Uzyskanie absolutnie czystego surowca jest nieosiągalne. W praktyce występuje kompromis między kosztami czyszczenia (wynikającymi ze strat materiału, nakładu pracy i środków), a koniecznością produkcji żywności dobrej jakości. Do czyszczenia stosuje się wiele metod, które generalnie można podzielić na dwie grupy:
• metody czyszczenia na sucho, jak przesiewanie, szczotkowanie, ocieranie, aspiracja, magnetyczne rozdzielanie;
• metody czyszczenia na mokro, np. mycie, flotacja, czyszczenie ultrasoniczne, filtracja.
Czyszczenie okopowych, warzyw i owoców
Czyszczenie okopowych, warzyw i owoców odbywa się w różnego typu urządzeniach i maszynach1 służących do mycia, moczenia i przenoszenia surowca, jak np. zamaczalniki, kanały spławiakowe (transport wodny) i myjki.
Zamaczalniki są to zbiorniki metalowe lub betonowe, zaopatrzone w doprowadzenie czystej wody (lub wody pochodzącej z następnych etapów mycia) oraz w dwa odprowadzenia wody zużytej (brudnej):
- dolne do usuwania brudnej wody z zanieczyszczeniami ciężkimi,
- górne do odprowadzania wody z zanieczyszczeniami, unoszącymi się na jej powierzchni.
Płuczki (inaczej myjki), stanowią dużą grupę maszyn o działaniu okresowym lub ciągłym,
różniących się elementami roboczymi, wprowadzającymi środek myjący i surowiec w ruch. Wyróżnia się następujące myjki:
• łapówę - zbudowane z wanny, o zaokrąglonym dnie rusztowym, zawierającej wał z łapami umocowanymi spiralnie, które mieszają i przesuwają surowiec w kierunku przeciwnym do kierunku przepływu wody myjącej;
• szczotkowe - zawierające w wannie zestaw szczotek myjących, wykonanych z materiałów różnej twardości i obracających się w kierunku przeciwnym do ruchu surowca;
• natryskowe bębnowe - mające postać cylindrycznego bębna (niekiedy ściętego stożka), zbudowanego z perforowanej blachy lub pryzmatycznych prętów, do którego jest doprowadzany surowiec i woda (w postaci natrysku); ruch surowca od wlotu do wylotu bębna jest wywołany nachyleniem bębna lub przez listwę nawiniętą śrubowo na wewnętrznej powierzclmi bębna
• natryskowe, w których surowiec na taśmie jest myty natryskiem strumienia wody o regulowanym ciśnieniu, dostosowanym do mechanicznej wytrzymałości mytego materiału;
• wodno-powietrzne, w których ruch surowca (delikatnego) i wody w czasie mycia w wannie jest wymuszony przez unoszące się pęcherzyki powietrza, doprowadzonego pod ciśnieniem;
• ślimakowe, w których częścią roboczą jest ślimak, umieszczony w koiycie nachylonym do poziomu; ślimak obracając się przesuwa myty surowiec z dołu do góiy, w kierunku przeciwnym do ruchu myjącej wody, jest to odmiana płuczki do ziarna zbożowego przedstawionej na rysunku;
wibracyjne - działające na zasadzie wibrowania surowca i wody myjącej w wannie wprawionej w drgania mechaniczne.