II.
Szkoła środowiskowa realizująca program umiarkowany. Dostrzega ona potrzebę wiązania prac poza lekcyjnych, działania kół zainteresowań oraz organizacji młodzieżowych z pracą instytucji wychowania pozaszkolnego. Szkoła taka sprawuje albo tylko funkcję opiekuńczą, albo rozwija szerzej nurt pracy kulturalno-oświatowej III. Szkoła środowiskowa realizująca program maksimum. Jest to
placówka podejmująca różnorodną działalność wychowawczą i ingerującą daleko w sprawy środowiska. Inspiruje cały system opiekuńczo-wychowawczy na obszarze swego oddziaływania oraz, w miarę potrzeby integruje poczynania wychowawcze partnerów. Zasięgiem swoim obejmuje wszystkie dzieci, młodzież i dorosłych osiedla, jest głównym organizatorem środowiska wychowawczego w miejscu zamieszkania. Pozwala to na roztoczenie szerszej kontroli nad szkołą przez czynniki społeczne. Program maksymalistycznej szkoły środowiskowej, oprócz zagadnień dotyczących opieki nad dzieckiem, obejmuje działania profilaktyczne, zwłaszcza w stosunku do młodzieży pozaszkolnej oraz organizowanie zajęć w czasie wolnym dzieci i młodzieży.
Współczesna szkoła pełni wielostronne funkcje. Nie można ujednolicać programów szkół środowiskowych, ponieważ w pracy wychowawczej prowadzonej w środowiskach lokalnych występują znaczne różnice. Zwłaszcza program maksymalistyczny może być podjęty tylko dobrowolnie. Szkoły środowiskowe powinny spełniać rolę centrów aktywności lokalnej, otwartych na problemy najbliższego otoczenia i współpracujących z organizacjami lokalnymi.
F. Kowalewski prezentuje nowe spojrzenie na opiekę szkoły środowiskowej; uważa on, że obecnej szkole środowiskowej nie powinno przypisywać się funkcji opiekuńczej w tradycyjnym rozumieniu, lecz jej podstawowe funkcjonowanie powinno być opiekuńczo zwaloryzowane. Celem szkoły jest stworzenie dzieciom możliwie najlepszych warunków, w których ich rozwój będzie przebiegał w zgodzie z naturalnymi prawami wzrostu oraz porządkiem i w których naturalna wrażliwość dziecka znajdzie przyjazny klimat, by się rozwinąć w jednostkę godną, cenną, wartościową.
Szkoły zmieniają się i funkcjonują w zależności od potrzeb i interesów społecznych, od rozwoju gospodarki, organizacji pracy, stylu zarządzania, nauczania czy też systemu komunikacji.
We współczesnym życiu wiedza stała się głównym nośnikiem sukcesu gospodarczego i poprawy jakości życia. Państwa, które poszerzają zasoby wiedzy i skutecznie nimi zarządzają, szybciej się rozwijają i działają skuteczniej. Radykalne zmiany zachodzą a także w organizacji pracy i stylu zarządzania. Model pojmujący mechaniczne stosunki pracy i podział pracy, preferujący kult ilości (Taylor) jest wypierany przez koncepcję, w której organizacja jest systematycznie modyfikowana stosownie do występujących procesów i warunków pracy (Toyota).
Rodzi się filozofia zarządzania jakością TQM (Total Ouality Management - Totalne Zarządzanie Jakością).
Postępujące przemiany w gospodarce, organizacji pracy i stylu zarządzania wymuszają modernizację pracy szkół i zakładów pracy, uczenia się i korzystania z wiedzy. Jednostki i firmy, które chcą zwiększyć swoją wydajność, zyski i udział w rynku muszą podlegać edukacji permanentnej. Tradycyjna szkoła mechanicznego wkuwania, fasadowego oceniana i kon5troli, a także przestarzałej organizacji wiedzie do frustracji i alienacji, do odłączenia współczesnego nurtu wiedzy i technologii. Filarami współczesnej Szkoły Jakości są [J.J. Bonstingl]:
A. Zrozumienie relacji między „dostawcami" i „klientami"
B. Stałe i osobiste zaangażowanie w ciągłe doskonalenie
C. Nastawienie na systemy i procesy
D. Silne i konsekwentne nastawienie na Jakość Totalną, przywództwo ze strony dyrekcji i władz. System totalnej jakości proponuje szkołom odejście od nauczania i testowania na rzecz rozwinięcia takich procesów, które wspierają ciągłe doskonalenie się wszystkich osób zaangażowanych w pracę szkoły: uczniów, nauczycieli, dyrekcji, pozostałego personelu, rodziców, przedsiębiorców i członków społeczności lokalnej.
Postulat tworzenia systemu jakościowej szkoły transgresyjnej w zróżnicowanych społecznościach, tworzenie nowych jakości oraz ich przekraczanie zyskuje na znaczeniu nie tylko w pracy szkoły. Sztuka jakości życia codziennego jest ważna ze względu na zmieniające się z dnia na dzień potrzeby i zainteresowania ludzi, zyskiwanie i tracenie na znaczeniu pewnych profesji. Poszerzają się obszary biedy, niedostatku i bezrobocia. Następuje modernizacja systemu edukacji. W sytuacjach tych zawodzić zaczyna zdobyta wiedza i zawód, dotychczasowe umiejętności przestają wystarczać. Posiadane umiejętności interpersonalne związane z właściwym odczytywaniem intencji ludzi, wykonywaniem zawodu, rozumieniem systemu symboli i wartości, wzajemnym oddziaływaniem na siebie czy też twórczym rozwiązywaniem problemów zawodowych i publicznych odnoszących się do jednostek i grup społecznych, organizacji i instytucji są zawodne, prowadzą do niemożności zrozumienia i zaspokojenia potrzeb.
2