37557

Wpływ zmian klimatycznych na funkcjonowanie ekosystemów polarnych

W Antakryce od lat 80-tych XX wieku pojawia się ozonowa anomalia stratosferyczna. Co więcej, wzrost emisji gazów cieplarnianych także powoduje zaburzenia w systemie klimatycznym obszarów polarnych. Stopniowe ocieplanie się klimatu ma oraz większe i coraz niebezpieczniejsze konsekwencje dla całego ekosystemu.

Jedną z głównych konsekwencji, ciągle ocieplającego się klimatu jest stopniowe kurczenie się pokrywy lodowej. To, jaką powietrznie zajmuje lód morski ma wpływ na rozwój kryla, lub konkurującej z nim salpy. Mniej rozległe i trwające krócej zalodzeme oceanu sprzyja ekspansjr salpy, natomiast dłuższe i bardzrej rozległe zalodzeiue, ekspansji kryla Także pingwiny maskowe i białobrewe są zwolennikami mniejszego zalodzenia oceanu, a więc następuje wzrost ich liczebności, w przeciwieństwie do pingwinów Adeli, które żerują w lodzie lub na jego skr aju. Ponadto są mocno przywiązane do krylowego pożywienia, które zanika ostatnio na koszt masowo pojawiającej się w jego miejsce salpy, omijanej przez nie przy konsumpcji.

Na lądzie najbardziej widocznym efektem zmian klimatycznych są postępujące procesy deglacjacji. Przewidywana jest dalsza recesja lodowców, wytapianie lodu starego z odsłanianych moren i obmżeme się głębokości zalegania zmarzliny.

Jeśli natomiast chodzi o ekosystemy lądowe, są one silnie ksztaltow'ane przez sibie oddziaływarue kręgowców, które żyją na ruch w okresie rozmnażania, linienia, czy odpoczynku.

Zmiuęjszenie się liczebności tych zwierząt na terenach lęgowych, jeśli będzie trwałe, spowoduje również stopniowa pizekształcanie zasobnych w nutrienty ekosystemów pozostających pod wpływem silnego nawożenia w ubogie ekosystemy typowej tundry antarktycznej.

Przewiduje się również, że z powodu zmian klimatycznych, można się spodziewać pojawienia się w tundrze antarktycznej nowych gatunków inwazyjnych, które będą w stanie przetrwać, a także się rozmnażać i stopniowo zasiedlać nowe środowisko.

Arktyka jest drugim wrażliwym ekosystemem, na który zmiany klimatyczne mają silny wpływ. Poprzez ocieplenie klimatu wzrosła temperatura powietrza, stopniowo kruczy się powietzcluua, a także maleje grubość morskiej pokrywy lodowej

Tempo ubywania lodu arktycznego w ostatniej dekadzie bardzo się nasiliło. Z badań wynika, że tempo ubytku lodu letniego to -11,2% na dekadę, natomiast ubytek lodu marcowego to -2,7%.

Ocieplanie się klimatu wpływa także na powierzcluuow^re wody w otwartych obszarach morskich, których ocieplanie, prowadzi do takich konsekwencji jak:

-    Przebudowa sieci troficznej - napływ mniejszych i mniej zasobnych w wysokokaloryczne tłuszcze form borealnych, w^r porównaniu do dużych i bogatych w kalorie gatunków arktycznych, prowadzi do zmian ekosystemu Arktyki ze zdominowanego przez ssaki i ptaki na zdominowały przez ryby.

-    Zmiany w zasięgu występowania gatunków - napływ' form borealnych z obszaru Skandynawii do wysokiej Arktyki i wycofywanie się na NE gatunków arktycznych. Obserwowany zarówuo w planktonie (ślimaki skrzydłonogie, eufauzje, obiuiogi) jak i w bentosie (małże, kraby, wieloszczety, bnuiatiuce) (Jan M. Węsławski i in. 2006).

Jeśli chodzi o ekosystemy pólzamkiuęte, to zmiany dotyczą organizmów, które nie mają szerokich możliwości migracji.

Topnienie pokrywy lodowej powoduje zmniejszenie się obszarów łowieckich dla niedźwiedzi polarnych. To oznacza, że wzrasta śmiertelność pośród młodych tego gatunku, a także, że częściej głodują. Zanik pokrywy lodow^rej nie spizyja także fokom, lęgnącym się na lodzie.

Podsumowując, zanik pokrywy lodowej będzie mieć bardzo znaczące i różnorodne następstwa. Istnienie wielu zwieiząt polarnych będzie zagrożone. Nastąpi kres kultury i sposób życia Eskimosów. Z drugiej strony, zanik pokrywy lodowej Arktyki może mieć korzystny wypływ' ekonomiczny - nastąpi otwarcie północnej drogi wodnej i pojawienie się możliwości eksploatacji bogactw Arktyki, w tym złóż gazu i ropy naftowej.