13629

zaciera), ustępuje miejsca zasadzie terytorialności prawa (np. nad Rawą obowiązuje tylko prawo rzymskie)

4    Samopomoc - gdy uie było jeszcze sądów, każdy musiał sam sobie pomóc i wymierzyć sprawiedliwość (krwawa zemsta była legalną formą dochodzenia sprawiedliwości), wprowadzono zasadę „oko za oko, ząb za ząb” - było to prawo łagodzące a nie brutalne; było ograniczające, gdyż nie wolno było nikomu zrobić większej krzywdy niż nam została wyrządzona, lecz taką samą potem powstawały prymitywne sądy. ale bez prokuratorów, pokrzywdzony sam oskarżył winnego (tzw dwraktCT prywatno skartsaOLadll):

5    Nawiązka za rany - można było komuś zapłacić za krzywdę, np. za wybicie oka - albo osobiście albo w sądzie; poszczególne części ciała miały swoje ceny; jeżeli kogoś pozbawiło się życia płaciło się nawiązkę za głowę tzw. główszczyznę: tak było przez całe wieki.

6    Ówczesne środki dowodowe:

6.a Ludzie dawniej uważali, iż każdy nich człowieka jest przejawem Woli Bożej - w sądzie Bóg miał więc pokazać, kto mówi prawdę (elementy sakralne, także przedchrześcijańskie). Tzw. Sąd Boży - Bóg miał dać zwycięstwo uczciwemu (np. chłopi walczyli na kije, a rycerze na miecze i ten kto wygrał był uczciwy, lub przeprowadzano tzw. próbę gorące} wody - trzeba było wyjąć kamień z wrzątku i ten. komu ręka szybciej się goiła był uczciwy. Odbywała się też próba trzymania gorącego żelaza, bądź stąpania po rozżarzonych węglach. W 1215r kościół katolicki zakazał księżom uczestniczeiua w „Sądach Bożych”

6. b    Próba zimnej wody - stosowano ją wobec kobiet podejrzanych o czary (kobiety

dokładnie golono, bo było „naukowo” udowodniono, że diabeł chowa się we włosach. Umieszczano kobietę w beczce z nogami do góry, żeby odizolować od podłoża, które mogło być miejscem zetknięcia się z diabłem; poza tym. związaną kobietę spuszczano do sadzawki ze święconą wodą - jeżeli tonęła, nie była czarownicą Zwykle kobiety nie tonęły, bo suknie utrzymywały je na powierzchni tworząc pęcherzyki powietrza. Można się zastanowić dlaczego tylko kobiety były czarownicami? (Człowieka można było torturować trzy razy. czarownice bez końca); tylko próba zimnej wody przetrwała wiele setek lat (tak jak procesy czarownic - do II poł. XVIII w. ), w Polsce w 1776r. zakazano tortur i procesów czarownic (Polska była jednym z pierwszych krajów w Europie)

7 Ówczesne dowody sądowe w procesie:

7. a Wszystko kręciło się wokół wyobrażenią że Bóg wskaże sędziemu winnego, przysięga

sakralna (na krzyż) - kładło się dwa palce na krzyżu i powtarzało formułę za sędzią -jeśli palce były źle położone lub człowiek pomylił się przy wygłaszaniu formułki, uznawano, że to Bóg wskazuje na jego winę i nieuczciwość;

7.b zw. współprzvsieżiucv - w danej sytuacji określonej przez prawo zwyczajowe można było przyprowadzić do sądn określoną ilość osób (one nic nie wiedziały o sprawie); osoby te przysięgały tylko, że dany człowiek jest porządny, więc na pewno mówi prawdę. Prawdziwi świadkowie pojawili się dopiero pod koniec średniowiecza; proces średniowieczny miał charakter prywatno skargowy: postępowanie przed sądem było nieracjonalne (ratio, rationis - rozum)

7.c Kary kompozycyjne - wyrównywanie szkód (compositio. compositionis -

wyrównanie); kary były prywatne, bo szły do prywatnej kieszeni pokrzywdzonych; elementy prywatne dominowały w postępowaniu sądowym; tak było do XIII w. a potem nastąpiły stopniowe zmiany. Kościół katolicki był zainteresowany zwalczaniem herezji (były to potężne ruchy np. manicheizm ) a ten system nie dawał szans na zwalczanie herezji, więc musiał ulec zmianie.

Wykład 3

Od 1215r.

1    wprowadzono tzw. proces per denuntiatione z doniesienia dentmcjacji (prawne wezwanie do sądu); wystarczyło tylko powiadomić że ktoś jest heretykiem, a potem zajmowały się tym już organy kościelne (zaczyna się od prywatnego doniesienia, które wprowadza podejrzenia); forma est - wieść krąży, proces szybko staje się procesem bez denuncjacji, czyli tak zwanym procesem publiczno - prawnym.

2    Proces publiczno prawny - wszczynany jest z urzędu, sędzia słyszy pogłoski i wyciąga własne wnioski, wystaczy zła opiiua. lub to. że komuś źle z oczy patrzy, aby stał się on podejrzanym. Zaczyna się proces inkwizycyjny - sędzia prowadzi sprawę od początku do