- Todorova teoria literatury - 1965
- Kristeva wybrała Bachtina, aby zakwestionować strukturalistyczną koncepcję dzieła jako obiektu skończonego, zamkniętego i autonomicznego oraz umieścić je w otwartej sieci kodów
- „każdy tekst jest skonstruowany niczym mozaika cytatów, każdy tekst wchłania I przekształca inny tekst. Pojęcie intersubiektywności zostaje zastąpione pojęciem intertekstualności"
- Polifonia - pojęcie z 1929 oznaczające wielogłosowość: głosy poszczególnych postaci powieści istnieją samodzielnie, wchodzą ze sobą w różne relacje polemiczne i nie są podporządkowane nadrzędnej świadomości autora; „nieskończony dialog wokół spraw ostatecznych", kategoria filozoficzna związana z pojęciem „niezwieńczonego dialogu”
• Metalingwistyka - w przeciwieństwie do stylistyki zamykającej utwór lit. „na pobyt w głuchej twierdzy jednego kontekstu", m. bada dialogowe (intertekstualne) relacje utworu z innymi utworami i językami
- Ograniczony tekst / otwarty kontekst
- 1 Tekst nie jest strukturą autonomiczną, lecz zanurzony Jest w nieograniczonym kontekście (Derrida „nie istnieje poza-tekst, Gadamer „Żadne słowo nie jest ostatnim, tak jak nie ma słowa pierwszego")
- 2. Sens tekstu jest efektem starcia sił (= sensów); sens ma charakter podmiotowy, a nie strukturalny
- 3. Krytyka dualizmu podmiotowo-przedmiotowego - między mną (podmiotem) a tekstem (światem) pośredniczy sfera intertekstualna (językowa)
- 4. Podmiot nie istnieje samodzielnie - ja sam istnieję o tyle, o ile jestem omówiony przez kogoś innego, o ile przechodzę „przez usta innych"; skoro świadomość jest zawsze świadomością językową, to budzi się ona spowita w cudzą mowę; mediatyzacja tożsamości i świadomości
MIĘDZY INNYMI
- Projekt filozoficzny
- Zasada dialogiczna - człowiek definiuje sam siebie za pośrednictwem drugiego człowieka; być znaczy porozumiewać się
- Dialogowość
- wg M. Bachtina podstawowa formą funkcjonowania języka, który żyje w sferze dialogowego obcowania, D. cechuje wszelką wypowiedź, która zawsze stanowi reakcję na wypowiedzi wcześniejsze i sprzyja powstawaniu wypowiedzi dalszych. W konsekwencji mowa, co czasem widoczne nawet w wypowiedzianym w izolacji słowie, staje się zderzeniem co najmniej dwóch głosów (powieść polifoniczna -według M. Bachtina powieść, w której narrator opowiada o bohaterach tak, że przyznaje im zaawansowaną autonomię, respektuje właściwości ich indywidualnego języka. Nie poddaje jednoznacznej ocenie wypowiedzi i poczynań
2