plik


ÿþJak zwalczyæ stres i osi¹gn¹æ pe³en relaks? Trening. Wydanie V Autorzy: Martha Davis, Elizabeth Robbins Eshelman, Matthew McKay T³umaczenie: Marcin Kowalczyk ISBN: 978-83-246-0915-4 Tytu³ orygina³u: The Relaxation & Stress Reduction Workbook Format: B5, stron: 376 Cywilizacja pêdzi jak szalona, generuj¹c kolejne choroby, dolegliwoSci i zaburzenia. Stres sta³ siê nieod³¹cznym aspektem naszego ¿ycia. £atwo wsi¹Sæ do tego poci¹gu, znacznie trudniej go opuSciæ. Grupa specjalistów zajmuj¹ca siê problematyk¹ stresu ju¿ dwadzieScia lat temu opracowa³a skuteczne metody u³atwiaj¹ce rozwi¹zywanie sytuacji kryzysowych na niwie zawodowej i osobistej. Teraz poradnik ten powraca w formie rozszerzonej i zaktualizowanej.  Jak zwalczyæ stres i osi¹gn¹æ pe³en relaks? Trening. Wydanie V jest zbiorem æwiczeñ i technik relaksacyjnych, skonstruowanym w taki sposób, by ka¿dy czytelnik móg³ dopasowaæ jego zawartoSæ do w³asnych oczekiwañ. Przede wszystkim jednak to przewodnik, na którego radach mo¿esz polegaæ. Podpowie Ci, jak efektywnie stosowaæ metody progresywnej relaksacji, medytacji, wizualizacji i æwiczeñ z zakresu oddychania. Pozwoli Ci wypleniæ toksyczne napiêcie z Twojego codziennego ¿ycia. Pomo¿e usun¹æ z umys³u negatywne mySli, wska¿e metody zarz¹dzania czasem, zaznajomi z zasadami asertywnoSci. Opowie o roli prawid³owego od¿ywiania i aktywnoSci fizycznej w procesie walki ze stresem. Spis tre[ci Wstp do pitego wydania 7 Podzikowania 9 Jak najlepiej wykorzystasz ten podrcznik 11 RozdziaB 1. W jaki sposób reagujemy na stres 13 RozdziaB 2. Zwiadomo[ ciaBa31 RozdziaB 3. Oddychanie 39 RozdziaB 4. Relaksacja progresywna 53 RozdziaB 5. Medytacja 59 RozdziaB 6. Wizualizacja 79 RozdziaB 7. Relaksacja stosowana 91 RozdziaB 8. Autohipnoza 101 RozdziaB 9. Trening autogeniczny 119 RozdziaB 10. Techniki Bczone 131 RozdziaB 11. Przygotowywanie wBasnej kasety relaksacyjnej 141 RozdziaB 12. Zwalczanie irracjonalnych my[li 149 RozdziaB 13. Zatrzymywanie my[li 177 RozdziaB 14. Kontrola niepokoju 187 6 Jak zwalczy stres i osign peBen relaks? Trening RozdziaB 15. Trening umiejtno[ci radzenia sobie z problemami 207 RozdziaB 16. Wyznaczanie celów i zarzdzanie czasem 239 RozdziaB 17. Trening asertywno[ci 265 RozdziaB 18. Zarzdzanie stresem w pracy 295 RozdziaB 19. Od|ywianie 315 RozdziaB 20. wiczenia fizyczne 341 RozdziaB 21. Gdy nie wszystko idzie tak, jak powinno  rozwizywanie problemów 367 3 Oddychanie Z tego rozdziaBu dowiesz si: W jaki sposób wykorzysta oddech w celu zwikszenia swojej [wiadomo[ci i zrelaksowa si. Jak oddycha, aby uwolni napicie. Jak u|ywa oddychania w celu kontroli symptomów lub zmniejszenia ich dolegliwo[ci. Informacje ogólne Oddychanie jest czynno[ci automatyczn, nad któr wikszo[ osób nawet si nie zastanawia. Wraz z ka|dym wdechem do Twojego organizmu trafia porcja tlenu, a z ka|dym wydechem pozbywasz si dwutlenku wgla. NiewBa[ciwy proces oddy- chania zakBóca wymian tych gazów, przez co trudniej jest poradzi sobie ze stresuj- cymi sytuacjami. ZBe oddychanie przyczynia si do powstania uczucia niepokoju, ata- ków paniki, depresji, napicia mi[ni, bólów gBowy i uczucia zmczenia. Gdy nauczysz si zwraca uwag na sposób, w jaki oddychasz, i zaczniesz robi to wolniej i bar- dziej równomiernie, umysB uspokoi si i caBy si zrelaksujesz. Zwiadomo[ wBasnego oddechu i wBa[ciwe nawyki w tym zakresie poprawi Twoj kondycj psychologiczn i fizyczn, bez wzgldu na to, czy poBczysz to z innymi technikami relaksacyjnymi, czy te| nie. Przeanalizujmy proces oddychania. Podczas wdechu powietrze jest zasysane noz- drzami, gdzie ogrzewane jest do temperatury ciaBa, odpowiednio nawil|ane i cz[ciowo oczyszczane. Przepona, pBaski misieD oddzielajcy pBuca od jamy brzusznej, wspo- maga oddychanie, rytmicznie kurczc si i rozcigajc. 40 Jak zwalczy stres i osign peBen relaks? Trening PBuca przypominaj drzewa z licznymi konarami (oskrzela), które prowadz po- wietrze do elastycznych pcherzyków pBucnych. Pcherzyki te mog rozszerza si, zasysajc powietrze, i kurczy, wypychajc je. Mikroskopijne naczynia wBosowate otaczaj pcherzyki pBucne i przyjmuj z nich tlen, który nastpnie transportowany jest do serca. Krew przepompowywana przez serce rozprowadza tlen do wszystkich cz[ci or- ganizmu. W pBucach zachodzi wymiana  krwinki pobieraj tlen, a uwalniaj dwu- tlenek wgla, który jest produktem przemiany materii i który musi zosta prze- transportowany z tkanek, w których powstaje, do serca i pBuc, skd zostaje usunity (wydychany). Ta skuteczna metoda transportowania i wymiany tlenu jest podstaw |ycia. Wyró|- niamy dwa rodzaje oddychania: po pierwsze  oddychanie piersiowe (górne) i po drugie  brzuszne (przeponowe, diafragmalne, dolne). Oddychanie piersiowe (górne) czsto wi|e si z odczuciem niepokoju lub innym silnym odczuciem emocjonalnym. Jest ono typowe dla ludzi, którzy nosz obcisBe ubrania, prowadz siedzcy tryb |ycia lub te| s cigle zestresowani. Oddychanie pier- siowe jest pBytkie, czsto nieregularne i szybkie. Podczas wcigania powietrza klatka piersiowa rozszerza si, a ramiona unosz do góry. Osoby peBne niepokoju mog za- obserwowa u siebie wstrzymywanie oddechu, hiperwentylacj lub utrudnienia od- dychania, brak tchu lub nawet obaw przed utrat [wiadomo[ci. Je[li do pBuc dociera niewystarczajca ilo[ powietrza, krew nie jest odpowiednio natleniona, zwiksza si ttno i napicie mi[niowe, w konsekwencji wBczajc reakcj stresow w organizmie. Oddychanie brzuszne lub diafragmalne (przeponowe) jest naturalne i wBa[ciwe dla niemowlt i dorosBych podczas snu. Powietrze jest wcigane gBboko do pBuc i wydy- chane w rytm skurczów i rozkurczów przepony. Oddychanie jest równomierne i niczym nieskrpowane. UkBad oddechowy jest w stanie wypeBni swoje zadanie polegajce na wytworzeniu energii z tlenu i usuniciu zbdnych produktów przemiany materii. Dziki u[wiadomieniu sobie, w jaki sposób oddychasz, i przestawieniu si na oddy- chanie brzuszne mo|esz zmniejszy napicie mi[niowe i niepokój towarzyszcy symp- tomom lub my[lom zwizanym ze stresem. Oddychanie przeponowe jest najBatwiej- szym sposobem uzyskania efektu relaksacji. Oddychanie 41 Skuteczno[ w likwidowaniu symptomów stresu Dowiedziono, i| wiczenia oddechowe s skuteczn metod zmniejszania poczucia niepokoju, ataków paniki i agorafobii, depresji, rozdra|nienia, napicia mi[niowego, bólów gBowy i poczucia zmczenia. S one stosowane w leczeniu i zapobieganiu pro- blemom oddechowym, takim jak wstrzymywanie oddechu, hiperwentylacja, spBycony oddech oraz odczucie zimna stóp i dBoni. Czas na opanowanie tej umiejtno[ci Chocia| wiczenia oddechowe mo|na opanowa w kilka minut i niektóre z ich dobro- czynnych skutków pojawiaj si natychmiast, to jednak prawdziwe, gBbokie efekty wiczeD widoczne s w peBni dopiero po kilku miesicach regularnych wiczeD. Po wy- próbowaniu wszystkich wiczeD przedstawionych w tym rozdziale powiniene[ opra- cowa caBy program oddechowy obejmujcy te, które wydadz Ci si najbardziej przy- datne, a nastpnie cierpliwie i wytrwale go realizowa. Instrukcje Ten rozdziaB podzielony jest na trzy sekcje: oddychanie a [wiadomo[ i relaksacja, oddychanie w celu uwolnienia napicia, oddychanie w celu zapanowania nad symp- tomami. Oddychanie a [wiadomo[ i relaksacja Pierwszym krokiem jest zwikszenie [wiadomo[ci wBasnych nawyków oddechowych i nauczenie si, w jaki sposób u|ywa oddychania jako narzdzia relaksacji. Zwiadomo[ oddychania 1. Zamknij oczy. PoBó| praw dBoD na brzuchu. Lew dBoD umie[ po[rodku klatki piersiowej. 42 Jak zwalczy stres i osign peBen relaks? Trening Na podstawie Wynn Kapit, Lawrence M. Elson, The Anatomy Coloring Book, Harper & Row, Nowy Jork, 1977 2. Starajc si oddycha w sposób naturalny dla siebie, zaobserwuj, jak to robisz. Która dBoD unosi si wy|ej, gdy wdychasz powietrze  dBoD na piersi czy dBoD na brzuchu? Oddychanie 43 Je[li porusza si Twój brzuch, to znak, |e oddychasz przepon. Je[li brzuch nie po- rusza si lub te| porusza si mniej ni| klatka piersiowa, oddychasz klatk piersiow. Aby zmieni sposób oddychania z piersiowego na przeponowy nale|y wykona jeden lub dwa peBne wydechy, które wypchn powietrze z dolnej cz[ci pBuc. W ten sposób utworzy si pró|nia, która sama z siebie wymusi gBboki, przeponowy kolejny wdech. Oddychanie przeponowe czy brzuszne 1. PoBó| si pBasko na roz[cielonym na podBodze dywaniku lub kocu  z wyprostowanymi i nieco rozsunitymi nogami. Palce stóp skierowane na zewntrz, rce nieco odsunite od tuBowia, dBonie skierowane ku górze, oczy zamknite. 2. Skoncentruj si na wBasnym oddechu i poBó| dBoD w miejscu, które wydaje si najbardziej wznosi i opada. 44 Jak zwalczy stres i osign peBen relaks? Trening 3. Delikatnie umie[ obie dBonie lub ksi|k na brzuchu i kontynuuj oddychanie. Zwró uwag, w jaki sposób ksi|ka unosi si przy ka|dym wdechu i opada przy ka|dym wydechu. 4. Spróbuj oddycha nosem. (Przed przystpieniem do wiczeD oddechowych oczy[ nos). 5. Je[li masz problemy z oddychaniem brzusznym, naci[nij brzuch przy wydechu i pozwól, by wypchnB Twoje dBonie przy wdechu. 6. Czy Twoja klatka piersiowa porusza si wraz z przepon, czy pozostaje sztywna i napita? Po[wi minut lub dwie na próby dostosowania ruchu klatki piersiowej do ruchów brzucha. 7. Je[li nadal nie mo|esz wywiczy oddychania brzusznego, spróbuj poBo|y si na brzuchu z gBow wspart na splecionych dBoniach. Próbuj wykonywa gBbokie oddechy przepon w taki sposób, aby czu nacisk brzucha na podBog. GBbokie oddychanie 1. Chocia| to wiczenie mo|na wykonywa w wielu ró|nych pozycjach, najlepiej bdzie, je[li poBo|ysz si na roz[cielonym na podBodze dywaniku lub kocu. Zegnij nogi w kolanach i rozstaw stopy na szeroko[ okoBo 20 cm, palce u nóg skierowane lekko na zewntrz. KrgosBup musi by wyprostowany. 2. Przeanalizuj, w których miejscach ciaBa wystpuj napicia. 3. PoBó| jedn dBoD na brzuchu, a drug na klatce piersiowej. 4. Wdechy nosem powinny by dBugie i gBbokie  oddychaj tak, aby brzuch unosiB si do góry mo|liwie jak najwy|ej, nie powodujc przy tym dyskomfortu. Klatka piersiowa powinna unosi si w niewielkim stopniu i w harmonii z brzuchem. 5. Gdy w kroku 4. bdziesz si ju| czuB komfortowo, u[miechnij si lekko i kontynuuj wdychanie powietrza nosem i wydychanie ustami. Podczas wydechu powinien powstawa cichy, Bagodny szum przypominajcy szum wiatru. Usta, jzyk i szczki powinny by zrelaksowane. Bierz dBugie, powolne oddechy, które bd powodowaBy unoszenie i opadanie brzucha. Skoncentruj si na dzwiku i odczuciu oddychania, do[wiadczajc stopniowo coraz gBbszej relaksacji. Oddychanie 45 6. Ka|da sesja takiego gBbokiego oddychania powinna trwa okoBo 5  10 minut, 1 raz lub 2 razy dziennie. Nastpnie, je[li chcesz, mo|esz stopniowo przedBu|a ten czas do 20 minut. 7. Pod koniec ka|dej sesji gBbokiego oddychania po[wi chwil na ponowne przeanalizowanie swojego ciaBa w poszukiwaniu [ladów napicia. Porównaj napicie odczuwane na koniec wiczenia z tym, które odczuwaBe[, zaczynajc je. Zledz swoje postpy, korzystajc z karty napicia ogólnego z rozdziaBu 2. 8. Gdy nabierzesz wprawy w oddychaniu przeponowym, mo|esz wiczy je w dowolnym momencie w trakcie dnia, gdy tylko masz na to ochot i siedzisz lub stoisz nieruchomo. Skoncentruj si na ruchach brzucha, przepBywie powietrza do i z pBuc oraz poczucia relaksu, które ten sposób oddychania zapewnia. 9. Gdy nauczysz si relaksowa poprzez gBbokie oddychanie, praktykuj je zawsze, gdy czujesz jakie[ napicie. Oddychanie w celu uwolnienia napicia Poni|sze wiczenia pozwol Ci zwikszy relaksacj i pozby si napicia. Liczenie oddechów 1. Usidz lub poBó| si w wygodnej pozycji. KrgosBup powinien by wyprostowany, a rce i nogi nie mog by skrzy|owane. 2. GBboko wcignij powietrze, wykorzystujc w tym celu przepon. Po wdechu wstrzymaj na chwil powietrze i wypu[ je. 3. Podczas wydechu licz je w my[lach  raz . Licz ka|dy wydech:  dwa& trzy& cztery . 4. Licz wydechy w grupach po cztery lub pi przez nastpne 5  10 minut. 5. Zwró uwag, |e w miar tego wiczenia, stanowicego form medytacji oddechowej, Twój oddech powoli staje si coraz wolniejszy, ciaBo relaksuje si, a umysB uspokaja. 46 Jak zwalczy stres i osign peBen relaks? Trening Relaksujce westchnienie Najprawdopodobniej zauwa|yBe[, |e w trakcie dnia wzdychasz lub ziewasz. Najcz- [ciej jest to oznaka, i| Twój organizm nie otrzymuje wystarczajcej ilo[ci tlenu. Wzdy- chanie i ziewanie to reakcja obronna  ciaBo samo stara si rozwiza ten problem i zapewni sobie zwikszony dopByw tlenu. Westchnieniu czsto towarzyszy poczucie, |e nie wszystko jest tak, jak powinno by, i odczucie napicia. Poniewa| westchnienie pozwala nieco zmniejszy to napicie, mo|esz wykorzysta to jako form relakso- wania si. 1. Usidz lub staD prosto. 2. Westchnij gBboko  gdy powietrze bdzie wypBywaBo z Twoich pBuc, wydasz dzwik wyra|ajcy ulg. 3. Nie my[l o wdychaniu powietrza  po prostu pozwól, by powietrze w sposób naturalny dostaBo si do pBuc. 4. Po o[miu lub dwunastu gBbokich, relaksujcych wydechach ogarnie Ci uczucie relaksacji. Powtarzaj to wiczenie zawsze, gdy odczuwasz tak potrzeb. Pozbycie si napicia 1. Usidz wygodnie na krze[le ze stopami na podBodze. 2. U|ywajc przepony, gBboko wcignij powietrze, my[lc przy tym:  Wdycham relaks . Na chwil wstrzymaj powietrze i wypu[ je. 3. Wypu[ powietrze przepon i powiedz sobie:  Wydycham napicie . Odczekaj chwil przed kolejnym wdechem. 4. Ka|dy wdech potraktuj jako okazj do u[wiadomienia sobie wszystkich napi obecnych w Twoim ciele. 5. Ka|dy wydech potraktuj jako okazj do pozbycia si tego napicia. 6. Mo|esz tak|e wBczy swoj wyobrazni i wyobrazi sobie, jak relaks wpBywa do ciaBa, a napicie z niego uchodzi. Oddychanie 47 Oddychanie w celu zapanowania nad symptomami Oddychanie przeponowe i wyobraznia To wiczenie Bczy korzy[ci relaksacyjne peBnego, naturalnego oddychania z uzdra- wiajcymi warto[ciami pozytywnej autosugestii. 1. PoBó| si pBasko na rozBo|onym na podBodze kocu lub dywanie. 2. Umie[ dBonie na splocie sBonecznym (miejsce midzy dolnymi |ebrami, tu| nad brzuchem) i przez kilka minut oddychaj w sposób naturalny. 3. Wyobraz sobie, |e z ka|dym wdechem do Twoich pBuc wpBywa strumieD energii, który akumuluje si w splocie sBonecznym. Wyobraz sobie, |e z ka|dym wydechem energia ta przepBywa do wszystkich cz[ci Twojego ciaBa. Spróbuj zobaczy ten obraz oczami wyobrazni. 4. Powtarzaj to wiczenie codziennie przez 5  10 minut. Alternatywy dla kroku 3.: Umie[ jedn dBoD na splocie sBonecznym, a drug na miejscu, w którym odczuwasz ból. Podczas wdechu wyobraz sobie przypByw energii i jej akumulacj. Podczas wydy- chania powietrza wyobraz sobie, |e energia przepBywa do bolcego miejsca i stymu- luje je. Oddychajc dalej, pobierasz coraz wicej energii, która z ka|dym wydechem usuwa ból. Utrzymuj ten obraz  energia na przemian stymuluje bolce miejsce i wy- pdza z niego ból. Umie[ jedn dBoD na splocie sBonecznym, a drug na zainfekowanej lub kontu- zjowanej cz[ci ciaBa. Wyobraz sobie, jak z ka|dym wdechem dostajesz zastrzyk ener- gii i przechowujesz j w splocie sBonecznym. Wydychajc powietrze, wyobraz sobie, |e kierujesz energi do chorego organu. Energia stymuluje to miejsce, leczy je i wyp- dza infekcj. Musisz widzie ten obraz w swojej wyobrazni. Oddychanie naprzemienne To wiczenie jest cenione przez wikszo[ ludzi, ale najwicej korzy[ci odczuj osoby, które cierpi z powodu napicia i zatokowych bólów gBowy. Nale|y rozpocz od 5 powtórzeD (cykli), a nastpnie zwikszy intensywno[ wiczenia do 10  25. 48 Jak zwalczy stres i osign peBen relaks? Trening 1. Usidz w wygodnej pozycji, przybierajc jednak przy tym prawidBow postaw ciaBa. 2. Na czole poBó| zBczone palce  wskazujcy i [rodkowy. 3. Kciukiem zablokuj prawe nozdrze. 4. Powoli i bezgBo[nie wcignij powietrze lewym nozdrzem. 5. Zamknij lewe nozdrze czwartym palcem prawej dBoni, jednocze[nie otwierajc prawe nozdrze. 6. Wypu[ powietrze powoli i bezgBo[nie. Postaraj si uczyni to mo|liwie jak najdokBadniej  wydech powinien by peBny. 7. Wcignij powietrze prawym nozdrzem. 8. Zablokuj prawe nozdrze kciukiem i otwórz lewe nozdrze. 9. Wypu[ powietrze lewym nozdrzem. Oddychanie naprzemienne 10. Wcignij powietrze lewym nozdrzem, rozpoczynajc tym samym kolejny cykl. Oddychanie 49 Trening oddechowy To zaadaptowane wiczenie (Masi, 1993) okre[la si tak|e mianem  oddychania kon- trolowanego . Jest szczególnie przydatne dla osób cierpicych na ataki paniki lub ago- rafobi. W przypadku ataku paniki wikszo[ osób odruchowo wykonuje gwaBtowny wdech i wstrzymuje powietrze. Daje to poczucie  przepeBnienia , a brak mo|liwo[ci otrzymania odpowiedniej ilo[ci tlenu sprawia, i| nastpnie dochodzi do serii szyb- kich, pBytkich oddechów lub hiperwentylacji. Ta z kolei pociga za sob atak paniki. Trening oddechowy pozwala przeciwdziaBa temu procesowi. Oto etapy treningu: 1. Zacznij od wypuszczenia powietrza. Przy pierwszej oznace nerwowo[ci lub paniki, przy pierwszej my[li, |e mo|esz zemdle, dosta ataku serca lub mie problemy z oddychaniem, zawsze zacznij od wydechu. Dziki temu pBuca  otworz si i poczujesz, jakby znalazBo si w nich nagle du|o miejsca na dobry, gBboki wdech. 2. Oddychaj wyBcznie nosem. Wydychanie powietrza nosem spowolni caBy proces oddychania i zapobiegnie hiperwentylacji. Mo|esz te| spróbowa wdycha i wydycha powietrze ustami  w tym przypadku wydech powinien by bardzo mocny, jakby[ dmuchaB w sBomk. 3. PoBó| si na plecach, umie[ jedn dBoD na brzuchu, a drug na klatce piersiowej. Zacznij od wypuszczenia powietrza, a nastpnie wcignij powietrze nosem, liczc:  Raz& dwa& trzy& cztery . Wydech zawsze powinien by dBu|szy od wdechu. Zapobiegnie to krótkim, rwanych oddechom charakterystycznym dla paniki. 4. Gdy ju| bdziesz czuB si swobodnie, wykonujc krok 3., mo|esz jeszcze bardziej zwolni oddychanie. Wcignij powietrze i policz:  Raz& dwa& trzy& cztery , odczekaj chwil i wypu[ powietrze, liczc:  Raz& dwa& trzy& cztery& pi . wicz te powolne, gBbokie oddechy, które powoduj, |e przepona unosi le|c na niej dBoD. DBoD na piersi powinna porusza si w bardzo niewielkim stopniu. Gdy utracisz koncentracj, spróbuj ponownie skupi si na oddychaniu. Inne pozycje: PoBó| si na brzuchu z gBow wspart o zBo|one dBonie. Oddychaj wolniej  wdycha- jc powietrze, licz:  Raz& dwa& trzy , a wydychajc, licz:  Raz& dwa& trzy& czte- ry . Podobnie jak w kroku 4. powy|ej, liczenie spowoduje spowolnienie oddychania  wdech na trzy, a wydech na cztery. 50 Jak zwalczy stres i osign peBen relaks? Trening wiczenie pokazane w kroku 4. mo|na tak|e wykona stojc, spacerujc lub sie- dzc. Je[li wiczysz idc, dostosuj tempo kroków do wolnego tempa oddychania. Gdy bdziesz swobodnie wykonywaB to wiczenie i takie zwolnione tempo sta- nie si dla Ciebie naturalne, mo|esz zastpi liczenie sBowem  wdech , gdy wdychasz powietrze, i  wydech , gdy je wydychasz. Utrzymaj to samo tempo, pilnujc, by ka|dy wydech byB nieco dBu|szy ni| wdech. Powietrze wcigaj nosem, a wypuszczaj je usta- mi. Zawsze zaczynaj od wydechu. Oddychanie kontrolowane Je[li liczenie podczas oddychania sprawia Ci problemy, mo|esz przygotowa specjaln kaset magnetofonow, która pozwoli Ci utrzyma odpowiednie tempo. Musisz naj- pierw okre[li, jakie tempo jest dla Ciebie najodpowiedniejsze. W zale|no[ci od tego, jak wolno oddychasz w stanie spoczynku, Twoje indywidualne tempo mo|e wynosi osiem lub dwana[cie oddechów na minut. Aby okre[li, który przedziaB jest dla Ciebie lepszy, zrelaksuj si i policz liczb oddechów w cigu 3 minut. Je[li doliczyBe[ si ponad trzydziestu oddechów, to lepsze bdzie tempo dwunastu oddechów na minut. Je[li doliczyBe[ si trzydziestu lub mniej, przygotuj sobie kaset z tempem o[miu od- dechów na minut. Aby przygotowa kaset z tempem dwunastu oddechów na minut: 1. Rozcignij sBowo  wdech na 2 sekundy. 2. Rozcignij sBowo  wydech na 2 sekundy. 3. Jednosekundowa przerwa. 4. Kontynuuj nagranie, powtarzajc dwusekundowe  wdech i dwusekundowe  wydech , po których nastpowa powinna sekundowa przerwa. 5. Nagranie powinno mie dBugo[ okoBo 5 minut. Aby przygotowa kaset z tempem o[miu oddechów na minut: 1. Rozcignij sBowo  wdech na 3 sekundy. 2. Rozcignij sBowo  wydech na 3 sekundy. 3. Jednosekundowa przerwa. 4. Kontynuuj nagranie, powtarzajc trzysekundowe  wdech i trzysekundowe  wydech , po których nastpowa powinna sekundowa przerwa. 5. Nagranie powinno mie dBugo[ okoBo 5 minut. Oddychanie 51 Korzystajc z tak przygotowanej kasety, wicz 4 razy dziennie. Gdy bdziesz ju| czuB si swobodnie, zacznij wiczy kontrolowane oddychanie przy wyBczonej kase- cie przez 30 sekund, a nastpnie ponownie wBcz kaset na okres minuty, aby spraw- dzi, czy Twoje tempo jest zgodne z tempem, jakie nadaje kaseta. Je[li udaje Ci si utrzyma równe tempo, spróbuj wyBczy kaset na 2 minuty, a pózniej na 5 minut. Za ka|dym razem wBczaj na koniec kaset, aby sprawdzi, czy nadal utrzymujesz rów- ne tempo oddychania. Lektura uzupeBniajca Benson H., Stuart E., The Wellness Book: The Comprehensive Guide to Maintaining Heath and Treating Stress-Related Illness, Birch Lane Press, Secaucus, Nowy Jork 1992. Borysensko J., Minding the Body, Mending the Mind, Bantam Doubleday Dell Publica- tions, Nowy Jork 1993. Farhi D., The Breaking Book, Henry Holt, Nowy Jork 1996. Hendricks G., Conscious Breathing: Breathwork for Health, Stress Release and Personal Mastery, Bantam Books, Nowy Jork 1995. Kasety audio Hendricks G., The Art. of Breathing and Centering, Audio Renaissance, 1989. Masi N., Breath of Life, Resource Warehouse, Plantation, Floryda 1993. Progressive Relaxation and Breathing, New Harbinger Publications, Oakland, Kalifornia 1987. Ten Minutes to Relax, Vital Body Marketing Company, Manhasset, Nowy Jork 1990.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
7 drog do relaksacji Naucz sie jak pokonac stres sieded
Jak wygrac z?presja Trening Wydanie II?pres
Jak ujarzmic emocje Trening Wydanie III

więcej podobnych podstron