43635

Aktem prawnym jest ujęty w odpowiedniej formie wyraz woli państwa - zarówno o charakterze ogólnym (np. ustawa), jak i dotyczący indywidualnej sprawy (np. decyzja podatkowa). Akty prawne dzielą się na dwie grupy:

•    Akty normatywne - każdy akt państwa zawierający normy prawne, a mieszczące się w nim reguły postępowania mają charakter powszechny. Pochodzą od organów spełniających funkcję ustawodawczą. W Polsce akty normatywne znaczą to samo co źródła prawa.

•    Akty nienormatywne - decyzja organu państwowego konkretnej sprawie, dotycząca określonych osób lub instytucji, np. rozstrzygnięcie sporu, załatwienie wniosku, likwidacja urzędu, itd. Typowe akty nienormatywne to akty administracyjne i orzeczenia sądowe.

§15. Akty normatywne zawierające prawo powszechnie obowiązujące ogłaszane są w Dzienniku Ustaw. Dziennik Ustaw jest nazwą tradycyjną i umowną. Akty wewnętrzne administracji (uchwały i rozporządzenia), a także niektóre inne ogłaszane są w Monitorze Polskim. Takie organy prasowe jak Dziennik Ustaw czy Monitor Polski nazywamy organami promulgacyjnymi.

§16. Kodeks to obszerny akt normatywny, oparty na jednolitych zasadach, zazwyczaj w formie ustawy, regulujący w sposób kompleksowy pewną dziedzinę stosunków. Wyróżniamy m.in. kodeks karny, kodeks cywilny, kodeks rodzinny i opiekuńczy, kodeks postępowania karnego.

!!! POTOCZNIE NAZWĘ KODEKS NADAJE SIĘ NIEKTÓRYM AKTOM PRAWNYM, KTÓRE W RZECZYWISTOŚCI NIE SĄ KODEKSAMI, NP. KODEKS DROGOWY.

Formy udoskonalania prawa:

•    Unifikacja prawa - ujednolicenie prawa na terenie państwa (takie działanie miało miejsce w Polsce po odzyskaniu niepodległości);

•    Inkorporacja prawa - zebranie rozproszonych dotąd przepisów w jeden zbiór, w ramach którego zostają one uszeregowane według określonych zasad. Następuje to w sposób mechaniczny, bez korygowania przepisów, harmonizowania i usuwania sprzeczności. Taka działalność może mieć charakter państwowy lub prywatny (np. zbiory przepisów dot. szkolnictwa wyższego);

•    Kodyfikacja prawa - najwyższa forma doskonalenia prawa. Polega na zebraniu poszczególnych przepisów w jeden nowy akt prawny - kodeks. Oprócz usystematyzowania prac kodyfikacyjnych obejmuje również usuwanie kolizji, ujednolicenie nomenklatury i wprowadzenie nowych uregulowań dyktowanych potrzebami.

!!! W PRAWIE KARNYM STOSOWANIE ANALOGII JEST NIEDOPUSZCZALNE.

§19. Systemem prawa nazywamy całokształt obowiązujących w państwie przepisów, z uwzględnieniem ich podziału na gałęzie, oraz zespół zasadniczych idei przewodnich, na których opiera się ustrój państwa, a także podstawowe idee prawne. O przynależności przepisu do konkretnej gałęzi decyduje charakter stosunku społecznego, którego przepis dotyczy.

Instytucje prawne - węższe zespoły norm odnoszących się do pewnego zagadnienia.