26284

liay od wielkości uantzji głębokości uinu/ji składu magmy (np czy jest kwaśna) KONTYNENT obszai pow Ziemie ze skorupa kontynaentalna w podłoży OCEAN obszai pow Ziemi ze skorupa oceaiuczna w podłożu KONWEKCJA substancje cieple sa Izejsze o«l sidtslAK ji chłodnych KRA WED/. KONTYNENTU .1 (aktywna - granica konrynnau jtokrywa sie z granic a płyty (wąski szelf, row oceaniezny. wulkanizm. trzęsienia ziemi) b (pasywna - granica kantyuniiu nie poktywa sie z granica płyty (sznaki szelf, basen oceaniczny, biak wulkanizmu, nikła sejsmika) KRYSTALIZACJA spadek temp. poniżej piaiktu Cnie (punktu od ktcacgo ciało wykazuje magnetyzm) MAGMA powstaje w wynitu stopienia skały Pochodzenie obniżanie tempetatuiy topnienia skal, irodgr/ewanie przez piotopusz płaszcza, spadek ciśnienia (svy pieli zenie fragmentu kostery) METODY BADAN GEOLOGICZNYCH a)Badania podstawowe, badania teienowT. wieicenia rozpoznawcze. geofizyka poszukiwawcza (metody sejsmiczne, geomagnetyczne, geoelekttyczne. giwaimetiyczne. tadaiowe) zdjęcia lotnicze, mapy geologiczne (szczegółowe - zakiyte, przeglądowe - odkiyte. mało zgenetalizowane. tematyczne: geologiczna, zlozowa. hvekologie/na lid) b)Badama szczegółowe analiza składu skal i mineialow (mikioskopowa analiza, analiza chemiczna. mikiosaida. analiza imtgenowaska) oznaczenie wieku skał (wiek zgledny skamieniałości, wiek bezwzględny napodst datowan tadiomrnycznydt MUŁY HIPELAGICZNE powstaje w wyniku deszczu opadającej zawiesiny OSAD WSKAŹNIKOWY fanglomeiaty. osady weglanosne (delta). ewapciawflaguna lupetsalinania). wapienie (szelf) PŁYTY' LITOSFERY' a)duze płyty z litosfera kont i ocean (płyta Euroazjatycka. Pn- a me ty kańska Pd-amerykanska Afiykanska Indoauslialisjka. Antarktyczna) b) duże i stediie płyty z litosfera oceaniczna (płyta Pacyficzna. Filipińska. Foais. Scotia) ejsirckiir płyty z kostera kem i oce.tn (płyta Somalijska. At<ibska. Irańska. Banda, płyta Karaibska) POCHODZENIE! ENERGII GEOTERMICZNEJ a)Ciepło rakietowe (teciia Kania i I.aplace a pierwotna gcraca kula. teoria Uieya - kondensacja gwaitacyjna pierwotnego obłoku mateiii bjCieplo radiogeiiic/ne - enetgia 10/padii pieiwiastkow ptoaueiuoiworczych ( Jimie /rodła ciepła (teorie spowodowane pływami kondensacja ciepła, egzotermiczne reakcje chemiczne we wnętrzu albo na granicy puka i płaszcza) POCHODZENIE MAGNETYZMU a) wykluczamy nantajpiesowanie przez pole inagetyczne, bo pole jest zbyt słabe b) wykluczamy niajpieiyrzne jadro Ziemi, bo panuje zbyt wysoka temp cjteoria dynama - konwekcja w wewn jatkze Ziemi, poiownanie Ziemi do wielkiego samozbtidzahtego dynama Zakłada ze pieiwotnie Ziemianie mula pola magnetycznego Jethuk w słabym magnetycznym polu galaktyki mchy zjonizowanej cieay w zewu jądrze Ziemi wytwarzały prądy elektryczne. kloie indukowały pole magnetyczne

POCHODZENIE MATERIAŁU W OSADACH MORSKICH aJTrrygcniczny (85% dostarczały przez rzeki, produkt erozji wybrzeży, z wytapianu gro lodowcowydi. iuwiany przez wiatr) bjBiogrtiiczny (5% osad węglanowy, krzemionkowy, fosfaranowy Nektan - przemieszcza sie o własnych silach PLiukton - biernie przenoszone przez wodę Beiitos - organizmy zyjaca na tkiie) PODATNOŚCI NA WIETRZENIE CHEM llkanind. itninalin 2|kwac. muskowit 3)Skalrttie. bioty 1 -l)amfibole. pirokseny r>)oliwinv 6)dolomil 7) kalcyt 8)gips PODSTAWY TEKTONIKI II.YT LITOSFERY a)matetu płyt laosfeiy powastaje w sttefadi spiedaigu w ssynfcu dostawy magmy z atimosfriy b)płyly odtywaja sie od siebie, napedzaie przez prądy konwekcypie w asieuosferze c)mateiia płyt jest kmsumowaiu (wnagaiu) do astenosfety w strefach sidididccji djzdltiz granic zbieżnych dwodi płyt oceaiicznych skhidajarych sie z biosfery kontynentalnej dochodzi do kobzji gazowo POWSTANIE KAI.DERY l)sibia empcja i tozetwanie wcześniej istniejącego wulkaiy, opioznienie zbiornika magmowego 2)zapadniecie sie stożka PRODUKTY WIETRZENIA a)Blóki. gnizy skalne b)Muinalv odporne na czyiiifcl dtemiczne (kwar, skalenie. lyszczyki) cJTrwale produkty wir rżenia diem dlRo/iwus PRODUKTU WfIKWI/Mt .i)m.iieri.i w siaiir ciekltiu lawa (skały magmowe wylewne) b)maieria w siaiie sialym - tefra lufy (skały piroklasiyczne) c)mairria w staiie gazowym gazy wufcaniczne PRZESŁANKI TEORII PŁYT a)uksztaltowaiie brzegów oceanicznych (rowy oceaniczne i luki wyspowe) b)aiomaUe geotermiczne i giwaimetiyczne c)duza aktywność wulkamcziu d)duza aktywność sejsmiczna e(rozmieszczenie ognisk nzesien ziemi (Stiefa Bemolfa) PRZESŁANKI TEORII PŁYT (SPREDING DNA OCEANICZNEGO) a)i*sztaltowaiie osiowych palu oceanow (grzbiety srodoceaniczne i doliny ryfiowe) b)wulkaiiizm w strefach spreedingu c)anomalie geofizyczne (grwaitacyjne. sejsmiczne, geoleimirzne) d)nzesienu Ziemi w strefach grzbietów stodoceanicznych e)wiek den oceaucznydi PRZYCZYNY' WZNOWIENIA EROZJI WGŁĘBNEJ a)Eustalyka obniżenie po/iomn morza bjTektonika - wypietrzetur c jKIrm.it wzrost ilości opadow •> większy przrplyw •> spłaszczenie profilu równowagi PUSTYNIA obszar bez wody a)Pustynia skalista lub gnr/owa (hamada) (wietnenie mcduniczne. spłukiwanie, erozja eoliczna zwiettzełiiu blokowa i gnizowa) b)Pustynia żwirowa (serir) (sedymentacja alitwiahta eiozja eoliczna. zw» i piasek dostaczany przez rzeki okresowe cjilisiynia ilasta, słona (sebha) (sedymentacja okresowych jezior, osad rytraic/ny) d)l*usiynia piaszczysta (erg) (sedymentacja eobcztu. piaske) (Seify - wydmy podkime) e)Polpiistvnie i suche stepy (sedymentacja eoliczna less - gruboziarnisty pyl) (Saliel - obszar pokryw pływowych) RAFA konstnikcja organu/na głębokość <S0m (dostęp do sssialaj kot ale zyja w symbiozie z glonami, które wylapuja CaC03. temp >18 Nie powsiaja u ujascia rzek. ssnekszosc raf 10 stiefa miedzy z wtórników a RODZAJE LAWY a)Kwasna (Rtobtowa 68-77% krzemionki lemj) 800 flopni. jesi lOmln bad/iej lepka od bazaltowej, nie spływa tworzy kopuły. Dacytowa 63-68% temp ok 950 stopni jest wypychana i zostaje, tworzy kopnie b)Obojelna (Andezytowa 52-63% lemp ok 1050%) c(/.(salowa (Bazahowa 18-52% temp 1200 stopni, płynie dosc szybko, tworzy potok lawy) RODZJF. TEFRY a)Bloki (>6-1 mm_ to takie ftagmeniy. które zosuly wyrzuca* z wuŁaiwi w całości j»tz /asiygniHr Bomby wydostają sie z wnkLuai jeszcze niezastygle. w czasie lotu jroddawaru rcnacji w konsekwriKji kształt owahiy b)l apille (2-6-Imm) elekt zlepiana popiołu wulkaracznego w dinnszc gazowo popiołowej c)Popiol wulkaiinny (■ 2inm) dtobne fragmenty szkliwa, efekl ucieczki gazów, szybkie przrmieszczaiir sie popilu tu duże odległości, po dużej eiupcji popioł rozprzesiizeriu sie po całej kuli ziemskiej, dostaje sie do amosfeiy

ROZ WOJ MF-ANDRA 1 (normalna rzeka płynie zakolami 2)zakola powiększają sie 3)ruste|>iije tozetwaiie powstaje stan* zerze 4) rzeka piostuje swój bieg R/.F.KI a)Meaidrujace (koryto krete. obsyp |łizy In/egu iianspotiowany matenal choluiy piasek, mul. traispoit zawiesiny) b)Roztokowe (koryto prosie, obsyp, trampai niaienaki graby piasek, żwir) słoneczny SEDYMENTACJA NA SZELFIE ajSzełfy klasyczne (gl materia! tetygeniczny osad prądów pływowych fal. muły - piaski) b)Szelfy we^anowe (gl matenal biogeniczny. crgaiuzmy bentcruczne. wapienie + margle) SKORUPA ZIF-MSKA stanowi 0.5% ptonuenu Ziemi Składa sie z: Skonipy Oceanicznej' osady, bazab. gabro, molto. górny płaszcz (grubość 5-15km. grstosc 2.9-3.0 gcm3) Skuupy Kcmynentali*) osady, granat. gnejs, granuli!, molto. górny płaszcz (grubość 20-70km. gesiosc Z 6-2.7 g c ml) SPI.YW nich cieczy o drtzj lepkości i uplyimiatego mai er ulu. lepkością przypomina lawę bazaltowa SPREDNIG granice rozbieżne SUBDUKCJA podsuwanie płyty litosfery ktb jej fiagmenru pod inna plyte STRUKTURA MATERII pietw cltem - zw cltem - minetaly - skały - kostera - planeta ziemia ukl SYSTEM LAGUNA BARIERA a)barieiy piaszczyste (mietzeja) b)B.uinv bioegna zue (taly) c)laguny btaklrzne (zasolenie- ) d)Laguny liipetsaliiume(zasoleiiie>) SZELF btzeziu czesc kontynentu zalana przez morze. Jest łagodnie nachylony w kienaiku pow oceanu do krawędzi szelfu, na której następuję załamanie dna i przejście szelhi w skłon TEMPO GROMADZENIA OSADU W OCEANACH a)Tiirbidtyi <800-2500mra lOOOl.a) b)naily hemipel.(gi« zne (100-400mm 1000l.a) cjmuls wapienne (2-1 mm lOOOl.d) djniuly kr/enaunkowe (0.8-l.5nun lOOOtal) ejczerwony il głębinowy (0. l-0,5mm'1000Lit) TERRASA to detaie ckio. stanowi polkę, stanowi juz element zbocza, woda tam nie dochodzi TURBIDYTY kopalne osady ptadow. powsiaja w skutek

2