42208

Granice płyt litosfery:

•    trojaki charakter

•    wyznaczają strefy subdukcji

•    granica budująca w obrębie gizbietów

•    w uskokach przesuwczych (transformacyjnych)

•    przy rozbieżnym ruchu wielkich płyt - granica dywergentna (ryfty i grzbiety śródoceaniczne), strefo rozrostu; w strefie grzbietu

•    ruch płyt odbywa się w kierunku przeciwnym do ich wspólnej granicy

•    w granicy dywergentnej spotykają się dwie płyty oceaniczne

•    pojawia się wulkanizm (zasadowy bazalt)

•    wybuchy o łagodnym przebiegu; duża ilość lawy

•    trzęsienia ziemi; płytkie ogniska trzęsień ziemi - do lOOkm

•    zdarza się, że granica dywergentna występuje na powierzchni lądu; np. na Islandii (wyspa wulkaniczna; przez nią przechodzi strefa ryftowa)

•    spotkanie skorupy kontynentalnej z kontynentalną

•    zaczątki przyszłych oceanów

•    następuje pękanie płyty litosfery

•    płytkie ogniska trzęsień ziemi

•    wulkanizm bazaltowy, riolitowy (bardziej kwaśny)

•    na powierzchni lądu w Afryce Wschodniej spotykają się dwie skorupy kontynentalne; z czasem może się tu rozwinąć dno oceanu

•    Wielkie Rowy Wschodnioafrykańskie

•    płytkie ogniska trzęsień ziemi

•    wulkanizm zasadowy, czasem kwaśny

•    granice dywergentne: Grzbiet Śródatlantycki, Maskareński, Wyniesienie Wschodniopacyficzne, Grzbiet Australijsko-Antarktyczny

Rys. Grzbiet śródoceaniczny

•    przy ruchu zbieżnym - j edna z płyt (z reguły oceaniczna) podsuwa się pod drugą (oceaniczną lub kontynentalną) i jest w strefie subdukcji (rowy oceaniczne) pochłaniana i asymiłowana w płaszczu; granica konwergentna - powstaje skorupa kontynentalna

•    trzy możliwości:

•    oceaniczna pod kontynentalną

•    skorupa oceaniczna (większa gęstość) wchodzi pod kontynentalną w obrębie rowów

•    np. pacyficzna pod amerykańską

•    płat tonący płyty (ten co się podsuwał) - wzdłuż jego granicy występują głębokie ogniska trzęsień ziemi; płat tonący dostaje się w strefę wyższych ciśnień i temp., i ulega przetopieniu

•    na dnie oceanu znajdują się osady zawierające CO2, podczas roztapiania uwalniają się gazy obniżenie temp. topnienia skał; magma wykazuje ruch ku górze, przetapia skorupę kontynentalną (skały kwaśne) magma kwaśna

•    wulkanizm andczytowy (cksplozy wny)

•    głębokie ogniska trzęsień ziemi

•    Juan de Fuca podchodzi po płytę Ameryki Północnej

•    Góry Kaskadowe

•    wulkanizm kwaśny (andezytowy)