35922

Biografia i chronologia dzieł Andrzeja Frycza Modrzewskiego.

Andrzej Frycz Modrzewski (1503 - 1572). Wybitny przedstawiciel polskiego renesansu. Pisarz polityczny i publicysta. Urodził się w Wolborzu, gdzie jego ojciec, Jakub, był wójtem. Początkowo młody Modrzewski uczył się w szkole parafialnej w Wolborzu, potem w Krakowie. Od 1517 roku studiował na wydziale sztuk wyzwolonych, po dwóch latach uzyskał bakalaureat, o magisterium się nie ubiegał, choć nadal słuchał wykładów. Przyjął niższe święcenia kapłańskie i pracował w kancelarii arcybiskupa gnieźnieńskiego Jana Laskiego. W latach 1525-29 był notariuszem biskupa poznańskiego Jana Latalskiego. Najściślej jednak związał się z rodziną Laskich - synowcami biskupa Jana: Hieronimem i Janem. U tego ostatniego pracował od 1531 r. Z polecenia czy namowy mecenasa Frycz udał się na studia do Wittenbergi, podróżował też po Niemczech, wypełniając polecenia pracodawcy, poznał Lutra, Melanchtona, odwiedził także Bazyłeę, Strasburg, Lipsk, Frankfurt, Norymbergę, Paryż. Od 1536 roku, wypełniając polecenie Łaskiego, ekspediował do Polski zakupioną przez mecenasa bibliotekę Erazma z Rotterdamu. Około 1541 r. Modrzewski był już z powrotem w kraju. Wtedy też zaczął pisać.

W 1543r. ukazała się drukiem łacińska mowa Łaski, czyli o karze za mężobójstwo, w 1545r. Mowa Prawdomówcy Perypatetyka, a potem kolejne(jeszcze trzy) mowy w sprawie karania za zabójstwo, kierowane kolejno de senatu i szlachty, arcybiskupów, biskupów i duchowieństwa oraz do narodu i ludu polskiego(1546). W 1546 roku ukazała się w Krakowie mowa Fiycza O wysłaniu posłów na sobór chrześcijański. W 1543r. Modrzewski osiadł w Brzezinach, gdzie otrzymał probostwo jako beneficjum. Około 1547r. został sekretarzem Jego Królewskiej Mości. W czasie służby dworskiej także wiele podróżował, pełniąc funkcję poselskie. Lata 1550-53 to najpłodniejsze lata w jego twórczości. Osiadł wtedy w Wolborzu. W 1551 r. wyszło z drukami Łazarza Andrysowica obszerne dzieło Commentariorum de Republica ernendada libri quinque(Rozważań o poprawie Rzeczypospolitej ksiqg pięć).

Na karcie tytułowej znalazła się zapowiedź, że ma być w nim pięć ksiąg(z których pierwsza O obyczajach, druga O prawach, trzecia O wojnie, czwarta O Kościele, piqta O szkole), ale cenzura dopuściła do druku tylko trzy(zabrakło ksiąg O Kościele i O szkole). Pełne wydanie ukazało się w Bazylei w 1554r. Przekład polski wyszedł już po śmierci autora, w 1577r. Dzieła Frycza było ostro atakowane z różnych pozycji i ściągnęło na autora liczne kłopoty. Znalazło się na indeksie ksiąg zakazanycli, a pisarz musiał schronić się pod opiekę królewską. Utracił probostwo w Brzezinach. W 1560 r. ożenił się i pragnął całkowicie poświęcić się pracy pisarskiej. Zbliżył się intelektualnie do ariaa choć nigdy nie zadeklarował przystąpienia do zboru. Poruszał w swych pismach sprawy związane z dyskusjami wyznaniowymi. Zawsze bronił prawa humanisty i intelektualisty do swobodnego wyrażania niezależnych myśli. Nie zjednywało mu to przyjaciół. Musiał zrzec się wójtostwa wolborskiego i szukać schronienia pod cudzym dachem - zamieszkał u Trzepieńskich w Trzepnicy. Pisał wtedy rozprawy, które opatrzył wspólnym tytułem Sylwy. W 1572r. zakupił wieś w powiecie brzezińskim. Nie cieszył się długo spokojem - zmarł podczas zarazy.