21947

Prowadzone rozważania ilustruje rys. 1. Przyjmijmy, że cena w okresie wyjściowym wynosi p₀. Zgodnie z założeniem 1 odczytujemy na funkcji podaży Y wielkość produkcji jaka pojawi się na rynku w okresie 1. Będzie to Y\. Konfrontując tą wielkość z popytem jaki będzie występował przy cenie p₀ stwierdzimy, że cena p₀ jest za wysoka, gdyż nie cała podaż znajdzie nabywców.

Aby zrównoważyć rynek cena musi spaść do poziomu pi, gdyż tylko wtedy popyt będzie wynosił tyle ile podaż. Spadek ceny z poziomu p₀ do p_Ł spowoduje, że producenci kierując się tą ostatnią ceną na okres 2 przygotują produkcję o wielkości Y₂. Z poprzednich ustaleń wiemy jednak, że po cenie pi można sprzedać nie tylko Y₂ ale Y_x. Tym razem producenci będą mogli podnieść cenę, gdyż przy cenie pi popyt jest większy niż podaż. Oferując produkcję o wielkości Y₂ mogą ją sprzedać po cenie p₂. Ten wzrost ceny (w porównaniu do pi) zachęci oferentów do zwiększenia produkcji do wielkości Y_x. Tej podaży nie będą jednak w stanie sprzedać po cenie p₂, gdyż wtedy popyt jest mniejszy od podaży. Muszą oni obniżyć cenę. Kontynuując to rozumowanie będziemy krążyć dookoła punktu równowagi wyznaczonego przez cenę p* i obroty X*=Y*. Na rys. 1. przyjmuje to postać spirali, pajęczyny (stąd nazwa modelu). Widać wyraźnie, że ta spirala stopniowo zbliża się do punktu równowagi, czyli mówimy, że spirala się zwija. Jest tylko kwestią czasu kiedy dojdzie ona do punktu przecięcia się funkcji podaży i popytu. Warto zauważyć, że po dojściu do tego punktu układ się ustabilizuje. Aby się o tym przekonać wystarczy zauważyć, że gdy cena obecna będzie wynosiła p*, to producenci przygotują na następny okres produkcję o wielkości Y*. Teraz jednak odmiennie niż poprzednio tą produkcję będą mogli sprzedać po cenie p*. Rynek nie będzie jej korygował w dół ani w górę, gdyż obecna podaż będzie równa przyszłemu popytowi.

Powyższy opis działania mechanizmu rynkowego w sytuacji przedstawionej na rys. 1 pozwala nam stwierdzić, że ta równowaga rynkowa będzie stabilna, gdyż w przypadku jej zakłócenia siły rynkowe automatycznie będą ją przywracać.

Przed sformułowaniem następnych wniosków rozpatrzmy inny przypadek, różniący się od powyższego tylko tym, że teraz funkcja popytu będzie bardziej stroma niż funkcja podaży.

Przedstawia to rys. 2.

Rys. 2.

Ponownie rozpoczynamy analizę od ceny p₀. Na jej podstawia producencie przygotują produkcję o wielkości Y_x. Nie da się jej sprzedać po cenie p₀. Musi ona zostać obniżona do poziomu pi. Sugerując się tą ostatnią ceną producenci w następnym okresie wystąpią z podażą o wielkości Y₂. Gdyby utrzymali cenę p_x, to powstałaby nadwyżka popytu nad podażą, dlatego rynek podniesie cenę do poziomu p₂. Ta wyższa cena skłoni producentów do zwiększenia produkcji do wielkości Y_x. Jej sprzedanie będzie wymagało obniżenia cen.

Kontynuując to rozumowanie zauważymy, że teraz też krążymy dookoła punktu równowagi ale tym razem coraz bardziej oddalamy się od niego. Spirala na rys. 2 stopniowo rozwija się.