• Kompleksy komunikacyjne - powstałe w wyniku szczególnych warunków komunikacyjnych, np. kompleksy nadbrzeżne (na styku morze - ląd). Dzisiaj te kompleksy rozwijają się lawinowo, bo bazują głównie na imporcie. Przykłady: kompleks Nowego Jorku, Szanghaju, doliny rzeki Loary we Francji.
• Kompleksy metropolitarne - tworzą się w ramach wielkich metropolii, w których występują instytucje ponadregionalne. Są głównie kompleksami przemysłu przetwórczego, związanego z rynkiem konsumenckim. Przykłady: Paryż, Mediolan, Moskwa, Berlin. Obfitość siły roboczej o różnej możliwości nabywania dóbr, duża gęstość zaludnienia - to są czynniki prowadzące do powstania tych kompleksów.
• Kompleksy militarne - powstawały w okresach zagrożeń, produkowały one z dala od frontu ogromną masę produktów. Przykłady: Zachodnia Syberia, Ural, kompleks nadwołżański, zachodnioamerykański, teksański.
Teoria progów. Autorstwa Malisza.
Mówi o etapach i możliwościach rozwoju aglomeracji. Jest ona faktem pokazującym jak dokonuje się rozwój aglomeracji przemysłowej i jakie są podstawowe kryteria ograniczające ten rozwój.
Progi (ograniczenia):
• Zróżnicowanie cech fizjograficznych terenu - ograniczenia fizyczne.
• Istniejący układ użytkowania ziemi - próg funkcjonalny.
• Technologiczne właściwości układu infrastruktury - ograniczenia technologiczne.
• Konieczność przebudowy elementów strukturalnych - ograniczenia wynikające z przebudowy.
Wspólną ich cechą jest to, że nie mają charakteru absolutnego, tzn. że każdy z tych progów jak i wszystkie razem możemy przekroczyć. Wymaga to olbrzymich nakładów, często przekraczających możliwości inwestora.
Kooperacja.
Procesy kooperacji są procesami wynikającymi ze społecznego podziału pracy. Im proces społecznego podziału pracy jest silniejszy, tym procesy kooperacji wzrastają. Kooperacja mówi nam o współpracy, generalnie przy wytwarzaniu czegoś nowego (produktu, półproduktu).
Typy kooperacji:
2