18564

Epoka związana z działalnością neandertalczyków, krępych, podobnych do Eskimosów i przystosowanych do chłodu osobników.

Na północne tereny Europy neandertalczycy zmierzali jedynie w okresach ocieplenia, cofania się lądolodu. Normalnie przebywał on na południu - wybrzeżach Morza Czarnego, na Krymie, nad Dnieprem i Dniestrem.

Zmienność międzypokoleniowa między neandertalczykami - poza Europą używano mowy, w Europie zaś nie. Nastąpił regres ewolucyjny.

Narzędzia - neandertalczycy łączyli już ostrza krzemienne z trzonami drewnianymi za pomocą smoły lub dziegciu, tworząc włócznie.

Z paleolitu środkowego wywodzi się zdolność łowienia ryb za pomocą włóczni, co było niezwykle trudne.

Chowanie zmarłych - pojawiają się groby, zmarłemu okazuje się szacunek, w odróżnieniu od martwego zwierzęcia. Zmarłego obsypywano kwiatami, o czym świadczą znalezione na kościach pyłki kwiatów (jaskinia w Shanidar w Iraku ). Ale istniał również kanibalizm.

Grób w jaskini Kibkoba na Ukrainie

Przyrządzanie, przechowywanie żywności - wędzono mięso.

Zaczątki emocji w grupach - odnalezienie szczątków neandertalczyka z niesprawną ręką, który najwyraźniej funkcjonował i dożył dorosłości dzięki pomocy grupy, mimo że był dla niej ciężarem. Mimo to większość chorych czy niesprawnych dzieci była eliminowana.

Identyfikacja z grupą przynależności, człowiek nie mógł istnieć samodzielnie. Tak pozostawało nawet w średniowieczu.

PALEOLIT GÓRNY

Tu mówimy już o rodzaju Homo Sapiens.

My wywodzimy się od Homo Sapiens Sapiens afrykańskiego. Ta forma mogła powstać nawet 200 tyś. lat temu.

Z tego okresu odnajdywano bogate ozdoby z kości, paciorki na odzieży (3 tyś !!), czapki spodnie znajdywane w grobach (jak koło Włodzimierza - groby z Sungir). W paleolicie eksplozja wytwórczości -odnaleziono bransolety, paciorki, charakterystyczne ozdoby z kości z nacięciami.

Przedstawienia kobiet, figurki hiperrealistycznych Wenus Graweckich, nadmierne przedstawienie kobiecej płodności. Płodność = przetrwanie, magia płodności.

Z Afryki człowiek wywędrował na Bałkany, relacje Homo Sapiens Sapiens z neandertalczykami, którzy wyginęli lub zostali wyparci przez bardziej zaawansowanych Sapiens Sapiens.