogów jest widoczna [cie|ka do obiek- tu i na samym koDcu lista interfejsów, symbo- lizuj to te| odpowiednie ikony. Po prawej u góry widzimy list metod dla danego interfej- su a na dole argumenty wej[ciowe i wyj[cio- we wybranej metody. Na razie dbus-inspector nie umo|liwia wywoBywania metod i wysyBa- nia sygnaBów, ale taka funkcjonalno[ jest w planach. Drugim narzdziem o którym chciaB- bym wspomnie jest dbus-viewer (rys. 5), zostaB napisany z wykorzystaniem bibliote- ki qt. Oprócz przegldania, umo|liwia wy- woBywanie metod i wysyBanie sygnaBów a tak|e obserwacj co si dzieje na magistra- li. ZdarzaBo mi si jednak, |e program si Rysunek 5. dbus-viewer zawieszaB. 46 maj 2008 Praktyka Wprowadzenie do architektury D-Busa Programowanie D-Busa Listing 2. Funkcja x, y D-Bus mo|e by oprogramowany w ró|nych jzykach np. C, C++, Pythonie, Javie, Per- #!/usr/bin/env python lu, Ruby. Dobrym wyborem, w szczególno- class Point(object): [ci dla pocztkujcego u|ytkownika, jest Py- thon. To do[ Batwy do opanowania jzyk # x, y maj warto[ci domy[lne równe zero skryptowy, z którego interpreterem mo|na # pojedynczy znak podkre[lenia na pocztku nazwy zmiennej pracowa interaktywnie korzystajc z wbu- # nie ma specjalnego znaczenia, dowanej pomocy. Programy s przejrzyste i # to kwestia indywidualnej konwencji nazewniczej praktycznie mog by zrozumiaBe nawet dla def __init__ (self, x=0, y=0): osoby, która nie zna tego jzyka. self._x = x Podsumowujc: je|eli kto[ pragnie po- self._y = y eksperymentowa z programowaniem D-Bu- def getX(self): sa i zna Pythona, mo|e od razu przystpi return self._x do pracy. PozostaBe osoby s w stanie do[ def getY(self): szybko ten jzyk opanowa. Kto nie zamie- return self._y rza uczy si Pythona i tak bdzie mógB po- def move(self, dx, dy): zna pewne idee, które mo|e wykorzysta w self._x += dx innych jzykach. {eby przykBady byBy zro- self._y += dy zumiaBe, zrobimy w tym miejscu króciutkie wprowadzenie do Pythona. p = Point(2) # p._x==2, p._y==0 Programy umieszczamy w plikach teksto- p.move(1, 7) # p._x==3, p._y==7 wych (typowo z rozszerzeniem .py). Mo|emy je uruchamia wywoBujc interpreter: Listing 3. Oczekiwanie na wywoBanie metody python skrypt.py #!/usr/bin/env python import sys lub uczyni plikami wykonywalnymi i umie[ci import dbus w pierwszej linii skryptu standardowy tekst: import dbus.service import gobject #!/usr/bin/env python from dbus.mainloop.glib import DBusGMainLoop DBusGMainLoop(set_as_default=True) W razie potrzeby, mo|na poda konkretn wersj: class Calc(dbus.service.Object): def __init__(self): #!/usr/bin/env python2.4 # w przypadku magistrali systemowej u|ywamy dbus.SystemBus() dbus.service.Object.__init__(self, dbus.SessionBus(), Najbardziej charakterystyczn cech Pythona '/somedomain/my/calc', dbus.service.BusName('somedomain.my jest konieczno[ robienia wci  nie jest to tyl- .calc')) # "konfig" ko sprawa czytelno[ci, ale wymaganie skBadni. self._generVal = 0 Do tworzenia wci mo|na u|y spacji lub ta- bulacji, w danym pliku nale|y korzysta tyl- @dbus.service.method(dbus_interface='somedomain.my.calc.test', in_ ko z jednego z tych znaków. Zalecane s spa- signature='s', out_signature='s') cje, (np. cztery dla zaznaczenia jednego po- def echo(self, x): ziomu wci). Przytaczane przykBady mo|na return x przetestowa interaktywnie po prostu urucha- miajc interpreter Pythona lub wpisa do pli- @dbus.service.method(dbus_interface='somedomain.my.calc.test', in_ ku i wtedy wykona. To ostatnie zalecamy dla signature='', out_signature='i') nieco dBu|szych przykBadów  Batwiej popra- def gener(self): wia bBdy. Pomoc otrzymamy wpisujc hel- self._generVal += 1 p(nazwa). Funkcja dir podaje atrybuty danego return self._generVal obiektu: dir(nazwa). W tym jzyku nie ma de- klaracji zmiennych, ale s oczywi[cie ró|ne ty- calc = Calc() py danych. PrzykBadowe instrukcje s pokaza- loop = gobject.MainLoop() ne na listingu nr 1, a ich opis znajduje si w ko- mentarzach. # w tej ptli oczekujemy na wywoBania metod Python jest jzykiem w peBni obiekto- loop.run() # "oczekiwanie" wym. Ka|da klasa dziedziczy (po[rednio lub bezpo[rednio) po klasie object (podobnie jak www.lpmagazine.org 47 Praktyka Wprowadzenie do architektury D-Busa w Javie). Mo|na jeszcze spotka sporo kodu, Je|eli potrzebujemy jakich[ dodatko- lub w którym klasa nie dziedziczy po niczym, ale wych pakietów, doBczamy je instrukcj im- jest to konstrukcja przestarzaBa. Jako przy- port (zwykle na pocztku pliku). Np.: # -*- coding: utf_8 -*- kBad przedstawimy klas opisujc punkt na pBaszczyznie (listing nr 2). __init__ jest kon- import sys Je|eli mamy jakie[ moduBy Pythona w nie- struktorem, inicjuje obiekt. Nazwa self odno- standardowym miejscu, mo|emy na poczt- si si do instancji klasy, konkretnego obiektu, Kto chce pozna zasady, którymi powinien ku pliku do wykonania doda nastpuj- który utworzyli[my. W zasadzie mo|na po- si kierowa programista niech wypróbuje: ce linie: wiedzie, |e jest to odpowiednik this z C++, ale jak wida self musi by jawnie u|ywany import this import sys przy odwoBywaniu si do pól obiektu. Std sys.path[0:0] = [ 'sciezka1', wszystkie metody s deklarowane z self na Je|eli chcemy u|ywa w kodzie jzyka pol- 'sciezka2' ] # lista dodatkowych li[cie parametrów. Oczywi[cie przy wywo- skiego, chocia|by w komentarzach, powin- àcieàek Baniu nie wystpuje on jawnie. W tym przy- ni[my na pocztku (zaraz poni|ej linii #!...) kBadzie nie sprawdzamy typów argumen- umie[ci informacj o kodowaniu, np: Pamitajmy, |e ka|dy katalog do importu po- tów. Jest to dodatkowa operacja, któr mo|- winien zawiera m. in. plik __init__.py (mo- na zrobi w czasie wykonywania programu # -*- coding: iso8859_2 -*- |e by pusty). W taki sposób dodaBem rcznie (tak jak to uczynili[my to w pokazanej wcze- [niej funkcji). Listing 4. WywoBanie metody echo Po obejrzeniu kodu z listingu nr 2, oso- #!/usr/bin/env python ba przyzwyczajona do jzyka C++ mo|e za- pyta: a gdzie public, private? Jaki jest wBa- import dbus [ciwie domy[lny poziom dostpu do pól i jak go modyfikowa? W zasadzie w Pytho- bus = dbus.SessionBus() # dbus.SystemBus() w przypadku magistrali nie wszystko jest ogólnie dostpne. Taka jest systemowej filozofia tego jzyka. Programi[ci odwoBu- calc = bus.get_object('somedomain.my.calc', j si do pól obiektu poprzez metody, bo tak '/somedomain/my/calc') powinno si robi, a nie dlatego, |e zosta- test_iface = dbus.Interface(calc, dbus_interface='somedomain.my.calc.test li do tego zmuszeni. Je|eli koniecznie chce- ') my ukry jak[ zmienn, powinni[my nada print test_iface.echo('Hi') # wywoBanie metody echo jej nazw zaczynajc si od dwóch znaków for i in range(5): podkre[lenia. Ten sposób ukrywania te| nie print test_iface.gener() # powinny sie pojawia kolejne liczby jest doskonaBy, ale nie bdziemy wnika w szczegóBy. Tabela 2. Typy wykorzystywane w systemie D-Bus Nazwa Symbol Typ w Pythonie Opis BYTE y dbus.Byte, podklasa int CaBkowity, bez znaku, 8-bitowy BOOLEAN b dbus.Boolean, podklasa int Typ logiczny, 0  faBsz, 1  prawda INT16 n dbus.Int16, podklasa int CaBkowity, ze znakiem,16-bitowy UINT16 q dbus.UInt16, podklasa int CaBkowity, bez znaku,16-bitowy INT32 i dbus.Int32, podklasa int CaBkowity, ze znakiem, 32-bitowy UINT32 u dbus.UInt32, podklasa int lub long CaBkowity, bez znaku, 32-bitowy INT64 x dbus.Int64, podklasa int lub long CaBkowity, ze znakiem, 64-bitowy UINT64 t dbus.UInt64, podklasa int lub long CaBkowity, bez znaku, 64-bitowy DOUBLE d dbus.Double, podklasa float Zmiennopozycyjny, podwójna precyzja (IEEE 754 double) STRING dbus.String, podklasa unicode s Napis dbus.UTF8String, podklasa str OBJECT_PATH o dbus.ObjectPath, podklasa str Nazwa obiektu (nazwa [cie|kowa) SIGNATURE g dbus.Signature, podklasa str D-Busowa sygnatura ARRAY a dbus.Array , podtyp list (listy) Tablica, np. au  tablica liczb typu 'u' STRUCT ( ) dbus.Struct, podtyp tuple (krotki) Struktura, np. (uus)  rekord zawierajcy dwie liczby typu 'u' oraz string VARIANT v wariant jest okre[lony przez parametr va- Typ wariantowy riant_level przy definiowaniu innych typów Tablica zawierajca a{ } dbus.Dictionary, podtyp dict (sBownika) SBownik jest tablic par klucz-warto[, np. a{s(yyi)}  sBownik, którego kluczem DICT_ENTRY jest string a warto[ci to struktury zawierajce dwa bajty oraz liczb (typu i) 48 maj 2008 Praktyka Wprowadzenie do architektury D-Busa nowszy dbus-python do Debiana bez potrze- Listing 5a. WysyBanie sygnaBu z wBasnej aplikacji by zmiany w istniejcej instalacji. #!/usr/bin/env python Udostpnianie wBasnych usBug import sys Przygotujmy teraz prost usBug testow, któ- import time ra pozwoli zapozna si nam z zasadami pro- import dbus gramowania D-Busa. Wykorzystajmy fikcyjn import dbus.service nazw somedomain.my.calc. Nale|y przyj, |e import gobject my.somedomain to nazwa naszej domeny inter- from dbus.mainloop.glib import DBusGMainLoop netowej (któr odwracamy przy tworzeniu na- DBusGMainLoop(set_as_default=True) zwy usBugi), a calc to stworzona przez nas apli- class Calc(dbus.service.Object): kacja. Wykonywa ona bdzie pewne proste def __init__(self): operacje na dostarczonych argumentach. Zcie|- dbus.service.Object.__init__(self, dbus.SessionBus(), ka do obiektu: /somedomain/my/calc (w zasa- '/somedomain/my/calc', dbus.service.BusName('somedomain.my.calc')) dzie mo|e by dowolna). Interfejs do testów: self._generVal = 0 somedomain.my.calc.test. I dwie metody: echo # na tej li[cie gromadzimy informacje potrzebne do wygenerowania (zwraca przekazany argument) oraz gener (do- # odpowiedzi na wywoBanie metody starcza kolejn liczb naturaln). Na listingu nr self._jobs = [] 3 znajdziemy odpowiedni kod. @dbus.service.method(dbus_interface='somedomain.my.calc.test', in_ Aby korzysta z D-Busa w Pythonie mu- signature='s', out_signature='s') simy wBczy potrzebne pakiety instrukcj im- def echo(self, x): port. Nasza usBuga bdzie w ptli oczekiwa na # je|eli argument jest pusty, wywoBujemy wyjtek, zdarzenia (linia  oczekiwanie ). CaBa obsBuga # który bdzie przekazany po magistrali do wywoBujcego metod znajduje si w klasie Calc (jej nazwa nie jest if x == '': istotna) dziedziczcej po dbus.service.Object. raise Exception("Argument can't be empty") Musimy poinformowa demona magistrali, |e else: chcemy si podBczy. ZaBatwia to jedna linijka return x w konstruktorze (linia  konfig ), która wywo- # przy asynchronicznej obsBudze wywoBaD mamy dwa dodatkowe parametry Buje konstruktor klasy podstawowej. # (opisane w dekoratorze, w parametrze 'async_callbacks'), Dla ka|dej metody, któr udostpniamy do # s to funkcje do wywoBania w razie sukcesu lub pora|ki wywoBywania poprzez D-Busa tworzymy od- @dbus.service.method(dbus_interface='somedomain.my.calc.test', in_ powiedni metod w Pythonie. Do[ charak- signature='', out_signature='i', async_callbacks=('success', 'failure')) terystyczne s linie zaczynajce si  maBpk def gener(self, success, failure): (@). S to tzw. dekoratory. Powoduj mody- self._generVal += 1 fikacj dziaBania funkcji, któr ozdabiaj. Nie # dla ka|dej dziesitki generujemy sygnaB (patrz nastpna metoda) wnikajc w szczegóBy, w przypadku D-Bu- if self._generVal % 10 == 0: sa nale|y tak lini poprzedzi ka|d metod self.next_ten(self._generVal) udostpnian poprzez magistral. Parametry # zbieramy na li[cie informacj o aktualnym czasie, generowanej warto[ci naszych dekoratorów (bdce napisami) maj # i funkcjach callback dla pózniejszego wykorzystania nastpujce znaczenie: dbus_interface  nazwa self._jobs.append((time.time(), self._generVal, success, failure)) interfejsu, in_signature  typy parametrów wej- # sygnaB mo|e mie pust tre[ (instrukcja pass) [ciowych (czyli po prostu przekazywanych ar- @dbus.service.signal(dbus_interface='somedomain.my.calc.test', signature='u') gumentów), out_signature  typy parametrów def next_ten(self, val): wyj[ciowych. Tabela 2 zawiera spis symboli pass u|ywanych do oznaczania poszczególnych ty- # ta metoda jest wywoBywana co sekund i sprawdza, czy minBo dla danego pów. Spójrzmy na przykBady. Zapis: 'siy' doty- wywoBania czy trzech argumentów (typu STRING, INT32, # ponad 5 sekund, wtedy wywoBuje callback dla sukcesu (j[2]) BYTE). W szczególno[ci oznacza to, |e na- # z argumentem j[1] czyli wygenerowan warto[ci sza metoda musi mie odpowiedni liczb pa- def compute(self): rametrów. t = time.time() Bardziej zBo|ony przykBad: 'asua(ib)a- jobs = [] {s(yyb)}'. Tu mamy cztery parametry: as, for j in self._jobs: u, (ib), a{s(yyb)}. Obja[nijmy po kolei ich if t-j[0] > 5: znaczenie: j[2](j[1]) else: " as  tablica napisów (stringów), jobs.append(j) " u  liczba bez znaku (UINT32), self._jobs = jobs " (ib)  krotka dwuelementowa (INT32 # gdyby[my zwrócili False, metoda nie byBaby ponownie wywoBywana oraz BOOLEAN), www.lpmagazine.org 49 Praktyka Wprowadzenie do architektury D-Busa " a{s(yyb)}  sBownik indeksowany napi- Listing 5b. WysyBanie sygnaBu z wBasnej aplikacji sami (klucz to s), a warto[ci to krotki trój- return True elementowe (BYTE, BYTE, BOOLEAN). calc = Calc() # wywoBanie calc.compute co 1000ms (1s) Jak przetestowa nasz usBug? Najpro[ciej gobject.timeout_add(1000, calc.compute) u|y dbus-send:(Listing 18.) loop = gobject.MainLoop() Jednak|e za ka|dym razem chcc wywo- loop.run() Ba metod trzeba byBoby uruchamia nasz aplikacj rcznie. To niewtpliwie niewygod- Listing 6. Funkcja finish ne. Skonfigurujmy w takim razie automatycz- #!/usr/bin/env python ny start. W tym celu musimy utworzy plik import sys /usr/share/dbus-1/services/somedomain.my.cal import dbus c.service z nastpujc zawarto[ci: import gobject from dbus.mainloop.glib import DBusGMainLoop [D-BUS Service] DBusGMainLoop(set_as_default=True) Name=somedomain.my.calc Exec=/sciezka/do/naszego/pliku/calc.py bus = dbus.SessionBus() calc = bus.get_object('somedomain.my.calc', Teraz wspomniane wy|ej polecenie dbus-send '/somedomain/my/calc') spowoduje, w razie potrzeby, automatyczne test_iface = dbus.Interface(calc, dbus_interface='somedomain.my.calc.test uruchomienie usBugi i po pewnym czasie po- ') winni[my otrzyma wysBany komunikat z po- wrotem (tak dziaBa nasze echo). Podobnie mo- def reply_cb(answer): |emy przetestowa drug metod. Oczywi[cie print "Received: "+answer ciekawiej bdzie napisa wBasny program testo- print; print wy w Pythonie. Jest on raczej nieskomplikowa- ny (listing nr 4). def error_cb(err): Zauwa|my, |e w naszym przykBadzie, za- print "Error: "+str(err) równo po stronie aplikacji usBugowej jak i wy- print; print woBujcej metod mamy do czynienia z dziaBa- niem synchronicznym. Testowy program czeka def finish(): na wyniki, które zwróci wywoBanie. W rzeczy- #wyj[cie z ptli oczekiwania wisto[ci D-Bus dziaBa asynchronicznie: po ma- loop.quit() gistrali wdruje |danie wywoBania metody a return False pózniej wraca wynik (lub informacja o bBdzie). Programujc w Pythonie mo|emy by tym fak- # wykrywanie wyjtków, wywoBanie synchroniczne tem zainteresowani. Czasami obsBuga metody try: trwa dBugo, w tym czasie obie strony nie mog print 'Received: '+test_iface.echo('Hi') si niczym innym zajmowa. Tymczasem za- print; print miast czeka biernie na rezultat mo|emy robi print test_iface.echo('') co[ po|ytecznego. Podobnie po stronie progra- print; print mu obsBugujcego wywoBanie: zamiast bloko- except Exception, e: wa dostp, powinni[my oczekiwa na kolej- print e ne wywoBania. Mo|emy zwolni zarezerwowa- print; print n nazw i umo|liwi demonowi automatyczne uruchomienie kolejnych wcieleD naszego pro- # wywoBanie asynchroniczne, przekazanie dwóch funkcji callback gramu, ale efektywniej bdzie obsBugiwa wie- # do obsBugi sukcesu i bBdu (wyjtku) le wywoBaD w jednym procesie. Oczywi[cie ta- test_iface.echo('Hello!', reply_handler=reply_cb, error_handler=error_cb) kie zmiany s przezroczyste dla drugiej strony, test_iface.echo('', reply_handler=reply_cb, error_handler=error_cb) czyli niezale|nie decydujemy o synchronicznej lub asynchronicznej obsBudze na poziomie Py- # za dziesi sekund uruchomi si funkcja finish thona po stronie klienta i po stronie programu # i zakoDczy ptl oczekiwania usBugowego. DokBadniejszy opis mo|emy zo- gobject.timeout_add(10000, finish) baczy na listingu nr 5 (udostpnianie usBug) i nr 6 (klient do testowania). loop = gobject.MainLoop() W ostatnim przykBadzie warto te| zwró- loop.run() ci uwag na obsBug bBdów (wyjtków), któ- re mog si pojawi zamiast wyniku. W dal- szych rozwa|aniach, dla uproszczenia, nie b- 50 maj 2008 Praktyka Wprowadzenie do architektury D-Busa dziemy bra pod uwag tego faktu. W rzeczy- Listing 7. Odtwarzanie i zmiana utworu w Rhythmbox wistych programach nale|y jednak zawsze o tym pamita. #!/usr/bin/env python import sys Reagowanie na sygnaBy import dbus D-Bus umo|liwia równie| reakcj na okre[lo- import gobject ne zdarzenia. U|ywajc dbus-monitora od- from dbus.mainloop.glib import DBusGMainLoop kryjemy, |e Rhythmbox wysyBa sygnaB elap- DBusGMainLoop(set_as_default=True) sedChanged po ka|dej sekundzie odtwarzania utworu i playingUriChanged po zmianie utwo- # sygnaB elapsedChanged dostarcza jedna warto[: ru na nowy. W przypadku sygnaBów nie ma po- # czas jaki upBynB od pocztku utworu (w sekundach) dziaBu na parametry wej[ciowe i wyj[ciowe, s # i przekazuje do funkcji zwrotnej poprzez parametr tylko przesyBane warto[ci  do odbiorcy trafiaj def elapsedCallback(time): poprzez parametry funkcji wywoBywanej przy print 'Time elapsed:', time nadej[ciu sygnaBu (ang. callback). Nie ma od- # sygnaB playingUriChanged dostarcza jedna warto[: powiedzi zwrotnej, co wynika z natury sygna- # adres odtwarzanego utworu Bu. Program, który sygnalizuje odtwarzanie i def playingChangedCallback(uri): zmian utworu w Rhythmbox zostaB pokazany print 'Next tune:', uri na Listingu 7. Tylko wy[wietla on informacje, bus = dbus.SessionBus() ale mógBby w zasadzie wykona dowoln inn # "podczepianie" si pod sygnaB speBniajcy okre[lone warunki akcj. Na Listingu 5 (do poprzedniego punk- # handler_function - funkcja wywoBywana w momencie odebrania sygnaBu tu) mamy przykBad wysyBania sygnaBu z wBa- # pozostaBe parametry musz pasowa do sygnaBu, aby byB odebrany snej aplikacji. bus.add_signal_receiver(handler_function=elapsedCallback, signal_name='elapsedChanged', Komunikacja dbus_interface='org.gnome.Rhythmbox.Player', z HAL-em poprzez D-Busa path='/org/gnome/Rhythmbox/Player') Teraz rozwa|my bardziej skomplikowan sy- bus.add_signal_receiver(handler_function=playingChangedCallback, tuacj  komunikacj z demonem HAL (Har- signal_name='playingUriChanged', dware Abstraction Layer), który utrzymu- dbus_interface='org.gnome.Rhythmbox.Player', je aktualn informacj na temat sprztu i np. path='/org/gnome/Rhythmbox/Player') pozwala oprogramowaniu reagowa na zmia- loop = gobject.MainLoop() ny w tym zakresie. Oczywi[cie HAL to te- loop.run() mat na odrbny artykuB. Tutaj wykorzystamy go do zilustrowania mo|liwo[ci komunikacji poprzez D-Busa. Jako przykBad przeanalizuj- my mo|liwo[ automatycznego montowania urzdzeD typu pendrive lub CD-ROM. Zale- |y nam na mo|liwo[ci dostosowania tego pro- cesu do naszych potrzeb, w szczególno[ci do nieograniczania si tylko do graficznego [ro- dowiska pracy. Pamitajmy, |e chcc zarz- dza poprzez HAL-a montowaniem urzdzeD, nie powinni[my umieszcza wpisów ich doty- czcych w /etc/fstab. No chyba, |e zamierza- my je montowa korzystajc bezpo[rednio z polecenia mount (przy odpowiedniej konfigu- racji te| jest to mo|liwe), a HAL-a wykorzy- stywa tylko do otrzymywania informacji. Rozmow z HAL-em prowadzimy po- przez magistral systemow. Warto przej- rze sobie to co on udostpnia korzysta- jc z dbus-inspectora (Rysunek 6). A co si dzieje podczas wkBadania CD do nap- du lub podBczania innych, wymiennych no- [ników mo|emy zaobserwowa przy pomo- cy dbus-monitora (Rysunek 7). SygnaB, któ- ry przechwycimy to DeviceAdded. Oczywi- [cie mo|e si on pojawi w wyniku doda- nia ró|nych urzdzeD, nie tylko montowal- Rysunek 6. Demon HAL widoczny w dbus-inspectorze www.lpmagazine.org 51 Praktyka Wprowadzenie do architektury D-Busa nych. Musimy zatem sprawdzi z czym ma- odpytujemy HAL-a o podBczone urzdze- nazw w katalogu /media (u|yjemy nazwy my do czynienia. Ogólna idea jest nastpu- nie i je|eli jest to co[ montowalnego, wy- montowanego urzdzenia). Odpowiedni kod jca: przechwytujemy sygnaB DeviceAdded, woBujemy metod Mount podajc unikaln jest na Listingu 8. Zwrómy jeszcze uwag na kilka szczegóBów. Listing 8. Metoda mount #!/usr/bin/env python " W znanej ju| nam metodzie add_si- import sys gnal_receiver u|yli[my dodatkowe- import dbus go parametru: named_service='org.fre- import gobject edesktop.Hal'. Nie byBo to mo|liwe dla from dbus.mainloop.glib import DBusGMainLoop Rhythmbox-a poniewa| mógB on jesz- DBusGMainLoop(set_as_default=True) cze nie pracowa w momencie startu na- szej aplikacji. Tymczasem demon HAL # ta funkcja otrzyma nazw nowego urzdzenia poprzez sygnaB (parametr name) jest z reguBy uruchamiany przez skrypty def newDevCallback(name): startowe wic ju| dziaBa gdy rozpoczyna obj = bus.get_object('org.freedesktop.Hal', name) prac nasz program. iface = dbus.Interface(obj, dbus_interface='org.freedesktop.Hal.Device " Metoda GetAllProperties dostarcza ') sBownik (dict, ang. dictionary), u|ywa- my go jako tzw. tablicy asocjacyjnej # pytamy o wBasno[ci nowego urzdzenia czyli indeksowanej nie tylko liczbami properties = iface.GetAllProperties() ale i innymi obiektami, np. napisami. Je- method_names = 'org.freedesktop.Hal.Device.Volume.method_names' |eli wyra|enie klucz in slownik ma war- to[ True to mo|emy bezpiecznie u|y # je|eli jest dostpna wymieniona powy|ej metoda to mo|emy sprawdzi zapisu  slownik[klucz] , nie spowoduje # mo|liwo[ u|ycia metody Mount to bBdu (a dokBadniej wyjtku). if method_names in properties and 'Mount' in properties[method_names]: " Operator  and jest obliczany tak jak iface = dbus.Interface(obj, dbus_interface='org.freedesktop.Hal.Devi w C (operator &&) czyli np. w wyra|e- ce.Volume') niu  a!=0 and b/a>10 , druga cz[ (po and) nie jest obliczana je|eli a ma war- # split dostarcza list elementów rozdzielonych podanym napisem, to[ zero, co nas zabezpiecza przed dzie- # a indeks (-1) oznacza ostatni element tej listy, leniem przez zero. PozostaBe uwagi znaj- # metoda Mount powinna otrzyma nastpujce argumenty: duj si w komentarzach. # punkt montowania (wewntrz /media), typ systemu plików (mo|e by pusty) Teraz wystarczy nasz program uruchomi i # i list opcji urzdzenia s montowane automatycznie w iface.Mount(name.split('/')[-1], "", [""]) podkatalogach /media/. A co z odmontowy- waniem? Mo|naby reagowa na ró|ne zda- bus = dbus.SystemBus() rzenia (np. w przypadku CD mo|na wykry- bus.add_signal_receiver(handler_function=newDevCallback, wa naci[nicie przycisku eject). Na deskto- signal_name='DeviceAdded', pie mo|e si pojawia ikonka (tak, jak to si dbus_interface='org.freedesktop.Hal.Manager', dzieje w GNOME), i poprzez ni mo|na by named_service='org.freedesktop.Hal', odmontowa urzdzenie. path='/org/freedesktop/Hal/Manager') U|yteczn wBasno[ci D-Busa jest mo|li- wo[ wykrywania kiedy dany program rozpo- loop = gobject.MainLoop() czyna i koDczy prac poprzez obserwacj sy- loop.run() gnaBów towarzyszcych rejestrowaniu i wy- rejestrowywaniu nazw. Mo|na zatem, po za- montowaniu zasobu, uruchomi odpowiedni aplikacj (menad|era plików) do jego przegl- dania. W momencie zamknicia tego progra- mu przez u|ytkownika urzdzenie byBoby od- montowywane. A co z trybem tekstowym? Mo|emy stworzy polecenie odmontowujce, które zwykBy u|ytkownik wykorzysta do odmon- towania. Jest jeszcze problem opcji z jakimi montowany jest system plików, w szczegól- no[ci fakt, |e wBa[cicielem tego zasobu po- winien by u|ytkownik, który go podBczyB. Rysunek 7. Informacja pojawiajca si na magistrali podczas wkBadania CD do napdu. Mo|na si te| zastanawia nad czytelniejszy- 52 maj 2008 Praktyka Wprowadzenie do architektury D-Busa mi nazwami katalogów, tak aby Batwiej mo|- momencie podBczania urzdzenia. Tego ty- mu. Program montujcy powinien dziaBa ra- na je byBo skojarzy z urzdzeniami. Meto- pu rozbudow pozostawiamy czytelniko- czej jako demon, ale w celach testowych uru- da GetAllProperties jest ogromnym zródBem wi. Oczywi[cie tworzona aplikacja powin- chamiamy go na konsoli w pierwszym planie informacji o urzdzeniu ([cie|ka do niego w na by niezale|na od wybranego menad|era i obserwujemy ewentualne komunikaty o bB- systemie plików, typ systemu plików i wie- okien. Tutaj spróbujemy zmodyfikowa kod dach. Listing 9 przedstawia zmodyfikowany le innych). Warto po prostu wy[wietli wy- w nieco innym kierunku, przy okazji umiesz- kod montujcy, a listing 10  aplikacj do od- nik jej dziaBania i zastanowi si jak te in- czajc w jednym programie obsBug dwóch montowywania. Komunikuj si one poprzez formacje wykorzysta. Ostatnie usprawnie- magistral. D-Busa (magistral sesyjn). Po uruchomie- nie, o którym warto pomy[le to wy[wietla- Nasza aplikacja montujca bdzie udostp- niu, program odmontowujcy wy[wietla list nie okienka dialogowego dla wyboru opcji i nia metod do odmontowania zasobów, któr zamontowanych zasobów i pozwala podj de- ewentualnego programu do uruchomienia w to operacj mo|emy wywoBa z innego progra- cyzj u|ytkownikowi. Listing 9. Zmodyfikowany kod montujcy #!/usr/bin/env python # list - zwraca list zamontowanych zasobów (as -- import sys tablica stringow) import os @dbus.service.method(dbus_interface='our.list.of.de import dbus vices', in_signature='', out_signature='as') import dbus.service def list(self): import gobject return self.devices from dbus.mainloop.glib import DBusGMainLoop DBusGMainLoop(set_as_default=True) # unmount - odmontowuje podany zasób @dbus.service.method(dbus_interface='our.list.of.de #pobranie id wBa[ciciela procesu, konwersja na string vices', in_signature='s', out_signature='') userId = str(os.getuid()) def unmount(self, name): obj = bus.get_object('org.freedesktop.Hal', name) def newDevCallback(name): iface = dbus.Interface(obj, dbus_interface='org. obj = bus.get_object('org.freedesktop.Hal', name) freedesktop.Hal.Device') iface = dbus.Interface(obj, dbus_interface='org.fre info = iface.GetAllProperties() edesktop.Hal.Device') method = 'org.freedesktop.Hal.Device.Volume.meth info = iface.GetAllProperties() od_names' method = 'org.freedesktop.Hal.Device.Volume.method # testujemy obecno[ metody Unmout, chocia| _names' skoro daBo sie zamontowa if method in info and 'Mount' in info[method]: # dane urzdzenie to mo|liwo[ odmontowania iface = dbus.Interface(obj, dbus_interface='org. te| powinna by dostpna freedesktop.Hal.Device.Volume') if method in info and 'Unmount' in info[method]: # split dostarcza list elemetów, a indeks (-1) iface = dbus.Interface(obj, dbus_interface='o oznacza ostatni element rg.freedesktop.Hal.Device.Volume') # metoda Mount powinna otrzyma nastpujce # metoda Unmount powinna otrzymaà nastàpujàce argumenty: argumenty: # punkt montowania (wewntrz /media), typ # lista opcji systemu plików, list opcji iface.Unmount([""]) # wBa[cicielem systemu plików bdzie ten kto self.devices.remove(name) uruchomi aplikacj iface.Mount(name.split('/')[-1], "", def addDevice(self, name): ["uid="+userId]) self.devices.append(name) # program trzyma list zamontowanych urzdzeD devs.addDevice(name) bus = dbus.SystemBus() bus.add_signal_receiver(handler_ class Devices(dbus.service.Object): function=newDevCallback, def __init__(self): signal_name='DeviceAdded', dbus.service.Object.__init__(self, dbus_interface='org.freedesktop.Hal.Manager', dbus.SessionBus(), named_service='org.freedesktop.Hal', '/devices', dbus.service.BusName('our.list.of path='/org/freedesktop/Hal/Manager') .devices')) devs = Devices() self.devices = [] loop = gobject.MainLoop() # na magistrali sesyjnej udostpnione s dwie metody: loop.run() www.lpmagazine.org 53 Praktyka Wprowadzenie do architektury D-Busa Listing 10. Aplikacja do odmontowywania urzdzeD #!/usr/bin/env python import sys import dbus bus = dbus.SessionBus() obj = bus.get_object('our.list.of.devices', '/devices') iface = dbus.Interface(obj, dbus_interface='our.list.of.devices') # pytamy si o list zamontowanych urzdzeD devices = iface.list() for i, dev in enumerate(devices): print str(i)+': '+dev print "Wybierz nr: ", answer = sys.stdin.readline() # powinni[my sprawdzi czy u|ytkownik podaB # dopuszczaln odpowiedz, dla uproszczenia to pomijamy iface.unmount(devices[int(answer)]) Listing 11. Nieco uproszczona skBadnia uruchomienia programu dbus-send dla wywoBania zdalnej metody # poni|ej znajduje si pojedynczy wiersz dbus-send [--system | --session] --dest=nazwa-usBugi --print-reply --type=method_call sciezka-do-obiektu interface.metoda [opcjonalne-argumenty] Listing 12. Wypisanie listy wszystkich nazw zarejestrowanych na magistrali sesyjnej # poni|ej znajduje si pojedynczy wiersz dbus-send --session --dest=org.freedesktop.DBus --type=method_call --print-reply / org.freedesktop.DBus.ListNames Listing 13. Uruchomienie aplikacji z wykorzystaniem aktywacji D-Busa # poni|ej znajduje si pojedynczy wiersz dbus-send --session --dest=org.freedesktop.DBus --type=method_call --print-reply / org.freedesktop.DBus.StartServi ceByName string:org.gnome.Rhythmbox uint32:0 Listing 14. Wykorzystanie interfejsu org.freedesktop.DBus.Introspectable do sprawdzenia udostpnianych przez Rhythmbox-a obiektów # poni|ej znajduje si pojedynczy wiersz dbus-send --session --dest=org.gnome.Rhythmbox --type=method_call --print-reply /org/gnome/Rhythmbox org.freedeskt op.DBus.Introspectable.Introspect Listing 15. Przekierowanie informacji o udostpnianych przez Rhythmbox-a interfejsach i metodach do pliku # poni|ej znajduje si pojedynczy wiersz dbus-send --session --dest=org.gnome.Rhythmbox --type=method_call --print-reply /org/gnome/Rhythmbox/Player org.fr eedesktop.DBus.Introspectable.Introspect > rhythmbox_player.xml Listing 16. Ustawienie poziomu gBo[no[ci w programie Rhythmbox na 50% warto[ci maksymalnej # poni|ej znajduje si pojedynczy wiersz dbus-send --session --dest=org.gnome.Rhythmbox --type=method_call --print-reply /org/gnome/Rhythmbox/Player org.gn ome.Rhythmbox.Player.setVolume double:0.5 Listing 17. PrzykBadowy skrypt do uruchamiania programu dbus-inspector #!/bin/sh DBUS_INSPECTOR_DIR=sciezka_do_katalogu_z_dbus-inspectorem DBUS_INSPECTOR=dbus-inspector cd ${DBUS_INSPECTOR_DIR} ./${DBUS_INSPECTOR} Listing 18. Testowanie usBugi z listingu 3 przy pomocy programu dbus-send # poni|ej znajduje si pojedynczy wiersz dbus-send --session --dest=somedomain.my.calc --print-reply /somedomain/my/calc somedomain.my.calc.test.echo string: Nice to see you 54 maj 2008 Przytoczony kod montujcy u|ywa opcji niB nam automatycznie interfejs org.fre- To spowoduje wystartowanie procesu dbus- uid=... czyli okre[la, kto jest wBa[cicielem edesktop.DBus.Introspectable co jest daemon oraz jego zakoDczenie podczas wy- montowanego systemu plików. Nie dla wszyst- do[ wygodne. logowywania. Ustawia to te| automatycznie kich systemów ma to sens, ale jest odpowied- zmienn DBUS_SESSION_BUS_ADDRESS. Para- nie dla vfat (typowy dla pendrive) oraz iso9660 Podsumowanie metru --sh-syntax u|ywamy w przypadku (CD). Najlepiej byBoby jednak sprawdzi, jaki Najlepszym sposobem na nauczenie si czego- korzystania z powBoki sh (bash). Mo|na te| jest system plików na danym urzdzeniu. Dwie kolwiek jest po prostu rozpoczcie pracy z da- skorzysta z wBasnej, niestandardowej konfi- uwagi na zakoDczenie tego punktu: nym systemem. System D-Bus jest obecnie do- guracji D-Busa: my[lnie instalowany w popularnych dystrybu- " binding dla Pythona definiuje specjalne cjach a demon systemowy  uruchamiany pod- eval $(dbus-launch --sh-syntax -- typy  odpowiedniki typów D-Busowych czas startu systemu. Je|eli nasz menad|er logo- config-file=/sciezka/do/session.conf (tab. 2), jednak gdy introspekcja jest do- wania nie uruchamia magistrali sesyjnej gdy --exit-with-session) stpna, konwersja jest automatyczna i nie rozpoczynamy prac z systemem (w szczegól- musimy sami jej przeprowadza, mo|e- no[ci w trybie tekstowym), mo|emy sami uru- Niestety automatyczne zamykanie demona my u|ywa standardowych typów Pytho- chamia naszego demona. Wystarczy do odpo- dziaBa jedynie wtedy, gdy korzystamy z sys- na (chyba, |e bardzo nam zale|y na ja- wiedniego pliku, czytanego podczas logowa- temu X window. W szczególno[ci wtedy, gdy kim[ konkretnym); nia, wstawi nastpujc lini: do zdalnego systemu dostajemy si przez ssh z " warto obejrze usBugi, które udostpnia- wBczonym X forwarding. W pozostaBych przy- my przy pomocy chocia|by dbus-inspec- eval $(dbus-launch --sh-syntax --exit- padkach musimy zadba o rczne zabicie de- tora, przekonamy si, |e Python zapew- with-session) mona (np. w .bash_logout). System D-Bus jest do[ rozbudowany i cz[ zagadnieD w ogóle w artykule nie byBa poruszona. Np. konfiguracja, bezpieczeDstwo. Dalsze informacje mo|na uzy- W Sieci ska korzystajc z poni|szych zasobów interne- towych. Istnieje szereg protokoBów do komu- D-Bus: nikacji midzy procesami. W przypadku sys- temów desktopowych idealnie by byBo gdyby " http://www.freedesktop.org/wiki/Software/dbus wszystkie aplikacje rozmawiaBy ze sob wspól- " http://dbus.freedesktop.org/doc/ nym jzykiem. I wBa[nie D-Bus ma szans sta " http://www.freedesktop.org/wiki/IntroductionToDBus si takim uniwersalnym protokoBem. " http://www.freedesktop.org/wiki/Software/DbusProjects " http://people.freedesktop.org/~david/hal-spec/hal-spec.html " http://www.linuxfromscratch.org/blfs/view/svn/general/dbus.html O autorze Python: Autor pracuje w firmie ComArch jako pro- " http://www.python.org gramista od prawie dwóch lat. Jego zain- " http://www.python.org.pl teresowania zawodowe obejmuj jzyki C, " http://pl.wikibooks.org/wiki/Python C++, Python i Java. Posiada równie| do- [wiadczenie jako administrator serwerów dbus-inspector: linuksowych i BSD. Kontakt z autorem: zbigniew.koza- " http://www.vitavonni.de/projekte/dbus-inspector k@zk.net.pl R E K L A M A www.lpmagazine.org praktyka Linux komórkowy Linux komórkowy Robert Multan Na pocztku byB telefon komórkowy. Z biegiem czasu ewoluowaB w przeno[ny multimedialno rozrywkowy kombajn z zaszyt gdzie[ gBboko funkcj telefonu. W tym artykule przedstawi kilka programów, które pozwol na lepsz kontrol nad telefonem w [rodowisku systemu Linux. ikszo[ czytelników zapewne pami- nak wizaBy si z tym pewne ograniczenia. W zale|no- ta jeszcze czasy, kiedy telefony komór- [ci od operatora mogli[my na niej przechowywa mak- kowe sprawdzaBy si równie dobrze ja- symalnie 25 30 wiadomo[ci, co nie jest zbyt imponuj- Wko urzdzenia do wykonywania poB- c ilo[ci. Raz na jaki[ czas trzeba byBo wic robi po- czeD telefonicznych, jak i broD obronno zaczepna. By- rzdki w pamici poprzez wyrzucenie starych wiadomo- By po prostu ogromne! Ze wzgldu na swoj wag oraz [ci. W okolicach roku 2003 w telefonach komórkowych rozmiary, którymi przypominaBy znane z hollywoodz- zaczto montowa wewntrzn pami, na której mo- kich filmów wojskowe telefony satelitarne, o noszeniu gBa si znajdowa zawarto[ naszej ksi|ki telefonicznej ich w kieszeni mo|na byBo praktycznie zapomnie. Na oraz skrzynki odbiorczej. Ostatecznie okazaBo si jednak, pocztku lat dziewidziesitych telefonia komórkowa |e chocia| teraz w pamici mo|emy zapisa nawet ponad trafiBa równie| do Polski. Od tego czasu aparaty zmie- 100 wiadomo[ci, to i tak miejsca jest za maBo. Spróbujmy niBy si nie do poznania. Z biegiem czasu funkcje wyko- wic do przechowywania wiadomo[ci wykorzysta na- nywania poBczeD i pisania SMS ów zeszBa na drugi, je- sze komputery, które nie tylko pozbawione s ograniczeD [li nawet nie dalszy plan. Najwa|niejsze w dzisiejszym zwizanych z ilo[ci dostpnego miejsca, a oferuj po- telefonie komórkowym jest to, |eby miaB du|y wy[wie- nadto szeroki wachlarz ró|norodnych mo|liwo[ci. Pro- tlacz, odtwarzaB muzyk, robiB zdjcia, nagrywaB filmy, gramy, które opisz, oferuj znacznie wicej ni| pobiera- miaB radio... a niedBugo poprzez telefony komórkowe b- nie SMS ów z telefonu. W zasadzie to tylko wierzchoBek dzie mo|na nawet oglda cyfrow telewizj w standar- góry lodowej, przejdzmy wic do konkretów. dzie DVB H. Ale wrómy jeszcze na chwil do prze- szBo[ci. Kiedy telefony otrzymaBy mo|liwo[ komuni- Wstpna konfiguracja kacji za pomoc krótkich wiadomo[ci tekstowych, ode- Opisz tutaj jak podBczy telefon korzystajc z kabla brane SMS y byBy przechowywane na karcie SIM, jed- USB, chocia| wszystkie programy, które zaprezentu- 56 maj 2008 linux@software.com.pl praktyka Linux komórkowy j ni|ej maj równie| mo|liwo[ komuni- doinstalowa brakujcy sterownik (odnaj- podBczonych do portu USB, jako typ po- kacji za po[rednictwem podczerwieni (IR- dziemy go w konfiguracji jdra pod Devi- Bczenia powinni[my wybra at115200 (w DA) oraz fal radiowych (Bluetooth). Na ce drivers  > USB Support  > USB Modem wypadku starszych modeli lepszym wybo- pocztek musimy odpowiednio skonfigu- (CDC ACM) support). Zaopatrzeni w od- rem jest at19200), a dla IRDA oraz Blueto- rowa jdro naszego systemu. PodBcza- powiedni moduB powinni[my go teraz zaBa- oth odpowiednio irdaobex i blueat. Warto my wic telefon do portu USB i wydaje- dowa poleceniem modprobe cdc-acm. W tak|e zwróci uwag na pozycj Synchro- my polecenie lsusb, które poka|e nam li- tym momencie powinno pojawi si urz- nize Time, dziki której program bdzie st obecnych urzdzeD. Je|eli na li[cie od- dzenie /dev/ttyACM0 prowadzce do na- synchronizowaB czas na naszym telefonie najdziemy nasz telefon (nie musi to by szego [wie|o zainstalowanego telefonu. z zegarem komputera przy ka|dym podB- dokBadnie ten sam model), przechodzi- ZostaBo jeszcze tylko ostateczne sprawdze- czeniu. Po zakoDczeniu konfiguracji czas my do wBa[ciwej konfiguracji. Je|eli po- nie, czy mamy odpowiednie uprawnienia przetestowa poBczenie. W tym celu wy- trzebujemy tylko dostpu do systemu pli- do pliku urzdzenia (w przypadku systemu dajemy polecenie gammu identify, które ków telefonu, wystarczy nam jedynie ob- Gentoo musimy nale|e do grupy uucp) po- wy[wietla podstawowe informacje o tele- sBuga urzdzeD pamici masowej podBcza- leceniem ls -la /dev/ttyACM0 i podsta- fonie, numerze IMEI oraz wersji oprogra- nych pod USB, a ta jest integraln cz[ci wow konfiguracj mo|emy uzna za za- mowania. Czas na przedstawienie najbar- praktycznie ka|dej dystrybucji (cz[ tele- koDczon. Czas wic przyjrze si progra- dziej u|ytecznych funkcji. Kompletny ze- fonów wymaga odnalezienia opcji podB- mom do obsBugi naszego telefonu. staw opcji jest opisany w manualu progra- czenia z komputerem i zmiany typu poB- mu, który mo|emy wywoBa poleceniem czenia z modem/fax na data storage). W ta- Gammu man gammu. kiej sytuacji podBczone urzdzenie bdzie Gammu jest niewielkim, konsolowym pro- Przejdzmy teraz do u|ywania samego widoczne w systemie tak samo jak pendri- gramem umo|liwiajcym komunikacj z programu, [ci[lej: do wysyBania SMS ów. ve czy zewntrzny dysk twardy. Do trans- telefonami komórkowymi. Pomimo swojej Aby wysBa wiadomo[ wydajemy polece- feru plików bdziemy wic potrzebowa- niepozorno[ci oferuje u|ytkownikowi na- nie gammu sendsms TEXT <numer odbior- li tylko zwykBego managera plików: Ko- prawd szeroki wachlarz opcji. Przed przy- cy>, nastpnie wpisujemy tre[ wiadomo- nquerora, Dolphina, Midnight Commande- stpieniem do korzystania z programu na- [ci, potwierdzamy naciskajc kombinacj ra czy zwykBych konsolowych poleceD. Je- le|y wcze[niej skonfigurowa poBczenie ctrl+D, czekamy chwil na potwierdze- [li za[ chcemy mie dostp do ksi|ki adre- poleceniem gammu-config, które wywo- nie wysBania SMS a i ju|! Jedn z bardziej sowej i odebranych wiadomo[ci, potrzebny Ba pseudograficzny konfigurator sBu|cy u|ytecznych funkcji programu jest na przy- nam bdzie moduB obsBugi modemów USB. do ustalenia potrzebnych parametrów. W kBad mo|liwo[ wysyBania tak zwanych Najpierw sprawdzamy, czy mamy w syste- przypadku wikszo[ci nowszych urzdzeD flash SMS ów (wystarczy doda na koD- mie odpowiedni moduB wydajc w konsoli polecenie modprobe -l | grep cdc-acm. Listing 1. Wynik polecenia lsusb. Jak widzimy system zauwa|yB nasz telefon Je[li system odpowie twierdzco, przecho- cthulhoo ~ # lsusb dzimy dalej. Je[li nie, bdziemy zmuszeni Bus 003 Device 007: ID 22b8:4902 Motorola PCS E398 GSM Phone Bus 001 Device 003: ID 0402:5603 ALi Corp. USB 2.0 Q-tec Webcam 300 Bus 001 Device 001: ID 0000:0000 W Sieci " Strona domowa programu Kmobiletools http://www.kmobiletools.org/ " Strona internetowa Gammu http://www.gammu.org/ " Strona Wammu http://wammu.eu/ Rysunek 1. Okno programu Wammu Rysunek 2. Komunikator Wammu www.lpmagazine.org 57 praktyka Linux komórkowy cu powy|szego polecenia parametr -flash), Kolejn przydatn funkcj jest mo|liwo[ poprzez podanie parametru -validity (od- które nie mog by zapisane w telefonie ustalenia okresu wa|no[ci SMS a (mak- powiednie warto[ci parametru to HOUR, odbiorcy i znikaj zaraz po ich odczytaniu. symalnego czasu oczekiwania na odbiór) 6HOURS, DAY, 3DAYS, WEEK, MAX). Warto przy tym nadmieni, |e korzysta- jc z Gammu mo|emy wysyBa nie tylko SMS y, ale i EMS y, dzwonki, animacje, wizytówki VCARD oraz wiele innych. Zatrzymajmy si teraz chwil przy od- czytywaniu SMS ów. Je[li chcemy wy- [wietli jak[ wiadomo[, musimy wyda polecenie gammu getsms <numer folde- ru> <numer poczàtkowy> <numer koà- cowy>. Numerem skrzynki odbiorczej jest najcz[ciej 1, wic je[li chcemy wy[wietli pit z otrzymanych wiadomo[ci, wydaje- my polecenie gammu getsms 1 5 5. Je[li za[ nie wiemy, jaki numer ma poszukiwana przez nas wiadomo[, mo|emy poleceniem gammu getallsms poleci programowi po- branie wszystkich wiadomo[ci i wy[wietle- nie ich na ekranie. Jednak jedn z najprzydatniejszych (cho mo|e nie najcz[ciej u|ywanych) funkcji programu jest mo|liwo[ utwo- rzenia kopii zapasowej wszystkich wiado- mo[ci, numerów telefonów oraz ustawieD poleceniem gammu backup <nazwa pliku docelowego>. W razie potrzeby mo|emy przywróci wszystko z powrotem polece- niem gammu restore <nazwa pliku>. Wszystkim, którzy nie boj si konso- li, szczerze polecam korzystanie z Gammu. Program oferuje bowiem niespotykan nig- dzie indziej mnogo[ funkcji. Konsolowy Rysunek 3. Ustawienia KMobile Tools interfejs mo|e nie jest dla wszystkich naj- wygodniejszy, ale sprawdza si [wietnie w sytuacji, kiedy chcemy zapisa czy odtwo- rzy kopi zapasow, przeszuka ksi|k adresow, czy wysBa szybko SMS a. Kmobiletools Kolejn aplikacj jest napisany w oparciu o biblioteki Qt programem do obsBugi te- lefonów komórkowych dedykowanym dla [rodowiska KDE czyli Kmobiletools. Pew- nym jego mankamentem jest fakt, |e ostat- nia stabilna wersja ukazaBa si do[ daw- no, bowiem w 2004 roku. Co[ jednak si ruszyBo i obecnie w fazie beta jest kolej- na wersja programu. Autorzy zapowiadaj prawdziwie rewolucyjne zmiany nie tylko w interfejsie, ale i ogólnej funkcjonalno[ci. Na premier stabilnej wersji przyjdzie nam jednak poczeka. Kmobiletools posiada bardzo przej- rzysty, dobrze zaprojektowany interfejs, w którym bez problemu odnajdzie si ka|- dy u|ytkownik. Przy konfiguracji nie ata- Rysunek 4. Nowa wiadomo[ w KMobile Tools kuj nas zewszd kreatory, ale tak napraw- 58 maj 2008 praktyka Linux komórkowy d nie s potrzebne w sytuacji, gdy jedyn Podsumowujc, jest to program god- |eli nasz telefon znajduje si na porcie in- opcj, któr wikszo[ u|ytkowników b- ny polecenia dla u|ytkowników, którzy nie nym ni| standardowy, nic nie stoi na prze- dzie chciaBa zmieni, jest [cie|ka do nasze- stawiaj na bogactwo opcji, a raczej pro- szkodzie, |eby caB konfiguracj przepro- go urzdzenia (najcz[ciej to /dev/ttyACM0 stot programu, który umo|liwia zarzdza- wadzi rcznie. dla poBczenia USB, /dev/ircomm0 dla pod- nie numerami telefonów oraz wiadomo- Podobnie jak w przypadku wymienio- czerwieni, /dev/rfcomm0 dla bluetooth). W [ciami. Kmobiletools ma bowiem w zasa- nych wy|ej aplikacji mamy mo|liwo[ przypadku cigu inicjujcego lepiej zda dzie wszystko, czego potrzebuje przecitny czytania wiadomo[ci oraz pobierania za- si na domy[ln warto[. Kmobiletools u|ytkownik, a przy tym oferuje przyjazny i warto[ci ksi|ki telefonicznej. Wystarczy oferuje nam w zasadzie wszystko, czego dobrze zaprojektowany interfejs. wybra stosown opcj z menu Retrieve. potrzebuje typowy u|ytkownik. Mo|emy Mo|emy tak|e dodawa nowe numery tele- odczytywa, usuwa oraz wysyBa SMS y, Wammu fonów oraz wysyBa i zapisywa wiadomo- dzwoni pod dowolny numer bdz wybra Wammu, jak mo|na si spodziewa, jest [ci tekstowe korzystajc z menu Create. jeden z ksi|ki telefonicznej oraz monito- graficzn nakBadk na wspomniany wcze- W przypadku niektórych typów tele- rowa siB sygnaBu i stan baterii. Mo|emy [niej Gammu. Do dziaBania wymaga biblio- fonów (najcz[ciej produkcji firm Nokia te| zapisa dowoln wiadomo[ na dys- tek gammu python oraz wxWidgets. Pro- oraz Sony Ericsson) bdziemy mogli tak- ku. Brakuje niestety importu wiadomo[ci gram napisany przez naszych ssiadów z |e dodawa notatki czy zdarzenia do ka- i ustawieD do telefonu. Chocia| to z pozo- Czech co prawda nie zachwyca ani wygl- lendarza. ru maBo u|yteczna opcja, przydaje si bar- dem, ani wygod u|ytkowania, ale w za- Do tego dochodzi tak|e bardzo wy- dzo w sytuacji, kiedy zmieniamy numer mian oferuje caBkiem pokazn ilo[ opcji. godna funkcja wysyBania plików do telefo- bdz telefon. Dziki tej funkcji jeste[my Chocia| twórcy nie pokusili si co prawda nu, co pozwoli unikn konieczno[ci odB- bowiem w stanie w paru klikniciach prze- o zaimplementowanie wszystkich funkcji czania telefonu i zmiany trybu pracy poB- nie[ wszystkie numery telefonów oraz programu gammu, to te, które oferuje nam czenia USB z transferu danych na transfer wiadomo[ci z jednego aparatu do drugiego. program, powinny zadowoli nawet wy- plików. List funkcji obsBugiwanych przed Przy ka|dym uruchomieniu aplikacja sa- brednych u|ytkowników. Ju| przy pierw- konkretny aparat mo|emy przejrze pod ma zgrywa z telefonu wszystkie wiadomo- szym uruchomieniu wida bowiem wy- adresem http://cihar.com/gammu/phonedb/ [ci. Kontakty trzeba pobra rcznie. Warto raznie, |e Wammu jest programem znacz- . Ciekaw opcj jest równie| mo|liwo[ przy tym zaznaczy, |e Kmobiletools au- nie bardziej rozbudowanym ni| wspomnia- eksportu wszystkich bdz wybranych wia- tomatycznie zapisuje nasze numery telefo- ny wcze[niej Kmobiletools. Wstpna kon- domo[ci do postaci e maili w trzech ró|- nów w ksi|ce adresowej KDE. figuracja w przypadku u|ytkowania wcze- nych formatach. Jak wspomniaBem, interfejs jest dobrze [niej Gammu okazuje si zbdna, bowiem Przy staBym poBczeniu telefonu z kom- zaprojektowany, ale jednak nie idealny. Z program korzysta z tego samego pliku kon- puterem Wammu okazuje si by wygod- niewyja[nionych przyczyn pozbawieni je- figuracji ~/.gammurc. Je[li jednak nie u|y- niejszy w obsBudze od kmobiletools, jed- ste[my mo|liwo[ci oznaczenia przycho- wali[my wcze[niej Gammu, przy okre[la- nak brakuje mu nieco do ideaBu. Co prawda dzcych wiadomo[ci jako przeczytane i o niu ustawieD mo|emy posBu|y si kre- nowe wiadomo[ci s oznaczane jako prze- ile sam wiadomo[ niemal natychmiast atorem, który  je[li istnieje taka mo|li- czytane, ale dzieje si to automatycznie i mo|emy przeczyta na ekranie komputera, wo[  skonfiguruje wszystko automa- bez naszej ingerencji. Niestety nie jeste- to aby telefon uznaB j za przeczytan mu- tycznie przepytujc porty najcz[ciej u|y- [my równie| powiadamiani o nadchodz- simy niestety po niego sign. wane przez wybrany sposób transmisji. Je- cych SMS ach. Wammu jest aplikacj godn polece- nia wszystkim wymagajcym od managera telefonu komórkowego czego[ wicej ni| tylko podstawowych funkcji. Nie zachwyci raczej nikogo intuicyjno[ci czy urodziwo- [ci interfejsu, ale jest naprawd przyzwo- icie napisanym programem. Aplikacja caBy czas jest dynamicznie rozwijana i z ka|d kolejn odsBon oferuje nowe funkcje. O autorze Autor jest studentem drugiego roku Infor- matyki na Uniwersytecie JagielloDskim. Prywatnie, u|ytkownik dystrybucji Gen- too, grafik amator i zagorzaBy fan angiel- skiego humoru. Kontakt z autorem: jaszczur@bagienny.org Rysunek 5. Konsola Shell www.lpmagazine.org 59 Programowanie Jzyk programowania/FreeBasic Freebasic  Basic na miar XXI wieku Marek Sawerwain Jzyk programowania Basic straciB bardzo wiele na popularno[ci w cigu ostatnich lat. W latach 80. byB to bardzo popularny jzyk programowania szczególnie na komputerach o[miobitowych takich jak ZX Spectrum, Atari XL oraz Commodore C64. Wbrew pozorom znacznie pózniejszy AMOS, znany z komputerów AMIGA byB jzykiem bardzo podobnym do Basica. O jego popularno[ci zadecydowaBa m. in. du|a liczba rozszerzeD, które uBatwiaBy tworzenie efektownej grafiki oraz oprawy muzycznej i dzwikowej. zisiaj Basic jest kojarzony z makrami np.: w sno[ci a nawet istnieje mo|liwo[ przeci|ania operatorów. Bez programie OpenOffice. Jednak|e, istniej dwa kBopotów mo|emy korzysta z przestrzeni nazw, z preproceso- bardzo ciekawe projekty zwizane z Basiciem ra zgodnego z ANSI C i z wielu innych nowoczesnych wBa[ci- Ddla systemu Linux. Pierwszym jest GAM- wo[ci jak np.: wtki (ang. thread). BAS. Jest to próba przeniesienia jzyka Visual Basic do [ro- Warto si przyjrze jak wygldaj wobec tego mo|liwo- dowiska UNIXowego. I co warto podkre[li, caBkiem udana. [ci programowania obiektowego. Zdefiniujmy klas o nazwie Drugi projekt to FreeBasic, czyli bardzo nowoczesna odmia- Vektor2D, która bdzie zawiera dwa pola x oraz y typu single na jzyka Basic, ale zgodna w wielu aspektach z jzykiem (liczba zmiennoprzecinkowa o pojedynczej precyzji) oraz ope- QuickBasic (byB on dostpny w systemie MS-DOS). Oferu- rator konwersji na cig znaków. Odpowiednia definicja przed- je dostp do wielu wspóBcze[nie stosowanych bibliotek np.: stawia si w nastpujcy sposób: (Listing 4.) OpenGL, do funkcji systemu baz danych o nazwie SQLite, Zalet FreeBasic wzgldem jzyka C++ jest nastpujcy czy te| do funkcji z biblioteki SDL, o ile tylko wersja binarna prosty fakt: operator konwersji zostaB nazwany wprost sBowem tej biblioteki jest dostpna w systemie. Jest to ogromn zale- Cast. Polepsza to znaczco czytelno[ kodu i trzeba przyzna, t, poniewa| po instalacji standardowego pakietu uzyskuje- i| w tym konkretnym przypadku autorzy FreeBasica lepiej roz- my dostp do wielu przydatnych funkcji. wizali ten aspekt ni| np.: w C++. Operator ten jest traktowany jako funkcja, dlatego o typie konwersji decyduje tak|e typ war- Co mo|e FreeBasic? to[ci wynikowej. Deklaracja operatora przedstawia si w nast- WspóBpraca FreeBasic'a z dostpnymi bibliotekami jest bar- pujcy sposób: dzo wa|na. Nale|y podkre[li, |e FreeBasic oferuje Batw wspóBprac z innymi jzykami jak np.: C++ czy Java. operator Vector2D.cast () As String Jednak to nie wszystkie mo|liwo[ci FreeBasica. Pozwa- return "(" + Str(x) + ", " + Str(y) + ")" la on na tworzenie programów obiektowych, dostpne s wBa- End Operator 60 maj 2008 linux@software.com.pl Programowanie Jzyk programowania/FreeBasic WBa[ciw konwersj warto[ci pól x oraz y wy- wzgldem Javy, która w przypadku wikszych cji graficznych, cho oferuje podstawowe mo|li- konuje funkcja Str. Jednak|e, skoro mamy de- programów mimo wszystko nie oferuje zbyt du- wo[ci, to oferuje bardzo proste API nie sprawia- finicj typu wektora dwuwymiarowego, to bez |ej wydajno[ci, a na poziomie programowania jce |adnych kBopotów. Naturalnie potrzebny jest wikszego trudu mo|emy przeci|y operator strukturalnego, jego mo|liwo[ci s podobne do kompilator. Sposób jego instalacji zostaB pokrót- dodawania: jzyka C czy np.: cigle popularnego Pascala. ce przedstawiony w ramce pt.: Instalacja kompi- latora FreeBasic. declare operator + ( ByRef leftArg As Pierwszy program Nasz program bdzie dziaBaB w ramach [ro- Vector2D, ByRef rightArg As Vector2D Nasz pierwszy program, to nieskomplikowana dowiska X-Windows cho wszystkie zawiBo[ci z ) As Vector2D aplikacja, która uruchamia tryb graficzny o nu- obsBug okna s przed nami ukryte. Kod zródBo- merze 17, czyli tryb 640x400. Biblioteka funk- wy jest w caBo[ci zawarty na Listingu 1. Pierwsze Gdzie argument leftArg odpowiada lewemu ar- gumentowi, natomiast prawy o nazwie righ- Listing 1. Uruchomienie trybu graficznego oraz wy[wietlenie palety dostpnych kolorów tArg zgodnie ze swoj nazw prawemu argu- DIM key AS STRING, driver AS STRING mentowi operatora dodawania. Obydwa argu- DIM AS INTEGER i, j, w, h, d, rate menty jak wida, s przekazywane przez refe- rencj, co oznacza wysok wydajno[, ponie- CONST depth = 32 wa| nie s wykonywane kopie argumentów. Tym razem implementacja przedstawia si na- SCREEN 17, depth stpujco: (Listing 5.) SCREENINFO w, h, d,,, rate, driver Nowy wektor jest utworzony za pomoc konstrukcji Type<Vector2D>, gdzie zgodnie z LOCATE 2,2: PRINT "Mode: " + STR(w) + "x" + STR(h) + "x" + STR(d); kolejno[ci deklarowania argumentów podaje- IF (rate > 0) THEN my warto[ci poszczególnych pól. W podobny PRINT " @ " + STR(rate) + " Hz"; sposób mo|emy deklarowa nowe wektory, ini- END IF cjalizujc od razu pola obiektu: PRINT " (" + driver + ")" Dim a As Vector2D = Type<Vector2D>( FOR j = 0 TO w-1 2.2, 3.3 ) LINE (32+j, 40) - (32+j, 79), j SHL 16 LINE (32+j, 100) - (32+j, 139), j SHL 8 Naturalnie w klasie - czy u|ywajc nomenklatu- LINE (32+j, 160) - (32+j, 199), j ry FreeBasica: typie - mo|emy korzysta z kon- NEXT j struktora oraz destruktora. Zalet jest równie| obecno[ wBasno[ci. WBasno[ do odczytu dekla- SLEEP rujemy w nastpujcy sposób: declare property prop_name as integer Natomiast je[li chcemy jeszcze utworzy wBa- sno[ do zapisu to odpowiednia deklaracja przyj- muje nastpujc posta: declare property prop_name( new_value as integer ) Jednak|e istniej tak|e mankamenty. Przedsta- wiana wersja jzyka o numerze 0.18c nie oferuje na obecnym etapie np.: dziedziczenia oraz funk- cji wirtualnych, co naturalnie stanowi ogrom- ne ograniczenie modelu obiektowego. Jednak|e autorzy maj w planach wprowadzenie tej mimo wszystko zasadniczej wBa[ciwo[ci. Tote| po uzu- peBnieniu wBasno[ci obiektowych bdzie mo|na powiedzie, i| jest to jzyk o mo|liwo[ciach zbli- |onych do C++ czy Java. Mimo ograniczeD w modelu obiektowym w odró|nieniu od swoich protoplastów sprzed wie- lu lat FreeBasic to sprawny 32-bitowy kompila- Rysunek 1. Uruchomiony przykBad programu Stars oraz przykBad z Listing 1, w tle fragmenty kodu zródBowe- tor, który daje mo|liwo[ tworzenia wydajnych go programu aplikacji, co stanowi od razu o jego zalecie np.: www.lpmagazine.org 61 Programowanie Jzyk programowania/FreeBasic dwie linie na Listingu rozpoczynajce si od sBo- zródBowy naszego programu nale|y podda kom- dzie si, jakie tryby graficzne, a dokBadniej ja- wa DIM to deklaracje zmiennych. Nastpnie de- pilacji, poniewa| w przeciwieDstwie do starych kie rozdzielczo[ci, mo|emy wBczy. Wystar- finiujemy staB, która bdzie oznacza liczb bi- wersji Basica, FreeBasic to kompilator. Kompi- czy napisa prosty program o nastpujcej po- tów przeznaczonych na kolor. Uruchomienie try- lacja niestety wymaga skorzystania z konsoli, ale staci: (Listing 6.) bu graficznego sprowadza si do u|ycia polece- jest bardzo Batwa. Je[li nasz program z Listing 1, Kluczowym poleceniem jest SCREEN- nia SCREEN. W rzeczywisto[ci jest to procedu- zapiszemy w katalogu domowym pod nazw np.: LIST, które je[li uruchomimy z parametrem ra, a dokBadniej podprogram, jednak|e dla odró|- example_0.bas, to kompilacja sprowadza si do oznaczajcym ilo[ bitów przeznaczonych na nienia od innych funkcji np.: z biblioteki FMOD, wydania polecenia: kolor zwróci liczb caBkowit, gdzie starsze bi- wszystkie nazwy zwizane bezpo[rednio z Fre- ty zawieraj szeroko[, natomiast mBodsze bity eBasiciem bd nazywane poleceniami. fbc example_0.bas wysoko[. Informacje o kolejnych trybach uzy- Pierwszy argument polecenia SCREEN to skujemy wywoBujc polecenie SCREENLIST bez numer trybu (17 odpowiada rozdzielczo[ci UzupeBniajc jeszcze informacje o trybie gra- dodatkowych parametrów. Na koDcu SCREEN- 640x400, a np.: 21 to rozdzielczo[ 1280x1024), ficznych trzeba dopowiedzie, i| Batwo dowie- LIST zwraca warto[ zero, oznaczajc koniec drugi argument to liczba bitów opisujcych ko- lor jednego piksela. Polecenie SCREEN, posiada jednak|e znacznie wicej parametrów np.: wy- woBanie w postaci: SCREEN 18, 32, 4, 1 oznacza uruchomienie trybu 640x480 o 32-bi- towym kolorze, gdzie mamy dostp do czterech ekranów, po których mo|na rysowa. Naturalnie tylko jeden z nich jest widoczny w danej chwi- li. Ostatni parametr -- jedynka  oznacza, i| tryb graficzny zostanie uruchomiony w trybie peBne- go ekranu. Do uruchomienia trybu graficznego wygodnie bdzie te| u|y polecenia SCREENRES. Dwa pierwsze argumenty, to odpowiednio szero- ko[ i wysoko[, wic mo|emy napisa: SCREENRES 640, 480, 32, 4, 1 W naszym programie po uruchomieniu trybu graficznego za pomoc SCREENINFO uzyskujemy Rysunek 2. Strona domowa projektu FreeBasic szereg informacji o parametrach obrazu. Warto zwróci uwag na to, i| cz[ parametrów zostaBa pominita - wystarczy tylko wstawi przecinek, a ewentualn nazw zmiennej pomin. Kolejna cz[ programu za pomoc funkcji LOCATE (ustawienie pozycji kursora) oraz PRINT w lewym górnym rogu wy[wietli podstawo- we informacje o uruchomionym trybie graficz- nym. Ptla FOR jest odpowiedzialna za narysowa- nie trzech pasów w odcieniach czerwieni, zieleni oraz koloru niebieskiego. Rysowanie jest realizo- wane za pomoc funkcji LINE. Informacja o ko- lorze jest zawarta w drugim argumencie, ponie- wa| pierwszy parametr to wspóBrzdne pocztku i koDca zapisane w postaci dwóch par rozdzie- lonych my[lnikiem: (x1,y1)  (x2,y2). Kod Na pBycie CD/DVD Na pBycie CD/DVD znajduj si wykorzy- stywane biblioteki, kod zródBowy programu oraz wszystkie listingi z artykuBu. Rysunek 3. Tworzenie interfejsu graficznego dla odtwarzacza moduBów 62 maj 2008 Programowanie Jzyk programowania/FreeBasic listy dostpnych rozdzielczo[ci. Je[li tak si staBo, uruchomienie odtwarza- Po rozpoczciu odtwarzania muzyki FreeBa- nia pliku nastpi po wywoBanie funkcji FMU- sic wykonuje swój program w sposób zupeB- MaBy odtwarzacz moduBów SIC_PlaySong, natomiast zatrzymanie od- nie niezale|ny, wic nie musimy si martwi Na pBycie DVD doBczonej do czasopisma twarzania za pomoc funkcji FMUSIC_Stop- o pBynno[ odtwarzania muzyki. Bibliote- (oraz na stronie czasopisma Linux+) znajduj Song. Usunicie moduBu z pamici nastpu- ka FMOD jest pod tym wzgldem niezale|- si zródBa omówionych przed chwil przykBadów je po wywoBaniu funkcji FMUSIC_FreeSong. na od naszego programu. Dlatego za pomo- jak równie| kilka innych programów. Jednak|e, aby nie traci miejsca na ich prezentacj, zajmie- my si tylko jednym z nich, a mianowicie pro- W sieci gramem do odtwarzania moduBów muzycznych. ModuBy muzyczne, czyli pliki o rozszerzeniu " Strona projektu FreeBasic - http://www.freebasic.net min.: MOD, S3M oraz XM to bardzo popularne " Top50, czyli 50 najlepszych stron o FreeBasic'u - http://www.fbtop50.com formaty na tzw. demoscenie, ale nie tylko. Znana, " Spis gier opracowanych we FreeBasic'u - http://games.freebasic.net szczególnie miBo[nikom gier, gra Unreal równie| " Wiele narzdzi do programowania, równie| dla FreeBasic'a - http://www.phatcode.net korzystaBa z moduBów muzycznych. " Najnowsze informacje zawizane z kompilatorem FreeBasic - http:// Poniewa| FreeBasic oferuje dostp do bi- report.freebasic.info blioteki FMOD, która odtwarza tego typu pliki, " Ciekawa strona zawierajca interesujce przykBady wraz z kodem zródBowym, natu- w ramach prostego wiczenia do[ Batwo zbudo- ralnie we FreeBasic'u  http://aapproj.phatcode.net wa caBkiem przydatny program. Listing 2 przed- stawia kod zródBowy programu wykorzystujcy bibliotek FMOD. Listing 2. Odtwarzanie moduBu muzycznego Nasz program zaczynamy od polecenia pre- #include once "fmod.bi" procesora #include. Podobnie jak jego odpowied- DECLARE SUB error_sub ( byval Message as string ) nik w jzyku C, polecenie #include wBcza plik const TRUE = 1 nagBówkowy. Dodatkowe sBowo once zapewnia, const FALSE = 0 |e plik zostanie wBczony tylko raz. const music_file = "aryx.s3m" Programy w Basicu nie maj wyró|nio- nej funkcji, od której rozpoczyna si wykony- DIM song AS FMUSIC_MODULE ptr wanie programu. Program rozpoczyna prac od pierwszej instrukcji w pliku zródBowym. W na- IF( FSOUND_GetVersion() < FMOD_VERSION ) THEN szym programie jest to instrukcja warunkowa IF. error_sub( "Do poprawnego dziaBania programu naleày zainstalowaà co Wcze[niej wprowadzamy deklaracj funkcji er- najmniej wersjà " & FMOD_VERSION ) ror_sub przeznaczonej do obsBugi bBdów i kilka END IF staBych. Jedna z nich, music_file, zawiera nazw pliku do odtwarzania. Nie jest to dobre rozwiza- IF ( FSOUND_Init ( 44100, 32, 0 ) = FALSE ) THEN nie, gdy| lepiej byBoby wyposa|y nasz program error_sub( "Nie moàna uruchomià systemu FMOD!" ) w interfejs dla u|ytkownika i tak zrobimy w na- END IF stpnym punkcie. Zadanie pierwszej instrukcji warunkowej, song = FMUSIC_LoadSong( music_file ) to sprawdzenie wersji biblioteki FMOD. Upew- IF song = 0 THEN niamy si, czy u|ywana przez program wersja error_sub ( "Nie moàna wczytaà pliku """ + music_file + """" ) FMOD nie jest ni|sza ni| wersja FMOD zastoso- END IF wana podczas kompilacji naszego programu. Jest tak si stanie, funkcja error_sub zakoDczy dzia- FMUSIC_PlaySong( song ) Bania naszej aplikacji. Gdy numer wersji biblioteki jest odpo- PRINT "Naciànij klawisz spacji (lub dowolny inny) aby zakoàczyà dziaBanie wiedni, nale|y dokona inicjalizacji bibliote- tego programu." ki FMOD. To zadanie wykonuje kolejna in- SLEEP strukcja warunkowa wywoBujca funkcj FSO- UND_Init. Pierwszy parametr to czstotli- FMUSIC_FreeSong( song ) wo[ dzwiku, czyli 44kHz, natomiast liczba FSOUND_Close 32 oznacza ilo[ dostpnych kanaBów dzwi- END ku. Ostatni parametr pozwala na wprowadzenie dodatkowych flag, my jednak nie wykorzystu- SUB error_sub( BYVAL message AS String ) jemy |adnych dodatkowych wBa[ciwo[ci. print "BBàd: "; message Po udanej inicjalizacji od razu mo|e- FSOUND_Close my spróbowa wczyta moduB funkcj FMU- END 1 SIC_LoadSong. Warto[ ró|na od zera ozna- END SUB cza, i| moduB zostaB poprawnie wczytany. www.lpmagazine.org 63 Programowanie Jzyk programowania/FreeBasic c polecenia PRINT wy[wietlamy komunikat Listing 3. Fragmenty programu do odtwarzania plików muzycznych i poleceniem SLEEP usypiamy nasz program, #include once "gtk/gtk.bi" ale muzyka nadal jest odtwarzana. Ta wBa- #include once "gtk/libglade/glade-xml.bi" sno[ oka|e si bardzo wygodna w nastp- #include once "fmod.bi" nym przykBadzie. declare sub on_EndWorkBTN_clicked cdecl alias "on_EndWorkBTN_clicked" ( byval object as GtkObject ptr, byval user_data as gpointer ) Du|y odtwarzacz moduBów ' usuniàte fragmenty Poprzedni przykBad, niestety, nie ma interfej- namespace global su graficznego, tote| nale|y taki interfejs zbu- Dim music_filename As String dowa. ZaBó|my, |e w naszym programie wy- Dim song As FMUSIC_MODULE ptr stpi pi przycisków. Trzy pierwsze zwizane Dim paused As Byte bd z odtwarzaniem muzyki: Play, Pause oraz Dim FileNameENTRY As GtkWidget ptr Stop. Przycisk O.K. koDczy prac naszej apli- end namespace kacji. Ostatnim przyciskiem jest przycisk o na- Dim xml As GladeXML ptr zwie  trzy kropki . Za jego pomoc wybieramy Dim MainWin As GtkWidget ptr moduB do odtwarzania. Dodamy równie| pole global.music_filename = "" edycyjne, w którym wy[wietlana bdzie nazwa gtk_init(NULL, NULL) pliku wraz z peBn [cie|k. ' inicjalizacja FMOD Do budowy tak prostego interfejsu, mi- xml = glade_xml_new( "mplaywin.glade", NULL, NULL ) mo wszystko, najlepiej skorzysta z biblio- MainWin = glade_xml_get_widget( xml, "MainWin" ) teki GTK+, tym bardziej i| FreeBasic ofe- global.FileNameENTRY = glade_xml_get_widget( xml, "FileNameENTRY" ) ruje peBny dostp do tej biblioteki. Wspiera- gtk_widget_show_all( MainWin ) ne s równie| pliki XML zawierajce opis in- glade_xml_signal_autoconnect( xml ) terfejsu wygenerowanego za pomoc progra- gtk_main( ) mu GLADE. g_object_unref( xml ) Niestety kod zródBowy naszej aplikacji jest FSOUND_Close ju| zbyt du|y, aby go zaprezentowa w caBo[ci, end 0 dlatego Listing 3 przedstawia tylko wybrane, ' usuniàte fragmenty cho jak wida obszerne, fragmenty. Podobnie sub on_PlayBTN_clicked cdecl ( byval object as GtkObject ptr, byval jak w poprzednim programie rozpoczynamy od user_data as gpointer ) export doBczenia plików nagBówkowych. Oprócz bi- global.song = FMUSIC_LoadSong( global.music_filename) blioteki FMOD doBczamy tak|e pliki dotycz- if global.song = 0 then ce biblioteki GTK+ oraz pakietu GLADE-XML. error_sub ( "Nie moàna wczytaà pliku: " & global.music_filename) Nastpnie deklarujemy nagBówki funkcji odpo- else wiadajce na sygnaBy np.: na sygnaB  clicked , FMUSIC_PlaySong( global.song ) czyli na tzw. kliknicie na przycisk. Listing 3 za- end if wiera tylko jeden przykBad takiej deklaracji. Po- end sub dobieDstwo do jzyka C jest jak wida oczywi- sub on_StopBTN_clicked cdecl ( byval object as GtkObject ptr, byval ste, cho musimy u|y sBowa kluczowego by- user_data as gpointer ) export val aby wskaza, i| warto[ci te s przekazy- FMUSIC_FreeSong( global.song ) wane przez warto[ (tzn. wykonywana jest ko- end sub pia wskazników). Nim zaczniemy budowa sam sub on_PauseBTN_clicked cdecl ( byval object as GtkObject ptr, byval interfejs, nale|y uruchomi bibliotek FMOD user_data as gpointer ) export - ten fragment jest identyczny jak w poprzed- Dim tmp As Byte nim punkcie, dlatego nie bdzie on w tym miej- if global.paused = 0 then scu omawiany. tmp = FMUSIC_SetPaused (global.song, 1) Kolejny fragment to definicja przestrzeni global.paused = 1 nazw o nazwie global. W ten sposób, wszyst- else kie zmienne, które chcemy aby byBy widoczne tmp = FMUSIC_SetPaused (global.song, 0) dla innych funkcji i procedur s zawarte w prze- global.paused = 0 strzeni global, peBnicej rol przestrzeni zmien- end if nych globalnych. Wa|n zmienn jest zmienna end sub o nazwie song reprezentujca wczytany moduB sub on_SelFileBTN_clicked cdecl ( byval object as GtkObject ptr, byval muzyczny. Po deklaracji zmiennych nale|y za- user_data as gpointer ) export inicjalizowa bibliotek GTK. To zadanie jest ' usuniàte fragmenty realizowane przez funkcj gtk_init. Kolejne li- end sub nie kodu s praktycznie takie same jak w wielu aplikacjach GTK+ pisanych bezpo[rednio w j- zyku C. Zastosowanie funkcji glade_xml_new 64 maj 2008 Programowanie Jzyk programowania/FreeBasic powoduje wczytanie pliku z opisem interfejsu znaczone do obsBugi sygnaBów w swej defi- nej dialog: u|ytkownika: nicji posiadaj sBowo export. Jest to bardzo wa|ne dla automatycznego podBczenia sy- Dim dialog As GtkWidget ptr xml = glade_xml_new( "mplaywin.glade", gnaBów. Rozpoczniemy od deklaracji zmien- NULL, NULL ) Kolejny krok to odczytanie wskazania na wid- Instalacja kompilatora FreeBasic get reprezentujcy gBówne okno. To zadanie wy- Niektóre dystrybucje oferuj odpowiednie pakiety z kompilatorem FreeBasica, np.: popu- konuje funkcja glade_xml_get_widget. Ana- larna dystrybucja Ubuntu zawiera odpowiednie pakiety. Lepiej jednak zainstalowa naj- logicznie postpujemy w przypadku uzyskania nowsz wersj binarn. Ze strony projektu [cigamy archiwum z najnowsz wersj kom- odniesienia do pola edycyjnego. Po tych czyn- pilatora np.: no[ciach pozostaje ju| tylko wy[wietli caBe okno na ekranie za pomoc funkcji gtk_wid- FreeBASIC-v0.18.3b-linux.tar.gz. get_show_all i podBczy sygnaBy do funkcji. To zadanie samodzielnie wykona funkcja o na- Archiwum nale|y rozpakowa np.: w nastpujcy sposób: zwie glade_xml_signal_autoconnect. W tym tar zxvpf FreeBASIC-v0.18.3b-linux.tar.gz , momencie uruchomienie programu nastpi po wywoBaniu funkcji gtk_main, która uruchamia a po dekompresji mo|emy bezpo[rednio wywoBywa polecenie fbc bez |adnej dodatko- gBówn ptl przetwarzajc zdarzenia. wej konfiguracji. Ten fakt oznacza, i| mo|emy kompilator zainstalowa we wBasnym katalo- Do tych zdarzeD nale| akcje podejmo- gu domowym. Jednak|e autorzy kompilatora przygotowali prosty skrypt do instalacji, który wane przez u|ytkownika. Je[li u|ytkow- po wywoBaniu w nastpujcy sposób (zakBadajc, |e uruchamiamy skrypt jako zwykBy u|yt- nik kliknie na przycisk z trzema kropka- kownik poprzez polecenie sudo): mi, zostanie wywoBana funkcja on_SelFi- leBTN_clicked. Zadanie tej funkcji to wy- sudo ./install -i [wietlenie okna dialogowego, gdzie u|yt- kownik bdzie mógB wskaza plik z modu- zainstaluje kompilator oraz niezbdne pliki pomocnicze w katalogu /usr/share/freebasic, Bem muzycznym. Trzeba zwróci uwag na a w katalogu /usr/bin utworzy link symboliczny fbc odnoszcy si do kompilatora. to, |e funkcja jak i pozostaBe funkcje prze- R E K L A M A www.lpmagazine.org 65 Programowanie Jzyk programowania/FreeBasic Za utworzenie okna dialogowego odpowiedzial- cja gtk_dialog_run. Nale|y sprawdzi, czy i| port GTK+ zachowuje si w bardzo naturalny ny jest poni|szy kod (znak podkre[lenia na koD- warto[ powrotna oznacza i| u|ytkownik wska- sposób. Mo|emy korzysta z oryginalnej doku- cu linii oznacza i| dalsza cz[ kodu bdzie kon- zaB plik do odtwarzania. Sprowadza si to do mentacji do jzyka C, w wielu prostszych przy- tynuowana w linii poni|ej): (Listing 7.) sprawdzenia, czy wynikiem jest staBa GTK_RE- padkach jedyn znaczc modyfikacj jest usu- StaBa GTK_FILE_CHOOSER_ACTION_ SPONSE_ACCEPT, a wykonamy to w nastpuj- nicie [rednika na koDcu linii . OPEN oznacza typowe okno dialogowe, gdzie cy sposób: (Listing 8.) Uruchomienie odtwarzania moduBu jest u|ytkownik mo|e przemieszczajc si po kata- Trzy najwa|niejsze instrukcje znajdujce si identyczne jak w poprzednim przykBadzie. Ko- logach i wskaza plik, który go interesuje. Ko- wewntrz instrukcji warunkowej s nastpujce: rzystamy z funkcji FMUSIC_PlaySong. Jednak- lejna wa|na dla nas staBa to GTK_STOCK_OPEN (Listing 9.) |e wprowadzili[my mo|liwo[ wstrzymania od- - oznacza przycisk Otwórz (ang. Open), nato- Pierwsza odczytuje nazw pliku, druga prze- twarzania muzyki. Korzystamy z funkcji o na- miast staBa GTK_RESPONSE_ACCEPT oznacza ja- pisuje t nazw do zmiennej znajdujcej si prze- zwie FMUSIC_SetPaused. Jej pierwszy argu- ka warto[ ma zosta zwrócona w momencie strzeni global. Symbol gwiazdki jest niezbdny, ment to zmienna reprezentujc moduB, ale dru- wybrania przez u|ytkownika pliku. List para- poniewa| mamy do czynienia ze wskaznikiem. gi decyduje o wprowadzeniu pauzy. Warto[ je- metrów funkcji koDczymy za pomoc warto[ci Trzecia linia wpisuje nazw pliku do pola edy- den oznacza pauz, natomiast zero nakazuje kon- NULL. Za uruchomienie okna odpowiada funk- cyjnego. ObsBuga okna dialogowego pokazuje, tynuowanie odtwarzania muzyki. Nasz program wykorzystuje zmienn z przestrzeni global, gdzie Listing 4. Definicja typu obiektowego Vector 2D zapisana jest warto[, czy pauza zostaBa wBczo- Type Vector2D na, czy wyBczona. Dim x As Single Dim y As Single Podsumowanie declare operator cast() As String Jzyk Basic w wersji oferowanej przez kompila- End Type tor FreeBasic to nowoczesna wersja tego jzyka porównywalna z mo|liwo[ciami jzyka C. Mo|- Listing 5. Operator sumy dla dwóch wektorów na i nale|y wytkn braki w modelu obiektu ale operator + ( ByRef lhs As Vector2D, ByRef rhs As Vector2D ) As Vector2D trzeba pamita, |e prace nad kompilatorem ci- return Type<Vector2D>( lhs.x + rhs.x, lhs.y + rhs.y ) gle trwaj. End Operator Jednak|e ze wzgldu na obecno[ biblioteki graficznej oraz wsparcie dla wielu innych biblio- Listing 6. Krótki program wyswietlajcy list dostpnych trybów graficznych tek warto poleci t wersj Basica osobom, któ- re chciaByby rozpocz nauk programowania. DIM AS INTEGER mode, w, h Cho jest to zupeBnie inny Basic, ni| ten znany mode = SCREENLIST(32) z komputerów o[miobitowych, nadal ma w so- WHILE (mode) bie t odrobin magii, któr ka|dy kto pisaB pro- w = HIWORD(mode); h = LOWORD(mode) gramy w Basicu od razu zauwa|y uruchamia- PRINT STR$(w) + "x" + STR$(h) jc kompilator i piszc wBasne aplikacje. Wbrew mode = SCREENLIST obiegowej opinii, |e jzyk Basic uczy zBych na- WEND wyków programowania, która istotnie jest praw- dziwa ale dotyczy Basic'a w wersji z przed wie- Listing 7. Utworzenie nowego okna dialogowego lu lat, FreeBasic jest bardzo dobrym jzykiem do nauki programowania. Instalujc jeden pakiet dialog = gtk_file_chooser_dialog_new( "Proszà wybraà plik typu MOD/S3M/XM: mamy dostp do wielu bibliotek, mamy wbudo- ", NULL, _ wan bibliotek podstawowych operacji graficz- GTK_FILE_CHOOSER_ACTION_OPEN, _ nych, ale co warto podkre[li program napisa- GTK_STOCK_CANCEL, GTK_RESPONSE_CANCEL, _ ny we FreeBasicu jest przeno[ny, czyli, o ile nie GTK_STOCK_OPEN, GTK_RESPONSE_ACCEPT, NULL ) u|ywamy funkcji charakterystycznych dla dane- go systemu, program napisany pod Linuxem b- Listing 8. Wy[wietlenie okna dialogowego dzie bez |adnych zmian kompilowaB si w [rodo- wisku np.: Windows. if ( gtk_dialog_run( GTK_DIALOG ( dialog ) ) = GTK_RESPONSE_ACCEPT ) then ... end if O autorze Listing 9. Odczytanie nazwy pliku wybranego przez u|ytkownika Autor zajmuje si tworzeniem oprogramo- filename = gtk_file_chooser_get_filename( GTK_FILE_CHOOSER ( dialog ) ) wania dla WIN32 i Linuksa. Zainteresowa- global.music_filename = *filename nia: teoria jzyków programowania oraz gtk_entry_set_text( GTK_ENTRY(global.FileNameENTRY), global.music_filename dobra literatura. ) Kontakt z autorem: autorzy@linux.com.pl. 66 maj 2008 OMEGA SOFT Sp. z o.o. Trawers ERP/MRP II Oprogramowanie: Zintegrowany System Wspo- Oferujemy pakiet TRAWERS - ekonomicz- magania Zarzdzania  Omega . Platforma: Li- ne rozwizanie ERP/MRP II dla MP, szczegól- nux, Windows. Baza danych: PostgreSQL. nie dla firm wieloodziBaowych. Cechy pakietu: UsBugi: Outsourcing sprztu i oprogramowa- szeroka funkcjonalno[ i kompletno[ systemu nia. Sieci: Projektowanie i instalacja sieci kom- uprawnieD, du|a szybko[ pracy i stabilno[, puterowych, systemów CCTV, DVR, RCP, KD i obsuga Linux i Windows. Zapewniamy: wdro- centrali telefonicznych. |enie, szybki i fachowy serwis, sie Partnerów http://www.omega-soft.pl w caBej Polsce. http://trawers.tres.pl SZKOAA LINUXA WSISiZ w Warszawie Oferujemy szkolenia z zakresu Linuxa od naj- INFORMATYKA ZARZDZANIE prostszych jak Wprowadzenie do Linuxa do studia stopnia I i II (stacjonarne i niestacjonar- najbardziej zaawansowanych kursów admi- ne) specjalno[ci: in|ynierskie, magisterskie i nistracji serwerami oraz sieci. W Szkole Li- licencjackie. SzczegóBowe plany studiów, opi- nuxa prowadzimy roczne kursy z zakresu Ad- sy poszczególnych specjalno[ci  zaprasza- ministracji systemem Linux/Unix, na których my na stron uczelni. przeanalizowanych jest najwicej ciekawych http://www.wit.edu.pl zagadnieD z |ycia administratora sieci i ser- werów Unix. http://www.szkola-linuxa.com Wy|sza SzkoBa Informatyki DUST Informatyka, Ekonomia, Fizjoterapia (NO- Jeste[my dostawc nowoczesnych rozwizaD WOZ, Pedagogika, Wychowanie Fizyczne, hostingowych dla biznesu. Zajmujemy si kom- Artystyczna Grafika Komputerowa, Architek- pleksow obsBug firm poprzez projekty serwi- tura Wntrz (NOWOZ) Studia na odlegBo[ sów internetowych, rejestracj domen, oraz ho- e-learning (Informatyka II stopnia) Kompleks sting i serwery dedykowane. Indywidualne po- sportowy w Aodzi (hala, basen, siBownia, sau- dej[cie do ka|dego projektu jest bezcenne, na). WydziaBy zamiejscowe: WBocawek, Byd- dlatego oferujemy je naszym klientom zupeB- goszcz, Opatówek. nie gratis. http://www.wsinf.edu.pl http://dust.pl OFERTA SKIEROWANA DO FIRM Je|eli Twoja firma jest prenumeratorem Linux+ DVD, za comiesiczn dopBat 50 PLN + VAT mo|esz dodatkowo otrzyma reklam. Wy[lij do nas: logo firmy, dane kontaktowe i informacje o firmie. Reklama przez 11 kolejnych numerów tylko za 550 PLN + VAT. Je|eli nie posiadasz prenumeraty, mo|esz j zamówi w atrakcyjnej cenie. Skontaktuj si z nami: linux@software.com.pl tel. 22 427 35 32 pren@software.com.pl http://buyitpress.com rozrywka Second Life  rzut okiem na wirtualny [wiat rozgrywki Second Life PrzemysBaw {arnecki ZdarzyBo mi si ju| recenzowa wiele tytuBów, w wikszo[ci strategii, strzelanin, czasem RPG. Czego[ takiego jak Second Life jeszcze nie. Je|eli chodzi o gatunek, to jest to gra typu MMORGPG. Nazwanie tego tytuBu gr nie jest nawet do koDca wBa[ciwe. Mamy bowiem do czynienia z niemal|e samodzielnym, wirtualnym [wiatem, w którym po prostu egzystujemy. Nie bd mo|e od samego pocztku zdradzaB wszystkich szczegóBów. ra zostaBa wydana w roku 2003, nie tak stawienia jakiej[ kontrowersyjnej tezy na samym poczt- dawno doczekaBa si wersji Linuksowej. ku tekstu. Produkt potrafi z caB pewno[ci wcign i ra- Dostpna jest w chwili obecnej na wszyst- zem z jak najbardziej pozytywnym przekazem powinno Gkie popularne platformy systemowe. Li- i[ równie| zdroworozsdkowe ostrze|enie. Zreszt nie nuksowy klient jest nieco mniej rozwinity, ni| jego mog nie wspomnie, |e istnieje równie| wersja gry za- Windowsowe odpowiedniki, jednak|e sukcesywnie nad- adresowana dla nastolatków. Ale o tym pózniej, teraz za- rabia straty. W chwili pisania artykuBu oznaczony byB ja- praszam do recenzji. ko wersja beta. Gra jest cz[ciowo darmowa, cz[ciowo za[ pBatna. Zanim rozpoczniesz rozgrywk Za pobranie i uruchomienie na koncie podstawowym nie Rejestracja zwizana jest z kilkoma krokami. W pierw- trzeba nic pBaci. Istniej jednak konta pBatne, które do- szym przedstawiamy si, czyli wybieramy swoje wirtu- daj nowe elementy do wirtualnej rozrywki. O tym za alne imi i nazwisko. O ile pierwsze po prostu wpisuje- chwil. W ka|dym razie ze wzgldu na to, |e gra bynajm- my, to ju| w drugim przypadku wybieramy spo[ród caB- niej nie posiada licencji GNU GPL, rzadko kiedy znajdu- kiem pokaznej liczby przygotowanych. Znajdziemy rów- je si w oficjalnych repozytoriach, pomimo |e sam pro- nie| na niej swojsko brzmice. Ponadto wpisujemy da- ducent nie ma nic przeciwko temu. Mo|na j jednak zna- t urodzenia, wBa[ciwy mail i przechodzimy dalej. W na- lez w wielu dodatkowych, dostarczanych czsto z syste- stpnym kroku czas na wybór awatara, czyli widoku na- mem repozytoriach (np. w Ubuntu, Mint). W wikszo[ci szej postaci. Mo|emy wybiera spo[ród dwunastu posta- przypadkach konieczne bdzie jednak jej [cignicie. ci  sze[ciu kobiet i sze[ciu m|czyzn. Wybór wskazuje Tekst adresuj do graczy, ale równie| do rodziców, po cz[ci na nasze przysposobienie. Rozró|nienie prze- którzy powinni sobie zdawa spraw, z jakich uciech mo- biega wokóB osi zwizanej z rozrywk. Mamy wic go- g korzysta ich latoro[le. Nie oznacza to bynajmniej po- [cia z dyskoteki, królika itp. 68 maj 2008 linux@software.com.pl rozrywka Second Life  rzut okiem na wirtualny [wiat rozgrywki Po ustaleniu najwa|niejszych z punktu czsto, nie ma wic wikszego sensu poda- problemu z modyfikacj ksztaBtu ust, dBugo- widzenia samej gry rzeczy, mo|na przej[ wanie liczb. Z caB pewno[ci warto pami- [ci wBosów. Bardzo ciekawym rozwizaniem do wpisania naszych prawdziwych danych. ta, |e wikszo[ z nich dotyczy kont pBat- jest mo|liwo[ci dodawania np. tatua|y do cz- Tego punktu nie ma co omawia. Je|eli pla- nych, za[ wszelkie zapomogi dla posiadaczy [ci ciaBa. Najciekawsze jest to, |e owe tatua|e nujecie gr kontem pBatnym, to mo|ecie tu- bezpBatnych, to tylko drobna próbka mo|li- mo|emy sami stworzy, a nastpnie wgra na taj dopisa kod promocyjny, o ile taki po- wo[ci. Czy to oznacza, |e nie ma wikszego serwer. Pod warunkiem, |e dysponujemy od- siadacie. W nastpnej kolejno[ci decyduje- sensu gra bezpBatnie? Zastanowi si nad powiedni walut w [wiecie gry. Nie jest to cie o rodzaju posiadanego konta. Mo|e to tym w dalszej cz[ci recenzji. specjalnie drogie. Niewiele od tego ró|ni si by które[ z kont Premium (wybierasz ro- Proces rejestracji koDczy si dopiero po sposób ustalania ubrania awatara, które rów- dzaj abonamentu), bdz konto darmowe (po- tym, jak otrzymasz maila z aktywacj swojego nie| mo|na modyfikowa na wiele sposobów. mijasz ten krok). konta. Po aktywacji mo|emy przej[ do gry. Generalnie mamy mo|liwo[ modyfikacji po- Konto pBatne ró|ni si tym od darmowe- nad 140 cech w skali od 1 do 100. go, |e mo|esz kupowa ziemi i budowa na Zwiat Second Life Najwicej mo|liwo[ci daje jednak do- niej ró|nego rodzaju rzeczy, a nawet otwie- Gra nie posiada ujednoliconego [wiata gry, jak dawanie do naszej postaci tzw. przystawek ra swój wBasny biznes. Zreszt jedno z ha- w wielu innych MMORPG. Na gr skBada si (z ang. attachments). W zasadzie za ich po- seB reklamowych brzmi mniej wicej tak: wiele serwerów, które poBczone s w specjal- moc dodamy do naszej postaci dowoln posiadasz wBasny biznes, najwy|szy czas, n sie. Gracze posiadaj klienty, które umo|- rzecz. Mo|e to by broD (której oczywi- aby zaistniaB w Second Life. liwiaj im modyfikacj otoczenia, jak równie| [cie nie u|yjemy), bi|uteria, niezwykle ory- Na koncie darmowym mo|esz jedynie uczestniczenia w tym wszystkim, co sprezen- ginalne ubranie, czy nawet o wiele bardziej wynajmowa ziemi, bdz budynki. Ró|nica towali nam developerzy. osobista rzecz. Mam na my[li oczy, wBo- jest wic co najmniej spora. Mo|na posiada WspomniaBem, |e [wiat nie jest jedno- sy, uszy i wiele wiele innych. W ten sposób wicej ni| jedno konto podstawowe, ale po- lity. Wikszo[ lokalizacji i postaci przypo- spotka mo|na w grze nawet smoki czy in- za pierwszym wszystkie s pBatne (aczkol- mina zwyczajne, czasem mniej, ale znane ne fantastyczne awatary. Je|eli nasz wize- wiek mniej ni| premium. W chwili pisania miejsca. Bohaterowie s zazwyczaj ludzcy. runek znudzi si nam, mo|emy go w ka|dej byBo to 9,95$ jednorazowej opBaty). Dziki mo|liwo[ci modyfikacji [wiata i bo- chwili zmieni. Posiadajc konto premium mo|esz li- haterów mo|emy trafi jednak do wielu nie- Posta nie posiada statystyk, tak jak czy na otrzymywanie stypendium w wa- standardowych miejsc. Nie jest niespodzian- w wikszo[ci gier MMORPG. ZostaBy lucie obowizujcej w [wiecie gry. Auto- k, je|eli pewnego dnia znajdziemy si w nam przypisane informacje o bardziej spo- rzy nie byli tutaj jako[ specjalnie oryginalni, [redniowieczu, innego w [wiecie fantasy. Beczno[ciowym charakterze. Jest to wic bowiem owa waluta dostaBa miano L$, czy- Same postacie mog nam równie| do- nazwa/opis postaci, okre[lenie zaintere- li Linden Dolarów. Linden to nic innego jak starczy wiele zabawy. O tym, jak si je sowa, przynale|no[ci do jakiej[ grupy nazwa studia, które opracowaBo gr. tworzy, w zasadzie ju| wspomniaBem. Na u|ytkowników, wreszcie obrazek. Tylko to Stypendia dostaje si za ró|ne rzeczy. tym jednak caBy proces si nie koDczy. Mo- okre[la nasz posta. Nie jest to wic kla- Za rejestracj i korzystanie z komercyjnego |emy bowiem zmodyfikowa naszego awa- syczna gra fabularna, w której wraz z wy- konta. Mo|na równie| dosta stypendium tara w ka|dej chwili, za[ zakres modyfikacji konywaniem kolejnych zadaD zdobywa- za podanie danych zwizanych z nasz kar- jest co najmniej imponujcy. my okre[lone poziomy do[wiadczenia i na- t kredytow, bdz systemem PayPal. Wy- Za pomoc specjalnych suwaków zmie- sze statystyki poprawiaj si. W przypadku soko[ stypendiów zmienia si stosunkowo niamy kolor skóry, oczu, wBosów. Nie ma Second Life funkcjonowanie postaci zale- |y tylko i wyBcznie od nas, a nie od wirtu- alnego zestawu czynników. Nie bez koze- ry twórcy wspominaj wielokrotnie o sy- mulatorze |ycia. Wynika to z bodaj|e naj- wa|niejszego hasBa reklamowego gry: Your World. Your Imagination (Twój [wiat. Two- ja wyobraznia). Przez to gra nie ma z góry okre[lone- go celu. Ot mamy [wiat, w którym mo|e- Rysunek 1. Ekran logowania Rysunek 2. PrzykBad ciekawego awatara www.lpmagazine.org 69 rozrywka Second Life  rzut okiem na wirtualny [wiat rozgrywki my rozwija, oczywi[cie wirtualnie swoje dBu|eniem tego, co si dzieje w [wiatach pojawi okna z komunikatami krytyczny- zainteresowania, poznawa nowych ludzi, wirtualnej rozrywki daj z pewno[ci sporo mi, czyli ró|nymi informacjami o bBdach a nawet robi interesy. Mo|liwo[ci interak- do my[lenia. A przynajmniej powinny. w grze. Najlepiej nie lekcewa|y sobie ta- cji z otoczeniem s wrcz ogromne. Istniej Taka dowolno[ w rozgrywce mo|e kich informacji i postpowa zgodnie z in- wprawdzie pewne zasady, rzekBbym prawa, równie| prowadzi do wielu patologicz- strukcjami. W domy[lnej wersji s one, tak jednak nic nie zmienia faktu, |e naprawd nych z zaBo|enia zachowaD, gdzie ma miej- jak pozostaBa cz[ interfejsu po angielsku. trudno nazwa Second Life gr. SpotkaBem sce wirtualna przemoc, Bamanie zasad czy Polskiego niestety nie u[wiadczymy. To si z okre[leniem, |e jest to wirtualne miej- nakazów moralnych. Z caB pewno[ci Se- mo|e by pewna przeszkoda dla niektórych sce spotkaD i uwa|am, |e co[ w tym jest. cond Life jest miejscem, w którym ka|dy u|ytkowników. Na szcz[cie niezbyt po- Osobi[cie skojarzyBo mi si z pewn sBynn mo|e pokaza swoje drugie czsto nie naj- wa|na, przynajmniej moim zdaniem. gr, w której pielgnowali[my milusiDskie lepsze oblicze. Samo to w sobie nie jest Tu| po uruchomieniu klienta nasz bo- wirtualne zwierztko (miaBo ono niewtpli- najlepsze, niektórzy przecie| potrzebuj hater pojawia si w okre[lonym miejscu w wie jedn zalet, nie trzeba byBo naprawd czasem najzwyczajniej w [wiecie si wy- losowo wybranej pocztkowej lokalizacji. po nim sprzta). W Second Life zamiast szumie. Natomiast jest w tym jaka[ doza Tak jest przynajmniej za pierwszym razem. zwierztka mamy do czynienia z posta- zagro|enia. ZwBaszcza, je|eli w gr zaan- Zanim jeszcze na dobre rozpoczniemy roz- ci, która |yje w rzeczywistym, aczkolwiek ga|uje si zbyt mBoda osoba. Lub je[li nie grywk, zostaniemy poproszeni o doprecy- wirtualnym spoBeczeDstwie. Nie uwa|am, daj Bo|e stanie si ona obiektem (gra) po- zowanie naszego wyboru odno[nie jzyka. |eby w moim stwierdzeniu byBa jakakol- lityczno moralnego ataku ze strony [rodo- Mo|e to by angielski, koreaDski, japoDski i wiek sprzeczno[. Z socjologicznego punk- wisk prawicowo konserwatywnych, które niemiecki. Pewien wybór wic mamy. tu widzenia aby mówi o spoBeczeDstwie zazwyczaj robi w ten sposób wicej zBe- Pierwsze kroki to generalnie tutorial, w nie s potrzebne przecie| takie kryteria, go ni| dobrego. trakcie którego zostajemy stosunkowo do- jak wspólne terytorium, a na pewno nie bli- Na szcz[cie zostaBa stworzona specjal- kBadnie zapoznani z wszystkimi elementami sko[ zamieszkania, osobiste kontakty itp. na wersja gry dla osób niepeBnoletnich, na- interfejsu. Dowiadujemy si, w jaki sposób Przecie| spoBeczeDstwo polskie to te| zbiór stolatków, która posiada wiele ograniczeD z mo|na porusza nasz postaci, jak doko- jednostek, które niekoniecznie si znaj. W uwagi na wiek. Polecam rodzicom zapozna- nywa interakcji z ró|nymi obiektami, jak przypadku gry liczba i poziom skompliko- nie si z nimi, by mo|e w ten sposób uda równie| z innymi postaciami. Zreszt w ra- wania interakcji doprowadziBy do powsta- si dotrze do wBasnych pociech. Przede mach wprowadzenia zostan przydzielone nia swoistego spoBeczeDstwa. Prawdziwe- wszystkim ograniczy w miar mo|liwo[ci Ci drobne zadania, które umo|liwi peBne go, poniewa| wytworzyBo ono pewne zasa- potencjalne epatowanie przemoc. Wiem, zorientowanie w [wiecie i mo|liwo[ciach dy zwizane z funkcjonowaniem w wirtu- |e osoby pokroju Johna Locke'a pisaBy o gry. Bdziesz musiaB pochodzi w okoBo, alnym [wiecie. Zasady nie odbiegajce ja- tym, |e ludzie z natury s dobrzy, paDstwo powiedzie co[ do innych postaci. Sukces ko[ zasadniczo od rzeczywistych. Ró|nica i zasady s w zasadzie wic niepotrzebne, zostanie nagrodzony radosnym podskokiem jest tylko taka, |e sam [wiat nie jest ju| rze- jednak|e |ycie pokazuje, |e czasem warto naszego bohatera i odpowiednim dzwi- czywisty. Mo|na si tylko zastanowi, czy zadba równie| o tych najmBodszych. Idz- kiem. Nie da si go pomyli z czym[ in- osoby, które maj niewtpliw przyjemno[ my dalej. nym. Na zapoznanie si ze wszystkimi niu- by czBonkami tej spoBeczno[ci, zdaj sobie ansami lepiej po[wici sporo czasu, dzi- spraw, jaka cienka jest czasem granica po- Rozgrywka ki czemu w gruncie rzeczy zaoszczdzimy midzy [wiatem wirtualnym, a rzeczywi- Przy pierwszym uruchomieniu klienta, tu| go na wBa[ciwej rozgrywce. Tylko na czym stym. Przynajmniej w sferze psychicznej. po zalogowaniu bdziecie musieli jesz- ta tak naprawd polega. Mówic kolokwial- Coraz czstsze przypadki przemocy w sto- cze zaakceptowa licencj u|ytkownika. nie, ale zarazem jak najbardziej powa|nie, sunku do obcych, krewnych, bdce prze- W trakcie wczytywania mog si jeszcze rzekn, |e na |yciu. Rysunek 3. To równie| awatar, który wyglda nieco bardziej groznie Rysunek 4. W oczekiwaniu na towarzystwo 70 maj 2008 rozrywka Second Life  rzut okiem na wirtualny [wiat rozgrywki Nasza posta zostaje rzucona w wirtual- mo|na si napatrze na wiele dziwów. Wez- Czy warto? ny [wiat, w którym musi si odnalez. Mo- my na przykBad fantastyczne budynki awa- NapisaBem ju| wiele o grze, pytanie, czy jest |emy zosta znanym projektantem tatua|y tary w ró|nych odmianach, poczwszy od ona warta, aby w ni zagra. Niesie ona ze so- i sporo przy tym zarobi, w walucie wirtu- smoków, a skoDczywszy na latajcych dy- b liczne zalety, o których ju| si rozpisywa- alnej oczywi[cie. Mo|emy handlowa ró|- wanach. Bem, wady zreszt te|, w postaci chocia|by za- nymi akcesoriami, [wiadczy kompleksowe Po zwiedzaniu staBym elementem gry gro|eD dla maBoletnich. Pojawiaj si jesz- usBugi, budowa/projektowa/wynajmowa jest komunikacja. Moim zdaniem najwik- cze problemy natury bardziej technicznej. Za i sprzedawa nieruchomo[ci. Jednym sBo- szym plusem wszelkich gier on line jest t wspaniaB grafik i muzyk musimy pBaci wem mo|emy prawie wszystko. To co ro- mo|liwo[ komunikacji z ludzmi z caBe- posiadaniem bardzo dobrego Bcza interneto- bimy [wiadczy o nas samych, jest zródBem go [wiata, w zasadzie w dowolnym jzyku. wego. Wyobrazcie sobie, |e przy caBym ogro- naszej sBawy i coraz to wikszych bogactw. Poza swobod wymiany pogldów, wa|ny mie [wiata autorzy udostpnili nam jedynie Je|eli posiadasz ciekaw i sBawn nierucho- jest aspekt edukacyjny  nauka jzyków ob- niewielkiego klienta. Wszystkie dane  gra- mo[, to mo|esz np. stworzy w niej klub, cych, a przynajmniej jej wa|ny element. fika, dzwik, s tam naprawd na bie|co ak- dancing czy inne gniazdo rozgrywki. Za- W grze mo|na znalez o wiele bardziej tualizowane przez Internet. Ju| zwykBa prze- trudniasz kelnerów, barmanki, ochroniarzy wysublimowane rozrywki. Na przykBad dys- chadzka przez wysp niesie ze sob koniecz- i zabawa do biaBego rana. Oczywi[cie mu- koteki, które zaBo|yBy przedsibiorcze oso- no[ wymiany ogromnej liczby informacji, a sisz mie odpowiedni kapitaB, ale jak ju| go by. Rzeczywisty [wiat jest odwzorowany do có| dopiero taniec w dyskotece, wizyta na sta- masz to nic nie stoi na przeszkodzie, aby go tego stopnia, |e mo|na umówi si na rand- dionie i wiele wiele innych. pomno|y. RozwizaD jest wiele, za[ eko- k, która skoDczy si w stosunkowo gorcy Mimo wszystko gra jest warta obejrze- nomia [wiata jest na tyle rozbudowana, |e spokój. Naturalnie w wersji dla nastolatków nia. Ju| chocia|by z racji swojej oryginalno- ka|dy znajdzie co[ dla siebie. szereg rozrywek zostaB nieco pomniejszony. [ci. W dzisiejszym [wiecie, po dziesitkach Nie ka|dy musi jednak by a| tak twór- Jak nie odpowiadaj Wam randki, mo|ecie lat rozwoju rozgrywki elektronicznej (no mo- czy. Du|o zabawy zapewnia ju| zwykBe uda si na aren sportow, aby zobaczy |e przesadziBem z tym wiekiem, niemniej jed- przechadzanie si po [wiecie gry. W tym mecz bokserski. Co odwa|niejsi, mog sa- nak rynek rozgrywki rozwija si na Zacho- miejscu musz pój[ na ustpstwo i zrezy- mi spróbowa siB. dzie od naprawd wielu lat), naprawd trud- gnowa z osobnej cz[ci po[wiconej gra- Do tego wszystkiego zastosowano w no jest stworzy co[, co mo|e pozytywnie za- fice w grze. Zwiedzanie [wiata stanowi je- peBni trójwymiarow, realistyczn grafik. skoczy gracza. Twórcom Second Life udaBo den z ciekawszych elementów, za[ grafika PoBczono to z klimatycznymi dzwikami, si co[ wyjtkowego i pomimo licznych, na- ma tutaj pierwszorzdne znaczenie. W wer- jak najbardziej dostosowanymi do aktualnej prawd oczywistych wad, warto si zaintere- sji linuksowej zdarzaj si podobno bBdy lokalizacji. Czegó| mo|na wicej chcie. sowa. Polecam, aczkolwiek przypominam o w renderowaniu wielu elementów krajo- A... jest jeszcze jedna sprawa. W caBym roz- przestrogach. brazu i postaci. Przyznam si szczerze, |e gardiaszu nie wspomniaBem jeszcze, |e wir- przez wiele godzin poszukiwaBem tych bB- tualne pienidze mo|na zamienia na dola- dów i (nie)stety nie udaBo mi si tego doko- ry amerykaDskie. Ta sprawa nie jest jeszcze na. Albo miaBem po prostu szcz[cie, al- do koDca rozwinita, ale chodzi o to, |e w bo jest to wyolbrzmiona przez kogo[ spra- [wiecie Second Life mo|na naprawd zaro- wa. Przechadzajc si w ró|nych lokacjach bi. I to caBkiem spore pienidze. Rysunek 6. Na spacerze O autorze Autor jest redaktorem serii poradników o praktycznym zastosowaniu OpenOffice. Zajmuje si równie| propagowaniem idei wolnego oprogramowania. Interesuje si aplikacjami biurowymi oraz multimedialny- mi zastosowaniami systemu Linux. Wolne oprogramowanie stanowi dla niego hobby, jak równie| przedmiot aktywno[ci zawo- dowej. Kontakt z autorem: p.zarnecki@plusnet.pl Rysunek 5. Pocztek wieczoru www.lpmagazine.org 71 Tipsy GKrellm GKrellm Piotr PawBowski a|dy z u|ytkowników Linuxa ki ma dostpne czujniki od temperatury proce- ferowany jest zegar 12 godzinny to zamiast %k prdzej czy pózniej zapragnie na sora, prdko[ci obrotów procesora oraz od na- wpisujemy %l). SzczegóBowy wykaz zmiennych bie|co kontrolowa to, co dzie- pi na procesorze. Niestety mój sprzt pozwa- do modyfikacji ukazany jest w Listingu 1. Kje si w jego systemie. W inter- la tylko na ustawienia dotyczce temperatury. Dla uatrakcyjnienia mo|na wBczy wy- necie bez trudu odnalez mo|na maBe programy, Aby wprowadzi informacje o temperaturze bijanie dzwików starego zegara, który wybi- które wy[wietlaj informacje o poszczególnych procesora nale|y zaznaczy odpowiednie po- ja godziny. urzdzeniach komputera. Umieszczenie wszyst- le przy odpowiedniej warto[ci. Zmiana etykie- kich potrzebnych programów na pulpicie mija ty pozwoli na rozpoznanie warto[ci temperatu- CPU i PROCESY si jednak z celem. Z pomoc przychodzi pro- ry. Przypominam, |e ka|da warto[ TZS odpo- Ta opcja nie pozwala na zbytnie modyfikacje. gram GKrellm. Aplikacja pozwala na staBe mo- wiada innym komponentom. U|ytkownicy laptopów chtnie skorzystaj z tej nitorowanie komponentów komputera. Podsta- W tym wypadku warto zwróci uwag na opcji by sprawdza na bie|co obci|enie pro- wowa konfiguracja pozwala na dobr wspóBpra- opcj Alarmy. Aby ustrzec si niepo|danym centowe procesora. W poBczeniu z informa- c z u|ytkownikiem. Mo|liwo[ci konfiguracyjne konsekwencjom zwizanym z du|ymi tempe- cj o temperaturze oraz aktualnej czstotliwo[ci GKrellm s bardzo du|e wic zaraz po kompila- raturami mo|na ustawi odpowiednie warto- procesora staje si ona pomocnym miernikiem w cji nale|y przej[ do personalizacji. [ci górnej granicy dla Ostrze|enia i dla Alar- przypadku, gdy jaki[ proces w systemie powodu- mu. Warto tez ustawi odpowiednie polecenie je zbytnie obci|enie komputera i nale|y go zabi Kopie w przypadku przekroczenia warto[ci krytycz- Prace nad personalizacj aplikacji zazwyczaj po- nej np. restart [rodowiska graficznego lub re- Listing 1: zmienne daty i zegara lega na metodzie prób i bBdów. Sposobem na start komputera. %a  skrótowa nazwa dnia uniknicie problemów jest nastpujce polecenie: %A  peBna nazwa dnia gkrellm -c test. W katalogu gBównym progra- Zegar %b  rzymskie okreàlenie miesiàca mu powstaje folder data-test, w którym przecho- Jak sama nazwa wskazuje w tej zakBadce dostp- %B  peBna nazwa miesiàca wywane s wszystkie ustawienia. Pozwala to na ne s opcje dotyczce wy[wietlania zegara oraz %c oraz %C  aktualnej daty bezproblemowe zmienianie ustawieD. Po skoD- kalendarza. Opcjami do edycji s tutaj sposoby %d  dzieà miesiàca czonej zabawie nic nie stoi na przeszkodzie by do wy[wietlania godziny lub daty. Na przykBad %D  data w formacie dd\mm\rr przenie[ wyniki do 'gBównego' programu. aby kalendarz wy[wietlaB bie|cy dzieD, miesic, %e  dzieà miesiàca rok oraz dzieD tygodnia nale|y wpisa %d.%m.%y %F  data bieààca w formacie rrrr- Wygld ,%j dzieà roku. Je[li chcemy aby zegar wy- mm-dd Ciekaw rzecz, na któr pozwala Gkrellm jest [wietlaB aktualn godzin (w systemie 24 godzin- %g  dwie ostatnie cyfry roku zmiana wygldu graficznego. U|ytkownik, dzi- nym) wraz z minutami i sekundami wpisujemy %G  rok ki skórkom, ma mo|liwo[ dopasowania wy- polecenie formatowania: %k:%M %S ( je[li pre- %h  miesiàc w cyfrach rzymskich gldu do indywidualnych ustawieD graficznych %H lub %k  godzina pulpitu. Klawiszami Page Down i Page Down %I lub %l godzina w notacji mo|emy szybko przeglda dostpne wystroje. dwynastogodzinnej Standardowo mo|liwa jest jedynie zmiana ko- %j  dzieà roku lorystyczna dostpnego motywu. Ka|dy, kto pra- %m  miesiàc (cyfra) gnie zmieni nie tylko kolor ale i caBy wygld %M  minuty programu powinien uda si na stron domow r% - peBna godzina w notacji projektu. Po [cigniciu interesujcej nas skórki, dwunastogodzinnej prostej kompilacji i instalacji, pojawia si ona w R% - peBna godzina w notacji dwudzi katalogu Themes aplikacji. estoczterogodzinnej %S  sekundy Czujniki %T lub %X peBna godzina w formacie Aby przej[ do ustawieD nale|y wcisn klawisz gg:mm:ss [F1] podczas gdy kursor jest nad aplikacj. %z  czas GMT Pierwsz opcj do modyfikacji s czujni- %Z  czas Europy Centralnej (CET) ki. Ich ilo[ zale|y od komponentów kompute- ra. Je[li u|ytkownik posiada sprzt dobrej mar- 72 maj 2008 Tipsy GKrellm poleceniem kill. Aby przyspieszy zabicie pro- przez u|ytkownika port. Je[li chcemy wiedzie no[ chcemy sprawdza na bie|co, np. /home/ cesu warto ustawi uruchomienie np. KsysGu- ile poBczeD jest ustanawianych przez protokóB USER . Mo|liwe jest tak|e montowanie party- ard. W tym celu nale|y wypeBni pole polecenie http nale|y wpisa zakres portów (standardowo cji z u|yciem pliku /etc/fstab. Aby tego doko- cpu po|danym programem, w tym przypadku 80 i 8080) oraz etykiet (najlepiej http). Z tego na trzeba uprzednio zmieni wy|ej wspomnia- KsysGuard. Opcja wy[wietlania procesów tak|e narzdzia chtnie skorzystaj administratorzy ny plik tak, aby u|ytkownikowi nada prawa do nie posiada rozwinicia skrzydeB konfiguracyj- oraz osoby z du|ymi obci|eniami sieci przez montowania urzdzeD. nych. Jednak w poBczeniu z wtyczk wy[wietla- poBczenia p2p. jc procesy, które najbardziej obci|aj system, Dziki zakBadce Sie mo|emy obserwowa POCZTA staje si caBkiem po|ytecznym narzdziem. prdko[ci osigane podczas [cigania bdz wy- Bardzo przydatny monitor. Na bie|co spraw- syBania danych z i do sieci Internet lub LAN. dza skrzynk pocztow. Wszelkie parametry DYSK Format etykiety jest taki sam jak w przypadku konta pocztowego ustawiamy tak jak w ka|- Bardzo przydatna opcja dla tych, którzy wyko- odczytu/zapisu z dysków twardych. Aby efek- dym programie do odczytu listów e-mail. War- nuj wiele operacji zwizanych z przenosze- tywnie prowadzi nadzór nale|y zaznaczy od- to ustawi opcj wBczania programu poczto- niem i kopiowaniem plików. Gkrellm pozwa- powiedni interfejs. Dla u|ytkowników Interne- wego (np. Thunderbird) w celu pobrania ko- la na monitorowanie ka|dej partycji wykrytej tu, którzy maj czasowy dostp do Sieci, u|y- respondencji. Aby to uczyni nale|y w po- przez system. Wykres mo|e pokazywa wy- teczn opcja jest Licznik Czasu. Po uprzednim lu Program do czytania poczty wpisa nazw kresy wszystkich dysków razem bdz ka|dy z ustawieniu interfejsu podBczonego do Liczni- naszego ulubionego programu. Warto ustawi osobna. W bardzo Batwy sposób mo|na sfor- ka mo|na Batwo manipulowa czasem korzy- sprawdzanie skrzynek co 5-10 minut aby na matowa etykiet informacji wy[wietlanych stania z Internetu. bie|co kontrolowa przychodzce wiadomo- na wykresie. Aby wiadomo byBo ile kilobajtów [ci. ModuB bardzo pomocny, gdy nie chcemy jest zapisywanych i odczytywanych z danego PAMI mie wBczonego caBy czas w systemie progra- dysku w formatowaniu etykiet nale|y wpisa W ka|dym komputerze istnieje pami RAM. mu pocztowego. nastpujcy tekst: $r odczyt\n$w zapis. Dodatkowo mo|e wystpowa pami SWAP. Opisywany monitor przedstawia w prosty spo- BATERIA i CZAS PRACY INTERNET i SIE sób u|ycie obu pamici w megabajtach. Aby na Obie opcje preferowane s przez u|ytkowników Oba monitory s powizane. Pierwszy po- etykiecie wy[wietlana byBa ilo[ wolnej i zu|ytej laptopów. S maBo konfigurowalne lecz swoj wiadamia o poBczeniach przez zdefiniowany pamici w AaDcuchu formatowania etykiet pane- przydatno[ci zadowol niejednego u|ytkowni- lu nale|y wpisa cig znaków: $U  zajàte $W ka Linuxa na laptopie, który chce pokaza wy|- Listing2: zmienne dla pamici  wolne, dla pokazania caBkowitej pamici u|y szo[ ich ulubionego systemu nad konkurencyj- Dla pamiàci i swap: trzeba zmiennej $t . SzczegóBowy wykaz zmien- nym systemem operacyjnym z Redmond. Stan $t - razem MiB nych znajduje si w Listingu 2. baterii pobierany jest z biosu, lecz mo|liwa jest $u - zajàte MiB wBasna konfiguracja czasu dziaBania laptopa na $f - wolne MiB SYSTEM PLIKÓW baterii. Warto to zrobi, gdy uwa|amy, |e nasza $U - zajàte % Przydatna opcja dla tych, którzy wykonuj nie- bateria pozwala na dBu|sz prac. $F - wolne % zliczone operacje na dyskach. Opcja ta na bie- $l - etykieta panelu |co pokazuje wolne miejsce na dyskach za- WTYCZKI Tylko dla pamiàci: montowanych w komputerze. Konfiguracja Rozbudowane opcje pozwalaj na dobry mo- $s - dzielone MiB jest bardzo prosta. W polu etykieta wpisa na- nitoring systemu. Jednak dla ka|dego, kto pra- $b - buforowane MiB le|y dowoln, wymy[lon przez siebie nazw, gnie monitorowa co[ wicej, a czego nie po- $c - MiB w pamiàci podràcznej wy[wietlan na panelu Gkrellm, np. Dokumen- zwala nam robi GKrellm, mo|liwa jest rozbu- ty. W polu Punkt montowania podajemy peBn dowa programu o wtyczki. Dodatkowe modu- [cie|k do dysku (katalogu), którego pojem- By s dostpne na stronie domowej projektu. Ich instalacja jest bardzo prosta i zaw|a si do wy- dania tych samych poleceD co przy kompilacji kodu zródBowego ka|dego programu. Ka|dy z nich ma osobne opcje konfiguracyjne dostpne w zakBadce Wtyczki . O autorze Piotr PawBowski jest czynnym czBonkiem KoBa Naukowego Systemów Informatycz- nych E-xpert dziaBajcego przy Katedrze Informatyki Ekonomicznej Uniwersytetu GdaDskiego. Kontakt z autorem: p.pawlowski@e-xpert.pl www.lpmagazine.org 73 wywiad Wywiad z Maciejem PiliDskim Portfolio Lead w Motorola Polska SP. z o. o Wywiad z Maciejem PiliDskim Portfolio Lead w Motorola Polska SP. z o. o. L+: Prosz opowiedzie co[ o sobie, aby przy- [ci kodów zródBowych oprogramowania Open ju| wkrótce telefony stan si np. elektro- bli|y czytelnikom Pana osob . Jak dBugo pra- Source. Istnieje strona internetowa: http: niczn portmonetk, a to narzuca bardzo re- cuje Pan w Motoroli, czym si zajmuje, za jaki //www.motorola.com/opensource, gdzie mo|- strykcyjne wymagania je[li chodzi o bezpie- sektor jest odpowiedzialny?. na pobra pliki zródBowe do konkretnego mo- czeDstwo takiego rozwizania. Nie oznacza MP: Nazywam si Maciej PiliDski, moje sta- delu telefonu. to oczywi[cie, |e nie mo|na dodawa no- nowisko to tak zwane Portfolio Lead. Obecnie L+: Jak firma podchodzi do pracy ze [rodowi- wej funkcjonalno[ci czy programów. S to mam przyjemno[ w Motoroli zajmowa si skiem open source i czy uwa|acie, |e w ogóle po prostu klasyczne, standardowe aplikacje nie tylko Polsk, ale te| innymi krajami Euro- taka wspóBpraca jest potrzebna? napisane w Javie. Ale i tu s pewne ograni- py Centralnej: Czechami, SBowacj i Wgrami. MP: To bardzo ciekawe pytanie. Mo|e od- czenia zwikszajce bezpieczeDstwo danych W Motoroli pracuj wBa[ciwie od.... nie jest Ba- powiem w ten sposób: decyzj o tym, |eby u|ytkownika i jego portfela: gdy nowe opro- two odpowiedzie na to pytanie, bo w Motoroli wykorzysta system operacyjny Linux, za- gramowanie w Javie chce Bczy si z sie- zaczBem pracowa w roku '96 na innym stano- padBa tak naprawd kilka lat temu, poniewa| ci to wymaga to zgody u|ytkownika. Kiedy wisku, w roku 2000 opu[ciBem firm i w 2004, czas wytworzenia takiego produktu, który oprogramowanie chce przeglda np. ksi|- poniewa| miaBem bardzo miBe wspomnienia bdzie wykorzystywaB zupeBnie nowy sys- k telefoniczn, to zgod na to musi wyrazi zwizane z Motorol, postanowiBem wróci. tem operacyjny, trwa od kilku do kilkuna- u|ytkownik. Kiedy oprogramowanie chce Z firm jestem wic zwizany ju| ponad 12 lat stu miesicy. Wersja systemu operacyjnego co[ zapisywa np. na karcie pamici itd., mo|na powiedzie, z maB przerw.W dziale nazywanego przez nas LinuxJava, który jest u|ytkownik równie| powinien na to de facto telefonów komórkowych Motoroli pracuj od instalowany w telefonach komórkowych, wyrazi zgod. Wynika to min. ze standar- niecaBych 4 lat jest tak naprawd systemem zamknitym. du Javy ale równie| z bardzo wysokiego po- Na obecnym stanowisku jestem odpowie- To znaczy nie daje on peBnych mo|liwo[ci ziomu zabezpieczeD stosowanych w produk- dzialny za produkt i to w wielu aspektach, s tworzenia, zmiany tego systemu, dodawania tach Motoroli . yródBem tego jest po prostu to midzy innymi kwestie przygotowania pro- nowych funkcji, czy zmiany dziaBania tych zdrowy rozsdek, bo je|eliby[my pozwolili duktu na polski rynek, przygotowanie odpo- funkcji poprzez zewntrznych developerów. na to, |eby aplikacje robiBy wszystko w na- wiedniej zawarto[ci pudeBka, czyli np. jakie- Natomiast nie wykluczamy takich mo|liwo- szym telefonie, |eby kto[ mógB np. modyfi- go rodzaju akcesoria maj si tam znalez oraz [ci w przyszBo[ci. Ingerencja w oprogra- kowa kod w naszym telefonie, to nastp- jak ma wyglda to pudeBko. Do mnie nale|y mowanie mo|e mie wpByw na wiele para- nym krokiem byByby robaki, wirusy, konie równie| dopilnowanie kwesti prawnych, ja- metrów, które s istotne z punktu widzenia trojaDskie i itp. Ka|da operacja, która wi|e ko |e w przypadku telefonów sprzedawanych operatora i przynajmniej na tym etapie tak|e si z komunikacj w sieci naszego operatora na polskim rynku s wymagane odpowiednie operatorzy wymagaj, aby oprogramowanie (np. wysBanie sms'a, wysBanie mms'a, poB- deklaracje, a w przypadku telefonów linu- w telefonach komórkowych nie byBo zbyt czenie telefoniczne, przesBanie danych) jest ksowych - dodatkowo informacja o dostpno- otwarte. Prosz pamita choby o tym, |e jednoznaczna z opBatami. 74 maj 2008 wywiad Wywiad z Maciejem PiliDskim Portfolio Lead w Motorola Polska SP. z o. o Wybrali[my system operacyjny Linux, aplikacji i takiego poukBadania tego w me- mo|liwo[ poBczenia z aplikacjami, które s gdy| widzimy przyszBo[ tego typu rozwi- nu , aby móc wygodnie korzysta z tych te- tworzone przez setki czy tysice firm na ca- zaD, chocia|by ze wzgldu na to, |e du|o ele- lefonów. Ju| w najbli|szym czasie, na prze- Bym [wiecie. mentów, które s zawarte w tym systemie  za- Bomie pierwszego, drugiego kwartaBu pojawi L+: Mi zdecydowanie telefon U9 si podoba ;) Batwiaj nam bardzo istotne potrzeby z punktu si na polskim rynku telefon o symbolu MO- Naprawd jest dla kobiet idealny. widzenia konsumenta, u|ytkownika. S to mi- TO U9, i mimo, |e wydaje si niewielki, je- MP: Jest pikny... to prawda. dzy innymi kwestie odtwarzania plików mul- [li chodzi o swoje wymiary, to w [rodku znaj- L+: Czy zastosowanie Linuxa jest opBacalne timedialnych, filmów, przegldanie interne- duje si naprawd bardzo pot|na maszyna. i co powoduje, |e jednak w wikszo[ci sprz- tu. W telefonach linuksowych stosowana jest System operacyjny Linux wymaga przecie| tów stosuj PaDstwo oprogramowanie inne ni| przegldarka Opera Mobile, która tym ró|- do[ du|ej mocy obliczeniowej, czyli jest po- Linux? ni si od Opery Mini, znanej z innych telefo- trzebny bardzo wydajny procesor i du|o pa- MP: To jest kolejne bardzo dobre pytanie. nów, |e nie wymaga |adnego serwera po[red- mici w telefonach, które z niego korzystaj. Dlaczego w innych telefonach jest zastoso- niczcego. Ona po prostu bezpo[rednio [ciga W drugim kwartale bdziemy chcieli wpro- wane inne oprogramowanie i jakiego rodza- sobie strony internetowe, bezpo[rednio je prze- wadzi nasz flagowy muzyczny telefon o ju jest to oprogramowanie. WBa[ciwie mo|li- twarza (parsuje), i wy[wietla na ekranie telefo- symbolu ROKR E8, który jest telefonem mu- wo[ci jest kilka. Albo jest to oprogramowa- nu komórkowego. Równie| interface u|ytkow- zycznym: ma ju| wbudowane 2GB pamici, nie, które byBo tworzone przez firmy od sa- nika jest bardzo atrakcyjny, daje wiele nowych wic mo|na wgra do niego du|o utworów. mego pocztku, czyli jest to tzw.  proprieta- mo|liwo[ci.A s to wszystko bardzo wa|ne dla Oprócz tego mo|na doBo|y na karcie pami- ry system , który niemal od pierwszej linij- u|ytkownika funkcjonalno[ci. ci micorSD dodatkowe 4GB, ma wyj[cie na ki kodu byB tworzony w firmie produkujcej L+: Jak dBugo i czy w ogóle przewidujecie roz- sBuchawki ze zBczem Jack 3.5mm, Blueto- telefony komórkowe. Na pewno mo|na sobie wizania na platformie Linux? W jakich urz- oth stereo itd., natomiast najciekawszy w tym wyobrazi, |e tworzenie takiego rozwizania dzeniach oprócz telefonów znajduje on zasto- telefonie jest interface u|ytkownika. Midzy nie jest efektywne kosztowo. Poza tym jest to sowanie? innymi dlatego telefon otrzymaB w tym ro- rozwizanie zamknite, dodawanie kolejnych MP: Mog jedynie odpowiedzie na to pyta- ku a| cztery nagrody na Consumer Elec- funkcji wymaga tworzenia i pisania konkret- nie w kontek[cie telefonów, chocia| wiem, |e tronic Show w Las Vegas. Dotykanie szkla- nych aplikacji pod konkretny system. I taka moi koledzy z innych dziaBów równie| wyko- nej powierzchni telefonu powoduje wykona- jest pierwsza mo|liwo[. Inn mo|liwo[ci rzystuj Linuksa, ale w jakim stopniu... nie nie okre[lonej funkcji a u|ytkownikowi da- jest np. Windows Mobile tworzony przez fir- chciaBbym tutaj wypowiada si w ich imie- je zBudzenie naciskania prawdziwych klawi- m Microsoft, ale mimo, a mo|e wBa[nie dla- niu, bo oni s fachowcami w swoich dziedzi- szy. Telefon mo|na przeBczy w ró|ne tryby, tego |e ten system ma bardzo du|o zalet  nie nach. My[l, |e warto byBoby po prostu z ni- na przykBad w tryb muzyczny i wtedy znikaj nale|y do rozwizaD najtaDszych. Nale|y on mi przeprowadzi osobny wywiad. cyfry a pojawiaj si nam tylko te przyciski, jednak do otwartej platformy, w której znaj- Je[li chodzi o telefony komórkowe, które sBu| do sterowania muzyk. Mo|na go duj si setki aplikacji napisane pod ten sys- pierwszym telefonem komórkowym z syste- przeBczy w tryb aparatu cyfrowego i wte- tem. Jest du|o narzdzi pro-biznesowych, ty- mem Linux Java, który wszedB na polski ry- dy w pojawiaj si tylko takie klawisze, któ- pu synchronizacja poczty z serwerem (oczy- nek przebojem to MOTORAZR2 V8 z pBa- re sBu| np. do sterowania zoom'em, przeB- wi[cie Microsoftu) itd. Jak Batwo si domy- sk, szczupB, bardzo eleganck klapk. Jest czenia si na tryb przegldania zdj itd.. Za- [li, oprogramowanie Microsoft z oprogra- to telefon w peBni multimedialny potraficy wsze s to tylko te przyciski, które zwizane mowaniem Microsoft bdzie si bardzo do- odtwarza muzyk, filmy, dajcy dostp do s z dan funkcj a wic w znaczny sposób brze synchronizowaB... internetu, a przy okazji równie| majcy takie uBatwiaj korzystanie z niego. L+: To na pewno. narzdzia jak zaawansowany kalendarz, roz- Niebawem bdziemy równie| wprowadza MP: Prosz zwróci uwag na to, |e urzdze- budowana ksi|ka telefoniczna. Kwestie np. telefon linuksowy w formie rozsuwanej, czyli nia wyposa|one w Windows Mobile s raczej synchronizacji s tutaj do[ zaawansowane, tzw.  slider .Jest on o tyle nietypowy, |e zostaB urzdzeniami z wy|szej póBki. To s nadal czyli mo|na synchronizowa nasze kontakty wyposa|ony jeszcze dodatkowo w interfejs Wi- drogie telefony, nie dla wszystkich. W wik- oraz kalendarz, zarówno bezprzewodowo jak Fi i umo|liwia prowadzenie rozmów w trybie szo[ci przypadków s to telefony du|e, cz- i przewodowo. Mo|na oczywi[cie doinstalo- Voice over IP. W tym modelu wykorzystywa- sto wyposa|one w peBn klawiatur. Równie| wywa nowe aplikacje Javy, a poniewa| jest ny jest standard UMA, który jest wykorzysty- Motorola ma takie telefony w swojej ofercie to Linux, dostajemy równie| takie mo|liwo- wany przez Orange w postaci usBugi o nazwie  bardzo udany MOTO Q 9h  a bdziemy [ci jak chocia|by zakBadanie nowych katalo-  unifon . Daje ona mo|liwo[ zarówno prowa- mieli kolejne w dalszej cz[ci tego roku. Na gów w naszym menu. Do tych katalogów mo- dzenia rozmów w sieci GSM, a po powrocie do pewno i tutaj bdzie co[ ciekawego. |emy wgrywa nasze aplikacje, mo|emy je domu, w którym mamy np. stacj WiFi telefon Kolejnym otwartym systemem opera- przenosi midzy katalogami itp. Jest to do- Bczy si poprzez ni z internetem i w ten spo- cyjnym jest Symbian i ciekawostka, rów- sy elastyczne, je[li chodzi o punkt widzenia sób rozmowy s prowadzone wBa[nie t drog. nie| i Motorola wykorzystuje to rozwiza- u|ytkownika. Nasza stacja WiFi peBni funkcj malutkiej sta- nie. Wykorzystujemy Symbiana w wersji 9 L+: Chyba wBa[nie na tym wikszo[ci klientów cji bazowej. z nakBadk UIQ, wic jest to troszeczk inna zale|y, |eby mie mo|liwo[ci ewentualnego ma- Jak wida tych telefonów jest kilka i pla- odmiana od tej, któr rozwija nasza konku- newru prawda? nowane s kolejne modele. Zalety Linuksa s rencja. Nie jeste[my jednak sami, poniewa| MP: Owszem, konsumentom zale|y ma oczywi[cie takie, |e jest du|o elementów, jak firma UIQ nale|y do Motoroli i do firmy So- spersonalizowaniu tego telefonu do swo- przegldarki internetowe, odtwarzacze mul- nyEricsson (mamy po 50 % udziaBów). Je- ich potrzeb, czyli wgrania takiego zestawu timediów itp., a w poBczeniu z Jav daje to [li chodzi o Symbiana to tu równie| s set- www.lpmagazine.org 75 wywiad Wywiad z Maciejem PiliDskim Portfolio Lead w Motorola Polska SP. z o. o ki aplikacji, które zostaBy dla tego systemu timedialne dajce wicej takich prokonsu- MP: Wiele firm stawia na inne systemy na stworzone. Platforma ta jest bardzo multi- menckich funkcji. pierwszym miejscu. To jest prawda. Je|e- medialna, dajca mo|liwo[ci np. otwarzania Natomiast zrewolucjonizowa rynek tele- li PaDstwo spojrz na naszych konkuren- filmów w bardzo wysokiej jako[ci, dogry- fonii komórkowych mog nowe technologie, tów, to s firmy, które w swojej ofercie maj wania nowych aplikacji takich jak  DivX takie jak np. GPS. np. tylko jeden system operacyjny, wystpu- player itd. Równie| my mamy telefony, w L+: W nowych modelach równie|? jcy w kilku ró|nych odmianach. Nie mog których system Symbian znajduje zastoso- MP: Równie| w nowych modelach Motoro- mówi w imieniu swoich konkurentów, ale wanie. Nadal jednak, tak jak wikszo[ tele- li, w drugiej poBowie roku bdziemy ofero- jak wida my wykonali[my krok w kierun- fonów Symbianowych, s to telefony z wy|- wa wbudowane odbiorniki GPS. Prosz pa- ku dywersyfikacji platform. W ofercie Mo- szej póBki. mita, |e Motorola byBa pierwszym produ- toroli mog PaDstwo znalez telefony, któ- Dlatego mamy nadziej, |e tak naprawd centem, który wyprodukowaB telefony z od- re s zrobione zarówno na platformie Win- dopiero Linux w przecigu najbli|szych kil- biornikami a-GPS. Modele takie jak A1000, dows, na platformie Symbian, jak i na plat- ku lat spowoduje, |e bdzie to po raz pierw- A925 do tej pory, mimo upBywu czasu s in- formie Linux. Ka|dy z tych telefonów jest szy tak zaawansowany system operacyjny, tensywnie u|ywane, gBównie w[ród studen- przeznaczony do innego rodzaju odbiorcy który trafi do najbardziej popularnych i po- tów. My[l, |e w tym przypadku troch wy- i przeznaczony jest do speBnia innego ro- szukiwanych telefonów ze [redniej póBki. biegli[my  przed szereg i za wcze[nie poka- dzaju funkcji. My rzeczywi[cie stawiamy Tak jak wspomniaBem, otwarte systemy ope- zali[my takie technologie. Rynek jeszcze nie na Linuxa i mimo, |e na pierwszym etapie racyjne wymagaj du|ej mocy obliczenio- byB na to gotowy. Teraz ju| i ceny tych tech- ten system jest zamknity, to my[l, |e w wej i wymagaj wydajnych procesorów, du- nologii, i dostpno[ na rynku powoduj, |e przyszBo[ci bdzie on zmierzaB w tak stro- |ej ilo[ci pamici i to wszystko oczywi[cie coraz wicej telefonów bdzie wyposa|o- n, by wspóBudziaB przy tworzeniu tych te- kosztuje. Ka|dy MB czy MHz, który dodaje nych w odbiorniki GPS.To daje zupeBnie no- lefonów byB równie| w[ród szerokiego gro- si do telefonu bezpo[renio przekBada si na we mo|liwo[ci, funkcje, zastosowania. Tego na developer'ów. Czy wsparcie technicz- cen. Na szcz[cie ceny tej elektroniki spada- typu rzeczy zrewolucjonizuj na pewno ry- ne jest dobre? Tak, mamy np. dedykowane j na tyle szybko, |e system operacyjny Linu- nek telefonii komórkowych, a system opera- strony przeznaczone dla developer'ów (http: xJava bdzie mo|liwy w najbli|szych kwar- cyjny mo|e co najwy|ej pomóc w korzysta- //www.motodev.com), gdzie firmy tworzce taBach w coraz taDszych i bardziej popular- niu z tych dobrodziejstw. oprogramowanie na telefony znajd prak- nych modelach. A wracajc do Pani pytania o L+: Czy Linux jest tym, co stanie si domy[l- tycznie wszystkie niezbdne i konieczne opBacalno[: czy mo|e by co[ bardziej opty- nym system na urzdzeniach typu smartphone? informacje do tego, |eby takie dodatkowe malnego kosztowo, ni| co[, co jest po pro- MP: Raczej bdzie to zmierzaBo w tym kie- oprogramowanie na te telefony tworzy. stu bezpBatne? runku, o którym mówiBem, czyli dostarcze- L+: Interesuje nas stworzenie programów Li- L+: Wracajc do tego, wyprzedziB Pan mo- nie atrakcyjnych funkcji, których poszukuje nuksowych do komunikacji z telefonem. Je|e- je nastpne pytanie. Czy Linux ma szans w u|ytkownik telefonu komórkowego. Aatwo[ li chodzi o same systemy operacyjne telefo- ogóle zrewolucjonizowa rynek telefonii ko- dzwonienia, Batwo[ wyszukiwania w ksi|- nów to ciekawi jeste[my czy Motorola planu- mórkowej? ce telefonicznej, mo|liwo[ zapisywania je umo|liwienie hobbystom modyfikacj opro- MP: Czy zrewolucjonizowa? Na pewno czego[ w kalendarzu, przejrzenia strony in- gramowania nieobsBugiwanych ju| modeli. zmieni. To jest oczywi[cie tak, |e 95% u|yt- ternetowej, posBuchania muzyki, obejrzenia MP: Na tym etapie oprogramowanie, które kowników kupujc telefony nie dba o to, ja- filmu, zrobienia zdjcia, podzielenia si tym jest dodawane do telefonów Linuksowych ki system operacyjny jest w nim zastoso- zdjciem. Ostatnio bardzo modnym staBo si nie jest oprogramowaniem natywnym pod wany. Tak jak z u|ytkownikami samocho- hasBo o nazwie  WEB 2.0 : u|ytkownicy nie konkretny system operacyjn ale jest opro- dów: wikszo[ z nich nie dba o to, w ja- tylko czerpi z sieci, ale równie| udostpnia- gramowaniem pisanym w Javie. Daje ona kiej technologii spalana jest benzyna wa|ne j innym to co sami wytworzyli. PrzykBadem pewien poziom bezpieczeDstwa zwiza- jest, aby samochód jezdziB do przodu spraw- s wszelkiego rodzaju serwisy, na których lu- ny z tymi aplikacjami, to o czym mówili- nie oraz aby zapewniaB jak najwiksz przy- dzie dziel si zdjciami, takie jak Flickr, Pi- [my na pocztku: zbyt du|o operacji, któ- jemno[ z jazdy. W telefonach komórkowych casaWeb czy Fotka. Bardzo znanym przy- re si wykonuje w przypadku telefonów ko- jest podobnie: u|ytkownicy oczywi[cie bar- kBadem jest serwis z filmami: YouTube: to mórkowych mog mie do[ istotne konse- dziej zwracaj uwag na to, w jakiego ro- jest najlepszy przykBad, gdzie ludzie dziel kwencje.Znane s programy (np. MotoBac- dzaju funkcje jest wyposa|ony telefon, czy si stworzonymi przez siebie filmami, i ro- kup) które potrafi przeczyta zawarto[ na- jest telefonem multimedialnym, czy pozwa- bi to bezpBatnie. Ju| dzisiaj mo|emy nakr- szej ksi|ki telefonicznej i zrobi jej bez- la robi zdjcia i sBucha muzyki, przeglda ci film przy pomocy telefonu komórkowe- pieczn kopi na serwerze. Je|eli sobie jed- strony internetowe, czy daje dostp do pocz- go i jednym naci[niciem guzika umie[ci nak wyobrazimy, |e jakie[ bli|ej nieznane ty elektronicznej, czy Batwo zsynchronizo- go na YouTube'ie . Wic my[l, |e w t stro- oprogramowanie bez mojej wiedzy i kontro- wa kontakty ze swoj ksi|k itd. Jest bar- n bdzie to zmierza i Linux ma to umo|li- li mogBoby wysBa moj ksi|k telefonicz- dziej istotne z punktu widzenia u|ytkownika. wi i uBatwi. n bezprzewodowo w [wiat, to mnie prze- A to, |e akurat system operacyjny Linux wie- L+: Wiele firm stawia na inne systemy na chodz ciarki po plecach. Wic póki co b- le z tych rzeczy robi bardzo dobrze, to my- pierwszym planie, czy rewolucj i odmia- d to na pewno programy pisane w Javie, [l, |e to wBa[nie spowoduje, |e u|ytkownicy n narzucanych przez gigantów stereoty- co oczywi[cie nie oznacza, |e s one w ja- nawet nie bdc [wiadomymi, |e kupuj te- pów nie byBoby poBo|enie wszystkiego na ki[ sposób gorzej zintegrowane z tym tele- lefon z Linuxem, bd te telefony wybiera sprzt z systemem Linux i dobre wsparcie fonem, czy daj mniejsze mo|liwo[ci. Po jako bardziej zaawansowane, bardziej mul- techniczne? pierwsze Java jest tak platform, która da- 76 maj 2008 wywiad Wywiad z Maciejem PiliDskim Portfolio Lead w Motorola Polska SP. z o. o je bardzo du| przeno[no[, wic napisa- , czyli unifone w Orange'u. Bd to rownie| te- cze[nie bdzie prosty. Poza tym, to komputer nie oprogramowania na jeden model telefo- lefony potrafice krci filmy, Bczy si z In- jest urzdzeniem, które daje mo|liwo[ci ogl- nu, daje du| pewno[, |e to oprogramowa- ternetem, wysyBa i odbiera poczt itd. itd. dania filmów, sBuchania muzyki i obsBugi doku- nie zostanie wykorzystane na innym mode- L+: W jaki sposób ocenia Pan grono czytelni- mentów, [cigania poczty i przegldania inter- lu, który nawet jeszcze nie wszedB do pro- ków Linux+ jako potencjalnych klientów? netu. To s te| urzdzenia, które s skompliko- dukcji. Je[li chodzi o tworzenie programów MP: My[l, |e czytelnicy Linux+ jako oso- wane. Starsi ludzie maj bardzo du|y problem, Linux'owych do komunikacji z telefonem, by bardziej [wiadome je[li chodzi o znacze- |eby z takich urzdzeD korzysta, |eby takim czyli wysyBanie sms'ów , synchronizacje itd. nie systemów operacyjnych na pewno z zain- urzdzeniem si posBu|y. to s dokBadnie te rzeczy, o których mówi- teresowaniem pochyl si nad telefonem, je- L+: Prosz mi powiedzie, czy przed wpro- Bem przed chwil. Bardziej chodzi o bezpie- |eli usBysz, |e w [rodku jest Linux. Nie chce- wadzeniem nowego modelu jak np. MOTO U9 , czeDstwo u|ytkownika, oczywi[cie oprogra- my jednak, |eby ten telefon byB wybrany przez robicie wywiad [rodowiskowy? Czy stwarzacie mowanie w Javie pozwala wiele z tych rze- u|ytkownika tylko dlatego, |e ma w [rodku Li- modele dla konkretnej grupy u|ytkowników? czy, ale je|eli oprogramowanie nie jest cer- nux. Jest on bowiem narzdziem, a nie celem Czy s robione dla ogóBu? tyfikowane, nie jest podpisane specjalnym samym w sobie. Chcemy, |eby telefon byB wy- MP: Oczywi[cie, |e tak. My[l, |e tutaj nie certyfikatem, to u|ytkownik musi po prostu godny w u|yciu, multimedialny, |eby miaB cie- mamy dyskryminacji pod ktem pBci. Zda- za ka|dym razem wyrazi zgod na to, by kaw szat graficzn i aby mo|na byBo je zmie- rza si te|, |e telefon bardziej podoba si ko- poBczy si z sieci, wysBa smsa itd. nia. Tak jak wspomniaBem, Linux jest narz- bietom ni| m|czyznom, ale tutaj na pewno L+: Je|eli chodzi o same systemy operacyjne dziem a nie celem samym w sobie.Gdy za- nie dyskryminujemy pod tym ktem. Nato- telefonów, to ciekawi jeste[my, czy Motorola czniemy tak naprawd analizowa jakiego ro- miast tak... rzeczywi[cie je|eli robimy tele- planuje umo|liwienie hobbystom modyfikacj dzaju funkcje znajduj si w tym telefonie to fon muzyczny taki jak ROKR E8 to wiado- oprogramowania? dochodzimy do wniosku, |e to s tak naprawd mo, |e grup docelow bd mBodzi ludzie, MP: Na bie|cym etapie nie, ale w przyszBo- maBe multimedialne komputery. Czasy, w któ- którzy lubi sBucha muzyki i chc t muzy- [ci nie wykluczamy takiej mo|liwo[ci. My[l, rych telefony sBu|yBy tylko do dzwonienia i pi- k mie zawsze ze sob. Wiele funkcji tego |e to bdzie wBa[nie zmierzaBo w tak stron. sania sms'ów odeszBy bezpowrotnie w zamierz- telefonu, chocia|by du|a pami wewntrz- Modyfikacja pewnych fragmentów tego opro- chB przeszBo[. W tej chwili telefony potrafi na (2GB + miejsce na kart microSD), wyj- gramowania bdzie mo|liwa: np. zainstalowa- odtwarza filmy, odtwarza muzyk, zaczyna [cie na sBuchawki umieszczone wygonie u nie nowej ksi|ki telefonicznej, je|eli nie b- by to oprogramowanie coraz bardziej skom- góry obudowy, fragment okrgu, które po- dzie si podobaBa komu[ standardowa ksi|ka plikowane. Prosz sobie wyobrazi tak sytu- zwala bardzo Batwo nawigowa po tysicach dostarczona w telefonie. acj, |e u|ytkownik wchodzi na strony, na jaki[ utworów itd. powoduje, |e korzystanie z te- L+: Jeste[my tak|e ciekawi jakie mo|liwo[ci portal, zaczyna odtwarza film lub wiadomo[ci lefonu jak z odtwarzacza muzyki jest du|o, bd miaBy telefony z Linuksem. Czy bd to na |ywo - dzisiaj jest to mo|liwe. Ten film za- du|o prostsze. Z kolei w telefonie, który b- peBnosprawne smartphony , czy te| telefony dla czyna si odtwarza na wyswietlaczu a [cie|ki dzie przeznaczony do biznesu, nacisk bdzie ubogich krewnych? dzwikowej u|ytkownik sBucha przez bezprze- poBo|ony na to, aby mie dobr przegldar- MP: O tym wBa[ciwie rozmawiali[my. Dla wodowe sBuchawki Bluetooth stereo. Prosz k internetow, dobry dostp do poczty elek- ubogich krewnych raczej nie, choby ze wzgl- zauwa|y ile elementów jest wykorzystywa- tronicznej. W prostszych modelach stawiamy du na to, |e mo|liwo[ci tych telefonów s na- nych równocze[nie, aby tak wydawaBoby si na to, |eby móc Batwo wysyBa sms'y, nawi- prawd spore. Bd to telefony na pewno bo- prost i oczywist z punktu widzenia u|ytkow- zywa i koDczy poBczenie oraz rozmawia gato wyposa|one, multimedialne, dajce do- nika funkcjonalno[ przeprowadzi: transmisja przez zestaw Bluetooth. Na przykBad dla ta- stp do internetu itd., cho niekoniecznie kosz- danych, dekodowanie strumienia mpeg, w ta- kich modeli kwestie sBuchania muzyki s w tujce tysice zBotych. S wic dostpne, a przy ki sposób, aby go pBynnie otworzy i wy[wie- tym przypadku drugorzdne. Oczywi[cie s okazji multimedialne. My[limy i liczymy na to, tli na ekranie, obsBuga ekranu, obsBuga dzwi- okre[lone grupy docelowe, do których dedy- |e to wBa[nie da nam Linux ku, który musi by jeszcze na dodatek przesBa- kujemy nasze telefony. Telefon z systemem L+: Wiemy, |e pracujecie PaDstwo z firm, któ- ny przez interface bluetooth stereo do kolejne- Windows jest np. dedykowany do biznesu rej pBacicie za support do Linuksa. Co to za fir- go urzdzenia. Dodatkowo ten telefon caBy czas wBa[nie ze wzgldu na t Batwo[ synchro- ma i dlaczego zdecydowali[cie si na wspóB- powinien by dostpny w sieci, czyli umo|li- nizacji poczty, Batwo[ synchronizacji kon- prac z ni? wi dodzwoni si w trakcie odtwarzania.Mo- taktów, kalendarza, wygodn klawiatur itd. MP: Szczerze mówic nie posiadam takich g nawet zaryzykowa stwierdzenie, |e jest to Oczywi[cie staramy si rozpoznawa potrze- informacji, wic nie chciaBbym si tutaj wy- urzdzenie conajmniej tak skomplikowane, jak by rynku. Próbujemy zrozumie, czego ocze- powiada na ten temat. Mo|liwe, |e tak jest. komputer, który stoi u nas na biurku. Oczywi- kuj nasi Klienci, co im si podoba, jakiego Nie zaprzeczam. Je[li chodzi o rozwój tego [cie s to ogromne sztaby ludzi, którzy nad tym rodzaju funkcje zwracaj uwag, jakiego ro- systemu, z tego co mi wiadomo, to oprogra- pracuj, wiele problemów z którymi si bory- dzaju telefony im si podobaj. Prosz zwró- mowanie rozwijaj nasze wBasne grupy pro- kaj, funkcjonalno[. DoskonaBym przykBa- ci uwag, |e do momentu, w którym w 2004 gramistów. dem jest zaprojektowanie interfejsu u|ytkow- roku pojawiB si RAZR V3, telefony byBy L+: Jakie s plany na przyszBo[, jakie plany co nika tak, |eby byB on jak najprostszy w obsBu- brzydkie, nieporczne, plastikowe i niecie- do produktów spod Linuksa? dze, a jednocze[nie, |eby dawaB jak najwicej kawe. Dopiero ten model spowodowaB, |e MP: Tych telefonów bdzie na pewno coraz mo|liwo[ci: to wBa[ciwie s dwie rzeczy, któ- nie tylko Motorola, ale wszystkie inne fir- wicej, bd to telefony ró|ne, tzn., bd to re si wzajemnie wykluczaj. Je|eli mamy du- my zaczBy produkowa eleganckie telefony. telefony Badne, muzyczne, z aparatami, z no- |o opcji, mo|liwo[ci, funkcji, to coraz trudniej To byBa rewolucja, któr faktycznie mieli[my w funkcjonalno[ci tak jak chocia|by UMA jest zaproponowa taki interfejs, który jedno- okazj stworzy. www.lpmagazine.org 77 Felieton Std do przyszBo[ci Std do przyszBo[ci Roger Zacharczyk Spójrzmy krytycznym, obiektywnym okiem na to, co dzieje si dzi[ w naszym informatycznym [wiecie peBnym przeró|nej elektroniki, oprogramowania i u|ytkowników. Pocztki tego [wiata i u|ytkowników sigaj odlegBych czasów, jednak pocztki komputerów oraz oprogramowania  nie tak daleko. Jak wiele si zmieniBo? Czy na lepsze? A mo|e na gorsze? Co byBo wa|ne kiedy[, co jest wa|ne dzi[, a co bdzie wa|ne jutro? ocztkowo tylko garstka ludzi po- szBy w niepami, zaczBy pojawia si jzyki na rzecz Open Source. I chwaBa na wieki im za trafiBa zaprogramowa kompu- programowania, które znamy do dzi[, jak As- to  w koDcu nie chcemy, by pienidze z na- ter, dawniej nazywany maszyn sembler, czy C. Aatwo[ nauczenia si tych j- szych podatków zasilaBy konto wielkich firm, Pcyfrow. OdbywaBo si to oczy- zyków, sprawiBa, |e co raz wicej ludzi naby- których niezbyt lubimy. Bierzmy wic z takich wi[cie sprztowo. Nikt nie pisaB wielu lini- waBa umiejtno[ dogadywania si z kompute- instytucji przykBad. jek kodu. Po prostu wchodziBo si do takie- rami. Zaczli oni tworzy przeró|ne aplikacje Po wolnym oprogramowaniu przychodzi go komputera, który zajmowaB powierzchni bardziej lub mniej pomagajce w codziennym pora na wolny sprzt. Pojawiaj si projek- kortu tenisowego i modyfikowaBo si poB- |yciu oraz gry komputerowe i to zarówno w ty otwartych kart graficznych, etc. A co za czenia w nim. Dzi[ napiszemy co[ w notat- celach komercyjnych jak i hobbystycznych. tym idzie? Wzro[nie konkurencyjno[ tak|e niku, skompilujemy to, prze[lemy przy po- W tym momencie ludzie stanli na roz- na tym rynku. Zyska tutaj oczywi[cie klient, mocy bluetootha na komórk i nasz telefon dro|u, gdy| wypracowano dwie metody wy- bo spadn koszta zakupu sprztu, a system mieszczcy si w kieszeni wykona oblicze- twarzania, a tak|e dystrybucji oprogramowa- operacyjny bdzie lepiej wspóBpracowaB. nia szybciej, ni| starodawny kilkutonowy nia  otwart i zamknit. Wielkie korpora- Jest ju| tak|e kilka otwartych modeli komó- komputer, ale do tego przejdziemy pózniej. cje w zamknitym oprogramowaniu dostrze- rek z Linuksem na pokBadzie i s to napraw- Na etapie sprztowego programowania kom- gBy Batwy sposób na wzbogacenie si, ale zna- d ciekawe urzdzenia charakteryzujce si puterów, d|ono do tego, by proces ten nie- lazBo si tak|e grono ludzi, którzy w otwartym ogromnymi mo|liwo[ciami za stosunkowo co uBatwi. PowstaBy wic karty perforowa- oprogramowaniu dostrzegli pewne ideolo- niewielk cen. ne itd. Dziki temu coraz wicej osób mo- gie. Im bli|ej dnia dzisiejszego, tym wolnego Jak widzimy wszystko to zmierza w do- gBo uczestniczy w tworzeniu oprogramowa- oprogramowania wicej. Jest ono tak|e co raz brym kierunku. Pozostaje nam jedynie mie nia. SBu|yBo to oczywi[cie celom naukowym cz[ciej dostrzegane i wybierane. Co prawda nadziej, |e z nadmiaru darmowego opro-  nie byBo tutaj mowy o zastosowaniach biu- wielu instytucjom, czy organizacjom ci|ko gramowani, firmy zajmujce si tworzeniem rowych, czy rozrywkowych  oczywiste jest przerzuci si z zamknitego oprogramowania oprogramowania nie zbankrutuj, bo spowo- wic, |e nie byBo nawet potrzeby upublicz- na otwarte, bo przecie| wi|e si to z koszta- dowaBoby to wzrost bezrobocia w[ród pro- niania kodu zródBowego. mi, które ju| raz poniosBy zakupujc oprogra- gramistów, a to groziBoby z pewno[ci spo- Z czasem jednak komputery ewoluowa- mowanie zamknite, ale na dBu|sz met taka wolnieniem rozwoju informatyki. Musi zo- By, rozmiar pamici systematycznie si zwik- zmiana jest opBacalna. Warto tutaj zauwa|y, sta zachowana pewna równowaga, trzeba szaB, procesory przyspieszaBy, a caBo[ zamiast i| kraje, które dopiero si informatyzuj mog znalez zBoty [rodek. Nie mo|na wic fana- powiksza swe rozmiary, zaczBa si zmniej- etap ten bardzo sprawnie przeskoczy. Polska tycznie zwalcza ani oprogramowania za- sza, dziki czemu mo|emy pozwoli sobie na ma tak szans. Zreszt nawet zinformatyzo- mknitego, ani otwartego. Jedno i drugie ma trzymanie tych|e urzdzeD w domach, a nawet wane ju| instytucje porzucaj drogie, ale rów- swoj warto[, swoje dobre i zBe strony. Jest w kieszeniach. Wspomniane wy|ej karty ode- nie funkcjonalne zamknite oprogramowanie to wa|ne dla przyszBo[ci. 78 maj 2008 ksigozbiór Recenzje ksi|ek Oprogramowanie u|ytkowe w systemie Linux Autor: Johnson K.Michael i inni Wydawnictwo: WNT Rok wydania: 2000 Oprawa: Twarda Ilo[ stron: 551 ISBN: 8320425522 inux od samego pocztku zaj- a tak|e omawia narzdzia zabezpieczajce cych ró|ne przydatne dla programisty funk- mowaB miejsce w zastosowa- przed tymi kBopotami i sBu|ce do badania cje biblioteczne. niach sieciowych, a od niespeB- pamici. RozdziaB siódmy porusza zagad- Przeczytamy tu o funkcjach porówny- Lna kilku lat Linux zdobywa co- nienia dotyczce tworzenia i korzystania z wania napisów, opisie bibliotek S-Langi i raz wiksz popularno[ w zastosowaniach bibliotek, a ósmy pomaga zrozumie funk- db, bibliotekach obsBugujcych bazy da- biurkowych sukcesywnie wypierajc sys- cje systemowe. nych, bibliotece popt potrzebnej do analizy temy Windows. Dlatego te| cigle ro[nie Cz[ trzecia Programowanie systemo- skBadniowej opcji podanych z wiersza pole- liczba programistów interesujcych si tym we  jest sercem tej ksi|ki (dwana[cie roz- ceD, interfejsie dl obiektów dzielonych Ba- systemem. dziaBów). Ta cz[ stanowi wBa[nie bardzo dowanych dynamicznie, a tak|e w rozdzia- Ksi|ka Oprogramowanie u|ytkowe w dokBadny kurs programowania pod syste- le ostatnim o nazwie i bazie danych u|yt- systemie Linux jest bardzo wyczerpujcym mem Linux. kowników. podrcznikiem dla programistów zaintere- Dziewity rozdziaB jest dokBadnym opi- Wymienione na samym pocztku dodat- sowanych programowaniem systemu Linux sem pojcia procesu i jego wBa[ciwo[ci za- ki A, B i C to: oraz programowaniem Unixów. CaBo[ pro- czynajc od najprostszych atrybutów proce- gramowania pokazana jest przez pryzmat su, poprzez podstawowe funkcje zwizane " A  bezpo[redni dostp do portów wej- Linuxa, wraz z uwzgldnieniem jego spe- z procesem a koDczc na sesjach, grupach i [cia-wyj[cia, cyficznych rozszerzeD. terminalach sterujcych. " B  peBny kod zródBowy przykBadowej Ksi|ka skBada si z 4 cz[ci i 3 odrb- Nastpne trzy rozdziaBy po[wicone s powBoki ladsh, nych dodatków A, B, C oraz sBownika, lite- bardzo wa|nej kwestii programowania sys- " C  oryginalne licencje GNU. ratury i skorowidza. temowego, jak jest system plików i ka- W pierwszej cz[ci zBo|onej z 3 roz- talogów oraz operacje na nich. RozdziaB Podsumowujc: dziaBów czytelnik zapoznaje si z krótk dziesity to caBkowite podstawy (takie jak ksi|ka jest bardzo obszerna i dobrze histori darmowego oprogramowania, sys- atrybuty pliku, podstawowe operacje na napisana. Poruszane zagadnienia opatrzo- temów uniksowych oraz Linuxa, ze szcze- nim, manipulowanie plikami i ich deskryp- ne s dobrze dobranymi, jasnymi i bogaty- gólnym uwzgldnieniem prawa autorskie- torami). RozdziaB jedenasty omawia do- mi przykBadami. go oraz ró|nych licencji na których jest roz- kBadnie operacje na katalogach, a dwuna- Niniejsza pozycja przyda si programi- prowadzane darmowe oprogramowanie (li- sty opisuje zaawansowane mo|liwo[ci ob- stom, którzy chcieliby zacz programowa cencja GNU-GPL), a tak|e podstawowych i sBugi plików. pod Linuxem (lub Unixem), a tak|e tym, przydatnych informacji o Linuxie. Nastpne rozdziaBy traktuj kolejno o którzy ju| to robi. Druga cz[ ksi|ki (Zrodowisko i na- obsBudze sygnaBów, zarzdzaniu zadaniami, Niniejsza ksi|ka stanowi prawdziwe rzdzia programistyczne) skBada si z pi- terminalach i pseudoterminalach z wyczer- (jak pisze wydawca): kompendium wiedzy o ciu rozdziaBów. pujcym omówieniem terminalu termios, pisaniu oprogramowania u|ytkowego w sys- RozdziaB czwarty omawia edytory oraz komunikacji sieciowej za pomoc gniazd, temie Linux, a tak|e o przenoszeniu go z in- tak wa|ne dla programisty programy jak budzikach i stanie u[pienia, liczbach loso- nych platform na platform linuksow. make i gdb. RozdziaB pity traktuje o kom- wych, programowaniu konsoli wirtualnych in|. Wojciech HryD pilatorze gcc. i konsoli Linuxa. Nastpny rozdziaB mówi o problemach Cz[ czwarta Biblioteki programisty i bBdach zwizanych z alokacj pamici, to ostatnie sze[ rozdziaBów prezentuj- www.lpmagazine.org 79 Roczna prenumerata tylko 179 ,- Linux+DVD jest przeznaczony dla pocztkujcych i za- awansowanych u|ytkowników Linuksa. Nasi czytelnicy to w wikszo[ci u|ytkownicy Linuksa, jak równie| specjali- [ci IT, technicy, a tak|e ci, którzy szukaj alternatywy dla MS Windows. S oni zainteresowani bie|cymi nowo[cia- mi ze [wiata Linuksa, m.in. jdrem Linuksa, Debianem, Mandrakelinuksem i Auroksem. Du|ym zainteresowaniem w[ród czytelników ciesz si stale dziaBy pisma: Dla Po- cztkujcych, Dla Programistów i Sprzt. Oprócz nich, w ka|dym wydaniu znajduj si informacje dotyczce typo- wego u|ycia Linuksa: bezpieczeDstwa, multimediów, na- rzdzi naukowych, programowania czy poczty elektronicz- nej. Kontakt 1. Telefon 2. Online +48 22 427 36 53 pren@software.com.pl +48 22 427 36 79 3. Adres 2. Fax Bokserska 1 +48 22 244 24 59 02-682 Warszawa Polska 1 Zamówienie prenumeraty Prosimy wypeBnia czytelnie i przesyBa faksem na numer: 00 48 22 244 24 59 lub listownie na adres: Software-Wydawnictwo Sp. z o. o. ul. Bokserska 1 02-682 Warszawa Polska E-Mail: pren@software.com.pl Przyjmujemy te| zamównienia telefoniczne: 0048 22 427 36 53 0048 22 427 36 79 Je|eli chcesz zapBaci kart kredytow, wejdz na stron naszego sklepu internetowego www.buyitpress.com. Imi i nazwisko ............................................................................... Nazwa firmy..................................................................................... DokBadny adres .............................................................................. ......................................................................................................... Telefon ............................................................................................ E mail ............................................................................................. ID kontrahenta ................................................................................ Numer NIP firmy ............................................................................. Fax (wraz z nr kierunkowym) ......................................................... ¡% automatyczne przedBu|enie prenumeraty Prenumerujesz  zyskujesz Ilo[ Od Ilo[ zama- numeru l oszczdno[ nume- wianych pisma Cena TytuB rów prenume- lub mie- pienidzy rat sica l szybka dostawa Linux+DVD (pByta DVD) 199/ 11* l prezenty Miesicznik o systemie 179** Linux PLN l bezpieczna pBatno[ Linux+Extra! (pByty CD 232/ lub DVD) Numery spe- 8 198*** on line cjalne z popularnymi PLN dystrybucjami Linuxa * W lipcu i sierpniu ukazuje sie jeden wakacyjny numer ** Cena prenumeraty rocznej dla osób prywatnych *** Cena prenumeraty rocznej dla osób prenumerujcych ju| Software Developer s Journal lub Linux+ DVD ZadzwoD +48 22 427 36 79 lub zamów mailowo! GBównym tematem numeru czerwcowego Linux+ bdzie Grafika i DTP W numerze planujemy m.in. nastpujce artykuBy " Przegld managerów fontów dostpnych dla systemu Linux " Piszemy mini commandera " Scribus DVD : Open Enterprise Server 2. Numer w sprzeda|y od 18 maja! Aktualne informacje o najbli|szym numerze: http://www.lpmagazine.org/pl Redakcja zastrzega sobie mo|liwo[ zmiany zawarto[ci pisma.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
4 wyklad 29 05 2008
Windows XP SP3 Pro PL Multiboot FIX 04 05 2008 [edycja SyMiLiOn]
2009 05 Many Listeners Exploring Multicast Ip in Linux
2008 05 Choose the Data Recovery [Consumer test]
2008 03 Puppy Linux a Little Li Nieznany
2008 05 18 3006 20 (2)
ŚK 2008 05 Jak zacząć budowę makiety modułowej 2
2008 05 08 Wszystko co dziwne w reprywatyzacji( rozm z M Bajko)
2008 05 P odp
2008 06 05 WHR B?instrukcja
2008 05 GKrellm [Poczatkujacy]

więcej podobnych podstron