41924

Analiza wody obejmuje wody naturalne (np. z rzek, studni, jezior), wody odpowiednio oczyszczone (np. z sieci wodociągów) i wody przystosowane do różnych potrzeb przemysłowych. Zależnie od przeznaczenia stawia się wodzie różne wymagania. Woda do spożycia musi odpowiadać warunkom zdrowotnym

i smakowym. Nie może zawierać m. in. substancji gnilnych, na których obecność wskazuje na przykład znajdujący się w wodzie amoniak. W wodach zasilających kotły parowe istotne znaczenie ma twardość wody, zawartość glinu, siarczanów, krzemionki i innych substancji mineralnych, które powodują tworzenie się szkodliwego kamienia kotłowego lub korozję. W wodzie używanej w przemyśle papierniczym bardzo ważna jest zawartość żelaza.

Pełna analiza wody obejmuje wiele badań jakościowych i ilościowych. Przeprowadza się próby organoleptyczne (barwa, zapach, smak), określa się temperaturę, odczyn (pH) i przezroczystość wody. Oznacza się twardość węglanową i ogólną (co odpowiada w zasadzie zawartości wapnia i magnezu), utlenialność oraz suchą pozostałość, żelazo, glin mangan, potasowce, chlorki, siarczany, krzemionkę, azotany, amoniak, kwas węglowy, tlen, chlor. Niekiedy konieczne jest oznaczanie pierwiastków, które występują w wodach sporadycznie i w ilościach śladowych.

Do najczęściej wykonywanych oznaczeń w wodach należą oznaczenia twardości, utlenialności oraz chlorków, siarczanów, żelaza.

Twardością wody nazywa się właściwości wody wynikające z obecności w wodzie jonów wapnia i magnezu oraz innych jonów metali wielowartościowych. Dawniej definicję twardości wody wiązano z niezdolnością wody do wytwarzania piany mimo dodania do niej określonych ilości mydła. Ilość zużytego mydła do momentu pojawienia się piany charakteryzuje twardość wody. Twardość nadają wodzie głównie jony wapnia i magnezu, które tworzą z dodawanym mydłem potasowym lub sodowym mydło wapniowe i magnezowe, trudno rozpuszczalne w wodzie nie tworzące piany podczas skłócania. Twardość wody określa się w stopniach twardości lub w milirównoważnikach (miliwalach) tlenków wapnia i magnezu zawartych w 1 1. wody.

Na twardość całkowitą składa się więc zawartość wapnia i magnezu, przeliczona na tlenek wapnia. Część twardości całkowitej stanowi twardość węglanową. Odpowiada ona tej części wapnia i magnezu, która występuje w wodzie w postaci wodorowęglanów. Na twardość niewęglanową składają się chlorki, siarczany, i azotany wapnia i magnezu.

Obecne w wodzie jony chlorkowe mogą pochodzić z gleby, z naturalnych pokładów soli oraz z zanieczyszczeń ściekowych. Zawartość chlorków w wodzie bywa różna, zależnie od rodzaju badanej wody, rzadko jednak przekracza 100 mg chloru na 1 litr.

Utlenialnością wody nazywa się zdolność do redukowania jonów Mn0₄‘ przez obecne w wodzie substancje organiczne. Niektóre jony nieorganiczne, jak Fe²* lub NO2', są także utleniane przez nadmanganian. Wyniki oznaczania zależą od sposobu przeprowadzenia reakcji. Badaną wodę ogrzewa się ze znaną ilością mianowanego roztworu KM11O4 albo w środowisku kwaśnym, albo alkalicznym. Pozostały nadmiar nadmanganianu odmiareczkowuje się mianowanym roztworem szczawianu sodowego. Sposób „kwaśny” daje bardziej powtarzalne wyniki i jest stosowany częściej. Za