29214

O Stworzył nowe pojęcie -* „refolucja” - dla określenia wydarzeń w Warszawie i

Budapeszcie - tu reformy były wprowadzane przez górę w odpowiedzi na rewolucyjne naciski z dołu.

0 Terminu rewolucja używa dla określenia wydarzeń z Pragi, Budapesztu i Bukaresztu.

0 Dahrendorf podkreśla, że wydarzenia roku 1989 były niezwykle gwałtowane i radykalne co jest jedną z definicji rewolucji. Charakteryzowały się delegitymizacją całej klasy rządzącej, usunięciem jej głównych reprezentantów, przekształceniami konstytucyjnymi, a wszystko to w bardzo wąskim przedziale czasowym.

2. Crane Brinton - porównał wydarzenia w Anglii z roku 1688, Ameryce w 1776 oraz Rosji w 1917 i stwierdził, że „rewolucja” ma swoją własną „anatomię”.

0 Etap pierwszy: miesiąc miodowy. Zaczyna się po pokonaniu starego reżimu bez

poważniejszego przelewu krwi. Czas radości, choć trwa niedługo. Sam Brinton tak pisze o specyfice pierwszego etapu: „ Na początku, w krytycznym momencie próby sił, stary reżim staje twarzą w twarz ze zwartą opozycją. Ale tak naprawdę owa opozycja Mada się z różnych grup i nigdy nie odpowiada znanemu uproszczeniu - „zjednoczonemu narodowi”. Staje się to widoczne z początkiem „rządów umiarkowanych”.

0 Etap drugi: rządy umiarkowanych. Rozpad dawnej opozycji. Trudności we współpracy. Radykałowie zaczynają oskarżać umiarkowanych o zdradzenie ideałów rewolucji i tym samym o zbytnie umiarkowanie. Utrata kontroli nad rządzeniem.

0 Etap trzeci: czas ekstremistów. Przejmują władzę. Mniejszość, ale dobrze zorganizowana i bojowa. Wprowadzają rządy terroru i siły. Społeczeństwo osiąga próg wytrzymałości.

0 Etap czwarty: dyktatorzy . Przejmują zrujnowane i zdemoralizowane społeczeństwo.

0 Wiele wątpliwości czy taki podział słuszny. Ale sam Dahrendorf dostrzega pewne elementy anatomii w wydarzeniach z 1989 i 1990 r.

1.    przez pewien czas opozycja złączona. -» „Solidarność” Polska -» „Forum Obywatelskie” Czechosłowacja

2.    Gdy zniknął wspólny wróg pojawiły się podziały.

3.    Dahrendorf wskazuje, że w rządzie potrzebne są inne umiejętności niż te przydatne kiedy jest się w opozycji. Zaznacza również, że po usunięciu starego reżimu pozostaje pewna próżnia, a przywódcy rewolucji muszą zacząć budować struktury nowego ustroju całkowicie od początku, ponieważ dawne struktury władzy załamały się. Autor podkreśla, ze tak naprawdę na początku nie ma sprecyzowanego planu działania - jest tylko „entuzjazm i nadzieja”

4.    Ralf Dahrendorf nie zgadza się z krytyczną oceną Brinton, według którego klęska rządu umiarkowanych wiąże się z brakiem odwagi przekonań. Aczkolwiek Dahrendorf przyznaje, że klęska centrystów jest typowa dla kilku postkomunistycznych krajów Europy.

3. Dahrendorf również podkreśla, że naród jako spójna całość może wystąpić przeciwko jakiemuś reżimowi, ale nie może jako całość rządzić. Zaznacza, że zawsze powstają rządzące mniejszości (co zauważył równie Robert Michels tworząc w 1911 „żelazne prawo oligarchii”), ale jak sam mów „nie jest to powód do rozpaczy”, a wręcz takie grupy są potrzebne, by sprawnie rządzić. Ważne jest by ustalić zasady kontroli i równoważenia grup rządzących i co pewien czas zmieniać je środkami pokojowymi takimi jak wybory.