35192

wysokimi kosztami, np. duże nakłady na badania, prace projektowe czy szkolenie pracowników Dodatkowo aktywność reklamowa konkurentów czy uznanie danej marki i jej długoletnia obecność na rynku utrudniają wejście na rynek nowych przedsiębiorstw Elementem wzmacniającym pozycję wielkich przedsiębiorstw i prowadzącym do monopolizacji jest tzw. EFEKT SIECI. Polega on na tym, że wartość sieci rośnie z każdym kolejnym użytkownikiem, który do niej wchodzi Np. sieć telefoniczna typu Orange z jednym abonentem jest mniej warta aniżeli sieć T-mobile z 100 abonentami. Efekt sieci porównuje się do oddziaływania „czarnej dziury” - wielki podmiot gosp. przyciąga do siebie rynki zależne, odbierając je mniejszym przedsiębiorstwom Stwarza to niebezpieczeństwo wyeliminowania wszelkiej konkurencji, które jest szczególnie poważne w obszarze nowych technologii. Np. sprawa Microsoft - dzięki sukcesowi Windows'a, Microsoft opanował rynek systemów operacyjnych dla stacji roboczych.

2. KONKURENCJA NIEDOSKONAŁA - w jej warankach przedsiębiorstwa mają pewien wpływ na cenę swoich produktów Mogą one, poprzez ograniczenie własnej produkcji, doprowadzić do wzrostu cen. Zwiększenie produkcji zaś może wiązać się ze spadkiem cen. KONKURENCJA MONOPOLISTYCZNA - w jej warunkach działalność prowadzi stosunkowo duża liczba przedsiębiorstw', które w odróżnieniu od konkurencji doskonalej, oferują zróżnicowane, choć podobne produkty Oferowane tow^rary lub usługi są substytutami - zaspokajają te same potrzeby, ale posiadają cechy charakterystyczne. Obecny pewien wpływ przedsiębiorstw na ceny swoich produktów. Przykładem konkurencji monopolistycznej jest rynek detalicznej sprzedaży paliw'. W konkurencji monopolistycznej przedsiębiorstwa konkurują nie tylko ceną, ale i jakością oraz prowadzą działalność reklamową.

OLIGOPOL - rodzaj rynku, na którym działa kilka, najwyżej kilkanaście przedsiębiorstw. Skrajną postacią oligopolu jest duopol - rynek podzielony między dwa podmioty. Cechą właściwą oligopolu jest to, że podmioty gosp starają się przewidywać i uwzględniać decyzje konkurentów. Oligopole można podzielić na :

-    ustabilizowane - przedsiębiorstwa akceptują istniejący podział rynku i nie prowadzą ekspansji kosztem konkurentów. Poziom cen wyznacza największe przedsiębiorstwo, tzw. przywódca cenowy, a pozostałe podmioty dostosowują cenniki do jego decyzji.

-    nieustabilizowane - przedsiębiorstwu walczą o rynek

Dla oligopolistów charakterystyczna jest TEORIA GIER - przed podjęciem decyzji oligopolista musi zadać sobie pytanie jak zachowa się rywal Niewielka liczba 2

przedsiębiorstw na rynkach oligopolistyczrryclr stwarza dogodne warunki do zawierania zmów kartelowych, których przedmiotem są zazwyczaj podział rynku, określenie poziomu cen lub produkcji. Uczestnicy kartelu mogą liczyć na bardzo duże zyski, ale kar tele są bardzo szkodliwe dla gospodarki, gdyż prowadzą do wzrostu cen i spadku produkcji. Gdy zmowa dotyczy dużej części gospodarki pojawić się może zjawisko stagflacji - ogólnego wzrostu cen (inflacji) i bezrobocia połączonego ze spadkiem produkcji W państwach o gospodarce rynkowej tworzenie karteli jest zabronione

MONOPOL - w jego warunkach na rynku działa tylko jedno przedsiębiorstwo, a oferowane przez nie dobra nie mają bliskiego substytutu. Przedsiębiorstwo może zyskać jrozycję monopolistyczną w drodze naturalnej, np. dzięki wyłącznemu dostępowa do technologii bądź w wyniku interwencji państwa Monojrole naturalne są zazwyczaj nietrwałe, bo wysokie zyski skłaniają inne przedsiębiorstwa do wejścia na rynek.

Obecnie możemy mówić o pojawieniu się kolejnej fazy rozwoju gosp. - fazy wzrostu pobudzanego

przez innowacje, (wcześniejsza faza - inwestycje). Ważnym celem analizy antymonopolowej