28943

•    sankcja kama jest usprawiedliwiona, gdy dzięki niej może być osiągnięty konkretny cci publiczny

•    sformułowanie katalogu stałych prawideł wynikających z natury człowieka

•    zasada nienaruszalności własności prywatnej

•    obowiązek dotrzymywania umów (pacta sunt servanda)

•    obowiązek wynagrodzenia wyrządzonej szkody

•    nienaruszalność własności jednostki

•    obowiązek ukarania sprawcy przestępstwa

•    Samuel Pufcndorf (1632-1694) - „O prawie natury”

•    umowa społeczna jako wyłączna podstawa świeckiego systemu prawa karnego

•    kara jest usprawiedliwiona, ponieważ w momencie powoływania do życia wspólnoty politycznej każdy jej członek zgadza się na stosowanie kary, gdyby jej interesy zostały naruszone

•    stosowanie sankcji karnych tylko wtedy gdy są użyteczne dla państwa

•    dwa etapy rozwoju prawa natury w epoce Oświecenia:

•    etap absolutnego prawa natury

•    spekulacja filozoficzna oderwana od praktyki

•    zamknięty, absolutny i uniwersalny system praw rozumowych, które stanowiły porządek nadrzędny -> nadrzędny dla wszystkich ludzi i epok

•    metody budowania struktur systemu takie jak w naukach ścisłych (morę geometrico)

•    powstają abstrakcyjno-utopijne kodeksy natury, np. Morelly’ego „Kodeks natury, czyli prawdziwy duch jej praw” - zbiory reguł naturalnej sprawiedliwości, a nie kodeksy w ścisłym znaczeniu

•    etap względnego prawa natury

•    następuje relatywizacja filozofii prawa natury

•    postulaty przenikania praw natury do każdego z istniejących ustawodawstw jako czynnika służącego przebudowie porządku prawnego bądź weryfikacji prawa dotychczasowego

•    prawo natury jako „nadbudowa” nad prawem pozytywnym

•    prawo natury jako czynnik pozwalający ocenić prawo obowiązujące według kryteriów rozumu, reguł etyki czy też naturalnej sprawiedliwości

•    konieczność podporządkowania dzieł ustawodawczych zasadom prawa natury - teza o deklaratoryjnym charakterze funkcji prawodawcy (jego rolą jest odkryć prawnonaturalne zasady, przyswoić je i ogłosić)

•    prawo natury stało się prawem świeckim

•    zainteresowanie przyrodą i poddanym jej prawom człowiekiem, afirmacja rozumu i kult wiedzy ścisłej - zerwanie z metodą scholastyczną i ze średniowieczną identyfikacją prawa natury z prawem boskim

•    prawo natury jako dyscyplina wyodrębniona od teologii moralnej - objęcie dziedzin będących do tei pory domena teologii i prawa kanonicznego

•    wyrazem idea laickiego prawa małżeńskiego