42659

Piorę Channu-Cywilizacja wieku Oświecana II. Obszar Oświecenia

W wieku XVI pomiędzy cywilizacja europejska a innymi światami wyrosła nowa bariera. Nowy wzrost w Europie peryferyjnej zaczyna się około lat osiemdziesiątych wieku XVII dzięki uzyskaniu nowych przestrzeni Lata osiemdziesiąte przynoszą zdecydowane przejście z malej do dużej Europy. W porównaniu z reszta świata. Europa Oświecenia, której środek przesunął się w stosunku do Europy klasycznej i Europy śródziemnomorskiej epoki odrodzenia, nigdy nie była rozleglejsza. Występuje jednocześnie świadomość zmiany powierzchni Europy . zapomnienie o innych kulturach, pozaeuropejskich i wielkoduszna percepcja paiistwa ludzi utożsamianego z wielka Europą, co oznacza ze świat w tym czasie utożsamiany był z Europą Europa, jako wyższa jedność kulturalna, góruje na świecie wg Jaucourta dzięki wierze chrześcijańskiej i jej moralności.

Szlaki wędrowne od wieku XVI do końca wieku XVII prowadziły niemal wyłącznie na polonie, a Rzym był obowiązkowym celem pielgrzymki artystów, którzy właśnie tam szukali prestiżu, konsekracji dóbr kulniry. To południe wysyłało na północ misjonarzy, nauczycieli, techników. Zmiana kierunku nastąpiła w latach 1680-1700, a głównym centrum Europy stała się północ. Europa tych wojaży . to Europa miejska, z Paryżem na czele, Wenecją, Rzymem i Florencją jako centrami rozrywki Wiedniem i Londynem jako siedliskiem nauk. Berlinem i Petersburgiem.

Cały zasób pojęć przestrzennych wieku XVIII znaleźć można było w podróżach jego najznakomitszych osób (Rousseau-Szwajcaria. Turyn. Paryż. Anglia). Monteskiusz również wyjeżdżał mówiąc na przykład ze w Anglii nie ma religii. prze co deformuje się obraz pobożnej rzeczywistości Europy.

Literatura podróżnicza i podroż filozoficzna proponują dwie Europy, a z perspektyw)' czasu wyróżniamy ich trzy:

-    bardzo stara śródziemnomorska Europa południa

• gęsto zaludniona, rozwinięta Europa wieku XVIII, która pozostaje na pozycji uprzywilejowanej

-    margines „kresowy" Europy, do którego należą paiistwa zrodzone za morzem w wieku XVI.

Odsiecz wiedeńska (12.09.1683), to jedna z najważniejszych dat oświeceniowej Europy, wyznaczająca początek terytorialnego podwojenia Europy. Wpływ na to miała także anomalia pogodowa która spowodowała podwy ższenie się temperatury o 1".

Około roku 1760-1770 pojawiły się dwa odrębne sektory Europy:

-    gęste ośrodki hidności (Polska zachodnia. Austria, Czechy), które oscylują miedzy 20 a 25 mieszkańcami na km2. i grupują , na ponad 2 min kmZ 35-40 mbi ludzi

-    strefy graniczne, których przeciętna gęstość zaludnienia wynosi 2-4 osoby na km2 (środkowa Europa).

Głęboka odrębność europy wschodmej w wieku XVIII polegała na istnieniu pustej przestrzeni kolomzacyjnej, która dla Europy Oświecenia zdawała się byc El Dorado. W Europie wschodu dominował z dom z drewna, i manie drogi, co powodowało jej mnejsza stabilność, i niedostępność imperialistycznych zachcianek Zachodu.

Średnio biorąc, przez cały wiek XVIII liczba ludnoscci miejskiej w stosunku do całej ludności jest dwa razy większa w regionie śródziemnomorskim, a ilosc ludzi w miastach zbliza się do miast Wschodu, co za tym idzie ciezkosc Europy przemieszcza się na Wschód. Europa jest ogromna i mocno zespojona, chociaż obszar jej przepraw liczy się na miesiące.

W przeciągu całego Oświecenia obszar Europy wykazuje trzy zasadniczo rożne poziomy zaludnienia:

-    w centmm ponad 40 mieszkańców na km2

-    na obszarze śródziemnomorskim i w starych ośrodkach wschodu 20 mieszkańców na km2

-    w strefach granicznych poniżej 10 mieszkańców na km2

Mała Europa gęsto zaludniona w centrum, mieści się w ogromniej Europie tzrydziesci razy większej jeśli chodzi o trudności komunikacyjne. Praktycznie cala europa skupia się wokol tego jadra, które zawiera w sobie 80% całej Europy.

Juz od kończą wieku XVII na obszarze Europy, każdy mieszkaniec rozporządzą! przeciętnie dwudziestopieciokrocnie większa energia, niz może mu ja dostarczyć jego własny układ mięśniowy.

Pod koniec osiwecenia Europa pozaeuropejska sprawyje kontrole morska w sposob ciągły nad około 15 min kmZ i 75 min ludzi co czyni prawie połowę ludznosci starego kontynentu.

Zwiększona eksploracja mórz i oceanow wiazala się bezpośrednio z wynalezieniem clironometru. a kule ziemska można oplynac w czasie dwa razy krótszym, niz w epoce Magellana (250 lat wcześniej).

Z koncern wieku XVI świat zamknal się w sobie, u technicznego kresu swoich możliwości. Europejczycy mogli opływać lady ale warunki nawigacji i sprzęt nie pozwalały im utrzymać wybrzeży w kręgu ekonomii świata. Na dwa stulecia siwat ekspansji europejskiej znalazł swoje wymiary absolutne, jego granice jeszcze nie pokrywały się z granicami globu, ale siła ludzkich srodkow, Statkom niewiele brakowało aby objac cala ziemie. W latach 1760-1770 świat otwarł się znowu, aby szybko zamknac się znowu, ale tym razem granice tworzą nie ludzie ale sama ziemia. Zwycięstwo wielkiej Europy zaczyna się w swiecie zamkniętym, nim zamkna się ostatnie ..granice" w ostatnich dziesięcioleciach XIX wieku, az do 20 lipca 1969 roku.

1