33748

Kompleksowy program walki z kryzysem uchwalono dopiero w końcu '32. Jego podstawowe założenia zmierzały do zwiększenia opłacalności gospodarki rolnej, obniżenia cen wyrobów przem. (w szczeg. skarteliz.), wzrostu zatrudnienia oraz aktywizacji eksportu. Chodziło zatem o zwiększenie popytu na rynku wewn. i zewn. Działania antykryzysowe w rolnictwie polegały głównie na zmniejszeniu zadłużenia wsi oraz podnoszeniu cen płodów rolnych. Działania rządu dot. obniżania cen art. przem. nie były w pełni konsekwentne. Obniżenie cen wyrobów skartel. wymagało zdecydowanego przeciwstawienia się kartelom, ale rząd nie chciał przeciw nim występować frontalnie. W 1932 Kom. Ekon. Rady Min. zlecił Ministerstwu Przem. i Handlu przygotowanie planu obniżki cen podst. art. inwestycyjnych. Wskaźnik cen art. skartel. obniżył się za 109 w 1930 do 83 w 1935.

W okresie kryzysu rozszerzono znacznie front robót publ. W pierwszej fazie kryzysu zatrudniano przy robotach ponad 20K bezrob. W '35 zajęcie to miało 100K osób. Zmniejszone bezrobocie zwiększało popyt a także osłabiało chęć do strajków.

W latach kryzysu nastąpił w PL rozwój etatyzmu (bezpośr. działaność gospod. państwa, posiadającego przedsięb. na własny r-k; w szerszym pojęciu interwencjonizm gosp.) Wiele firm przeszło na wł. państwa, ponieważ nie były w stanie spłacić kredytów rządowych. Państwo stało się właścicielem Zakładów Chem. „Grodzisk", „Azot" SA, Zakł-ów Scheiblera i Grohmanna oraz współwłaścicielem Huty Pokój.

Kryzys ekon. miał w PL przebieg ostry i długotrwały. Przyczynami były mała pojemność rynku wewn. kurczącego się w wyniku pauperyzacji wsi, skutki opanowania gosp. polskiej przez kapitał zagr., polit. gospod. kraju (spóźniona walka z kryzysem, złe rozwiązania). Należy jednak zdawać sobie sprawę z faktu, że nawet b. skuteczna polit. gospod. nie mogła zapobiec kryzysowi, któremu nie oparły się znacznie bardziej rozwinięte gospodarczo państwa.