1396

Rys. 2. Wpływ zmian popytu na optimum monopolisty oferenta

Przypomnijmy sobie, jakie mogą być powody przesunięcia się krzywej popytu w prawo w górę. Może to być spowodowane wzrostem poziomu dochodów ludności, wzrostem ceny dobra substytucyjnego, spadkiem ceny dobra komplementarnego lub wreszcie - wynikającym z jakiegokolwiek trudno mierzalnego powodu - wzrostem preferencji w stosunku do dobra. Oznacza to. że w przypadku monopolisty oferenta pojawa się po raz pierwszy możliwość aktywiego wpływania na swój poziom zysku, poprzez możliwość oddziaływania na warunki otoczenia. Możliwość taka będzie istnieć rówiież na rynkach innego typu, które będziemy omawiać w przyszłości.

Tak więc monopolista oferent może wykorzystywać np. fakt wytwarzania jednocześnie pewnego dobra podstawowego i dobra do niego komplementarnego, np. magnetowidu i kaset do niego, piór wiecznych i atramentu itp. Produkcja obu takich dóbr komplementarnych umożliwia manewrowanie popytem i zwiększanie zysków przy łącznej optymalizacji cen i wielkości produkcji obu dóbr. Ustalenie na stosunkowo niskim poziomie ceny dobra podstawowego, kupowanego w mniejszych ilościach i/lub w większych odstępach czasu, zwiększa popyt nie tylko na to dobro, ale również na dobro w stosunku do niego komplementarne, a więc i możliwość ustalenia na to dobro ceny na wyższym poziomie i zwiększenie jego sprzedaży.

Szczególne znaczenie mają jednak przede wszystkim środki niecenowego wpływania na wzrost preferencji w stosunku do oferowanego przez siebie dobra, które składają się na tzw. instrumentarium nłecenowe¹. Środki te możemy podzielić na trzy grupy: kształtowanie produktu, rozpowszechnianie informacji oraz specjalne metody sprzedaży.

Kształtowanie produktu polegać będzie na takiej zmianie jego cech. aby stał się on bardziej atrakcyjny dla nabywcy, a więc np. zmianie wyglądu (kształtu, koloru itp.), wyposażenie go w dodatkowe funkcje, uczynienie go bardziej trwałym, bardziej niezawodnym lub ogólnie lepszym jakościowo, zmianie opakowania itp.

Najbardziej znanym sposobem przekazywania potencjalnemu nabywcy informacji przez oferenta jest reklama. Na reklamie jednak nie kończą się dostępne oferentów środki tego rodzaju. Można tu wymienić jeszcze np. degustacje produktów spożywczych, prezentacje produktu (np. pokaz mody), umożliwienie bezpłatnego sprawdzenia produktu (np. jazdy próbnej samochodem itp. Ponieważ zaś w odniesieniu do wielu produktów, których własności ujawiiają się dopiero po dokonaniu zakupu - często po długim czasie, na kształtowanie się popytu wpływ mają profesjonalni doradcy (np. lekarze, których wpływ na popyt na lekarstwa jest niezwykle silny), to oferenci będą przekazywać informacje dotyczące tego typu dóbr przede wszystkim doradcom - organizując seminaria, dając bezpłatne próbki itp.

Wreszcie wśród specjalnych metod sprzedaży możemy jako ich przykłady podać: sprzedaż wiązaną, która polega na dodawaniu do podstawowego dobra jakiegoś dobra dodatkowego (np. opakowania proszku do prania do kupowanej pralki): sprzedaż punktową (kuponową, bonowy), która polega na tym, że po dokonaniu zakupu danego dobra otrzymuje się pewną ilość punktów (bonów, kuponów) uzależnioną od wielkości zakupu - zebranie odpowedniej ilości punktów uprawnia do otrzymania pewnej premii; sprzedaż konkursową, polegającą na organizowaniu losowania nagród dla nabywcćw, którzy zakupili odpowiednią ilość promowanego dobra.

1

Instrumentarium niecenowe będzie stosowane także przez oferentów na takich rynkach, na których mają oni konkurentów i wćwczas będzie ono miało za zadanie wzmocnić nie tylko preferencje w stosunku do oferowanego dobra ale również w stosunku do własnej firmy. W przypadku monopolu oferenta można jednak mówić wyłącznie o preferencjach w stosunku do dobra.