inicjatywę w tworzeniu Rządu w 4 pierwszych etapach do rąk Sejmu na przemian [ w razie niepowodzenia poprzednika])
Obecnie Konstytucja skraca postępowanie kreacji RM z 5 do 3 etapów , przy czym pierwszy etap należy, jak poprzednio, do Prezydenta RP, drugi do Sejmu, zaś trzeci ponownie do Prezydenta RP. W razie niepowodzenia procesu kreacyjnego w trzecim etapie Prezydent musi skrócić kadencję niezdolnego do twórczego działania Sejmu(art.lSS)
Konstytucja z 1997r. nie zna też obecnie możliwości odwołania Rządu przez Sejm. Jedynym sposobem wpływania Sejmu w tej dziedzinie na Rząd jest instytucja wotum zaufania i tzw.: konstruktywne wotum nieufności ( wotum nieufności jest nie tylko sposobem umożliwiającym Sejmowi realizowanie jego uprawnień kreacyjnych, ale też szczególnym sposobem następczej i uprzedniej kontroli ze strony Sejmu wobec funkcjonującego Rządu.) Sejm ponadto:
• posiada wyłącznie własne i bezpośrednie uprawnienia kreacyjne w stosunku do 4 z 9 członków Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji
• wybiera spośród posłów 4 członków( na 24) do Krajowej Rady Sądownictwa
• dokonuje wyboru, obecnie na 9 lat, 15 sędziów Trybunału Konstytucyjnego
• oraz dwóch z-pców przewodniczącego i 16 członków Trybunału Stanu
• wybiera także część( 1/3 - z 9) członków Rady i Polityki Pieniężnej
• wybiera:
-członków Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej( IPN)
- Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
- członków Rady Polityki Pieniężnej
• powołuje też Generalnego Inspektora Danych Osobowych
• powołuje i odwołuje Prezesa IPN( na wniosek Kolegium IPN) - za zgodą Senatu!
• powołuje i odwołuje Rzecznika Praw Dziecka- za zgodą Senatu!
Odebrano mu uprawnienie do powoływania i odwoływania I Prezesa SN na wniosek Prezydenta RP( dziś powołuje go na 6 lat Prezydent RP) . Jako kompetencję własną Sejmu, choć wykonywaną na wniosek Prezydenta RP utrzymała Konstytucja powoływanie na 6 lat Prezesa NBP, powoływanie Prezesa NIK za zgodą Senatu, która skutkuje tak jak weto stanowcze(absolutne), powoływanie Rzecznika Praw Obywatelskich za zgodą Senatu, która także skutkuje jak weto stanowcze (absolutne) i ewentualne jego odwoływanie przez Marszałka Sejmu w ściśle określonych przypadkach.
4) KOMPETENCJE KONTROLNE
Źródłem uprawnień kontrolnych Sejmu wobec Rządu i administracji państwowej jest konstytucyjna zasada parlamentarnej( politycznej) odpowiedzialności Rządu przed Sejmem
*Poza wotum nieufności Konstytucja dopuszcza ( jak niegdyś Mała Konstytucja) składanie przez posłów interpelacji i zapytań poselskich będących indywidualnymi środkami kontroli parlamentarnej Rządu i poszczególnych jego członków.
Interpelacja musi mieć formę pisemną , a odpowiedź na nią winna być udzielona w ciągu 21 dni. Gdy odpowiedź nie usatysfakcjonuje interpelującego może on wystąpić do Marszałka Sejmu o zażądanie dodatkowych wyjaśnień na piśmie.
Zapytania w sprawach jednostkowych mające formę pisemną i pytania w sprawach bieżących z kolei mają formę ustną, mogą być zgłaszane na każdym posiedzeniu Sejmu.