21155

•    jednostronne czynności prawne.

•    umowy

•    czyny niedozwolone

•    bezpodstawne wzbogacenie.

•    inne.

Czynem niedozwolonym (deliktem) jest czyn sprzeczny z prawem powodujący powstanie (wyjątkowo - zagrożenie powstania) szkody, za którą ustawa czyni odpowiedzialnym określony podmiot prawa cywilnego.

Przesłanki odpowiedzialności ex delicto:

•    szkoda.

•    zdarzenie, z którym ustawa wiąże obowiązek odszkodowawczy.

•    związek przyczynowy (adekwatny, pomiędzy 2. i L).

Zasad)' odpowiedzialności:

•    winy.

•    ryzyka,

⁹ słuszności.

Odpowiedzialność za w łasne czyny („Kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia")-jest ona oparta na zasadzie winy

Odpowiedzialność za cudze czyny obejmuje przypadki odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez inną osobę.

Odpowiedzialność Skarbu Państwa za szkody wyrządzone przez funkcjonariusza państwowego (innego niż funkcjonariusz państwowej osoby prawnej) przy wykonywaniu władztwa publicznego wymaga dodatkowych przesłanek, a mianowicie tego. aby szkoda została wyrządzona przy wykonywaniu powierzonej czynności z zakresu władztwa publicznego oraz bezprawności jego działania.

Państwowe osoby prawne odpowiadają za szkody wyrządzone przez swoich funkcjonariuszy przy wykonywaniu władztwa publicznego na takich samych zasadach, jak Skarb Państwa wówczas, gdy działania funkcjonariuszy dotyczą wykonywania władzy publicznej.

Jednostka samorządu terytorialnego odpowiada za szkody wyrządzone ptzez funkcjonariusza tej jednostki, działającego w jej imieniu w ramacli wykonywania władzy publicznej, również na tych samych zasadach, które dotyczą odpowiedzialności Skarbu Państwa. Odpowiedzialność za zwierzęta, które spowodowały szkodę z własnego popędu (a zatem nie kierowane przez człowieka) jest oparta na zasadzie winy w nadzorze, a ponosi ją ten, kto zwierzę chowa albo kto się nim posługuje i to niezależnie od faktu, że zwierzę zabłąkało się lub uciekło.

Odpowiedziabiość za szkodę spowodowaną przez wyrzucenie, wylanie lub spadnięcie czegoś z pomieszczenia ponosi ten. kto pomieszczenie zajmuje. Ta odpowiedzialność opiera się na zasadzie ryzyka.

Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez zawalenie się budowli hib oderwanie się jej części odpowiada jej samoistny posiadacz. Jego odpowiedzialność jest oparta na zasadzie ryzyka.

Odpowiedzialność za szkody wyrządzone w związku z przedsiębiorstwem lub zakładem wprawianym w ruch za pomocą sił przyrody

(np. pary. gazu. elektryczności) ponosi prow adzący na własny raeluniek to przedsiębiorstwo lub zakład. Odpowiedzialność „prowadzącego” opiera się na zasadzie ryzyka.

Bezpodstawne w zbogacenie

Bezpodstawne wzbogacenie obejmuje stany faktyczne, w których jeden podmiot wzbogacił się bez podstawy prawnej (czyli bezprawnie) kosztem majątku innej osoby. Ten kto uzyskał bezpodstawnie korzyść i przez to wzbogacił się jest dłużnikiem, gdyż zobowiązany jest do dokonania zwrotu korzyści zubożonemu, czyli wierzycielowi.

Wykonanie zobowiązali

Wykonanie zobowiązania polega na spełnieniu świadczenia przez dłużnika w taki sposób, aby cel tego zobowiązania został osiągnięty, i aby na tej podstawie ustala więź między wierzycielem a dłużnikiem

Dłużnik powinien W7konać zobowiązanie zgodnie z jego treścią i w sposób odpowiadający jego celowi społeczno-gospodarczemu oraz zasadom współżycia społecznego i ustalonym zwyczajom (jeżeli takowe istnieją). W taki sam sposób wierzyciel powinien współdziałać przy wykonaniu zobowiązania.

Zmiana stosunków w okresie między powstaniem a wykonywaniem zobowiązania nie ma wpływu na wykonanie zobowiązania (tzw. zasada pacta siuit servanda), chyba że strony zgodzą się na zmianę sposobu tego wykonania.

Wyjątkowo, z powodu nadzwyczajnej zmiany stosimków, możliwa jest zmiana sposobu wykonania zobowiązania orzeczona przez sąd (tzw. klauzula rebus sic stantibus).

Dłużnik powinien spełnić swe świadczenie zgodnie z treścią zobowiązania ale wierzyciel, już po powstaniu zobowiązania, może wyrazić zgodę na inny. niż pierwotnie przewidziano, przedmiot zobowiązania i jest to tzw. świadczenie w miejsce w ykonania.

Jeżeli dług jest odbiorczy, wierzyciel powinien zgłosić się po odbiór przedmiotu świadczenia u dłużnika (np. po odbiór garnituru do krawca), a gdy dhig jest oddawczy - dłużnik obowiązany jest spełnić przedmiot świadczenia wierzycielowi (np. pójść do Kowalskiego i zwrócić mu pożyczone 1000 zł).

Świadczenia wynikające z umowy wzajemnej powinny być wykonane jednocześnie i każda ze stron może powstrzymać się ze sw7m świadczeniem, dopóki druga strona nie zaoferuje świadczenia wzajemnego.

Skutki niewykonania zobowiązali

Przesłankami kontraktowej odpowiedzialności odszkodowawczej są: