79578488

System żywnościowy to wszystkie procesy związane z żywieniem ludzi

DWA SYSTEMY ŻYWNOŚCIOWE

WWW WWW    WWW    WWW

••• ... ••• •••

f... /    • •• i    ... 1

SYSTEM PRZEMYSŁOWY

1. Dostęp do ziemi

fwww /    WWW /

ir    >y|r    >y|r

w    w

W    WWW    WWW    ww.

'Śsjf W W

»•    14»i i    •••    •••    ...    •••    •••

^    W> V    ¥    ¥    ¥ V V

«« »»

«« »» »» ««

iiiii

\v \v v

««

«« «« »» ««

TL i i $ |

\/ W V sf V?

iii

\ /    \ /    y /

\/    \/    v/

\7 W

<~y>    <^0

$ $ $

fwww y    www y    www y    www y    www y    www y

WWW/    WWW/    WWWy    WWW/    WWW/    WWW/

isjf    'iUf isjf 'śUf

OGRANICZONY - Ziemia jest traktowana jak towar. Na jej zakup mogą pozwolić sobie bardziej zamożni rolnicy. Powstają wielkopowierzchniowe gospodarstwa rolne. W efekcie mała grupa producentów posiada zdecydowaną większość areału.

SWOBODNY - Dostęp do ziemi jest traktowany jako prawo człowieka. Ziemia jest dostępna dla drobnych rolników. Dużą uwagę poświęca się przeciwdziałaniu monopolizacji i nadmiernemu rozrostowi gospodarstw rolnych, np. poprzez sprawiedliwy podział ziemi.

SYSTEM PRZEMYSŁOWY

2. Dostęp do nasion

(i innych środków produkcji)

'ijf m

WWW WWW    WWW    WWW    ___

'Śsł M

SYSTEM PRZEMYSŁOWY

SWOBODNY - Nasiona posiadają przystępną cenę. Drobni rolnicy mają swobodny dostęp do nasion wielu odmian roślin. Rośliny, które uprawiają, są dostosowane do lokalnych warunków. Rolnicy mają prawo zachować własne nasiona na kolejny zasiew.

OGRANICZONY - Na zakup nasion mogą pozwolić sobie bardziej zamożni producenci żywności. Korporacje stosują w dużym stopniu nasiona GMO i patentują różne odmiany roślin.

fwww y    www y

••w/    www/

twww y    www y    www y    ww

WWW /    WWW /    WWW /    ww

|||l||

\7 sp    w

iii

\/ V/

\/ <» s? W Sf

INTENSYWNY - Duże przemysłowe gospodarstwa rolne prowadzą intensywną i zmechanizowaną uprawę monokultur. Stosują syntetycznye środki ochrony roślin. Istotną rolę odgrywa także przemysłowa hodowla zwierząt.

EKOLOGICZNY - Gospodarstwa rolne stosują metody uprawy korzystne dla utrzymania żyzności gleby, z troską o przyrodę i dobrostan zwierząt. Rolnicy stosują środki pochodzenia biologicznego i mineralnego, które nie zostały przetworzone technologicznie. Dbają o zachowanie bioróżnorodności.

METODY PRZEMYSŁOWE - Przetwarzaniem żywności zajmują się duże zakłady produkcyjne. Podczas przetwarzania żywności dopuszcza się używanie syntetycznych środków „ulepszających" i konserwujących, które mogą mieć wpływ na nasze zdrowie.

METODY NATURALNE - Drobni rolnicy i spółdzielnie mają prawo do samodzielnego przetwarzania żywności oraz do bezpośredniej sprzedaży swoich wyrobów. Producenci żywności troszczą się ojej wysoką wartość odżywczą. Stosują takie dodatki, które są neutralne lub korzystne dla naszego zdrowia.

SYSTEM PRZEMYSŁOWY

5. Przechowywanie

(na wypadek klęski / nieurodziaju)

PRYWATNE - Przechowywaniem zapasów żywności zajmują się przede wszystkim prywatne duże firmy, które w razie klęski lub nieurodzaju mogą wpływać na ceny produktów na rynkach rolnych.

SPOŁECZNE - Przechowywaniem zapasów żywności zajmują się spółdzielnie rolnicze, państwo oraz lokalne społeczności. Klęska lub nieurodzaj NIE zagrażają bezpieczeństwu żywnościowemu.

SYSTEM PRZEMYSŁOWY

6. Pakowanie

NIEOGRANICZONE - Żywność jest pakowana w dowolną ilość opakowań. Firmy nie biorą pod uwagę wpływu na środowisko materiałów, które wykorzystują do produkcji opakowań.

OGRANICZONE - Żywność NIE jest pakowana, jeśli tego NIE wymaga. Jeśli zachodzi taka potrzeba, stosuje się opakowania wielokrotnego użytku, materiały biodegradowalne i przyjazne dla środowiska.

SYSTEM PRZEMYSŁOWY

SYSTEM ZROWNOWAZONY

NIEOGRANICZONY - W wielu przypadkach umowy handlowe nie regulują bezpośrednio kwestii transportowych. Żywność jest produkowana w odległych regionach świata, a jej transport wiąże się z dużym zużyciem paliwa (tzw. żywnościokilometry).

ZRÓWNOWAŻONY - Dystrybucja żywności odbywa się lokalnie, przy niskim zużyciu paliwa. Odbiorcy żywności budują więzi społeczne z producentami.

SYSTEM PRZEMYSŁOWY

i

SUPERMARKETY - Dystrybucję żywności prowadzą sklepy wielkopowierzchniowe, które oferują klientom niższe ceny, gdyż wywierają nacisk na swoich dostawców. Supermarkety mogą nawet okresowo sprzedawać produkty poniżej ich wartości, aby pozbyć się lokalnej konkurencji.

EKOLOGICZNY - Dystrybucję żywności prowadzą małe, lokalne sklepy, sklepy spółdzielcze, targowiska i kooperatywy spożywcze. Rolnicy sprzedają swoje produkty bezpośrednio konsumentom, grupom konsumenckim oraz członkom Rolnictwa Wspieranego Społecznie (RWS).

SYSTEM PRZEMYSŁOWY

SUPERHIPERMARKET

9. Zapobieganie marnowaniu

WIII

MARNOWANIE - Zapobieganie marnowaniu żywności nie jest priorytetem dla sklepów wielkopowierzchniowych. Najważniejszym standardem jest zachowanie maksymalnej świeżości produktów. Często wyrzuca się żywność wciąż zdatną do spożycia o bliskich terminach przydatności.

NIC SIĘ NIE MARNUJE - Dostawcy i konsumenci żywności dbają o jej jak najlepsze wykorzystywanie. Dostawy i zakupy są planowane w oparciu o realne zapotrzebowanie. Niesprzedana żywność trafia do banków żywności lub jest rozdzielana wśród członków grup konsumenckich.

SYSTEM PRZEMYSŁOWY

f 0

10. Recykling resztek żywności

W.

fh

BRAK - Resztki żywności nie są kompostowane. Trafiają na wysypiska śmieci razem z innymi odpadami.

RECYKLING - Kompostowanie resztek żywności pomaga utrzymać żyzność gleby. Zamyka też obieg substancji odżywczych. Gospodarstwa rolne mogą być odbiorcami kompostu z miast.

SYSTEM PRZEMYSŁOWY

$$$$$$

11. Kto korzysta na systemie żywnościowym

Zwycięzcami w przemysłowym modelu systemu żywnościowego są przede wszystkim KORPORACJE i zamożni rolnicy wielkoobszarowi. Ich priorytetem jest docieranie do jak największej liczby konsumentów i powiększanie zysków.

Zwycięzcami alternatywnych systemów żywnościowych są przede wszystkim DROBNI ROLNICY, którzy dbają o zdrowie konsumentów, dobrostan zwierząt i przyrodę.

O

polska pomoc

Projekt współfinansowany w ramach programu polskiej współpracy Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP.

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej. Za treści wyrażone w tym materiale odpowiada wyłącznie Instytut Globalnej Odpowiedzialności.

Opinie te w żadnym wypadku nie wyrażają oficjalnego stanowiska Unii Europejskiej.

IGO

2015

European Year for Development