41740

a) schemat układu szeregowego, b) schemat układu równoległego, c) zakres zmian napięcia wyjściowego w funkcji zmian prądu obciążenia.

Zbadajmy zmianę punktu pracy diody Zenera pod wpływem zmiany napięcia wyjściowego na przykładzie stabilizatora szeregowego (rys. 13.lic). Dla porównania przyjmijmy, że dioda ma taki sam punkt pracy, jaki przyjęliśmy w analizie działania układu diodowego z rys. 13.9 (tzn. 9,1 V; 25 mA). Jeżeli prąd obciążenia zwiększy się o 10 mA, to prąd bazy tranzystora zwiększy się kosztem prądu diody o /J-krotme mniejszą wartość. Gdy założymy, że p = 20, wówczas oznacza to zmianę prądu bazy i prądu diody o 0,5 mA. Jeżeli natomiast prąd obciążenia zmniejszy się o 10 mA, to prąd bazy tranzystora zmniejszy się kosztem prądu diody o /J-krotnie mniejszą wartość.

Zmiana prądu bazy

Al

z

A7_my

~P'

Wobec tego można się spodziewać około /J-krotme mniejszej zmiany napięcia wyjściowego w porównaniu ze zmianą w układzie diodowym. Rozważania powyższe mają przybliżony charakter, ponieważ nie uwzględniono zmian napięcia kolektor-emiter tranzystora wraz ze zmianą prądu emitera. Dobrze jednak odzwierciedlają różnice w pracy stabilizatorów diodowych i stabilizatorów tranzystorowych.

Wartość rezystancji wyjściowej tranzystorowego układu szeregowego (rys. 13. 1 la) oblicza się korzystając ze spostrzeżenia, że odpowiada ona rezystancji wyjściowej wtórnika emiterowego:

r. + r

Współczynnik stabilizacji tego układu wynosi:

Wartość rezystancji Rn dobiera się ze względu na zakładaną wartość prądu Zenera l_z, płynącego przez diodę