20359

Strona 2 z 3

Model biomedyczny

♦    mózg ma budowę hierarcliiczną -> obszary należące do wyższych poziomów są bardziej podatne na uszkodzenia •¥ kolejność występowania objawów starości (tnidności z radzeniem sobie w nowych syt., dezorientacja w czasie, luki w pamięci, utrata umiejętności spoi., brak panowania nad fizjologią) najpierw ulegają dezorganizacji wyższe funkcję, a później niższe

v Niektóre funkcje mózgu są bardziej podatne na uszkodzeła niż inne. Jakaś gntpa neuronów może być bardziej podatna na uszkodzenia, bo dopływa do niej mniej krwi albo ma większe zapotrzebowanie na tlen.

CZYNNIKI GENETYCZNE W POŁĄCZENIU Z BIOCHEMICZNYMI JAKO ETIOLOGIA: CHOROBA MANIAKALNO-DEPRESYJNA WŚRÓD AMISZÓW

♦    Zupełnie możliwe, że nieprawidłowości biochemiczne dziedziczymy.

♦    Amisze są potomkami 300 par małżeńskich. które przybyły do Pensylwanii w latach 1720- 1750. Prawie nikt nowy tam nie wszedł

v Amisze są dobrym materiałem do badań gen. bo:

1.    można prześledzić genealogię każdego z nich

2.    alkohol i narkotyki są zakazane (więc odpada alternaty wna przyczyna zaburzeń)

3.    chętnie współpracują z badaczami chorób psych.®

♦    Zgodność zachorowania na chorobę miałakahio-depresyjną jest zanacząco wyższa w parach bliźniąt jednoj. niż dwuj. Z innych badań: 2% rodziców adopcyjnych i 30% rodziców biol.

♦    Część chromosomu 11 osób z chorobą m-d wygląda inaczej niż u zdrowych. Na czubku tego chromosomu znajdują się dwa geny - marker)'. Jednak ten defekt nie występuje u osób spoza grona Amiszów.

♦    defekt taki może doprowadzić do zachorowalna przez zaburzenie biochemii mózgu. Blisko genów - markerów na ch. 11 znajduje się gen. które poprzez kodowanie hydroksylazy tyrozyny kontroluje wytwarzanie katecholamin.

v Geny nie determinują w pełni psychozy maniakalno depresyjnej - penetracja wynosi tylko 63%. ale ta wiadomość daje możliwość przeciwdziałała chorobie u osób zagrożonych.

LECZENIE

♦    Za pomocą leków lub innych środków należy skorygować funkcje mózgu - poprzez zmiany jego biochemii. Farmakologiczłe leczy się: scluzofrełę. depresję jednobiegunową. chorobę maniakalno - depresyjną, napady paniki lęk i fobie.

♦    Trzeba zlokalizować nieprawidłowo funkcjonujące obszary mózgu oraz określić, jaka dawka leku skoryguje zaburzełe, tak aby nie przedawkować i nie spowodować nowych problemów.

♦    Często leki znajduje się przypadkiem przy leczeniu innych zaburzeń (np okazało się, że lit usypia świnki morskie - stosuje się go do przerywania epizodów manii, chlorpromazyna - używana przy schizofrenii - miała być pierwotnie lekiem na astmę)

♦    Skutki uboczne (poprawiając równowagę w jednym miejsm, mogą ją zaburzać w innym)

1.    lit - może niekorzystnie oddziaływać na układ krążenia, pokarmowy oraz OUN

2.    małe trankwilizatory, np. benzodiazepiny (zmniejszające lęk. uspokajające, obniżające napięcie i rozluźniające mięśnie) - mogą powodować senność i ospałość

3.    duże trankwilizatory (clilorpromazyna. haloperydol). używane w leczeniu schizofrenii -suchość w ustach i gardle, senność, zaćmienia ostrości wzroku, przybór lub utrata wagi. drżenie rąk. skurcze kończyn i całego ciała, mimowolne ruchy języka, oblizywała warg i ssania.

♦    Innym rodzajem leczenia jest terapia elektrowstrząsami (ECT) - często skuteczny sposób leczeła depresji jednobiegunowej.

♦    Skutki uboczne ECT - ubytki pamięci, zmiany motywacyjne.

v Niektóre leki stosowane w sposób łerozsądny mogą powodować uzależłenie

♦    Ważnie jest to. że kiedy zażywa się jakiś lek, dobre samopoczucie człowieka zaczyna zależeć od czynnika zewnętrznego, zamiast od jego własnych zdobiości i umiejętności.

OCENA MODELU BIOMEDYCZNEGO

♦    zalety

♦    podstawowe pojęcia są policzalne i obiektywne (dopamina. dziedziczność) kolejność postępowania jest dobrze określona

sukcesy (zwalczanie ospy. porażenia postępującego) + liipotezy modelu są sprawdzalne i da się je zastosować w praktyce

♦    Słabe strony

czynniki psychologiczne bywają niekiedy przyczyną psychopatologii, a zmiana tych czynników (bez zmian dot. bezpośrednio organizmu ) może spowodować wyleczełe skutki uboczne leków

niektóre zaburzeła są powodowane przez problemy życiowe i chemia na nie nie pomoże.

REDUKCJONIZM: DEBATA WTOKU

♦    Bezkompromisowy zwolennik modelu biomedycznego jest redukcjołstą i uważa, że wszystkie zjawiska psychologiczne można sprowadzić do zjawisk biologicznych i wyjaśnić w tych kategoriach