36408

Opracowanie Adolf Dygasiński „Zając" Miejsce i czas akcji: Morzelany. XIX w. Bohaterowie :

Świat ludzi:

Jakub Malwa- Zabłołnik- strzelec nadworny w Morzelanach,

Jan Tetera- Wielowłos- kłusownik, przyrodni brat Jakuba jego żona Flora.

ich dzieci: Marysia. Teresa. Jadzia, Franek, doktor Chylecki.

szafarz Kacper skłócony z kucharzem Filipem.

Wtalis- parobek zakochany w Marysi.

Węglicki - myśliwy, panicz Kazio.

Konstanty Sokolec- następca Malwy na stanowisku Strzelca nadwornego.

Iciek- Zyd skupujący zajęcze skórki Świat zwierząt:

Zając urodzony w marcu któremu po schwytaniu kucharz Filip obciął mu uszy. lis Kita. Burek- pies księży ma przy szyi drewniany kołek aby nie mógł polować, charty Węglickiego, które potrafią dogonić zająca ale nie umieją go złapać, pies Nero. pies kucharza- wyżeł Bekas. Uduś- pies Sokolca.

Problematyka: Adolf Dygasiński bywa nazywany polskim Kiplingiem, z którym łączy go umiejętność wrażliwej obserwacji świata zwierząt i budowania wnikliwych paraleli pomiędzy tym światem a światem ludzi. Podczas lektury tej książki powstają pytania: Czy ludzie żyjący w pobliżu lasu bardzo różnią się od zwierząt? Gdzie przebiega granica miedzy sąsiadami tych dwóch światów? O ludziach ze swej powieści Dygasiński opowiada z naturalistyczną precyzją i obiektywizmem, opowieść o zającu-graczu jest nasycona pierwiastkami emocjonalno-nastrojowymi. Opowieści o dworskim strzelcu i zającu są w zamierzeniu autora poetycką paralelą przeżyć człowieka i zająca, którzy tak samo doświadczają bólu, cierpienia, miłości, namiętności, rozczarowania, samotności - to jest opowieść o wspólnych doświadczeniach istot żywych.

Streszczenie : Utwór A. Dygasińskiego rozpoczyna się opisem dworu Morzełany. Następnie poznajemy historię życia zająca-szczęściarza, na którego polują prawie wszyscy bohaterowie dzieła. Autor precyzyjnie opisał kolejne pory roku i zmiany jakie zachodzą w tym czasie wśród zwierząt i ludzi. Losy bezuchego zająca przeplatają się z losami nadwornego Strzelca Jakuba. Naiwny strzelec daje się ciągle wykorzystywać swemu przyrodniemu bratu. Malwa liczy, że przymykając oko na nieuczciwe postępowanie brata zyska sobie jego miłość. Liczy, że odzyska rodzinę, jednak żona i dzieci brata drwią z niego. Opamiętanie nadchodzi dopiero wtedy gdy przed samym polowaniem Tetera zabiera bratu dworską strzelbę. Małwa pożycza broń od szafarza Kacpra, jednak i ta zostaje mu skradziona przez Franka- syna Tetery. Malwa pojawia się na polowaniu z kijem i zostaje zwolniony. W tym czasie zając- gracz kilkakrotnie uszedł z żydem przed rozmaitymi wrogami. Stanowisko Małwy zajmuje Sokolec. który szybko rozprawia się z kłusownikami. Zabija Burka- psa księży oraz rani Teterę. Tetera traci rękę. We wsi pojawia się wściekły Nero. Doktor Chylecki zwleka z wizytą u Maryni mimo iż wcześniej darzył ją uczuciem. Konstanty zabija lisa Kitę. Szafarz Kacper i kucharz Filip zostają zwolnieni z powodu źle przyprawionego pasztetu. Przez przypadek Chyleckiemu w końcu udaje się zabić zająca. Małwa ma wyrzuty sumienia, że zawiódł swego pracodawcę. Pozostaje we wsi i podejmuje posadę kościelnego. Całą opowieść kończy anegdota o Maćku, niedźwiedziu i zajączku.