4752

Art. 40 ust. 1 wyodrębnia grupę przepisów lokalnych wydawanych na podstawie delegacji konkretnych ustaw. Są to przepisy typu rozporządzeń wykonawczych, ale o znaczeniu lokalnym, np.: podejmowanie przez rady gmin uchwał w sprawach podatków i opłat w granicach określonych w odrębnych ustawach, ponieważ gdy chodzi o obciążenia finansowe mieszkańców, uprawnienia rady gminy do ich nakładania nie może być domniemane, lecz musi znajdować podstawę w obowiązujących przepisach^{1 2 3}. Mimo to obciążenia finansowe mieszkańców mogą płynąć z ich samoopodatkowania się, jeśli potwierdzi to lokalne referendum’. W wypadku podjęcia uchwały o samoopodatkowaniu się na cele publiczne w drodze referendum miesżkaifcy.. gminy również...stanowią..przepisy gminne. Przykładami aktów prawa miejscowego wydawanych przez radę gminy na podstawie delegacji ustawowych jest kompetencja do oznaczenia wysokości opłat za znakowanie zwierząt i wystawianie świadectw na podstawie przyznana na podstawie ustawy z 24.4.1997r. o zwalczaniu chorób zakaźnych, badaniu zwierząt rzeźnych i mięsa oraz o Państwowej Inspekcji Weterynaryjnej albo określanie przepisów porządkowych związanych z przewozem osób i bagażu poszczególnymi rodzajami środków transportu wg art. 15 ust. 5 i 6 ustawy z 15.11.1984r. Prawo przewozowe.

Prawo miejscowe ze swej istoty powinno uwzględniać swoiste właściwości terenu, dlatego delegacje ustaw powinny dawać radzie gminy jako organowi samorządu istotne „luzy'’. Np.: ustawodawca wyraźnie zastrzegł, że wojewodowie wydają przepisy (rozporządzenia) miejscowe na podstawie delegacji w sprawach o charakterze tecliniczno-organizacyjnym czy w sprawach szczegółowych. Ponieważ brak takiej klauzuli w ustawie samorządowej, o większej lub mniejszej swobodzie samorządu przy wydawaniu przepisów powszeclinie obowiązujących na podstawie delegacji decydować będą ustawy zawierające te delegacje. Ustawa będzie zatem wskazywała organ właściwy do ich wydania, zakres spraw przekazanych do uregulowania oraz wytyczne dotyczące treści.

Przedmiotem przepisów wydawanych na podstawie art.40 ust.2 SamTerU są sprawy organizacji i funkcjonowania gminy jako instytucji, ale wątpliwości budzi kwestia charakteru prawnego przepisów gminnych, o których mówi pkt 4. Przepisy te dotyczą zasad i trybu korzystania z gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej. Adresatami mogą być obywatele, jako użytkownicy określonych urządzeń, np.: zasady korzystania z kąpielisk gminnych, parków gminnych. Problem polega na tym, czy przepisy tego typu mogą nakładać obowiązek korzystania z pewnych urządzeń komunalnych jak np.: kanalizacja lub obowiązek korzystania z przedsiębiorstw zajmujących się wywozem śmieci. Upoważnieniem do ich stanowienia jest sama ustawa samorządowa i powstaje problem czy rady gmin mogą samoistnie normować te zagadnienia, gdy są one już przedmiotem regulacji innych ustaw. Część wątpliwości usunęła ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach⁴, która ustaliła jakie wiążące ogół mieszkańców uchwały rada może stanowić. Kolejne wątpliwości budzą przepisy gminne stanowione przez radę wg pkt 3, a dotyczące zarządu mieniem gminy. Jeśli bowiem dotyczą realizacji zadań publicznych i są skierowane „na zewnątrz”, mogą mieć charakter powszeclinie obowiązujący.

Przepisy porządkowe nie są przepisami typu wykonawczego, ale swojego rodzaju ustawami lokalnymi. Wydaje się je „w zakresie nie uregulowanym w odrębnych ustawach lub innych przepisach powszechnie obowiązujących” (np.: stanowionych przez wojewodów w formie rozporządzeń). Wydawane są w wypadkach niezbędnych, a ich przedmiotem może

być QchrQna życia_lub Łdrowją obywateli ąlbQ ^pgwnięnie pQrząd.ku. spokoju i

2

1

¹ wyrokNSA z 19.9.199lr., IS A. 781/91

2

* art. 12 ust. 1 SamTerU oraz ustawa z 11.10.1991r. o referendum gminnym tekst jedn. Dz.U.z 1996r. Nr 84. paz.

3

386

4

ustawa z 13.9.1996r. art.4, Dz.U. Nr 132, paz. 622