26148

Max Weber > stoi na stanowisku realnego istnienia klas spoi., związanych z ukształtowaniem się w XIX w. w krajach europejskich ustroju kapitalistycznego, charakteryzującego się industrialną produkcją, wolnym rynkiem i gospodarką towarowo-pieniężną.

Genezy zjawiska klas spoi. oraz określenia ich socjologicznego charakteru należy poszukiwać w strukturze ustroju kapitalistycznego, w którym nastąpił ogromny rozdział kapitału od pracy.

M. Weber określał klasy spoi. jako kategorie ludności różniące się sytuację na rynku kapitalistycznym, na którym panuje współzawodnictwo i konkurencja. Różnice w położeniu rynkowym polegają na sprzedaży przez jednych swej siły roboczej; stanowią oni klasy zarabiające, w przeciwieństwie do klas posiadaczy, którzy zdobywają swe towary na rynku i są nabywcami pracy.

Określając pojęcie klasy społ., M. W. wielokrotnie zaznacza, że klasy społ. nie są grupami społecznymi. Są one ugrupowaniami, które stanowią podstawę wspólnych zbiorowych działań, powstawania związków, zrzeszeń, ale klasy społ. nie wytwarzają wewnętrznej organizacji.

Funkcjonalne teorie k. społ.:

Davis’a i Moore’a > 4 modele:

1.    niewolnictwo,

2.    kasty,

3.    feudalizm,

4.    system klasowy (klasy nie są szczelnie zamknięte, opierają się na czynniku ekonomicznym).

Teoria ta stara się zrozumieć ogólne mechanizmy funkcjonowania społeczeństwa. System stratyfikacyjny nagradza pewne funkcje jednostki w społeczeństwie (np. ekonomicznie, lub splendorem, prestiżem) - staje się to elementem porządku społecznego dając początek irwarstwieniiL Nagrody - to co przyczynia się do istnienia i wygody, co służy dobremu nastrojowi i rozrywce, tym co wpływa na samoocenę i rozwój „ego”. Także „prawa” związane z pozycją, prerogatywy.

Nierówność społeczna jest nieświadomie wypracowanym sposobem, dzięki któremu społeczeństwa zapewniają sobie staranną obsadę najważniejszych pozycji przez najlepiej przygotowane osoby. Wynika z tego, że nie każdy może pełnić każdą fiuikcję. Liczą się:

- ważność funkcji dla społeczeństwa,

czas i praca potrzebne, aby osiągnąć pozycję związaną z funkcją (np. prawnik musi się kształcić przez szczególnie wiele lat),

ilość osób zdolnych do wykonywania danej funkcji - jej zastępowalność.

Osoby najbardziej funkcjonalne posiadają najwięcej dóbr.

Zarzuty do tej teorii:

1.    Bardzo ogólna, nie uwzględniająca szczegółów,

2.    nie uwzględnia natury ludzkiej - np. ludzie często zajmują pewne pozycje nie nadające się dla nich, nie są wtedy funkcjonalni.

Klasy

I robotnicza - od XIX w., wielki przemysł,

typy:

1. robotnik proletariacki - świadomość klasowa, „my i oni”, znajomość z innymi,