38059

1. Wstęp

W organizmie dorosłego człowieka zawartość żelaza wynosi 3,5-4,5g. Jest składnikiem hemoglobiny, mioglobiny oraz wielu innych białek i enzymów. Przy długotrwałym niskim spożyciu żelaza rozwija się niedokrwistość (anemia) objawiająca się zmianami w śluzówce oraz niedotlenieniem tkanek, co powoduje obniżenie zdolności psychofizycznych, szybsze męczenie się organizmu, zakłócenia snu, osłabienie odporności organizmu, a u kobiet w ciąży może doprowadzić do poronień.

Źródłem związków żelaza w wodacłi naturalnych mogą być:

•    gleba i skały, poprzez wymywanie;

•    zanieczyszczenia, głównie ściekami przemysłowymi z kopalni, galwanizerni, zakładów metalurgicznych, farbiarskich;

•    z zanieczyszczeń, głównie ze ścieków przemysłowych, z korozji rur i zbiorników żelaznych i stalowych, z którymi woda miała kontakt.

W wodzie żelazo występuje w związkach na II i III stopniu utlenienia w formie rozpuszczonej, koloidalnej i zawiesin. Występujące w wodzie żelazo wpływa na walory smakowe i estetyczne wody. We własnych ujęciach z wód głębinowych i gruntowych stężenie żelaza w zależności od warstw geologicznych zawierających np. rudę żelaza może wynosić do 30 mg/1. Najczęściej spotyka się zawartość żelaza do 5 mg/1. Obok żelaza występuje zawsze mangan w ilości około 10% zawartości żelaza.

Żelazo występuje w wodzie w postaci dwuwartościowych kationów będących w równowadze z anionami wodorowęglanowymi i/lub anionami siarczanowymi w zależności od ilościowego występowania wapnia i magnezu. Forma przezroczysta żelaza w wodzie po odstaniu tj. natlenieniu wody w krótszym lub dłuższym czasie przechodzi w żółty fluidalny osad opadający na dno. Dopuszczalny poziom żelaza w wodzie do spożycia wg PN wynosi: 0,5 mg/1.

Dopuszczalne stężenia żelaza w wodzie (mg/dm³) wynoszą:

•    wody powierzchniowe klasa I - 1,0;

•    wody powierzchniowe klasa 11-1,5;

•    wody powierzchniowe klasa III - 2,0;

•    woda do picia - 0,5.

Metody oznaczania żelaza w wodzie :

•    kolorymetryczna z fenantroniną

•    Kolorymetryczna z tiocyjanianem (metoda rodankowa)

•    Wersenianowi

•    Polarograficzna

•    Absorpcyjnej spektometrii atomowej ASA.

W ćwiczeniu została zastosowana metoda kolorymetryczna z fenantroliną. Zasada ta

oparta jest na reakcji barwnej jonów Fe²' z 1,10 fenantroliną. Jony Fe²' tworzą z

fenantroliną pomarańczowy kompleks. Natężenie barwy kompleksu jest proporcjonalne

do zawartości jonów Fe²*. Znajdujące się w próbce jony Fe³' redukują się za pomocą