25461

WŁADZA SĄDOWNICZA W EUROPIE ŚRODKOWEJ I WSCHODNIEJ

1.    Wł sądownicza po 89r.- autonomiczna gałąź władzy politycznej niezależna od ekipy rządzących; polityczna niezależność sądów, niezawisłość sędziów- przejawy instrumentalizacji państwa prawa, przeciwieństwo komunistycznego państwa bezprawia.

Powołanie nowych instytucji: sądy konstytucyjne, rady sądownictwa, rzecznicy praw obywatelskich.

2.    Wpływ powstania niezależnej wł sąd. w krajach przechodzących od autorytar do demokr:

a)    Wzmocnienie autorytetu instytucji państwa

b)    Instytucja „horyzontalnej odpowiedzialności" rządzących- gwarancja respektowania porządku prawnego, konstytucji

c)    Monitoring procesu wyborczego, uczciwego przebiegu

d)    Prawne możliwości zakwestionowania wyników wyborów

e)    Kontrola prawidłowości referendów

f)    Ochrona wolności obywatelskich o char politycznym (wypowiedzi)

g)    Bezstronne osądzenie zbrodni komunizmu i osób które się ich dopuściły

h)    Podsumowując: uczestniczy w rozwiązywaniu konfliktów związanych z uzyskiwaniem władzy i jej sprawowaniem

3.    L Garlicki- wł sąd- pełni funkcję apolitycznego czynnika równowagi w systemie podziału władz oraz f apolitycznego gwaranta wolności praw jednostki.

Lustracja i dekomunizacja jako przedmiot działań władzy sadowniczej

1.    Lustracja- ujawnienie faktu współpracy tajnymi służbami komunistycznymi

2.    Dekomunizacja (Czechy)- wyeliminowanie z rywalizacji politycznej osób zajmujących określone stanowiska w komunistycznym aparacie partyjnym i państwowym

3.    2 płaszcyzny udziału wł sąd w rozwiązywaniu problemu lustr i dekomuniz:

a)    orzekanie przez sądy konst w sprawie zgodności z konstytucją ustaw lustracyjnych i dekomunizacyjnych (ustawy pojawiały się za rządów prawicowców)

b)    orzecznictwo sądów (powszechnych lub specjalnych) w indywidualnych sprawach związanych z oświadczeniami lustracyjnymi, (zamiast sądów czasem rozstrzygać mogą org administracyjne- Czech, Rum; inne org państwowe- Bułg). Osoba której dotyczy zarzut ma prawo do oczyszczenia się przed niezawisłym sądem

MIMO PRZYPISYWANIA WŁADZY SĄDOWNICZEJ APOLITYCZNOŚCI- JEST ONA WŁADZĄ POLITYCZNĄ . WNIKA ONA W ISTOTĘ PŁASZCZYZN POLITYCZNYCH NA RÓŻNYCH PŁASZCZYZNACH I W RÓŻNYCH MIEJSCACH. SPRAWNIE DZIAŁAJĄCA WŁ SĄD, POD KONTROLĄ SPOŁECZ I OCENIANA PRZEZ WOLNE MEDIA, NIEZALEŻNA OD WŁADZY UST I WYK STANOWI JEDEN Z GŁÓWNYCH PRZEJAWÓW ISTNIENIA DEMOKRATYCZNEGO PAŃSTWA PRAWA.