35712

Pojęcie i cechy nowożytnej biurokracji

Administracja to ta część funkcji państwa, która nie jest stanowieniem prawa i wymierzaniem sprawiedliwości.

Administracja w znaczeniu funkcjonalnym to szeroko rozumiana działalność organizatorska państwa.

Prawdziwa administracja zaczęła się tworzyć w czasach monarchii absolutnej.

Zasada biurokratyzmu - pojawiła się w okresie monarchii absolutnej w związku z potrzebą specjalizacji i fachowości aparatu urzędniczego, na którym opierał się zarząd państwem. Stanowiła ona hierarchiczną organizację, opartą na zależności służbowej między zwierzchnikiem a podwładnym. Cechą charakterystyczną było pobieranie przez personel stałego wynagrodzenia pieniężnego. Przy obsadzie stanowisk kierowano się przede wszystkim kryterium kwalifikacji, co powodowało powierzanie urzędów także osobom nie należącym do warstw uprzywilejowanych. Pozwalało to władcom umocnić swą pozycję wobec arystokracji. Sprawowanie urzędu wiązało się też często z nabyciem szlachectwa (wykształciła się tzw. szlachta urzędnicza).

Niemiecki uczony Max Weber przypisywał systemowi biurokratycznemu następujące cechy:

1.Zawodowy charakter administracji

powstaje zawód urzędnika, związany z określonym wynagrodzeniem, które stanowi podstawowe źródło utrzymania

urzędnik powinien posiadać kompetencje (przygotowanie zawodowe)

2.Specjalizację w załatwianiu określonych kategorii spraw, a także związany z tym poziomy i pionowy podział pracy Poziomy podział pracy - polega na rozgraniczeniu zadań między urzędnikami lub całymi zespołami urzędników tego samego szczebla według jakichś kryteriów

Pionowy podział pracy polega na podziale zadań między urzędników różnych szczebli

3. Hierarchiczność struktury władzy - zakłada podległość urzędników bądź całych zespołów urzędniczych niższego szczebla wyższemu szczeblowi Podległość osobowa - uzależnienie od przełożonego (nagrody, kary, wysokość uposażenia)

Podległość służbowa - urzędnik niższego szczebla ma obowiązek podporządkować się poleceniom urzędnika wyższego szczebla (wyjątek -gdy polecenie jest niezgodne z prawem)

4. Tworzenie norm generalnych - obowiązywanie generalnych reguł prawnych określających zachowanie urzędników (np. Kodeks postępowania administracyjnego)