Został wykształcony w XVI w. połączono elementy procesu rzymsko-kanonicznego z rodzimymi zasadami procesowymi
Połączono w nim zasadę pisemności i ustności.
Zasada dyspozycyjności silnie uwidaczniała się w pierwszej fazie postępowania.
Zasada sponiości uwidaczniała się zwłaszcza w postępowaniu dowodowym.
Proces ten był bardzo przewlekły.
I STADIUM
*pisemne pozwanie przeciwnika przed sąd i polegało na wymianie pism między stronami dotyczącymi zarówno kwestii proceduralnych, jak i merytorycznej strony sporu
♦wymianę rozpoczynała skarga powoda, na którą pozwany wnosił wszelkiego rodzaju (ekscepcje). Wszystkie ekscepcje można było wnosić od razu. nie trzeba było czekać na dalszy proces.
♦strona, która uznała, że sprawa dojrzała już do ustnej rozprawy, wnosiła prośbę do sądu o wyznaczenie terminu.
II STADIUM - POSTĘPOWANIE PRZED SĄDEM -TZW. STAN SPRAWY ZAWISŁEJ - przez wydanie przed sąd odpowiedniego aktu.
♦sędzia decyduje od kiedy rozprawa będzie się toczyła ♦odtąd powód nie może zmieniać skargi
♦strony nie mogą już prowadzić układów w sprawie stanowiącej przedmiot postępowania.
-ustna rozprawa przed sądem i przedstawienie przez strony dowodów. Przedmiot i rodzaj dowodu był ustalany przez same same strony. W sprawach wyjątkowo zawiłych sędzia mógł domagać się przedstawienia punktów spornych na piśmie w formie artykułowanej.
ŚRODKI DOMOWE - nie ma przyznania racji drugiej stronie, są dokumenty, zeznania świadków, przysięga, wizja rzeczoznawcy.
•podstawą wyroku był referat sporządzony przez sędziego - sprawozdawcę na podstawie akt sprawy.
ŚRODKI PRAWNE ZWYCZAJNE:
♦APELACJA - mogła być wnoszona w ciągu 3 lat i 6 miesięcy gdy wygrywający wezwał przeciwnika do jej wniesienia i 10 lat gdy takiego wezwatua nie było.
NADZWYCZAJNE:
♦OPOZYCJA przeciw zapadłemu wyrokowi zaocznemu
♦RESTYTUCJA - prośba o uchylenie wyroku zapadłego w ostamiej instancji i przywrócenie sprawy do stanu poprzedniego m in. z powodu uchybień proceduralnych, skierowana do sądu który wydał zaskarżony wyrok. ♦KASACJA - skaga przeciw prawomocnemu wyrokowi składatua do Rady Stron z powodu naruszenia przez sąd wyrokujący prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub z powodu uchybień formalnych.
Wynikiem jest utrzymanie wyroku w mocy, bądź jego całkowite uchylenie (skasowanie). Instytucja kasacyjna nie mogła wyroku zmienić, gdyż nie badała sprawy merytorycznie, a tylko sposób w jaki wyrok został wydany. Wyroku wydanego nieprawidłowo nie można było w toku postępowaiua kasacyjnego naprawić bo był on nieważny.