39463

Tak pojęta transcendentalna jedność mu takie same stopnie, juk stopnie swej bytowości. A więc wskazuje: na jedność Absolum. będącą jego jedynościąna jedność form czystych, na jedność form zmieszanych z materią i od materii zależnych w swym powstaniu i trwaniu oraz na jedność bytu. którego forma • będąc w materii i tę materię organizując i poprzez ni działając - nie jest w swym istnieniu zależna od materii, ponieważ istnieje w sobie (w formie-duszy) jako w podmiocie samodziebiie bytującym. Jest to wypadek człowieka.

ZASADA NIESPRZECZNOŚCI

Poznawczym wyrazem transcendentalnej jedności bym • ja jest naczelny sąd-zasada niesprzeczności. Najogólniej sformułowana ta zasada brzmi: byt nie jest niebytem. Dostrzegamy, że byt-rzecz sam w sobie nie posiada niczego, co by nim samym nie byk* czyli potwierdzamy poprzednio stwierdzoną tożsamość, że byt jest tylko bytem W sądzie negatywnym afirmujemy mocniej tożsamość bytu. wykluczając z bym jego podzielenie na byt i niebyt. Zasadnicza niesprowadzalność bym do niebytu opiera się na egzystencjalnej stronie bym. Istnienie bowiem jest bytowaniem realnym bym-treści. Istnienie i nieistnienie są dwoma krańcami sprzeczności (św. Tomasz). "Nieistnienie jako drugi człon sprzeczności przeciwstawia się samemu istnieniu w sensie absolutnym, pierwszym i zasadniczym; temu zaś, co jest związane z istnieniem jako takim, a więc formie substancjalnej lub materii, przeciwstawia się tylko pochodnie" (św. Tomasz).

Nicości nie ma. jeśli bytem jest ta co istnieje. Ujęcie niebytu jest tylko myślowym aktem negacji istnienia bytu • ujętym w negatywnym sądzie o ismieniu bym: "A nie ismieje" = ”A me jest".

W zasadzie niesprzeczności stwierdzamy. Ze to wszystko, co jest bytem, nie jest samo w sobie podzielone na byt i niebyt zarazem. Skoro bowiem istnienie decyduje, że coś jest bytem, to nie może coś istnieć i nie być bytem lub być w sobie realnie bytowo określanym i nie istnieć.

Niemożliwość równoczesnego zaistnienia bym i nie - bym wyraża pierwsze i podstawowe „prawo” niesprzeczności (obok tożsamości!), które dotyczy samego bym i wtórnie myśli odczytującej byt w sądzie negatywnym. Dlatego nie można rozbijać niesprzeczności na obiektywnie bytową i subiektywnie myślową. Myśl bowiem „żyje", tylko bytem i prawa myśli są tylko odczytaniem tych praw. które „rządzą” bytem Inteligibilność samego bym rodzi racjonalność myśli i jest podstawą całego racjonalnego porządku który sprawdza się zarówno w poznaniu przednaukowym. jak i w poznaniu naukowym

W historii ludzkiej myśli i zarazem ludzkiej kultury przeciwko zasadzie niesprzeczności wystąpił Hegel. wychodząc z mylnie sformułowanego „pojęcia bym". Przyjąwszy zgodnie z tradycją filozofii europejskiej mybią koncepcję bytu odziedziczoną po Ol Wolffie uznał, że pojęcie bytu jest abstrakcyjne do tego stopnia, że abstrahuje się w nim od wszelkich determinacji bytowych. Jeśli tak miałoby być rzeczywiście, to takie pojęcie, które abstrahuje od wszelkiej determinacji jest właściwie nicością Zatem pojęcia bytu i nicości jest dla Hegla tym samym. Obowiązuje sprzeczność. Sam Hegel na początku swej habilitacyjnej rozprawy napisał: sprzeczność jesz normą - regułą prawdziwości, a mesprzeczność regitlą fałszu Sprzeczność u Hegla miała się stać ..matką - rodzicielką" jego wielkiego systemu, sprzeczność bowiem, będąca utożsamieniem bytu i niebytu, rozwiązuje się płodnie w samym stawaniu się i dopiero byt - niebyt i stawanie się stanowią jedną całość, jedno pojęcie, które wyzwala proces dialektycznego stawania się i pan-logicznej ewolucji wszystkiego, łącznie z Bogiem

Nie każda bowiem opozycja-przeciwstawność może być nazwana sprzecznością.

sprzeczności: „siedzi - nie siedzi" (twierdzenie i przeczenie) opozycja przeciwieństwa: „dobry - zly”

braku: ..ślepy - widzący"

stosunku (relacji): „pojedynczy - podwójny"

Sprzeczność jednak nie jest tym samym co inne opozycje. Te bowiem są stanem bytu. natomiast sprzeczność wyklucza się z bytu. Sprzeczność jest tylko nieudanym aktem myśli, wyrażonym w sądzie sprzeczności o rzeczywistości, o samym bycie. Byt nie jest sprzeczny, bo nie jest w sobie podzielały na byt i niebyt. Natychmiast to dostrzegamy w naszym poznaniu, formułując od ram sąd: byt nie jest niebytem. Sprzeczność jest tylko nieudanym, bo nieuprzedmiotowiaiym aktem myśli wyrażonej o bycie jako niebycie.

Potrójne spożytkowanie zasady niesprzeczności:

•    Jako totabią negację bym analogicznie ujętego, a więc bym jako bym; tak pojęta zasada niesprzecmości jest wyrazem transcendentalnej jedności bytu.

•    Jako negację jakiegoś konkretnego, partykularnego, zdeterminowanego bytu. np. człowiek w stosunku do gęsi jest nie-gęsi$ i jeśli gęś nazwiemy „bytem”, to człowiek jest nie-bytem'. (jako gęś)

•    Jako negację samego aktu. przez który w danym aspekcie byt jest ukonstytuowany. Np. człowiek uczący się grać na fortepianie nie jest jeszcze .mistrzem gry fortepianowej, którym stanie się. gdy nabędzie „akr" doskonałej gry na fortepianie, którym się stanie, gdy nabędzie akt doskonałej gry na fatepianie. Stąd możność jest nie-aktem i niekiedy stosunek możności do aktu uzasadnia się zasadą niesprzeczności: możność jako nie-akt i niebyt - nie może sama z siebie się zrealizować