14896

8.    Poglądy społeczno-gospodarcze Św. Augustyna i Św. Tomasza

Św. Augustyn przywiązuje dużą wagę do własności, choć nic wyprowadza jej z woli Bożej bezpośrednio, ale tylko pośrednio, to jest przez naturę człowieka, przyznając władzy świeckiej prawo regulowania stosunków własności. Augustyn broni własności prywatnej Wyraża się z ogromną sympatią o rolniku, chwali jego rzemiosło, przestrzega przed niebezpieczeństwami inorabiynu handlu i zdecydowanie potępia licliwę. Widzi tez niebezpieczeństwa, jakie niesie za sobą bogactwo. Uważa, iż nic można dopuścić do tego, aby bogactwa panowały nad ludźmi. Bogaci są więc zobowiązani zarządzać swymi dobrami dla dobra biednych i przeznaczać je dla nich Jałmużna nic zawsze jest najlepszą formą pomocy biednemu, niekiedy właściwsza byłaby pomoc w fonnic pożyczki. Dlatego państwo powinno interweniować w te sprawy i przeprowadzać reform)' społeczne, które zmusiłyby bogatych do wypcbuania ich obowiązków wobec biednych. Augustyn głosi również obowiązek pracy i podkreśla jej wysoką wartość moralną. Za ideał uważa przy tym łączenie pracy umysłowej z fizyczną. Praca jest obowiązkiem wszystkich, a nie tylko tych. którym służy jako konieczne źródło utrzymania. Uważał, że niewolnictwo jest sprzeczne z porządkiem naturabiym (boskim). W obliczu Boga wszyscy ludzie są sobie równi. Porządek boski został obalony jednak przez grzech, a niewolnictwo jest karą za grzechy. Poza Kościołem nic ma zbawienia.

Św Tomasz* jego filozofia opierała się na filozofii Arystotelesa Zbudował on zręb)' teorii własności i stosunków społecznych, z których wywiódł teorię ..ceny sprawiedliwej” i jej pochodne: teorię płac)' roboczej, zysku kupieckiego i procentu. Teoria własności ma uzasadnić przyczyny i konieczność istnienia własności prywatnej Tomasz z Akwinu uważał, że instytucja własności prywatnej jest odbiciem porządku boskiego i prawa naturalnego Bogacenie się nic jest grzechem, jeśli jego celem ostatecznym jest służba Bogu i dawanie jabwźny. Jeżeli chodzi o teorię stosunków społecznych to uważał ort że nierówność społeczna pochodzi z prawa naturabiego i boskiego- fakt urodzenia w podłym stanie jest karą za grzech pierworodny Szczytowym osiągnięciem myśli kanonistyczncj w dziedzinie ekonomii jest teoria cen)- sprawiedliwej Otóż cena sprawiedliwa to cena zgodna z prawem naturabiym i boskim, spcfaiiająca warunki umowy społecznej i mieszcząca się w systemie etyki chrześcijańskiej. Św. Tomasz uznawał konieczność wymiany dóbr i usług, lecz zakładał również, że sprawiedliwa jest zasada ekwiwalentności wymian)' Zatem wymiana sprawiedliwa to wymiana równych wartości. Teoria płacy robotniczej, zysku kupieckiego i procentu są niejako przedłużeniem koncepcji ceny sprawiedliwej Sprzedaje się po prostu pracę za płacę. Mmimabia płaca robotnika najemnego powinna zapewnić mu fizyczne minimum utrzymania. Zysk jest ekwiwalentem dodatkowych nakładów kupca, natomiast teoria procentu (lichwy) jest stanowczo potępiana

9.    Definicja kanonislyki i patnstyki

Kanon istyka (.-kanon" zgr oznacza regułę wzorzec łub zasadę) nauka morabta głoszona przez kanonistów. czyli znawców prawa kanonicznego i kaznodziei, odwołujących się do reguł zawartych w księgach Pisma Świętego Patrvstvka (..natres” od łacińskiego- ojcowie)- określa pogląd)' najwybitniejszych postaci Kościoła.

10.    IKTinicja merkantylizmu i hulionizmu

Mcrkantylizm (od włoskiego słowa mcrcante - kupiec) - Mcrkantyliści cenili handel i przemysł, a przede wszystkim eksport, który dostarczał pieniędzy (kruszcu). Mcrkantyliści przywiązywali dużą wagę do przyrostu ludności Uważano, że gęste zaludniane kraju jest symbolem jego zamożności Głównynu wyznacznikami działalności i wzrostu gospodarczego są czynniki pieniężne

Bulionizm - utożsamianie bogactwa kraju z ilością posiadanych zapasów kruszców.

11.    Gospodarcze konsekwencje odkryć geograficznych

Zasadniczymi konsckwaicjami gospodarczymi wielkich odkryć byty: ożywienie wymiany handlowej, rozwój przemysłu w Europie, zmiana dróg i stref handlowych. ..rewolucja cai”. zmiany w systanach monetarnych i rozszerzane asortymaitu towarów, przeobrażana instytucjonabic w gospodarce europejskiej także usytuowanie władz)' państwowej w życiu gospodarczym, do czego także przyczynił się proces dezintegracji politycznej Europy oznaczający powstawanie państw narodowych Bezwzględna eksploatacja kolonu i niewolniczej siły roboczej była jedną z form aktnnulacji pierwotnej

12.    Cechy polityki nakierowanej na merkantylizm

Polityka taka opierała się na:

•    nastawieniu na rozwój handlu i transportu, a także przanyshi. zwłaszcza produkującego na eksport (protekcjonizm, produkcja antyimportowa, dążenie do utrzymania dodatniego bilansu handlowego, potem też i bilansu płatniczego)

•    bulionizmie (utożsamianie bogactwa kraju z ilością posiadanych zapasów kruszców)

•    zmierzanie do zwiększania liczebności i uaktywniana produkcyjnego ludności kraju(zakaz migracji z kraju fachowców, piętnowanie warstw nieprodukcyjnych i pasożytniczych)

•    rozbudowanie floty handlowej i wojennej

•    wprowadzenie fonu mecenatu państwowego nad rozwojem myśli technicznej

13.    Skutki przeobrażeń okresu prrindnstrialncgo

W okresie preindustriabiym w Europie, obejmującym wieki XVI-XVM. dokonały się przeobrażenia w dziedzinie gospodarowania. Wywołane one byty nałożauan się na siebie oddziaływań zarówno czynników ekonomicznych, jak i pozaekonomicznych. Ich namacalne skutki to:

1.    Postępujący rozpad feudalnych struktur i stosunków społecznych i przejmowanie dominacji przez system kapitalistyczny, zwłaszcza na zachodzie Europy; proces tai stawał się szczególnie widoczny wraz z przyspieszeniem rozwoju sił wytwórczych w XVIII w. wywołanym przewrotan technicznym w przanysle i robuctwie.

2.    Przeobrażenie się fen da In ej, stanowej struktury społecznej w strukturę klasową społeczaistwa ..przanysłowego"

3.    Zastępowanie manufaktur przez fabryki rozporządzające bez porównania większym potaicjałan wytwórczym, zapoczątkowanie ..wyścigu" innowacyjnego

4 Przejmowanie dominacji w sferze makroekonomicznej przez przemysł