8957

4.    Filigran - znak wodny.

W 1282 roku pierwszy filigran (głowa wołu św. Łukasza) we Włoszech Różne formy filigranu:

•    Litery

•    Figury

•    Zwierzęta

•    Rośliny

•    Heraldyczne (popularyzacja w XVII w.)

Filigranistyka - nowa nauka, pomocnicza do paleografii.

5.    NARZĘDZIA

•    Rylec - (metalowe, z kości słoniowej etc.)

•    Pióro trzcinowe - do pisania na papirusie

•    Pióro gęsie - do pisania na pergaminie, ale bardzo szybko się tępiło

•    Styrus - sztuczne pióro gęsie, metalowe, z wymienną stalówką

•    Pędzel do pisania na papierze

•    Pióro chińskie

6.    ATRAMENT/INKAUST

Pierwotne inkausty rdzewiały

7.    ODCZYTYWANIE

•    Pismo piktograficzne

•    Pismo ideograficzne

•    Pismo obrazowo - wyrazowe Oddzielenie się zapisu między językami

•    Pismo sylabiczne

•    Pismo fonetyczne

•    Pismo klinowe (znaki oznaczają zgłoski)

Alfabet łaciński = fenicko - semicki

Grecy -> wersja fenicka zapisu, dodali samogłoski

8.    Czcionka

Minuskuła, majuskuła