22105

Plan sześcioletni H. Minca

Przygotowania do przestawienia gospodarki polskiej na tory przyspieszonej industrializacji trwały od 1948. Idea gwałtownego uprzemysłowienia jako warunku „budowy podstaw socjalizmu" tkwiła głęboko w teorii i praktyce komunizmu. I Kongres PZPR w XII 48 przyjął mincowskie plan rozwoju i przebudowy gospod Polski na lata 1950-55. Wytyczne planu 6-letniego z 1948 - dochód narodowy ma wzrosnąć o 70-80% (w 1950 podwyższono to do 112%, a wskaźnik wzrostu prod przem zmieniono z 85-95% na 158% - konieczny wzrost potencjału obronnego Polski), rolnictwo- przy ogólnym wzroście produkcji o 50%, planowano lepsze dostosow struktury prod do popytu oraz potrzeb przemysłu. Dla Minca uprzemysłowienie, likwidacja elemen kapitalist, kolektywizacja rolnictwa, zacieśnienie stos z ZSRR - oznaczało zbudowanie podstaw socjalizmu.

Przedsiębiorstwa dostawały premie za przekroczenie planu - zabieganie o „wygodny" plan oraz ukrywanie faktycznych możliwości. Zdecydowana większość zysków szła do budżetu , z którego z kolei przedsiębiorstwa „planowo deficytowe" dostawały automatycznie pokrycie strat. Ambitne i napięte założenia planu 6-letniego zostały jeszcze szeroko rozwinięte w 1950. Z myślą o wzmocnieniu potencjału militarnego w planie na 1951 zwiększono zadania górnictwa, przem ciężkiego, chemicznego, rolno-spożyw i lekkiego. Na papierze pozostały plany wszechstronnej industrializacji, uwzględniającej m.in. potrzeby konsump społ i rekonstrukcję rolnictwa. Zastąpił je utajniony program rozbudowy przem ciężkiego i maszynowego związanego ze zbrojeniami oraz bazy paliwowej i surowcowej.

Generalnie w latach planu 6-letniego była wysoka dynamika przem zbrojeniowego - budowa właściwie od podstaw. Negatywne skutki likwidacji przem prywatnego i rzemiosła oraz skierowanie ocalałych zakładów do kooperacji z sektorem państwowym. W latach 50-55 liczba pryw zakładów spadła o 52%. Symbolem forsownej industrializacjii np. kombinat metalurgiczny Nowa Huta - już w latach 50-tych nie odpowiadało to tendencjom światowym oraz strategii państw rozwiniętych - wykorzystujących zdobycze rewolucji naukowo-technicznej. Mimo opieki państwa PGR-y (powołane w '49) miały słabe wyniki gospodarcze. Gospodarka chłopska miała znacznie lepsze plony.

Stopniowa redukcjia wymiany z zachodem(„zimna wojna")=> rozwój handlu z ZSRR.

Partnerami zostały Czechsłowacjo, Węgry, Rumunia, Bułgaria, które wraz z Polską i ZSRR stworzyły w 1949 Radę Wzajemnej Pomocy Gospodarczej (RWPG). W 50 przystąpiła do niej NRD. Z krajów zamorskich głównie komunist Chiny i Korea Płn. Udział krajów kapit zmniejszył się zarówno w imporcie, jak i exporcie o 10%. Handel gł z GB oraz neutralnymi: Austrią,

Szwecją i Finlandią. Trudności dewizowe spowodowały spadek importu surowców dla przem lekkiego. W exporcie dominacja węgla - głównego źródła dewiz i kredytów. Za wyjątkiem '53 ujemne saldo handlu zagranicznego. Deficyt pokrywano z ruskich kredytów i pożyczek dewizowych oraz sprzedaży złota i dewiz NBP ( na niezbędny import z zachód u), pewną poprawę sytuacji płatniczej spowodowało zaprzestanie przez ZSRR stosowania specjalnej ceny za węgiel z Polski.

Ogólna stagnacja płac, spadek spoż żywności, szczególnie mięsa, niski poziom budownictwa mieszkaniowego - preferow inwestycje przem. Załamanie tendencji z 45-49 do poprawy warunków bytowych spowodow złe nastroje. Podstawowym źródłem wzrostu zatrudnienia -migracje najbiedniejszych ze wsi - powstanie chłoporobotników.