Czynniki ryzyka raka Jelita grubego:
1) Dteta
o małownrzyw
o dużo węglowodanów i tłuszczów o i spożycia witamin i pierwiastków śladowych
2) Polipy gruc/ołakowale (vilosum. tubuk>villostim, lubulare)
3) Golus ulcerosa
o t 20-30 x gdy choruje ponad 10 lat o 30% gdy choruje 35 łat
mało warzyw w diecie
o innie) Budno przyswajalnych włókien w treści pili towej o i objętości pokarmowej w jelicie grubym o dłuższe przebywanie treści pokarmowej w jelicie
0 zmiana flory bakteryjnej w jelicie
o r koncentracji i dłuższy kontakt błony guzowej z potencjalnie toksycznymi produktami degradacy węglowodanów dużo tłuszczów w diecie
o t syntezy cholesterolu i kwasów żółciowych w wątrobie
o możliwość zamiany w potencjalne kardnogeny przez (zmienione) bakterie jellowe . witamin A, C, E * wolnych rodników
2)
3)
4)
Polipy jelita grubego:
nicnowotworowe
1) polip hypeiplastyc/ny polip hamariomatyczny
a. młodzieńczy
b. w zespole Peulz-Jeghersa polip zapalny polip Smloklalny
nowotworowe
1) adenoma lubulare (90%)
2) adenoma »ibulo\ilosum (5-10%)
3) adenoma wlłosum (1%)
w skórze okolicy ust. w błonie guzowej ust. na dłoniach
Ryzyko translomiacji złośliwej wpoipie gmczołakn witym: zależy od:
0 średnicy polipa 0 typu histologicznego
w okolcy narządów pkaowych plamko watę przebarwienia
wzrost ryzyka raka r/usści. piersi, endometrkan. płuca
o stopnia dysplaz j ryzyko duże:
o w ad. vfllosum 0 -4cm o w ad. z dysplazja dużego stopnia - ryzyko małe:
o ad. hibulare 0<lan
Zespoły polipowatoścl rodzinnych:
o 500 — 2500 pofipów, na 100% rak
2) zespół Gardnera
o polipy ♦ osteoma ♦ cystis cpidcrmalts ♦ fbromaiosis. na 100% rak
3) zespół Turkota
o polipy * gloma
Klasyfikacja:
ad. lubulare = >75% utkania ad. Ubulare
- ad. tubulo-ulosum = 25-50% utkania ad. \alosum
- ad. vilostmi = >50% utkania ad. vilosum
Sekwencja ADENOMA - CARCINOMA
• rozmieszczenie gruczolaków i gruczołakoraków jest podobne
najwyższa częstość występowania gruczolaków wyprzedza o kilka lat najwyższą częstość występowania gruczoiakoraków w populacjach, w których często występują gruczoł akorak). również często występują gruczoł akr
• bardzo często widzi się ogniska raka w gruczoł akr 1, bardzo rzadko gruczolakorak wyrasta z normalne) błony guzowej
• usuwanie podejrzanych gruczolaków prowadzi do zmniejszenia częstości występowania gruczoiakoraków
• najczęściej rak zwązany jest bezpośrednio z fcczbą gruczolaków, więc u pacjentów z PAP ryzyko a 100%
Genetyka:
Wielostopniowy, włebłeni proces dotyczący zmian w wielu genach na różnych chromosomach (5, 2.12. 17.18) kaskada zmian Mutacje:
1) mutacje
a. genów A PC
b. genów naprawy ONA (mismalch lepair genes hMSH2. hMLHl. hPMSl. hPMS2)
2) hypometytacja ONA
3) mutacje proloonkogenów (k-ras)
4) LOH wp53 i DCC