5508

WSTĘP

Niniejsza praca bada zjawisko eskalacji wpływu korporacji transnarodowych na gospodarki narodowe, a przede wszystkim stanowi próbę udowodnienia, że postępująca globalizacja jest efektem transnacjonalizacji produkcji przedsiębiorstw globalnych. Z tego względu głównym celem badań będzie selektywne zaprezentowanie strategii działania i skali operacji przeprowadzanych przez korporacje transnarodowe jako fundamentalnej przyczyny procesów globalizacyjnych współczesnej gospodarki światowej.

Podstawową hipotezą poddaną weryfikacji będzie stwierdzenie, że korporacje transnarodowe stanowią siłę napędową procesów globalizacyjnych współczesnego świata. Analiza działalności korporacji transnarodowych oraz ich wpływu na gospodarki narodowe w kontekście globalizacji dokonana zostanie za pomocą metody badawczej, którą będzie porównanie danych finansowo-ekonomicznych i wybranych elementów strategii selektywnie dobranych korporacji.

Za podmiot badań ustanowiono korporacje transnarodowe, ponieważ są to przedsiębiorstwa prowadzące działalność produkcyjną lub inną w co najmniej dwóch krajach oraz posiadające - również w co najmniej dwóch krajach - swoje filie bądź oddziały będące w całości lub części własnością przedsiębiorstwa macierzystego i działające pod jego kontrolą. Zajmują się one handlem towarami i usługami, a także przepływem czynników produkcji, czyli kapitału, pracy i wiedzy technicznej. Na ich działalność ma wpływ zarówno narodowa polityka ekonomiczna jak i zagraniczna polityka ekonomiczna wielu innych krajów (Bożyk. Misala. Puławski. Międzynarodowe Stosunki Ekonomiczne. PWE. Warszawa 2002, s. 336).

I. NAJWIĘKSZE KORPORACJE TRANSNARODOWE NA ŚWIECIE

1.1. PRZYCZYNY POWSTANIA I ROZWOJU KORPORACJI TRANSNARODOWYCH

Korporacje transnarodowe stanowią jedną z głównych sił napędzających procesy globalizacji i ich działania prowadzą do globalizacji rynków towarowych i usług, powstania globalnych sieci produkcji oraz zmian w funkcjonowaniu wielu gałęzi przemysłu. Przyczyniają się one do restrukturyzacji gospodarek i wzrostu współzależności między krajami. To one decydują o tym jakie miejsce w nowym międzynarodowym podziale pracy będą zajmowały kraje słabiej rozwinięte. Ze względu na swój potencjał ekonomiczno-finansowy korporacje transnarodowe formalnie i nieformalnie oddziałują na pozostałe podmioty zagranicznej i międzynarodowej polityki ekonomicznej, w tym zwłaszcza na rządy i organizacje międzynarodowe.

W roku 1999 istniało około 63.000 korporacji transnarodowych, które posiadały ponad 690.000 filii zagranicznych. W stosunku do 1992 roku liczba firm wzrosła prawie dwukrotnie, a liczba filii ponad czterokrotnie. Korporacje dysponują kapitałem