odniesienia (miejsce powstawania kosztów i produkty, które są przedmiotem kalkulacji kosztów |
przypisuje się miejscom powstawania kosztów lub produktom. Np. zużycie materiałów bezpośrednich, płace bezpośrednie, paliwo i energia technologiczna, czy koszty obróbki obcej. • Pośrednie - koszty wspólne dla wielu miejsc powstawania kosztów i produktów. Np. koszty zakupu, koszty sprzedaży, koszty wydziałowe ( Oświetlenie, ogrzewanie hali, itp.), koszty zarządu. Koszty pośrednie należy rozliczać na miejsca powstawania bądź produkty, wykorzystując tzw. klucze rozliczeniowe (podziałowe). |
Rodzaj prowadzonej działalności |
• Koszty działalności podstawowej (produkcja, handel, usługi) • Koszty działalności pomocniczej (np. prowadzenie zakładowej kotłowni) • Koszty ogólnego zarządu |
Układ ewidencji kosztów to zespół kont służących do grupowania ewidencji i rozliczania kosztów
Najczęściej wyróżnia się dwa układy ewidencyjne kosztów:
• Układ rodzajowy - został zbudowany na podstawie klasyfikacji rodzajowej kosztów. Obejmuje konta zespołu IV z plany kont, wśród których można wymienić:
o Amortyzacja - ujmuję się na tym koncie amortyzację środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych
o Zużycie materiałów i energii - ujmuje się koszty materiałowe wraz ze zużyciem nośników energii, czyli paliw, energii elektrycznej, wody, itd. o Usługi obce - ujmuje się równowartość wykorzystanych usług obcych o Wynagrodzenia - ujmuje się płace brutto pracowników o Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia na rzecz pracowników o Podatki i opłaty - np. podatek od nieruchomości, opłaty administracyjne itp. o Pozostałe koszty rodzajowe - na koncie tym księguje się koszty podróży służbowych, koszty reprezentacji i reklamy, koszty ubezpieczeń majątkowych, itp.
• Układ kalkulacyjny - układ ten bazuje na podziale kosztów na bezpośrednie i pośrednie. W układzie tym koszty zostały zgrupowane w dwóch przekrojach:
o przekrój podmiotowy - grupowane według miejsc ich powstawania, a miejscami tymi mogą być: komórki organizacyjne (np. wydziały produkcyjne w przedsiębiorstwie produkcyjnym), rodzaje prowadzonej działalności (np. koszty działalności podstawowej, koszty działalności pomocniczej i koszty zarządu), funkcje (koszty zakupu, koszty sprzedaży, koszty ogólnego zarządu)
Konta zespołu V planu kont odpowiadają kontom wyróżnianych w przekroju podmiotowym.
o Przekrój przedmiotowy - koszty grupuje się według grup produktów bądź pojedynczych produktów.
3 klasyczne warianty ewidencjonowania kosztów
1. Ewidencja kosztów na kontach układu rodzajowego
Amortyzacja to kosztowy aspekt zużycia środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych