związane z obumieraniem funkcji zespołów podgrodowycli;
łańcuch ewolucyjny
organiczne
- obronność
- otarte struktury handlowe
a. Różnicowanie się funkcjonalnych odrębności osad przygrodowych.
- samorzutna urbanizacja kraju rozwój gospodarczy i handlowy
- osadnictwo otwarte
- obok istniejącej sieci osad wiejskich z jej znanymi formami (okolnice, owalnie, ulicówki)
otaczały pierścieniowo główne ośrodki pramiejskie Gniezno, Poznań, Kruszwica, Kraków, Kalisz, Wrocław;
b. Ewolucja ich układów przestrzennych: układy widlicowe (Środa Poznańska, Zawichost, Międzylesie, Kwiciszewo), owalnicowe (Środa Śląska, Mogilno, Kościan), ulicowe (Pakość, Sieciechów) i inne.
te typy rozplanowania nie wykazują żadnych wspólnych regularności jak forma placu, orientacja w stosunku do stron świata, usytuowanie kościoła, wielkość układu itp.; zawierają cechy organicznego wzrostu; zależność od zadań funkcjonalnych; układy widlicowe:
0 KWICISZEWO -
■ Targ o wydłużonej formie placu klinowego owalnicowe:
0 targi o wydłużonej formie owal nicy;
0 ŚRODA ŚLĄSKA 0 MOGLINO 0 KOŚCIAN ulicowe:
0 targi o formie poszerzonej ulicy 0 PAKOŚĆ 0 SIECIECHÓW
4. AGLOMERACJE WCZESNOŚREDNIOWIECZNE W POLSCE: GNIEZNO, POZNAŃ, WROCŁAW, KRAKÓW - JAKO PRZYKŁADY ILUSTRUJĄCE ETAP KOŃCZĄCY ROZWÓJ STRUKTUR ORGANICZNYCH WCZESNEGO ŚREDNIOWIECZA W POLSCE.
organiczny proces formowania się aglomeracji;
- GNIEZNO
0 VIII w. najstarszy gród Lecha
0 Do X w. rozwijały się kolejne podgrodzia, narastając łańcuchowo;
0 W grodzie: siedziba księcia i kościół św. Jerzego;
0 IX w. -1 podgrodzie (suburbium) - katedra św. Trójcy, NMP, św. Wojciecha; obwarowane:
0 Do X w. -2 kolejne podgrodzia, otoczone odrębnymi fortyfikacjami;
0 Wokół osady otwarte: targowa, św. Wawrzyńca, Bielidło z św. Krzyżem, rycerska z św. Michałem, św. Jana, Piotrowo „Zajezierze” z św. Piotrem;
2