a) progresywna - PIT, wraz ze wzrostem podstawy opodatkowania rośnie stawka podatkowa (przyrost kwoty podatku jest wyższy niż kwota podstawy)
b) regresywna - podstawa opodatkowania rośnie, stawka podatkowa maleje
c) degresywna - maleje podstaw opodatkowania, maleje stawka
Zwolnienia podatkowe korygują lub zawężają zakres podmiotowego lub przedmiotowego opodatkowania
Zwolnienie podmiotowe - z uwagi na status podmiotu jest on z tego podatku zwolniony
Zwolnienia przedmiotowe np. stypendium, zawężenie zakresu przedmiotowego.
Ulgi podatkowe to rozwiązania, które modyfikują ilościowe elementy konstrukcji podatku Mogą powodować zmniejszenie podstawy opodatkowania, zmniejszenie stawki lub samego podatku.
Zwolnienia powodują redukcję opodatkowania, a ulgi obniżenie.
Ulgi i zwolnienia są określane czasami mianem wydatków podatkowych.
Ulgi i zwolnienia możemy dzielić na:
- społeczne - np. PIT
- gospodarcze - zwolnienia w SSE, ulga na nabycie nowych technologii
Podmiot, przedmiot, stawka, podstawa i skala są niezbędnymi elementami podatku.
Podatki w polski sytemie podatkowym wg kryteriów:
I. wg kryterium przedmiotowego
1. majątkowe - realne i nominalne
2. dochodowe - płacone od nadwyżki ekonomicznej
3. przychodowe - płacone od przychodów, bez uwzględnienia kosztów
4. konsumpcyjne - pobierane w fazie konsumpcji
II.
1. pośrednie
2. bezpośrednie
III.
1. podatki państwowe - w całości lub w większości zasilają budżet państwa
2. podatki samorządowe - podarki lokalne (od nieruchomości i środki transportu)
3. podatki zasilające zarówno budżet państwa jak i samorządy - PIT i CIT
Źródła prawa podatkowego w Polsce
1. U stawy podatkowe
Oprócz ustaw podatkowych ważnym źródłem jest konstytucja. Art. 84 Konstytucji RP „każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych w tym podatków określonych w ustawie”
Art. 217 Konstytucji RP „nakładanie podatków i innych danin publicznych, określenie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych, a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatku następuje w drodze ustawy”
Art. 168 Konstytucji RP „ jednostki samorządu terytorialnego mają prawo do ustalenie wysokości podatków i opłata lokalnych w zakresie określonym w ustawie”.
2. Akty prawne z zakresu międzynarodowego prawa podatkowego:
2