25215

100. KOMPETENCJE TK- WPŁYW PRZYSTĄPIENIA DO UE NA ZAKRES KONTROLI KONSTYTUCYJNOŚCI 1. TRYBUNAŁ KONSTYTUCYJNY

Po wejściu PL do unii TK- bada w trybie represyjnej, prewencyjnej zgodność umowy międzynarodowej z Konstytucją. Ale Unia Europejska - uzyskuje podmiotowość prawną, tzn. ma prawo do zawierania do umów międzynarodowych. Powstaje pytanie, czy Trybunał może kwestionować umowy międzynarodowe zawartej przez UE. (może orzec, ale jeśli chodzi o skutki, to nie wiadomo).

Przedstawiono rozwiązania:

•    Trybunał Konstytucyjny RP posiada możliwość wystąpienia z pytaniem prejudycjalnym (dotyczy wystąpienia do TYybunału Sprawiedliwości) do Trybunału Sprawiedliwości UF lub Sądu Pierwszej Instancji dotyczącym ważności aktu bądź części treści aktu (przepisu) prawa wspólnotowego- w inien to uczynić w ramach realizacji kompetencji orzeczniczych określonych w art. 188 Konstytucji (w więc w zgodzie z tym unormowaniem)- tylko w przypadkach, w których w zgodzie z konstytucją, miałyby orzekając stosować prawo unijne.

W praktyce: TK jako organ wewnętrzny nie może dysponować kompetencją do orzekania w sprawie umów. dokonywać wykładni prawa międzynarodowego TK ma ją potencjalnie, gdyby nie- chaos.

•    Materia orzekania z mocą pow szechnie obowiązującą (art 190 ust 1 Konstytucji) przez polski TK w sprawie zgodności ustaw i umów międzynarodow ych z Konstytucją jest odmienna niż materia prejudycjalnych pytań prawnych do TS UE (lub Sądy Pierwszej Instancji) oraz udzielonych na nie odpow iedzi. Czynności wykonywane w obu wymienionych zakresach nie wykluczają się nawzajem i nie kolidują ze sobą. TK ma przy tym możliwość oceny konstytucyjności ustawy upoważniającej do ratyfikacji każdej umowy międzynarodowej poddawanego tego typu ratyfikacji, nie wyłączając umówi określonych w art. 90 ust 1 i art 91 ust3.

Przedmiotem kontroli konstytucyjności w ramach kognicji określonej w art. 188 pkt 1 Konstytucji (z następstwami sprecyzowanymi w art. 190 ust 1.) może być też sama umowa międzynarodowa, a tym samym traktaty dotyczące relacji RP- Unia, a nadto- choć tyłków zakresie nieodłącznie związanym ze stosowaniem Traktatu akcesyjnego oraz stanowiącego jego integralny składnik Aktu o warunkach przystąpienia - Traktaty konstytuujące i modyfikujące UE

Cała UE ma sens. jeśli w każdym państwie są te same standardy. Nie można dopuścić do możliwości orzekania o niekonstytucyjności.

W praktyce: Europejski nakaz aresztowania (zmieniono u nas kodeks postępowania, oparty na rozporządzeniu unii. rozwiązania zaskarżone do TK. orzekł że jest niekonstymcyjny; zmieniono art 55). Co do zasady modelono TK ma możliwość, ale wskazuje, że cała sfera kompetencji o koliznach będzie należała do sądów.

Trybunał podkreśla brak konieczności zwracania się doTK z pytaniami prawnymi dotyczącymi zgodności prawa krajowego z prawem unijnym- nawet w sytuacji gdy sąd zamierza odmówić zastosowania ustawy krajowej. Problem rozwiązania kolizji z ustawami krajowymi pozostaje więc w zasadzie poza zainteresowaniem TK. O tym, czy ustawa koliduje z prawem unijnym, rozstrzygać będą Sąd Najwyższy, sądy administracyjne i sądy powszednie, a o tym, co znaczą normy prawa unijnego, rozstrzygać będzie TS UE wydając orzeczenia wstępne.

W szczególnej sytuacji kolizji ustawy z prawem unijnym uprawnienie sądu do zadania pytania prawnego zostaje w pewnym sensie ograniczone ze względu na regułę kolizyjną zawartą w art. 91 ust 2 Konstytucji oraz zasady stosowania prawa unijnego, przede wszystkim zasadę bezpośredniego stosowania prawa wspólnotowego w wypadku kolizji z ustawą.