39298

Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego mają moc powszechnie obowiązującą i są ostateczne. Z wnioskiem o wydanie orzeczenia przez TK mogą zwrócić się podmioty wymienione w art. 191 i art. 192 Konstytucji. Zadaniem TK jest orzekanie w sprawach:

1)    zgodności ustaw i umów międzynarodowych z Konstytucją:

wniosek o wszczęcie postępowania może złożyć między innymi Prezydent RP przed podpisaniem przedłożonej mu przez Parlament ustawy lub ratyfikowaniem umowy międzynarodowej. Orzekając o zgodności z Konstytucją aktu normatywnego lub umowy, TK bada zarówno treść aktu/umowy, jak i kompetencję oraz zachowanie trybu prawnego wymaganego do wydania aktu lub zawarcia i ratyfikacji umowy międzynarodowej. Podczas rozprawy musi być obecny organ, który wydał objęty wnioskiem akt normatywny lub przedstawiciel tego organu. W rozprawie o stwierdzenie zgodności ratyfikowanych umów międzynarodowych z Konstytucją obowiązkowy jest udział przedstawicieli Prezydenta RP, MSZu i Prokuratora Generalnego, a w przypadku umów ratyfikowanych w trybie art. 89 ust. 1 Konstytucji - również przedstawiciela Sejmu.

2)    zgodności ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi, których ratyfikacja wymagała uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie,

3)    zgodności przepisów prawa wydawanych przez centralne organy państwowe z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami:

każdy sąd może w tej sprawie zadać TK pytanie prawne, jeżeli od odpowiedzi na to pytanie zależy rozstrzygnięcie sprawy toczącej się przed zainteresowanym sądem,

4)    skargi konstytucyjnej:

w myśl art. 79 Konstytucji skargę konstytucyjną może wnieść "każdy", o ile doszło do naruszenia jego "konstytucyjnych wolności lub praw". W sposób oczywisty prawo do skargi przysługuje więc osobom fizycznym - zarówno obywatelom, jak i cudzoziemcom. W orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego zaznaczył się pogląd, że prawo to przysługuje też osobom prawnym, ale tylko w zakresie wolności i praw ich dotyczących. Skargę konstytucyjną można wnieść tylko w sytuacji, gdy naruszenie konstytucyjnych praw i wolności skarżącego zostało dokonane przez indywidualny akt normatywny. Skarga konstytucyjna może być wniesiona po wyczerpaniu przez skarżącego wszystkich dostępnych procedur odwoławczych przed sądem powszechnym lub sądem administracyjnym - w ciągu 3 miesięcy od otrzymania ostatecznej decyzji. Skarga musi być sporządzona przez adwokata lub radcę prawnego.

5)    sporów kompetencyjnych między centralnymi konstytucyjnymi organami państwa:

w przypadku, gdy dwa lub więcej centralne organy państwa uznały się za właściwe do rozstrzygnięcia tej samej sprawy lub wydały w niej rozstrzygnięcie (spór kompetencyjny pozytywny) albo gdy organy te uznały się za niewłaściwe do rozstrzygania określonej sprawy (spór kompetencyjny negatywny). Wniosek o wydanie orzeczenia    powinien wskazywać

kwestionowane działanie lub zaniechanie oraz przepis Konstytucji lub ustawy, który naruszono. Wszczęcie postępowania przed TK skutkuje zawieszeniem postępowania przed organami prowadzącymi    spór kompetencyjny.

Rozstrzygnięciu Tiybunału mogą być poddawane tylko spory pomiędzy organami konstytucyjnymi działającymi na poziomie ogólnokrajowym. Prawo inicjatywy postępowania przyznano Prezydentowi, Marszałkowi Sejmu,